Definicja: Przewlekła choroba metaboliczna o wielu przyczynach charakteryzująca się przewlekłą hiperglikemią i zaburzeniami metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek.
Częstość występowania: Cukrzyca typu 1 stanowi w Europie >ponad 90% przypadków cukrzycy w młodym wieku (<25 lat).>.
Objawy: W większości przypadków cukrzyca typu 1 u dzieci początkowo objawia się nagle, z pogorszeniem stanu ogólnego, bólem brzucha i wymiotami, wymaga natychmiastowej hospitalizacji.
Badanie fizykalne: W ostrej fazie choroby obserwuje się napięty brzuch, oddech Kussmaula, zapach acetonu w wydychanym powietrzu i ewentualnie zaburzenia świadomości. W miarę upływu czasu pojawia się częstomocz (poliuria), polidypsja i utrata masy ciała.
Diagnostyka: W ostrej fazie rozpoznanie stawiane jest na podstawie obrazu klinicznego w połączeniu z oznaczeniem poziomu glukozy we krwi. W celu potwierdzenia cukrzycy typu 1 możliwe jest wykrycie przeciwciał specyficznych dla cukrzycy.
TerapiaLeczenie: Leczenie cukrzycy typu 1 polega na insulinoterapii (zintensyfikowanej terapii konwencjonalnej lub pompy insulinowej) oraz dostosowaniu diety.
Informacje ogólne
Definicja
Przewlekła choroba metaboliczna o wielu przyczynach charakteryzująca się przewlekłą hiperglikemią i zaburzeniami metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek.
Cukrzyca jest spowodowana zaburzonym wydzielaniem insuliny, upośledzonym działaniem insuliny, bądź kombinacją obu tych czynników.
U dzieci dominuje cukrzyca typu 1 (zaburzone wydzielanie insuliny).
Cukrzyca typu 1 stanowi w Europie >ponad 90% przypadków cukrzycy w młodym wieku.
W (<25 lat).>Polsce w 2018 roku na cukrzycę chorowało ok. 22 tys. osób w wieku poniżej 18. roku życia, co stanowiło 3,17‰ populacji niepełnoletnich.1
Chłopcy stanowili blisko 52%, a dziewczęta 48%.
Cukrzyca typu 1 jest najczęstszą chorobą metaboliczną wieku dziecięcego o częstości występowania ok. 35 i rocznej zapadalności na poziomie ok. 3–4 przypadkiprzypadków na 100 000. mieszkańców.
Cukrzyca typu 2 jest znacznie rzadsza u dzieci i młodzieży, a jej częstość występowania wynosi ok. 2–3 przypadkiprzypadków na 100 000 osób<20 lat, natomiast roczna zapadalność ok. 0,2 na 100 000 mieszkańców.>.
Cukrzyca MODY (MaturityMaturity-Onset Diabetes of the Young) występuje podobnie rzadko jak cukrzyca typu 2, z częstością około 2,4 przypadków na 100 000 osób<20 lat.>.
W kontekście rosnących wskaźników nadwagi i otyłości u dzieci, przypadki cukrzycy typu 2 mogą wystąpić już w dzieciństwie, objawiając się jako insulinooporność ze względnym niedoborem insuliny.
Cukrzyca MODY (Maturity-Onset Diabetes of the Young)
Dziedziczona dominująco, recesywnie lub mitochondrialnie, ale może być również spowodowana mutacją de novo.
Wady genetyczne powodują nieprawidłowy rozwój trzustki i komórek wysepek trzustkowych lub upośledzone wydzielanie insuliny.
Spośród 14 znanych form, najczęściej występująpuje typ 2 i typ 3.
Zwłaszcza w przypadku ujemnego statusu autoprzeciwciał i łagodnego przebiegu długoterminowego należy uwzględnić te szczególne formy i zlecić molekularne badanie genetyczne.
Czynniki predysponujące
Predyspozycje genetyczne
Cukrzyca typu 1 nie jest chorobą dziedziczną, jednak chorzy na cukrzycę typu 1 mają predyspozycję genetyczną do chorób z autoagresji, do której skłonność można dziedziczyć.
