Ból karku (mialgia)

Streszczenie

• Definicja: ostre Ostre lub przewlekłe, bardziej lub mniej nasilone bóle w karku o różnym nasileniu. Zwykle nieswoisteo nieswoistej przyczynie, tj. nie ma animają uleczalnej przyczyny, ani niebezpiecznegopotencjalnie groźnego przebiegu, któregowymagającego można uniknąćleczenia.
• Częstość występowania: bBól karku występuje u  30-50% dorosłej populacji przynajmniej raz w  roku.
• Objawy: bBól karku, ktczasem wspóry nie zawsze można odróżnić odłistniejący bólul barku.
• WynikiBadanie badaniafizykalne: moMoże wystąpić ograniczenie ruchu spowodowane dolegliwościami bólowymi.
• Diagnostyka: Badania dodatkowe badania rzadko są konieczne. Diagnostyka obrazowa powinna zostać wykonana wyłącznie w  sytuacji, w  której podejrzewa potwierdzono możliwy do uniknisięcia niebezpieczny przebieg lub konkretną przyczynę bólu lub potencjalne zagrożenie dla pacjenta.
• Leczenie: identyfikacjaIdentyfikacja czynników predysponujących, udzieleniekonsultacja z wyjaśnieniem pacjentowi wyjaśnieńprawdopodobnej orazprzyczyny konsultacjaobjawów, NLPZ, aktywność fizyczna, ewentualnie terapia manualna, fizjoterapia.

Informacje ogólne

Definicja

• Ostre lub przewlekłe, bardziej lub mniej nasilone bóle w  karku o różnym nasileniu
• Zwykle nieswoiste, tj. nie ma ani uleczalnej przyczyny, ani potencjalnie niebezpiecznegogroźnego przebiegu, któregowymagającego można uniknąćleczenia.
• Brak możliwości ustaleniaustalonej przyczyny innej niż napiętecie i bolesne ból mięśnieni.¹².
• Bóle karku definiuje się jako bóle w  obszarze, którego górną granicą jest kresa karkowa górna, dolną pierwszy kręg piersiowy, a  boczną przyczepy mięśnia czworobocznego w  pobliżu stawu ramiennego.
• Klasyfikacja wg czasu trwania
  
  • ostre (trwające 0–3 tygodni)
  • podostre (trwające 4–12 tygodni)
  • przewlekłe (trwające dłużej niż 12 tygodni)
• Klasyfikacja według etiologii
  • nieswoiste
    • brak przyczyny wymagającej konkretnego leczenia lub wyjaśnieniadiagnostyki
  • swoiste
    • Podejrzeniepodejrzenie podrażnieniaucisku nerwów szyjnych, uraz, stan po zabiegu chirurgicznym, choroba układowa, itp.

Częstość występowania

• Ból karku występuje u  30–50% dorosłej populacji przynajmniej raz w  roku.
• Bóle szyi są przyczyną 4% wszystkich konsultacji w  gabinetach lekarzy rodzinnych.
• Płeć i  wiek
  • Kobietyczęstsze schorzeniewystępowanie dotykau w bardziej nasilony sposób.kobiet
  • ChorobowośćWystępowanie wzrasta wraz z  wiekiem, szczególnie dotyczyw toprzypadku przede wszystkimprzewlekłych dolegliwości przewlekłych.
  • Ostre bóle występują najczęściej u  młodych osób dorosłych.
• Konsekwencje
  
  • Stanowią jedną z najcz częstszychstych przyczyn niezdolności do pracy spowodowanej chorobą.

Etiologia i  patogeneza

• Etiologia dolegliwości bólowych mięśni karku jest wieloczynnikowa. Niewłaściwa postawa, jednostronne, monotonnestałe lub powtarzające się obciążenie oraz przeprost mogą powodować ból karku.
• Innymi czynnikami prowadzącymi do dolegliwości bólowych mięśni karku są stany lękowe, depresyjne oraz stres.
• Nawet w  przypadku zmian zwyrodnieniowych szyjnego odcinka kręgosłupa potwierdzonych diagnostyką obrazową, zwykle główną przyczyną zgłaszanych dolegliwości jest ból mięśniowo-powięziowy jest zwykle główną przyczyną bólu karku.
• Niespecyficzne bóle karku
  • brak przyczyny wymagającej konkretnego leczenia lub wyjaśnieniadiagnostyki
• Specyficzne bóle karku
  • Urazuraz
  • Podrażnienieucisk nerwów szyjnych
  • Chorobachoroba układowa (nowotwór, infekcja, zapalenie, osteoporoza, powikłania długotrwałeego leczenieleczenia lekami steroidowymiglikokortykosteroidami)
  • Stanstan po zabiegach chirurgicznych w  obszarze odcinka szyjnego kręgosłupa

Czynniki predysponujące

• Możliwymi czynnikami ryzyka są na przykładm.in. otyłość, ciąża i sytuacja wykonywany zawodowazawód.
• Obciążeniaenie psychiczne (stres, praca), stany lękowe, depresyjne oraz somatyzacja są czynnikami ryzyka przebiegów przewlekłychego przebiegu.²³.

