Czym jest płaskostopie?
Aż 15% populacji cierpi w mniejszym lub większym stopniu na płaskostopie. Prawie wszystkie dzieci do około szóstego roku życia mają do pewnego stopnia płaskostopie. Jest to całkowicie normalne i prawie zawsze ustępuje samoistnie, wraz z rozwojem dziecka. Taka elastyczna stopa płasko-koślawa w okresie wczesnodziecięcym nie powoduje żadnych dolegliwości i w żaden sposób nie ogranicza motoryki.
Dorośli z płaskostopiem zwykle skarżą się na drobne dolegliwości lub nie mają ich wcale. Jednak przeciążenie stóp może prowadzić do bólu stopy lub nogi. Taki ból związany z obciążeniem pojawia się zwykle pod koniec dnia.
Przyczyny
Bardzo często płaskostopie nie ma możliwej do zidentyfikowania przyczyny. Jednak prawie zawsze chodzi o „miękkie”, czyli elastyczne płaskostopie. Jest to typ płaskostopia obserwowany u większości małych dzieci, który część populacji zachowuje do wieku dorosłego.
Płaskostopie sztywne może być spowodowane na przykład zrostami między kośćmi stopy, niewspółosiowością kości lub urazami.
Oznaki płaskostopia elastycznego
Choroba ta jest w większości przypadków wrodzona, czasami występuje u kilku członków rodziny. Płaskostopie elastyczne u większości ludzi nie wiąże się z żadnymi dolegliwościami. Objawy płaskostopia również w żaden sposób nie obniżają sprawności fizycznej.
Przyczyny płaskostopia sztywnego
- Krótkie ścięgno Achillesa
- Złamanie kości śródstopia lub tylnej części stopy
- Choroby nerwów i mięśni
- Zrośnięte kości w stopach
- Reumatyzm
Diagnostyka
Diagnozę stawia się na podstawie badania stóp. Łuk podłużny stopy dotyka podłoża, gdy stopa jest obciążona. W przypadku płaskostopia elastycznego łuk stopy powraca do prawidłowego kształtu po eliminacji obciążenia, na przykład podczas stania lub chodzenia na palcach. Natomiast w przypadku płaskostopia sztywnego łuk stopy jest zawsze spłaszczony, na przykład z powodu zrośniętych kości.
Nie ma konieczności wykonywania badania rentgenowskiego płaskostopia, pod warunkiem, że nie odnosi się to do płaskostopia sztywnego lub jeśli pacjent nie odczuwa bólu.
Terapia
Przeważnie nie ma konieczności wdrażania leczenia. Płaskostopie leczy się tylko wtedy, gdy pojawiają się objawy.
Płaskostopie elastyczne u dzieci z reguły nie powoduje bólu i nie wymagają specjalnego leczenia. Płaskostopie elastyczne nie zwiększa ryzyka późniejszych problemów z kostkami, kolanami, biodrem czy plecami. Jeśli dziecko odczuwa ból, wówczas indywidualnie dopasowane wkładki (z miękką wyściółką) mogą złagodzić dyskomfort. Jednak wkładki mogą osłabiać mięśnie stopy, dlatego – wręcz przeciwnie – wskazane jest częste chodzenie boso i trenowanie mięśni stopy.
Starsze dzieci i młodzież mogą czasami odczuwać ból w przedniej części łydki lub kolana z powodu nieprawidłowego obciążenia. W takich przypadkach można wypróbować wkładki.
Pomocne mogą być ćwiczenia wzmacniające łuk podłużny stopy.
W przypadku płaskostopia sztywnego często wraz z wiekiem i zwiększoną aktywnością pojawiają się dolegliwości. Indywidualnie dopasowane wkładki (z miękką wyściółką) są konieczne w przypadku płaskostopia sztywnego. Utrzymujący się ból należy zbadać, najlepiej za pomocą tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. W przypadku uszkodzenia struktury kostnej lub chorób nerwowo-mięśniowych konieczny jest zabieg chirurgiczny.
Rokowanie
Rokowania są dobre. W większości przypadków się objawy nie są ciężkie i nie ma konieczności leczenia, ewentualnie, w przypadku bólu, pomagają odpowiednie buty. Powikłania są rzadkie, ale płaskostopie sztywne może powodować zaburzenia przeciążeniowe, ból pleców, zapalenie ścięgien nóg, deformacje palców u stóp i ból kolan.
Dodatkowe informacje
- Bieganie: unikanie przeciążenia
- – informacje dla lekarzy
Autorzy
- Caroline Beier, dr n. med., specjalistka ds. medycyny ogólnej, Hamburg