Silny związek z niektórymi allelami HLADR/DQA i HLADR/DQB.
>powyżej 30%, jeśli choroba występuje u matki i ojca
>powyżej 50% w przypadku bliźniaka monozygotycznego z chorobą
W przypadku rodzeństwa, u którego choroba rozwinęła się w dzieciństwie, skumulowane ryzyko mieści się w jednocyfrowym przedziale procentowym.34
Najsilniejszym predyktorem wystąpienia cukrzycy u rodzeństwa chorego jest wczesne ujawnienie się cukrzycy u danej osoby (index person).
Ponadto ryzyko to wzrasta również wraz ze wzrostem wieku matki i ojca oraz z płcią męską.
Zewnętrzne czynniki środowiskowe
W dużym badaniu prospektywnym (badanie DAISY) nie znaleziono dowodów na to, że spożywanie mleka krowiego zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy.45
MetaanalizaW wykazałajednej z metaanaliz wykazano, że zakażenia enterowirusami w czasie ciąży lub w dzieciństwie są czynnikiem predysponującym do wystąpienia cukrzycy typu 1.56
U dzieci predysponowanych genetycznie, ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 1 wzrasta wraz z zakażeniami górnych dróg oddechowych w 1. roku życia.67
Jako kolejny czynnik ryzyka wymienia się nadmierną higienę, w wyniku której układ odpornościowy nie jest wystarczająco stymulowany, skutkującco zmniejszonąmoże zmniejszać ochronąę przed procesami autoimmunologicznymi.89
ICPC-2
T89 Cukrzyca typu 1 bez powikłań
T90 Cukrzyca typu 2 bez powikłań
ICD-10
E10 Cukrzyca insulinozależna
E11 Cukrzyca insulinoniezależna
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
Rozpoznanie cukrzycy typu 1 opiera się na objawach klinicznych i pomiarze glikemii.
przy postępującym przebieguwielomocz, Polidypsjapolidypsja, utrata masy ciała i zmniejszenie wydolności fizycznej
W starszych grupach wiekowych początek jest często tak podstępny (Latent Autoimmune Diabetes in the Adult, LADA), że mylnie rozpoznaje sięcukrzycę typu 2.
W razie wątpliwości co do rozpoznania, można ocenić inne parametry.
oznaczenie autoprzeciwciał związanych z cukrzycą (ICA, GAD 65, IA2, IAA, ZnT8)
Kryteria glikemii dla rozpoznania cukrzycy (zarówno typu 1, jak i 2)
glukozastężenie glukozy w osoczu na czczo ≥126 mg/dl (≥7 mmol/l)
definiowane jako co najmniej 8-godzinnyokresgodzin bez przyjmowania kalorii
) 126 mg/dl i powyżej (7 mmol/l i powyżej)
przypadkoweprzygodne stężenie glukozy w osoczu ≥200 mg/dl i powyżej (≥11,1 mmol/l i powyżej) z klasycznymi objawamihiperglikemii
wartoWartość HbA1c 6,5% ≥i powyżej (48 mmol/mol i powyżej). Wartość HbA1c poniżej 6,5% (≥48nie mmol/mol)wyklucza cukrzycy rozpoznanej za pomocą testów glukozowych. Rola oznaczania HbA1c w diagnostyce cukrzycy typu 1 u dzieci jest niejasna.
stStężenie glukozy w osoczu 2 godziny po posiłku ≥200 mg/dl i powyżej (≥11,1 mmol/l i powyżej) w OGTT z 75 g glukozy rozpuszczonej w wodzie
Doustny test tolerancji glukozy powinien być wykonywany tylko u pacjentów, u którychstężenie glukozy we krwi na czczo wynosi 65,15–6,9 mmol/l (110100–125 mg/dl).1011
Do rozpoznania cukrzycy MODY niezbędne są molekularne badania genetyczne.
Badania przesiewowe
Ogólne badania przesiewowe w kierunku cukrzycy typu 1 nie powinny być przeprowadzane w populacji ogólnej ani w grupach wysokiego ryzyka wśród dzieci i młodzieży.
