Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Dysplazja stawów biodrowych

Streszczenie

  • Definicja: Dysplazja może odnosić się do nieprawidłowego rozmiaru, kształtu, ustawienia lub umiejscowienia głowy kości udowej, panewki lub obu tych elementów.
  • Epidemiologia: Częstość występowania w Europie Środkowej: dysplazja stawu biodrowego 2–4%, zwichnięcie stawu biodrowego 0,5–1%. Dziewczynki chorują 4 razy częściej niż chłopcy.
  • Objawy: Początkowo brak objawów, ale bez diagnozy następuje opóźniony rozwój chodzenia lub utykanie.
  • Badanie fizykalne: Ograniczenie abdukcji, dodatni objaw Ortolaniego, LudloffaBarlowa i Galeazziego
  • Diagnostyka: Na podstawie badania fizykalnego i USG stawu biodrowego na poziomie U2 (w przypadku czynników ryzyka) lub U3
  • TerapiaLeczenie: TerapiaWdrożenie jak najszybciej po diagnozie z leczeniem retencyjnym w zgięciu i abdukcji stawu biodrowego. Leczenie chirurgiczne z otwartą repozycją tylko w przypadku nieredukowalnego zwichnięcia.

Informacje ogólne

Definicja

  • Dysplazja może odnosić się do nieprawidłowego rozmiaru, kształtu, ustawienia lub umiejscowienia głowy kości udowej, panewki lub obu tych elementów.1
  • Termin zaburzenie dojrzewania stawów biodrowych obejmuje zarówno stawy dysplastyczne, jak i już zwichnięte.

Częstość występowania

  • Zapadalność w Europie Środkowej
    • dysplazja stawu biodrowego: 2–4%
    • zwichnięcie stawu biodrowego: 0,5–1%
  • Płeć
    • Dziewczynki chorują częściej niż chłopcy (stosunek około 4:1).1
  • StronaUmiesjcowienie: Przeważnie lewa strona (64%) i jednostronnie (63,4%)
    • W macicy, w normalnej pozycji, lewa noga płodu jest popychana do przywodzenia przez kość krzyżową matki.1

Etiologia i  patogeneza

  • Wieloczynnikowa, prawdopodobnie zarówno czynniki mechaniczne, jak i genetyczne

  • W dysplazji stawu biodrowego, w trakcie rozwoju pre- lub postnatalnego, siły egzogenne w płytce wzrostowej
      panewki prowadzą do przekształcenia fizjologicznych sił ściskających w
      patologiczne siły ścinające, z następowym zatrzymaniem wzrostu
     płytki wzrostowej panewki przy niezaburzonym wzroście
     głowy kości udowej.

  • W rezultacie występuje dysproporcja między rozmiarem głowy kości udowej a rozmiarem panewki; kostna część panewki jest zbyt mała w porównaniu
     z z głową. kości udowej

  • W miarę narastania dysproporcji w czasie, głowa kości udowej, która jest stosunkowo duża, najpierw przemieszcza chrzęstną, wstępnie uformowaną część panewki doczaszkowodogłowowo, a ostatecznie powodupowoduje zwichnięcie do tyłu do dołu pośladkowego, takco żepowoduje całkowitą utratę kontaktu głowaowy kości udowej całkowicie traci kontakt z panewką podczas zwichnięcia.

Czynniki predysponujące

  • Najważniejsze czynniki predysponujące
    • ułożenie pośladkowe (poród pośladkowy)
    • dodatni wywiad rodzinny
    • płeć żeńska,
  • Inne czynniki predysponujące
    • pochodzenie etniczne1
      • bardzo częste u rdzennych Amerykanów
      • bardzo rzadkie u osób pochodzenia afrykańskiego
    •  ciasne owijanie niemowlaka (spowijanie)
      • Specjalnaspecjalna technika chustonoszenia, w której niemowlęta są noszone w chuście; powszechna w niektórych kulturach.

ICD-10

  • Q65 Wrodzone zniekształcenie stawu biodrowego   
    • Q65.0 Wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego, jednostronne
    • Q65.1 Wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego, obustronne
    • Q65.3 Wrodzone podwichnięcie stawu biodrowego, jednostronne
    • Q65.4 Wrodzone podwichnięcie stawu biodrowego, obustronne
    • Q65.6 Staw biodrowy niestabilny
    • Q65.8 Inne wrodzone zniekształcenia stawu biodrowego
    • Q65.9 Wrodzone zniekształcenie stawu biodrowego, nieokreślone

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

U noworodków

  • Diagnozę stawia się na podstawie badania przedmiotowego i badania ultrasonograficznego stawów biodrowych.

