Struktura i funkcja serca w stanie prawidłowym
Serce to rodzaj pompy, która zapewnia zaopatrzenie organizmu w krew. Składa się z dwóch przedsionków i dwóch komór. Drogę krwi można opisać w następujący sposób: krew pozbawiona tlenu dostaje się do prawego przedsionka z organizmu przez żyłę główną dolną i górną. Następnie przepływa do prawej komory serca i wypełnia ją. Prawa komora aktywnie pompuje krew przez tętnice płucne do krążenia płucnego. Tutaj krew przesyłana jest przez maleńkie naczynia, które poprzez cienką błonę mają kontakt z wdychanym powietrzem. Krew jest teraz wzbogacona w tlen i jednocześnie uwalnia dwutlenek węgla, który wydychamy. Krew z krążenia płucnego gromadzi się teraz w większych naczyniach i jest kierowana do lewego przedsionka przez żyły płucne. Stąd jest ona z kolei transportowana z lewego przedsionka do lewej komory serca. Lewa komora pompuje teraz bogatą w tlen krew przez dużą tętnicę główną (aortę) do dużego strumienia krwi (krążenie systemowe). Tlen jest zużywany w obwodach ciała, a odtlenowana krew wraca do serca. Cykl zaczyna się od nowa.
Przedsionki oddzielone są od komór zastawkami. Zastawka pomiędzy prawym przedsionkiem a prawą komorą nazywa się zastawką trójdzielną, a ta pomiędzy lewym przedsionkiem a lewą komorą nazywa się zastawką mitralną. Między komorami a dużymi tętnicami znajdują się również zastawki. Zastawka płucna oddziela prawą komorę od krążenia płucnego, a zastawka aortalna oddziela lewą komorę od krążenia ogólnego.
Co to jest cewnikowanie serca?
Za pomocą cewnikowania serca można uwidocznić choroby i wady rozwojowe serca. Cienka plastikowa rurka zwana cewnikiem jest wprowadzana przez żyłę lub tętnicę do przedsionków lub komór serca. W zależności od badania cewnik umieszczany jest w prawej lub lewej części serca. Dzięki wstrzyknięciu środka kontrastowego przez cewnik, na zdjęciu rentgenowskim można uwidocznić jamy i naczynia serca. Najczęściej zapisuje się obrazy i krótkie sekwencje filmowe ujęć rentgenowskich. Za pomocą cewnika można również dokonywać pomiarów ciśnienia. Dodatkowo można pobrać krew, a następnie określić zawartość tlenu.
Procedura badania u dzieci
Wcześniej przez jakiś czas nie wolno nic jeść ani pić. W razie potrzeby pacjent otrzymuje zamiast tego wlewy. U dzieci badanie wykonuje się zwykle w sedacji z użyciem środków uspokajających i przeciwbólowych (miejscowych), u noworodków w znieczuleniu ogólnym. Zabieg wykonuje się w pracowni cewnikowania serca, która jest urządzona podobnie jak blok operacyjny. W sterylnych warunkach zwykle tworzy się dostęp do naczynia krwionośnego w pachwinie i wprowadza cewnik. Cewnik jest ostrożnie przesuwany do miejsca docelowego pod kontrolą RTG. Badania są przeprowadzane i rejestrowane. Po badaniu zazwyczaj zakładany jest opatrunek uciskowy, a dziecko jest monitorowane w klinice przez około dobę. Dziecko po badaniu musi przez jakiś czas leżeć płasko. Na miejscu, w którym cewnik został wprowadzony do naczynia krwionośnego, może zostać umieszczona torebka z piaskiem. Aby środek kontrastowy był szybciej wydalany, dziecko otrzymuje zwykle wlewy i płyny do picia.
Jakich informacji może dostarczyć badanie?
W przypadku wrodzonej wady serca cewnikowanie serca może być wykonane jako badanie dodatkowe do innych badań diagnostycznych (badanie przedmiotowe, pomiar ciśnienia tętniczego, EKG, echokardiografia itp.) Badanie może być pomocne w dokładniejszym zbadaniu wad lub określeniu warunków ciśnienia w obrębie serca i naczyń. W cewnikowaniu prawego serca mogą być wykonane na przykład pomiary ciśnienia w celu wykrycia wysokiego ciśnienia krwi w krążeniu płucnym. Poziom saturacji pobranej krwi może wskazać, czy istnieje połączenie prawego z lewym sercem (przetoka). W zależności od tego, czy krew przepływa z prawej do lewej (przeciek prawo-lewy), czy z lewej do prawej (przeciek lewo-prawy), nasycenie tlenem jest inne. Z badań można wyciągnąć wnioski, które mogą być decydujące dla terapii.
W przypadku niektórych wad serca poprzez cewnikowanie serca możliwe jest również leczenie, np. poprzez wprowadzenie sztucznych materiałów lub nadmuchanie balonu, gdy np. występuje zwężenie (stenoza) zastawki serca lub naczynia. W przypadku ubytku przegrody można np. wprowadzić do otworu protezę i rozciągnąć ją.
Dodatkowe informacje
- Cewnikowanie serca
- Wrodzone wady serca
- Szmery serca u dzieci
-
Koronarografia i cewnikowanie serca — informacje dla personelu medycznego
- Wrodzone wady serca — informacje dla personelu medycznego
Wrodzone wady serca
- Przetrwały przewód tętniczy
- Tetralogia Fallota
- Ubytki w przegrodach u dzieci: ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej (ASD) i ubytek w przegrodzie międzykomorowej (VSD)
- Zespół niedorozwoju lewego serca
- Przełożenie wielkich naczyń
- Przetrwały pień tętniczy
Autorzy
- Marleen Mayer, lekarka, Mannheim