Nie zaleca się ich ze względu na ogólny brak spójności i ogólnie niską częstość występowania.
Diagnostyka różnicowa
Ketonuria u skądinąd zdrowych dzieci, zwłaszcza z gorączką
Hiperglikemia spowodowana innymi przyczynami, np. leczeniem efedryną
Badanie moczu: Glukozaglukoza, ketony, wałeczki, azotyny i leukocyty
Diagnostyka specjalistyczna
Elektrolity i gazometria
AntyPrzeciwciała anty-GAD: Autoprzeciwciaautoprzeciwciała przeciwko antygenom komórek beta w cukrzycy typu 1
inne autoprzeciwciała związane z cukrzycą, np. ICA, GAD 65, IA2, IAA
Badanie okulistyczne
wcukrzycy typu 1 corocznie co roku od 11 roku życia lub po 5 latach trwania cukrzycy
wcukrzycy typu 2 u pacjentów bez retinopatii w momencie rozpoznania, a następnie co roku, w przypadkach niepowikłanych co 2 lata
Wskazania do skierowania do specjalisty/szpitala
Natychmiast po rozpoznaniu skierowaniecukrzycy dotypu ośrodka1 diabetologicznegopacjenta doświadczonegonależy hospitalizować w pracyspecjalistycznym zoddziale dziediabetologii dziecięcej, a następnie powino ono pozostawaćmilubpod hospitalizacjaregularną (specjalistyczną opieką w zaleporadniach diabetologicznych dla dzieci i młodzieżności od ciężkości początkowych objawów)y.
Nie wolno zwlekać do następnego dnia!
Lista kontrolna dotycząca skierowania
Cukrzyca u dzieci, cukrzyca typu 1
Cel skierowania
Diagnostyka potwierdzająca? Terapia? Inne?
Wywiad lekarski
Kiedy rozpoznano, ew. w jaki sposób? Nowo stwierdzona cukrzyca: Nana czym opiera się diagnoza? EwentEw. rozwój? wczeWcześniejsze powikłania?
Objawy? EwentEw. problemy z regulacją glikemii?
Predyspozycje rodzinne? Inne istotne choroby? Regularnie przyjmowane leki?
Obecne leczenie cukrzycy? Jak dobrze jest ona kontrolowana?
W przypadkucukrzycy typu 1: Nalenależy uzgodnić z pacjentem lub opiekunem prawnym indywidualny cel terapii w zakresie kontroli glikemii.
Wybór docelowej wartości HbA1c powinien być zawsze traktowany jako kompromis pomiędzy ryzykiemhipoglikemii i jej konsekwencjami, oczekiwaną korzyścią ze zmniejszenia ryzyka w odniesieniu do wtórnych powikłań cukrzycy, preferencjami pacjenta i jego zdolnością do przestrzegania zaleceń terapeutycznych, z uwzględnieniem ewentualnych chorób współistniejących.
Optymalna kontrola metaboliczna, porady i wskazówki
Celem jest osiągnięcie dobrego stanu ogólnego, normalnego wzrostu i rozwoju.
Należy unikać hipoglikemii.
jak najmniejograniczenie skutków ubocznych
Dziecko powinno mieć możliwość uczestniczenia w zajęciach dostosowanych do wieku.
Cele biochemiczne
poziom glukozy we krwi przed posiłkiem: 70–126110 mg/dl (4–76 mmol/l) i 1,52 godziny po posiłku <180 mg dl (><10 mmol l)>poniżej 140 mg/dl (7,8 mmol/l)
cel ogólny: HbA1c<7,5% (58 mmol mol)> poniżej 7,0% (poniżej 53 mmol/mol)
cele indywidualne: HbA1c 6,5% i poniżej (48 mmol/mol i poniżej)
Uwaga:w Dotyczyodniesieniu zwdo cukrzycy typu 1, przy niskim ryzyku hipoglikemii i pogorszenia jakości życia
w przypadku krótkotrwałaszczaej osóbcukrzycy dorosłych!typu 2 (trwającej do 5 lat)
u dzieci zgodniei zmłodzieży międzynarodowymi- wytycznyminiezależnie <7% >od typu choroby
TerapiaLeczenie dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 2 opierajest sięanalogiczne najak leczeniuu osób dorosłych.
W terapiileczeniu cukrzycy typu 2 u młodzieży należy dążyć do osiągnięcia stężenia glukozy na czczo o wartości <126 mg dl (><7 mmol l) i>HbA1c o wartości <7%.>poniżej 6,5%.
Metformina jest lekiem pierwszego wyboru w farmakoterapii u dzieci i młodzieży o ile wartość HbA1c jest poniżej 8,5% oraz nie występuje ketoza/kwasica.12
Jeśli monoterapia metforminą nie jest skuteczna, zaleca się rozszerzenie terapii o insulinę.
Występowanie objawów choroby i/lub HbA1c 8,5 % i i powyżej oraz brak kwasicy ketonowej: leczenie rozpoczyna się od podania metforminy i bazowej insuliny.12
W przypadku występowania kwasicy ketonowej początkowe leczenie powino przebiegać jak w cukrzycy typu 1.
pierwszaPierwsza manifestacja cukrzycy typu 1
Insulinoterapię należy rozpocząć natychmiast po rozpoznaniu cukrzycy typu 1, ponieważ metabolizm dziecka może ulec gwałtownemu pogorszeniu.
PoczDziecko początkowetkowo objawy są zwyklejest leczone w szpitalu, ponieważ podczas dostosowywania dawki insuliny należy ściśle monitorować stan objętości płynów ustrojowych, elektrolitów (zwłaszcza potasu) i pH.
Faza konsolidacji i progresji
Po wyleczeniu początkowych objawów, elementem terapii jest indywidualna samokontrola,dostosowanydostosowana do wieku, ustrukturyzowane szkolenie oraz wsparcie psychospołeczne dla rodziny.
Pacjenci powinni rozumieć swoją chorobę i aktywnie uczestniczyć w podejmowaniu decyzji terapeutycznych, aby zwiększyć swoją własną odpowiedzialność.
Szczególnie młodszym pacjentom zcukrzycacukrzycą typu 1 często bardzo trudno jest zaakceptować swoją chorobę i jej zależność od leczenia insuliną.
U młodzieży należy szczególnie zwrócić uwagę na tematykę dotyczącą prewencji przewlekłych powikłań cukrzycy, antykoncepcji, ryzykownych zachowań i uzależnień.
Zmiana diety
W przypadku osób z cukrzycą typu 1 nie jest wymagana żadna szczególna dieta ani sposób odżywiania, nie ma też określonych „dietetycznych produktów spożywczych”. Obowiązują dla nich ogólne zalecenia dotyczące zdrowej diety.
Poradnictwo dla osób z cukrzycą typu 1 powinno obejmować następujące elementy:
indeks glikemiczny węglowodanów, tłuszczów i białek.
Osoby z cukrzycą typu 1 powinny ograniczyć ilość spożywanego alkoholu, zgodnie z zaleceniami dla populacji ogólnej (zwykle kobiety 10 g alkoholu dziennie, mężczyźni 20 g dziennie).
Przede wszystkim należy podkreślić, że picie większych ilości alkoholu:
zwiększa ryzyko wystąpienia ciężkiej, zwłaszcza nocnej hipoglikemii,
a ryzyko to zmniejsza się poprzez spożywanie posiłków w czasie konsumpcji alkoholu.
Aktywność fizyczna
Dzieci powinny aktywnie uprawiać sport razem z innymi dziećmi.
Powinny nauczyć się niezbędnych korekt w przyjmowaniu pokarmów i dawkowaniu insuliny w połączeniu z aktywnością fizyczną.
Cukrzyca nie jest wskazaniem do indywidualnego toku nauczania i zwolnienia z jakichkolwiek zajeć (np. wychowanie fizyczne, "zielona szkoła").