Badania przesiewowe 

  • Badanie ultrasonograficzne stawów biodrowych w 4-6 tygodniu życia. Wcześniej(skierowanie przeprowadzado Poradni Preluksacyjnej)
    • Powinno się badanieje stawówwykonać biodrowychu poddzieci kątemz ryzyka.
      • W przypadku występowania czynnikówczynnikami ryzyka (dodatni wywiad rodzinny, poród pośladkowy, widoczne objawy kliniczne i/lub obecność współistniejących deformacji stóp)  badanie- ultrasonograficznetzw. stawówUSG biodrowych powinno być przeprowadzone już w 1–selektywne.2 tygodniu życia.

    Diagnostyka różnicowa

    Wywiad lekarski

    • Pytania obowiązkowe
      • Dodatni wywiad rodzinny w kierunku zaburzeń dojrzewania stawów biodrowych?
      • Ułożenie pośladkowe podczas porodu?
    • W okresie niemowlęcym dysplazja stawu biodrowego jest klinicznie niema.
    • W przypadku niewykrytej dysplazji, gdy dziecko zaczyna chodzić, rodzice mogą zaobserwować utykanie lub chód na szerokiej podstawie.

    Badanie przedmiotowe

    Obowiązkowe

    • W badaniu przedmiotowym należy sprawdzić, czy występuje różnica długości nóg lub ograniczenie abdukcji.
    • Silnymi wskaźnikami jednostronnego zwichnięcia stawu biodrowego są: dodatni
      objaw Galeazziego, dodatni objaw Ludloffa oraz jednostronne
       ograniczenie abdukcji.
      • dodatni objaw Galeazziego (objaw kolankowy): różnica długości ud przy zgięciu 90 stopni w stawie kolanowym i biodrowym (widoczna jako różnica wysokości kolan badanego niemowlęcia w pozycji supinacyjnej)
      • dodatni objaw Ludloffa: pełna rozciągliwość stawów kolanowych z
         maksymalnym zgięciem stawów biodrowych
    • Podczas badania zdolności do abdukcji stawu biodrowego należy zawsze zwrócić uwagę na to, czy istniejące ograniczenie abdukcji może być pokonane wraz z wystąpieniem dźwięku kliknięcia (testobjaw Ortolaniego).
      • Jeśliw takprzypadku jestwystąpienia, należy togo interpretować jako objaw klinicznej
         niestabilności stawu.

    Niewymagane


    • Powtarzanie wymuszonego nacisku osiowego w celu sprawdzenia, czy głowa kości udowej może ulec (sub)luksacji nad grzbietowym brzegiem panewki
       powinno być zaniechane w dobie USG stawu biodrowego (badanie znane jako testobjaw Barlowa).
    • Uwaga: Obustronną dysplazję/zwichnięcie stawu biodrowego znacznie trudniej rozpoznać, ponieważ wyniki badań przy porównaniu stron wydają się symetryczne.

    W zaawansowanym wieku

    • Nierozpoznana dysplazja stawów biodrowych (data urodzenia przed wprowadzeniem przesiewowych badań ultrasonograficznych w 1996 r., imigranci z krajów bez badań ultrasonograficznych) wykazuje zazwyczaj objaw Trendelenburga (opadanie miednicy na stronę odciążoną podczas chodzenia).
      • względne osłabienie przywodzicieli stawu biodrowego wynikające z biomechaniki dysplazji

    Badania uzupełniające w  praktyce lekarza rodzinnego

    • Poza wywiadem lekarskim i badaniem fizykalnym nie są wskazane żadne inne badania.

    Diagnostyka specjalistyczna

    • Badanie ultrasonograficzne stawów biodrowych technikz oceną w skali Grafa
      • Abyaby uzyskać informacje na temat terminów badań przesiewowych, zob.  Badania przesiewowe.
    • U dorosłych
      • radiogramRTG przeglądowydowe miednicy w projekcji A-P (przednio-tylnej)
        • ocena panewki stawowej
      • RMMRI stawu biodrowego
        • ocena uszkodzeń chrząstki, labrum (obrabka stawowego) i pośrednich oznak niestabilności
        • analiza skręcania kości udowej

    Wskazania do skierowania do specjalisty

    • Skierowanie do Poradni Preluksacyjnej
    • Skierowanie do ortopedy dziecięcego
      • przy podejrzeniu Dysplazjadysplazji stawów biodrowych
      • na badanie ultrasonograficzne stawów biodrowych w ramach U2 lub U3 (patrz: Badania przesiewowe)

    TerapiaLeczenie

    Cele terapiileczenia

    • Stabilny staw biodrowy z przylegającymi powierzchniami stawowymi pomiędzy panewką a głową kości udowej
      • Prowadzi to do fizjologicznego rozwoju głowy kości udowej i panewki.