ICPC-2

• L01 Objawy/dolegliwości ze strony karku

ICD-10

• M54.92 Bóle pleckarku
• M54.9 Bówl grzbietu, bliżej nieokreślone: obszar szyjnylony

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

• Diagnostyka kliniczna
  • W w oparciu o  wywiad lekarski i  badanie przedmiotowe
  • Bez wskazaniapodejrzenia nakonkretnej konkretną przyczynęprzyczyny lub niebezpiecznypotencjalnie przebieg,groźnego któregoprzebiegu możnawymagającego uniknąćleczenia, diagnostyka obrazowa nie jest konieczna.
• WskazaniaObjawy wskazujące na potencjalnie niebezpiecznygroźny przebieg, któregowymagający można uniknąćleczenia:
  
  • Urazuraz, stan po zabiegach chirurgicznych, choroby neurologianeurologiczne w wywiadzie lub ich objawy
  • Objawyobjawy korzeniowe
  • Deficytydeficyty czuciowe i  ruchowe
  • Parestezjeparestezje
  • Podrażnienieobjawy opon mózgowychoponowe
  • Zaburzeniazaburzenia świadomości
  • Jednoczesnewspółistniejące bóle głowy z  nudnościami, wymiotami, zawrotami głowy
  • Osteoporozaosteoporoza lub długoterminowe stosowanie lekglikokortykosteroidów steroidowychw wywiadzie
  • Wskazanieobjawy wskazujące na chorobę układową /lub inną przyczynę niezwiogólnązaną z kręgami (guz, infekcja, zapalenie)
  • Gorgorączka
  • Ogólne złe samopoczucie
  • Utratautrata masy ciała

Wywiad lekarski

• Charakterystyka bólu
• Promieniowanie do ramienia (związane z dermatomem / niezależnie od niego)?
• Deficyty ruchowe / drętwienie / parestezje (związane z  dermatomem)?
• Próby leczenia przed wekonsultacją własnymz zakresielekarzem i ich skuteczność (m.in. leki)?
• Stan ogólny (zaburzenia świadomości, gorączka, ogólne złe samopoczucie, utrata masy ciała)?
• Choroby układowe (guzy nowotwory/ osteoporoza)?
• Leczenie steroidamiglikokortykosteroidami?
• Jednoczesne bóle głowy z  nudnościami, wymiotami, zawrotami głowy?
• Czynniki ryzyka przebiegów przewlekłychego przebiegu (praca, nastrój)?

Badanie przedmiotowe

• Ocena
  • Postawapostawa
  • Deformacjedeformacje
  • Objawyobjawy urazu
  • Mobilnoruchomość
• PalpacjaBadanie palpacyjne
  • Wyrostkiwyrostki kolczyste oraz wyrostki poprzeczne
  • Napinapięciacie mięśniowe
  • Ciepłotaucieplenie skóry
• KontrolaBadanie ruchomości
  • Zgizgięcie ku przodowi, zgięcie ku tyłowi
  • Rotacjarotacja
  • Pochyleniepochylenie boczne
  • PodrażnienieObjawy opon mózgowychoponowe?
• Testy prowokacyjne przy podejrzeniu neuropatii¹

Dalsza diagnostyka w  gabinecie lekarza rodzinnego

• W  przypadku podejrzenia przyczyny o ciężkim groźnym charakterze
  • Badaniabadania laboratoryjne: morfologia krwi, morfologia WBC, OB, CRP, ewentualnie Wapwapń, elektroforeza białek, profilocena nerkowyfunkcji nerek, fosfataza alkaliczna

Diagnostyka specjalistyczna

RTG

• BrakRTG diagnostykijest obrazowej bez wskazania na konkretnodpowiednią przyczynwstępną lubmetodą niebezpieczny przebiegobrazowania, którego można uniknąć
• Prześwietlenie rentgenowskie
  • Badanie rentgenowskie jako badanie rutynowe ale nie jest wskazane jako rutynowe badanie.
  • Natychmiastowe wykonanie badania nie poprawia wyników leczenia u pacjentów bez objawów alarmowych lub urazu w wywiadzie.¹
  • Zmiany zwyrodnieniowe często pojawiają się we wczesnym wieku dorosłym i  zwykle nie są objawowe.

 

Diagnostyka specjalistyczna

 

• RM
  • Rezonans magnetyczny może być wskazany w  przypadku atakobjawów neurologicznych lub innych wskazańobjawów wskazujących na poważpotencjalnie groźną przyczynę.
• ElektrofizjologiaElektromiografia i badanie przewodnictwa nerwowego
  • w  celu potwierdzenia zajęcia nerwów

Wskazania do skierowania do specjalisty

• Jeśli istnieją wskazaniaobjawy wskazujące na jednoznaczną przyczynę objawów, konieczne może być skierowanie do neurologa, ortopedy lub internistyortopedy.
• W  stanie nagłym skierowanie do szpitala (objawy oponowe, bóle głowy z  wymiotami, ostre pogorszenie stanu ogólnego, zaburzenia świadomości, pourazowe lub pooperacyjne deficyty neurologiczne)

Leczenie

Ogólne informacje o  leczeniu

• Poradnictwo dotyczące
  • przeważnie niegroźnego charakteru bólu szyi
  • wysokiej tendencji do samoistnej poprawy
  • skłonności do nawrotów
• Należy ustalić i  omówić czynniki predysponujące (nadwaga, ciąża, sytuacja zawodowa, przewlekły stres, stany depresyjne lub lękowe).
• Poradnictwo w  zakresie samokontroli
  
  • Należy zalecić ruch.
  • Można zalecić ciepłe okłady stosowane miejscowo.
• Można zalecić krótkotrwałe stosowanie NLPZ.
• Zalecana jest aktywność fizyczna oraz fizjoterapia.
• Można zaproponować mobilizację (w tym relaksację postizometryczną) i manipulację.
• W  przypadku podostrych lub przewlekłych dolegliwości bólowych karku można zaproponować fizjoterapię.
• W  przewlekłych bólach karku pomocna może być akupunktura, ale pełna ocena wartości zabiegów medycyny komplementarnej jest trudna.
• Nie należy stosować unieruchamiania.
• Nie należy stosować leczenia za pomocą iniekcji (neuralterapia, płytkie iniekcje podskórne).
• Nie należy zalecać środków rozluźniających mięśnie.

Zalecenia dla pacjentów

• Wczesne ponowne podjęcie aktywności
• Ruch
• Fizjoterapia
• Nauka technik relaksacyjnych

Leczenie farmakologiczne

• W przypadku ostrego i  podostrego bólu karku można zalecić krótkotrwaletkotrwałe przyjmowaćprzyjmowanie NLPZ.
• PrzykładNp.: ibuprofen 400–600 mg 3 xrazy na dobę. Zwykle nie zaleca się stosowania dawek dobowych powyżej 1200 mg na dobę.

Inne opcje leczenia

• Fizjoterapia
  • Można zaproponować w  przypadku podostrych lub przewlekłych dolegliwości bólowych karku.
• Terapia manualna
  • Mobilizację i manipulację moMożna zaproponować w  przypadku ostrych, podostrych lub przewlekłych dolegliwości bólowych karku.³⁴.
• Terapia ruchowa (qigong, ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia siłowe, trening fitness, same ćwiczenia rozciągające)
  • umiarkowana liczba dowodów na łagodzenie bólu i  poprawę czynnościową
  • Same ćwiczenia rozciągające nie przynoszą możliwych do potwierdzenia rezultatów.
• Akupunktura
  • umiarkowana liczba dowodów na krótkotrwałe łagodzenie dolegliwości bólowych
• Psychoterapia behawioralna
  • umiarkowana liczba dowodów na krótkotrwałe łagodzenie dolegliwości bólowych
  • Może być prowadzona w  przewlekłych bólach karku.
• Brak wystarczających dowodów uzasadniających zalecanie:
  • trakcji mechanicznej
  • Masamasażey
  • Elektrostymulacjaelektrostymulacji: TENS (przezskórna elektryczna stymulacja nerwów), jonoforeza, pole magnetyczne
  • Edukacja pacjentów (porady dotyczące aktywności fizycznej, radzenia sobie ze stresem, ergonomii miejsca pracy)
  • interdyscyplinarnej rehabilitacji biopsychospołecznej
• Nie należy proponować:
  • Wstrzyknięciainiekcji lekglikokortykosteroidów steroidowych
  • Środkiśrodków rozluźniającecych mięśnie
  • leczenia środkami znieczulającymi miejscowo we wstrzyknięciu

Zapobieganie

• Ergonomiczne dostosowanie miejsca pracy i  ćwiczenia zostały przeanalizowane w  kilku badaniach, ale jakość tych badań jest ogólnie niewystarczająca.⁴⁵.
• Nie jest jasne, jakie znaczenie mają działania z  zakresu ergonomii.

Przebieg, powikłania i  rokowanie

Przebieg

• Ból karku zwykle ustępuje samoistnie w  ciągu kilku dni lub tygodni.
• Wiele osób cierpi na nawracające objawy, a  u  niektórych pacjentów schorzenie ma przebieg przewlekły.
• Ból karku jest najczęstszą przyczyną nieobecności w  pracy w wielu branżach.

Rokowanie

• Jeśli ból jest spowodowany przeciążeniem, rokowaniarokowanie sąjest dobre.
• W  przypadku przyczyn psychospołecznych zachodzi ryzyko przewlekłości.

Informacje dla pacjentów

O  czym należy poinformować pacjentów?

• Istotnymi elementami konsultacji powinny być: w  większości nieszkodliwy charakter bólu szyi, wysoka tendencja do samoistnej poprawy i  tendencja do nawrotów.
• Należy otwarcie odnieść się do kwestii ograniczeń diagnostyki i  leczenia.
• Pacjentom należy wskazać możliwe czynniki ryzyka bólu karku (np. otyłość, ciąża i  sytuacja zawodowa) i  otwarcie pytać o  przewlekły stres, stany depresyjne i  lękowe.
• Pacjenci regularnie przyjmujący NLPZ powinni zostać poinformowani o  możliwych działaniach niepożądanych.

Informacje dla pacjentów w  Deximed

• Bóle karku

Ilustracje

Mięśnie pleców i  szyi

Prawidłowy obraz boczny odcinka szyjnego kręgosłupa: 1 = wyrostek kolczysty (processus spinosus) 2 = kręg szczytowy (atlas) 3 = podstawa czaszki 4 = ząb kręgu obrotowego (dens axis) 5 = staw międzykręgowy (staw międzywyrostkowy) 6 = trzon kręgu C6

Źródła

Piśmiennictwo

1. Childress MA, Stuek SJ. Neck pain: initial evaluation and management. American Family Physician, 2020; 102 (3): 150–156 Tłumaczenie polskie: Ból szyi – wstępna ocena i postępowanie. Olszowska E. Konsultacja i komentarz: Radło P. (dostęp 26.12.2023) www.mp.pl
2. Barreto TW, Svec JH. Chronic Neck Pain: Nonpharmacologic Treatment. Am Fam Physician. 2019 Aug 1;100(3):180-182.  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31361100/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31361100/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
3. Smedley J, Inskip H, Trevelyn F, Buckle P, Cooper C, Coggon D. Risk factors for incident neck and shoulder pain in hospital nurses. Occup Environ Med 2003; 60: 864-9.  http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=Occup Environ Med [ta]+AND+60[vol]+AND+864[page]" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=Occup Environ Med [ta]+AND+60[vol]+AND+864[page]" target="_blank">PubMed
4. Gross A, Langevin P, Burnie SJ, Bédard‐Brochu MS, Empey B, Dugas E, Faber‐Dobrescu M, Andres C, Graham N, Goldsmith CH, Brønfort G, Hoving JL, LeBlanc F. Manipulation and mobilisation for neck pain contrasted against an inactive control or another active treatment. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 9. Art. No.: CD004249. DOI: 10.1002/14651858.CD004249.pub4.  https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD004249.pub4/full" href="https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD004249.pub4/full" target="_blank">www.cochranelibrary.com
5. Hoe VCW, Urquhart DM, Kelsall HL, Zamri EN, Sim MR. Ergonomic interventions for preventing work‐related musculoskeletal disorders of the upper limb and neck among office workers. Cochrane Database of Systematic Reviews 2018, Issue 10. Art. No.: CD008570. DOI: 10.1002/14651858.CD008570.pub3.  https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD008570.pub3/full" href="https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD008570.pub3/full" target="_blank">www.cochranelibrary.com

Autorzy

• Aleksandra Danieluk, lekarz, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (recenzent)
• Sławomir Chlabicz, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)
• Marlies Karsch-Völk, drDr n. med., lekarka rodzinna, Monachium