Samodzielna kontrola
Zalecane jest samodzielne badanie stężenia glukozy we krwi, przy posiłkach i przed snem za pomocą glukometru lub optymalnie systemów ciągłego monitorowania stężenia glukozy (CGM): metodą skanowania (isCGM, dawniej zwany FGM) lub w czasie rzeczywistym (generującym powiadomienia i alarmy dźwiękowe bez udziału użytkownika (ang. real time continuous glucose monitoring - rtCGM).
System CGM jest wskazany u wszystkich dzieci i młodzieży od początku choroby. Zapewnia on efektywniejsze dostosowanie dawek insuliny do trendów stężenia glukozy i tym samym zwiększa stabilność stężenia glukozy, zmniejsza liczbę incydentów hipoglikemii, poprawia wyrównanie metaboliczne, poprawia jakość życia pacjentów i ich opiekunów oraz zmniejszenie ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych.
W przypadku braku możliwości zastosowania CGM pomiary glikemii należy wykonywać przy pomocy glukometru.
Wyniki samodzielnie zmierzonych wartości powinny być sprawdzane pod kątem wiarygodności zwykle raz na kwartał.2
Farmakoterapia cukrzycy typu 1
Insulina jest jedynym właściwym lekiem w leczeniu cukrzycy typu 1.
Dlatego insulinoterapia jest głównym tematem programów dotyczących leczenia i edukacji dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1.
Insulinoterapia
Standardem leczenia osób z cukrzycą typu 1 powinna być zintensyfikowana insulinoterapia.
U osób z cukrzycą typu 1 insulinoterapia powinna być prowadzona w ramach ustrukturyzowanej opieki diabetologicznej. Również szkolenie powinno odbywać się w sposób ustrukturyzowany.
W terapii osób z cukrzycą typu 1 należy stosować insuliny ludzkie (insuliny zwykłe lub insuliny ludzkie o przedłużonym działaniu) lub analogi insuliny (krótko działające lub długo działające).
Standardem jest insulina ludzka.
Analogi insuliny nie mają zdecydowanej przewagi, ale są droższe. Zmniejszają one częstość występowania łagodnej nocnejhipoglikemii tylko wtedy, gdyHbA1c ma być jest bardzo ściśle kontrolowana.
Standard leczenia: Zintensyfikowanazintensyfikowana terapia konwencjonalna (ICT)
Model "basal-bolus": Insulinainsulina długo dziaugodziałająca pokrywa zapotrzebowanie organizmu, natomiast insulina bardzo szybko działająca pokrywa posiłki (węglowodany), czyli pacjent otrzymuje kilka dawek dziennie.
Alternatywnie istnieje możliwość terapii z zastosowaniem pompy insulinowej.
Terapia z zastosowaniem pompy insulinowej
Pompa insulinowa umożliwia ciągłą podaż szybko działającej insuliny. Pompa jest ustawiona na stałą dawkę na godzinę. Pacjenci otrzymują również dodatkową dawkę za pomocą pompy z każdym posiłkiem, zależnie od aktywności fizycznej, emocji itp.
Coraz częściej staje się ona standardem w leczeniu.
Obecnie >50% wszystkich pacjentów pediatrycznych korzysta z pompy insulinowej, w wieku wczesnodziecięcym >95%.
Wskazania
małe dzieci, zwłaszcza niemowlęta, dzieci w wieku żłobkowym i przedszkolnym
dzieci z lękiem przed iniekcją
z początkiem powikłań mikro- i makronaczyniowych
z często nieregularnym rytmem dobowym
z dużymi wahaniami glukozy we krwi niezależnymi odHbA1c
w przypadku planowanej ciąży (rozpoczęcie najlepiej w okresie przedkoncepcyjnym)
pacjenci z wyraźnym zjawiskiem świtu (zwiększenie stężenia glukozy we wczesnych godzinach porannych >powyżej 70 mg/dl [>(powyżej 4 mmol/l])
w razie potrzeby przy utrzymującej się podwyższonej wartości HbA1c mimo zintensyfikowanej terapii
sportowcy wyczynowi
Leczenie zapewnia lepszą kontrolę glikemii niż leczenie wieloma iniekcjami oraz mniejszą liczbę przypadkówhipoglikemii i taką samą częstość występowania kwasicy ketonowej.1113-1214
Ciągły pomiar glukozy
Urządzenia do ciągłego pomiaru glukozy (rtCGM,Real- real Timetime Continuedcontinued Glucoseglucose Measuremeasure) z funkcją ostrzegania przedhipoglikemią i hiperglikemią
Minimalnie inwazyjny, podskórny, ciągły śródmiąższowy pomiar glukozy może uprościć pomiar glikemii u pacjentów z pacjentów na zintensyfikowanej insulinoterapii i usprawnić leczenie.
