Co to jest złamanie nadgarstka?
Przedramię składa się z dwóch kości: Kość promieniowa po stronie kciuka i kość łokciowa po stronie małego palca. Te dwie kości są mocno połączone ze sobą tkanką łączną (syndesmoza). Wraz z kością ramienną kości te tworzą staw łokciowy, a wraz z kościąćmi nadgarstka tworząkość promieniowa tworzy staw promieniowo-nadgarstkowy.
Złamanie w dolnej części kości promieniowej, mniej niż 3 cm od końca kości, technicznie nazywane jest złamaniem dystalnymnasady dalszej kości promieniowej. Ten rodzaj złamania kości może spowodować, że dwa końce złamania oddalą się od siebie lub przesuną względem siebie. W wyjątkowych przypadkach złamanie może uszkodzić otaczające nerwy.
Złamanieamaniem w obrębie nadgarstka, jestktóre występuje najczęstszymściej to złamaniem kości ipromieniowej, które występuje w każdym wieku. Kobiety, a zwłaszcza starsze kobiety, są dotknięte chorobą częściej niż mężczyźni. Najczęściej najbardziej zewnętrzny koniec złamania jest przesunięty do tyłu („grzbietowo" do grzbietu ręki) – ten typ złamania nazywany jest również złamaniem Collesa.
Diagnostyka
Pacjenci podczas upadku zazwyczaj podpierają się ręką, często z wyciągniętym ramieniem i nadgarstkiem wygiętym do góry. Bezpośrednio po tym występuje ból w nadgarstku.
Podczas badania można stwierdzić obrzęk, ewentualnie sinawe zabarwienie, ból przy poruszaniu się w linii złamania, bagnetowe ustawienie nadgarstka oraz cofnięcie dolnego końca złamania. Miejscowy ból nasila się pod wpływem nacisku na linię złamania. Ruch nadgarstka sprawia ból. Lekarze badają również, czy doszło do uszkodzenia nerwu.
Zdjęcia rentgenowskie potwierdzają diagnozę. Zwraca się uwagę na nieprawidłowe ułożenie, jeśli złamanie obejmuje sam nadgarstek, jeśli złamanie jest „przechylone do tyłu” w kierunku tylnejgrzbietowej części dłoniręki, jeśli kość promieniowa została ściśnięta lub jeśli występują inne urazy kości.
Terapia
Celem leczenia jest złagodzenie bólu i utrzymanie złamanej kości w optymalnym położeniu, aby mogła się zrosnąć bez nieprawidłowego ułożenia oraz przywrócenie funkcjonalności i zmniejszenie ryzyka późniejszych dolegliwości.
Złamanie lub pęknięcie kości, które jest prawidłowo ustawione, nie wymaga leczenia innego niż gips. Złamanie kości z umiarkowanym nieprawidłowym ułożeniem, które nie dotyczy nadgarstka i nie jest spowodowane urazem zmiażdżeniowym, jest uważane za stabilne i jest również gipsowane. Inne, poważniejsze złamania nadgarstka są często leczone chirurgicznie.
Złamanie bez przemieszczenia
Złamania te leczy się za pomocą szyny gipsowej - zwykle na grzbiecie ręki - i bandażuje bandażem elastycznym. Gips usuwany jest zazwyczaj po 4–6 tygodniach. Końcowe badania RTG nie są koniecznie wymagane, jeśli złamanie od początku jest bez przemieszczenia i nie ma bólu ani powikłań.
Złamania stabilne
Złamanie należy najpierw ustawić w idealnej pozycji. Wykonuje się je w znieczuleniu miejscowym bezpośrednio w szczelinie złamania lub w pobliżu splotu nerwowego przewodzącego ból. Pozwoli to uniknąć bólu, gdy miejsce złamania będzie nastawiane.
Kiedy złamanie jest nastawione do dobrej pozycji, jest leczone szyną gipsową od łokcia do kostek. Ramię jest unieruchomione w pozycji neutralnej; palce i łokieć powinny mieć możliwość swobodnego poruszania się, a obrzęk powinien mieć wystarczającą przestrzeń. Gips nosi się przez około 4–6 tygodni.
Może być wymagane jedno lub więcej badań rentgenowskich, aby upewnić się, że złamanie goi się w prawidłowej pozycji. Można to zrobić natychmiast po nastawieniu złamania i w miarę postępu gojenia.
Ważne jest, aby podczas leczenia gipsem dużo ruszać palcami. Po zdjęciu gipsu ważne jest, aby ponownie ćwiczyć rękę. Praca rękami to najlepsza forma ćwiczeń. Gdy ręka może być ponownie poruszana, można stopniowo zwiększać obciążenie.
Złamania niestabilne
Interwencja chirurgiczna jest wymagana, gdy:
- Lekarze nie mogą w sposób zadowalający nastawić złamania pomimo znieczulenia miejscowego.
- Złamanie przesuwa się do nieodpowiedniej pozycji po wyprostowaniu (wykryte podczas badania rentgenowskiego).
- Po nastawieniu występują problemy z krążeniem.
- Występują towarzyszące urazy naczyniowe i/lub nerwowe.
- Złamanie prowadzi do zmian na powierzchni nadgarstka.
- Występują złożone współistniejące urazy nadgarstka.
- Jest to złamanie
wybuchowez kilkoma fragmentami kości, w którym prawie zawsze występuje znaczne skrócenie kości promieniowej.
Złamanie jest mocowane za pomocą kołków lub płytki i śrubrubek. Nieprawidłowo zespolone złamania można skorygować operacyjnie.
Uwaga!
W przypadku bólu i obrzęku palców konieczna jest natychmiastowa kontrola lekarska! Być może gips jest zbyt ciasny. Zbyt długie noszenie zbyt ciasnego gipsu może spowodować poważne konsekwencje.
W ciasnym gipsie, złamanie nadgarstka może powodować przewlekły ból w ramieniu i dłoniręce, zwany kompleksowym zespołem bólu regionalnego. Dlatego ważne jest, aby natychmiast sprawdzić opatrunek gipsowy, jeśli gips uwiera i podejrzewasz, że jest zbyt ciasny.
Możliwe powikłania
Powikłania złamania nadgarstka obejmują nieprawidłowe ułożenia, uszkodzenie nerwów (nerwu pośrodkowego i łokciowego) oraz zespół ciasnoty przedziałów powięziowych z uszkodzeniem mięśni i ścięgien ramienia i ręki. Na szczęście powikłania te są rzadkie. Czasami siła i mobilność przedramienia i dłoni są ograniczone. W większości przypadków objawy ustępują i można poruszać ramieniem jak dotychczas. Nieprawidłowe ułożenie może prowadzić do bólu, zmienionego obciążenia powierzchni stawowych nadgarstka oraz urazów ścięgien.
Rokowanie
Rokowanie jest zwykle dobre, jeśli złamanie jest stabilne lub od początku nastawione. W przypadku tzw. artrozy pourazowej istnieje ryzyko wystąpienia trwałych i przewlekłych dolegliwości z ograniczeniami ruchowymi i bólem.
Dodatkowe informacje
- Złamania (złamania kości)
- Kompleksowy zespół bólu regionalnego
- Ostry zespół ciasnoty przedziałów powięziowych
- Złamanie kości promieniowej – Informacje dla personelu medycznego
Ilustracje
Autor
- Kalina van der Bend, lekarz, Blachownia (recenzent)
- Markus Plank,
MSc BScmgr, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń