Czym są drgawki gorączkowe?
Drgawki gorączkowe to napady drgawkowe występujące u dzieci w wieku od około pół roku do 5 lat w związku z gorączką lub infekcjami gorączkowymi, bez stwierdzenia zakażenia mózgu lub struktur otaczających mózg (np. opon mózgowych) lub innych przyczyn wywołujących drgawki. Mózg wyładowuje się synchronicznie, co może prowadzić do napinania się, a następnie drgawek ciała i utraty przytomności. Ten rodzaj napadów nazywany jest uogólnioną padaczką toniczno-kloniczną lub grand mal. Napady mogą jednak występować również bez drgawek. Pojawiają się one zazwyczaj wraz ze wzrostem gorączki i trwają zwykle 2–3 minuty. Drgawki trwające dłużej niż 15 minut, wielokrotne napady w ciągu 24 godzin oraz drgawki mięśniowe lub zaburzenia czucia, które np. występują po jednej stronie lub są ograniczone do pewnej części ciała (napady ogniskowe), nazywane są powikłanymi drgawkami gorączkowymi. Większość drgawek gorączkowych jest jednak niepowikłana.
Około 3% wszystkich dzieci cierpi na drgawki gorączkowe do 7 roku życia. Drgawki gorączkowe są spowodowane kombinacją czynników genetycznych i środowiskowych. Dokładny mechanizm nie jest jednak znany.
Diagnostyka
Rozpoznanie można postawić na podstawie typowej historii choroby z gorączką/podwyższoną temperaturą i towarzyszącymi drgawkami. Drgawki gorączkowe są zwykle niegroźne, ale wyglądają przerażająco. W takich sytuacjach rodzicom często trudno jest zachować zimną krew. Niemniej jednak zaleca się poświęcenie czasu podczas napadu na obserwację drgawek: Należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy drgawki występują zarówno w rękach, jak i w nogach oraz czy występują po jednej czy po obu stronach ciała.
Podczas badania fizykalnego lekarze, oprócz zmierzenia temperatury, szukają oznak zapalenia opon mózgowych lub innej poważnej choroby. Badania krwi lub inne badania często nie są potrzebne w przypadku drgawek gorączkowych, jeśli nie ma oznak poważnej choroby.
W niektórych przypadkach pomocny może być zapis EEG (obrazowanie aktywności elektrycznej mózgu). Dotyczy to np. przypadków, w których nie ma pewności, czy napad jest częścią padaczki czy drgawek gorączkowych.
Terapia
Podczas napadu
- Ważne jest, aby postarać się zachować spokój, nawet jeśli jest to trudne. Należy obserwować dziecko.
- Następnie należy położyć dziecko na boku, aby umożliwić odpływ śliny lub śluzu z jamy ustnej i aby dziecko nie zrobiło sobie krzywdy podczas napadu.
- Proszę zapewnić dziecku chłód, ubierając je w jak najlżejszą odzież. Należy przykryć dziecko, obniżyć temperaturę w pomieszczeniu lub zapewnić mu ochłodę za pomocą wilgotnego okładu (dotyczy to ogólnie dzieci z gorączką, nie tylko w przypadku drgawek gorączkowych).
- Gdy drgawki miną, można rozważyć podanie leku obniżającego gorączkę. Nie udowodniono, że stosowanie leków przeciwgorączkowych może zmniejszyć ryzyko wystąpienia kolejnych napadów. Podanie leku przeciwgorączkowego powinno być uzależnione od stanu ogólnego dziecka.
- Jeśli u pacjenta występowały w przeszłości niepowikłane drgawki gorączkowe, można podać diazepam lub inny lek w porozumieniu z lekarzem prowadzącym, jeżeli drgawki gorączkowe trwają dłużej niż 5 minut. Podaje się go najczęściej doodbytniczo, czyli do odbytu. Właściwy sposób jego stosowania powinien być wyjaśniony przez lekarza.
Po napadzie
Ponieważ drgawki gorączkowe są zwykle postrzegane przez rodziców jako bardzo groźne, zwykle wzywane jest pogotowie ratunkowe lub dziecko trafia bezpośrednio do lekarza bądź szpitala, gdzie napad jest wyjaśniany. W razie potrzeby lekarze przepisują leki przerywające długotrwałe napady w przypadku ich nawrotu (patrz wyżej).
Rokowanie
Drgawki gorączkowe zwykle nie są niebezpieczne dla dziecka. Jednak w związku z drgawkami gorączkowymi może dojść do upadków i innych urazów. U nawet 50% dzieci drgawki gorączkowe występują ponownie podczas późniejszych epizodów gorączkowych.
Rokowania są dobre. Śmiertelność u dzieci z drgawkami gorączkowymi nie jest podwyższona. U około 3–4% dzieci z drgawkami gorączkowymi rozwija się później padaczka. Ryzyko rozwoju padaczki w późniejszym okresie jest zwiększone, jeśli napady trwają dłużej niż 10 minut, występują tylko po jednej stronie lub dotyczą jednej części ciała, pojawiają się kilkakrotnie w ciągu 24 godzin, a w rodzinie zdarzały się przypadki padaczki.
Dodatkowe informacje
- Co to jest padaczka?
- Jakie są formy padaczki?
- Padaczka u dzieci
- Drgawki gorączkowe – informacje dla personelu medycznego
- Padaczka — informacje dla personelu medycznego
- Padaczka u dzieci – informacje dla lekarzy
Autorzy
- Marleen Mayer, lekarka, Mannheim