Urządzenia CGM mogą być używane z pompą insulinową lub bez niej.
W NiemczechPolsce pacjenciurządzenia korzystajdo ciącygłego zepomiaru zintensyfikowanej insulinoterapiiglukozy są objęcirefundowane ubezpieczeniemwyłącznie zdrowotnymdla odpacjentów 2016leczonych rokuprzy zastosowaniu osobistej pompy insulinowej.15
Pompa insulinowa ze zintegrowanym pomiarem glukozy
W terapii z zastosowaniem pompy insulinowej wspomaganej czujnikami poziomstężenie glukozy we krwi jest mierzonymierzone w sposób ciągły, a pacjent odpowiednio dozuje dawkę insuliny.
Możliwość dynamicznego dostosowania podaży insuliny bazowej do poziomustężenia glukozy w celu automatycznego wspomagania podawania insuliny przez pacjenta.
Szczególnie w nocy pozwala to na znaczną stabilizację ustawienia w docelowym zakresie.
Bolusy posiłkowe nadal muszą być podawane przed rozpoczęciem posiłku.
Stąd nazwa hybrydowe, ponieważ ręczne wprowadzanie bolusa posiłkowego i korekcyjnego jest połączone z automatyczną regulacją insuliny bazowej.
Dostosowanie dawki insuliny
Zwiększenie w następujących przypadkach:
gorączka, zakażenie
wysoki poziom cukru w moczu lub we krwi
mniejsza aktywność
spożycie większejkszego ilości jedzeniaposiłku
Zmniejszenie w następujących przypadkach:
tendencja do hipoglikemii
duża aktywność (hormony stresu zwiększają stężenie glukozy we krwi i odpowiedź organizmu na insulinę).
ciepłepodwyższona otoczenietemperatura otoczenia
spożycie mniejszejmniejszego ilości jedzeniaposiłku
Zapobieganie
Nie jest znane żadne działanie zapobiegawcze cukrzycy typu 1.
Prawdopodobnie karmienie piersią ma działanie zapobiegawcze u dzieci z wysokim ryzykiem wystąpienia cukrzycy.
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
Pacjenci z cukrzycą typu 1 wymagają potrzebująstosowania insuliny przez całe życie.
Zapotrzebowanie na insulinę może się zmieniać w ciągu życia, dlatego konieczna jest regularna samokontrola.
PacjenciPrzedawkowanie celowoinsuliny przedawkowująprzez insulinępacjentów imoże wykorzystująbyć celowe, aby wykorzystywać utratę kalorii wynikającą z glukozurii oraz utratę apetytu towarzyszącą ketozie w celu redukcji wagi.
Późne powikłania
Mikroangiopatia cukrzycowa
W jej przebiegu dochodzi do zmian w małych naczyniach krwionośnych oczu, nerkach i nerwach obwodowych.
Cechą charakterystyczną jest pogrubienie ścięgien i skóry, co ogranicza ruchomość ręki/ramienia.
W badaniu z udziałem 1217 pacjentów z cukrzycą typu 1 i średnim okresem obserwacji wynoszącym 24 lata, u 66% pacjentów rozpoznano co najmniej jedną z następujących chorób:1417
Jeśli leczenie jest nieodpowiednie, następuje upośledzenie wzrostu.