    Ogólne informacje o terapiileczeniu

    • Leczenie zależy od wieku i stopnia zaawansowania dysplazji lub zwichnięcia.
    • Każdy dysplastyczny lub zwichnięty staw biodrowy powinien być leczony
       jak najszybciej w wieku niemowlęcym z zastosowaniem terapii odpowiedniej dla danegostopnia typuzaawansowania dysplazji biodra.
      • Potencjał dojrzewania stawów biodrowych w pierwszych 3 miesiącach po urodzeniu przypomina funkcję wykładniczą, a od 4. miesiąca postnatalnegożycia ulega asymptomatycznemu spłaszczeniu.
      • W przypadku leczenia zaburzeń dojrzewania stawu biodrowego oznacza to, że w pierwszych 3 miesiącach postnatalnychpo urodzeniu potrzeba niewiele czasu, aby osiągnąć duży sukces terapeutyczny.
      • Natomiast odOd 4. miesiąca życia potrzeba dużo czasu, aby w ogóle osiągnąć jakikolwiek sukces terapeutyczny.

    Leczenie zachowawcze

    Dysplastyczne stawy biodrowe

    • Dysplastyczne stawy biodrowe wymagają dalszego dojrzewaniarozwoju.
    • PrzyjLeczenie u dzieci w wieku 1-6 miesięciecy
      • Zwykle utrzymywanie pozycji siedząco-kucznej z obydwoma stawami biodrowymi zgiętymi o 100 do 110 stopni i przywodzonymiodwiedzonymi o 50 do 60 stopni.
      • Utrzymanie pozycji siedząco-kucznej zapewniapoprzez zastosowanie odpowiedniej ortezy dopuszczonej(np. doorteza stosowaniaodwodząca wvon okresieRosena, poszelki dojrzewaniuPavlika).3
      • W trakcie leczenia po zakończeniu dojrzewania należy przeprowadzać kontrolne USG  w odstępach 3-4-6 tygodni.
    • Leczenie pou dojrzewaniu należy zakończyć dopiero przed końcem 9 miesiąca życia po osiągnięciu kąta alfadzieci w pomiarzewieku techniką6-18 Grafamiesięcy wyraźnie(noworozpoznanych większegoi niz niepowodzeniem powyższego 60 stopni.

    Zwichnięte stawy biodrowe

    leczenia)
    • Zamknizamknięta ręczna repozycja w znieczuleniu ogólnym i retencja zwichniętego stawu biodrowego1,3
      • utrzymanie za pomocą ortezy lub gipsu miednicowo-kończynowego przez 6-12 tygodni obydwu stawów biodrowych zgiętych o 90 do 100 stopni i odwiedzonych o 40 do 50 stopni
      • najczęstsze powikłanie: jałowa martwica głowy kości udowej
    • Kolejne leczenie po dojrzewaniu analogiczne do dysplastycznego stawu biodrowego

Leczenie chirurgiczne

  • Wskazane w przypadku zamkniętych nieredukowalnych zwichnięć stawu biodrowego lub u dzieci, u których diagnozę postawiono po 18 miesiącu życia
  • WDwa wiekudojścia: niemowlęcymprzednie zwykle(klasyczne, wykonujeSmith-Peterson) sii przyśrodkowe
  • Umożliwia korektę otwartwspółistniejących repozycjęnieprawidłowości anatomicznych (m.in. odwrócenie obrąbka stawu biodrowego, przerost więzadeł).
    • Alternatywnie dostępneMożliwe sąjest również zabiegizszycie artroskopowetorebki stawowej oraz uwolnienie nadmiernie napiętego ścięgna mięśnia biodrowo-lędźwiowego.
    3
  • OtwarteW nastawieniarazie stawuporzeby biodrowegomożna wykonujerównież sijednoczasowo wykonać osteotomię odskracającą 2.kości miesiąca życia, artroskopowe od 3. miesiąca życiaudowej.
  • Pooperacyjnie, po otwartym nastawieniu stawu biodrowego, przez 4-6 tygodni stosuje się unieruchomienie w gipsie miednicowo-kończynowym z odcinkiem stopy w neutralnym ustawieniu kończyny dolnej.
  • W bardzo ciężkich przypadkach może być konieczna osteotomia miednicy z rekonstrukcją panewki.

Zapobieganie

  • Wczesna diagnostyka poprzez dokładne badanie biodrabioder na oddziale położniczym i podczas badań profilaktycznych
  • Używanie chust, które zapewniają noszenie dziecka w pozycji siedząco-kucznej.
  • W opiece nad niemowlętami należy unikać klasycznego ciasnego owijania niemowlaka z rozciągniętymi, lekko przywiedzionymi nogami.

Przebieg, powikłania i  rokowanie

Przebieg

  • Nieleczona dysplazja prowadzi do nieodwracalnego uszkodzenia kolumn chrząstki w płytce wzrostowej dachu panewki i wtórnej  artrozy stawu biodrowego.

Powikłania

  • Powikłania leczenia retencyjnego
    • urazy uciskowe skóry i nerwów spowodowane przez ortezy lub opatrunek gipsowy
    • zaburzenia krążenia w głowie kości udowej z powstaniem nieodwracalnejjałowej martwicy głowy kości udowej
    • Nawrnawrót zaburzeń dojrzewaniarozwojowych stawu biodrowego w trakcie dalszego wzrostu
  • Powikłania leczenia chirurgicznego
    • klasyczne ryzyko okołooperacyjne (krwawienie, problemy z  gojeniem się rany itp.)
    • martwica głowy kości udowej
    • ponowne zwichnięcie
  • Wtórna koksartroza w nieleczonej dysplazji24

Rokowanie

  • Im wcześniej rozpocznie się terapię, tym lepsze jest rokowanie.
  • Bardzo dobre rokowanie przy wczesnej terapii i zamkniętej repozycji.1
  • Jeśli zamknięta redukcja nie jest możliwa i konieczna jest otwarta repozycja, należy spodziewać się gorszegogorszych wyniku efektów przebiegu chorobyleczenia.35

Dalsze postępowanie

  • Opieka pooperacyjna i badania kontrolne są ustalane i przeprowadzane przez specjalistów.

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w  Deximed

Ilustracje

Widok czołowy lewego biodra: 1 = Caput femoris (głowa kości udowej) 2 = Collum femoris (szyjka kości udowej) 3 = Trochanter major 4 = Trochanter minor
Obraz czołowy lewego biodra: 1 = Caput femoris (głowa kości udowej) 2 = Collum femoris (szyjka kości udowej) 3 = Trochanter major (krętarz większy) 4 = Trochanter minor (krętarz mniejszy)
Prawidłowy staw biodrowy
Prawidłowy staw biodrowy

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Tamai J. Developmental dysplasia of the hip. Medscape, last updated Apr 11, 2022.  http://emedicine.medscape.com/article/1248135-overview"
  2. Sułko href="httpJ. W którym tygodniu po urodzeniu najlepiej wykonać badanie ultrasonograficzne stawów biodrowych (dostęp 17.11.2023) www.mp.pl
  3. Nandhagopal T. et al. Developmental Dysplasia of the Hip. [Updated 2022 Oct 3]. In://emedicine StatPearls [Internet].medscape Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan www.com/article/1248135-overview" target="_blank">emedicinencbi.medscapenlm.comnih.gov
  4. Terjesen T, Horn J. Have Changes in Treatment of Late-detected Developmental Dysplasia of the Hip During the Last Decades Led to Better Radiographic Outcome?. Clin Orthop Relat Res 2016 May; 474(5): 1189-98. pmid:26290341  http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=26290341[uid]" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=26290341[uid]" target="_blank">PubMed
  5. Sankar WN, Young CR, Lin AG, et al. J Pediatr Orthop B 2011; 31(3): 232-9.  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21415680" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21415680" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov

Autorzy

  • Krzysztof Studziński, Dr n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Katedra Medycyny Rodzinnej UJ w Krakowie (recenzent)
  • Dr hab. n. med. Tomasz Tomasik, Prof. UJ, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum (redaktor)
  • Lino Witte, dr n. med., lekarz w trakcie specjalizacji z medycyny ogólnej, Münster

  

Q65; Q650; Q651; Q653; Q654; Q656; Q658; Q659
dysplasi; l82 medfödd muskuloskeltal missbildning
EntwicklungsdysplasieRozwojowa derdysplazja Hüftestawu biodrowego; Developmental Dysplasia of the Hip; HüftdysplasieDysplazja stawu biodrowego; HüftluxationZwichnięcie biodra; HüftgelenksluxationZwichnięcie stawu biodrowego; UnreifesNiedojrzały Hüftgelenkstaw biodrowy; Barlow-Test Barlowa; Ortolani-Test Ortolaniego; LudloffGłowa kości udowej; Abduktionstest; Femurkopf; Acetabulum; AzetabulumPanewka
Dysplazja stawów biodrowych
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Dysplazja może odnosić się do nieprawidłowego rozmiaru, kształtu, ustawienia lub umiejscowienia głowy kości udowej, panewki lub obu tych elementów. Epidemiologia:Częstość występowania w Europie Środkowej: dysplazja stawu biodrowego 2–4%, zwichnięcie stawu biodrowego 0,5–1% Dziewczynki chorują 4 razy częściej niż chłopcy.
Medibas Polska (staging)
Dysplazja stawów biodrowych
/link/3d7b8bbf0fb84354bd1acb85a064908b.aspx
/link/3d7b8bbf0fb84354bd1acb85a064908b.aspx
dysplazja-stawow-biodrowych
SiteDisease
Dysplazja stawów biodrowych
K.Reinhardt@gesinform.de
Kmail#stina.Reinhardt@gesinformbaranowska@gmail.decom
pl
pl
pl