Możliwe opóźnienie pierwszej miesiączki (menarche)
Zmiany skórne
obumieranie tłuszczowate (necrobiosis lipoidica), pojawia się jako czerwone guzki na przedniej części nogikończyny dolnej
lipodystrofia spowodowana zastrzykamiiniekcjami
Problemy psychologiczne, często związane z powikłaniami i rokowaniem choroby oraz wymagającym programem leczenia i kontroli
Choroby autoimmunologiczne
U młodych ludzi z cukrzycą typu 1 częściej występują choroby tarczycy (zależnie od wieku – od 3,7% u dzieci poniżej 5. roku życia do 25,3% u osób w wieku 15-20 lat) oraz celiakia (około 10%).
Rokowanie
Ryzyko powikłań koreluje z poziomem wartości HbA1c.
U około 60% pacjentów nie dochodzi do późnych powikłań.1518
Pacjenci, którzy przeżyją pierwsze 10–20 lat od rozpoznania bez ciężkich powikłań, mają wysokie prawdopodobieństwo długoterminowego pozytywnego przebiegu.1518
Oczekiwana długość życia
W 2019 roku średnia długość życia 20-letniego mężczyzny z cukrzycą typu 1 wynosiła 66 lat, a 20-letniej kobiety 68 lat.
Najczęstszą przyczyną skrócenia średniej długości życia u pacjentów poniżej 50. roku życia jestcukrzycowa kwasica ketonowa, natomiast u pacjentów powyżej 50. roku życia jest to choroba niedokrwienna serca.
nawracająca ciężkahipoglikemia w dzieciństwie oraz
niski status społeczno-ekonomiczny
Dalsze postępowanie
Konsultacje diabetologiczne - rekomendowane co 6-8 tygodni, nie mniej niż 4 razy w roku.
Oznaczanie wartości HbA1c w celu kontroli metabolizmu
Należy to robić przynajmniej raz na 3 miesiące.
Poniższe badania w celu wczesnego wykrycia rozpoczynającej się retinopatii lub nefropatii powinny być wykonywane od 5. roku trwania cukrzycy lub najpóźniej od 11. roku życia:
dwuokularowa, dwumikroskopowa funduskopia w w rozszerzeniu źrenic (mydriasis) wykonywana przez doświadczonego okulistę po stabilizacji glikemii, a następnie co 1–2 lata od 11.roku życia lub powyżej 5 lat trwania cukrzycy
ilościowe oznaczanie wydalania albuminy (albuminuria) raz w roku
Badania przesiewowe w kierunku neuropatii
w przypadku długotrwałej złej kontroli metabolicznej i trwania cukrzycy powyżej 5 lat lub od 11 roku życia w ramach corocznych badań
Ciśnienie tętnicze
Powinno być mierzone u wszystkich dzieci i młodzieży z cukrzycą, ale przynajmniej od 11 roku życia, najlepiej co 3 miesiące, ale co najmniejnajrzadziej raz w roku; u dzieci poniżej 7 roku życia przynajmniej 2 razy w roku. Potwierdzone nadciśnienie tętnicze wymaga 24-godzinnego ambulatoryjnego monitorowania.
Powinno być wykonywane po stabilizacji metabolicznej w ciągu pierwszego roku od rozpoznania i powtarzane co 2 lata w przypadku prawidłowych wyników, a u dzieci w wieku przedpokwitaniowym co 5 lat.
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Curr Top Diabetes 2023;3(1):1–140
Piśmiennictwo
Centrala Narodowego Funduszu Zdrowia Departament Analiz i Strategii. Warszawa, listopad 2019. ISBN: 978-83-944034-4-7 ezdrowie.gov.pl
Komunikat href="https://pubmedMinistra Zdrowia w sprawie zmian w wykazie wyrobów medycznych na zlecenie z dn.ncbi 12.nlm12.nih2022 r. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 października 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz. U. poz. 2319) (dostęp 22.11.2023) www.gov/11874953/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.govpl
Definicja: Przewlekła choroba metaboliczna o wielu przyczynach charakteryzująca się przewlekłą hiperglikemią i zaburzeniami metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek.