Informacje ogólne
Definicja
- Uszkodzenie
zespołu więzadeł bocznych stawu łokciowego. Zespół ten składa się zwięzadła pobocznegobocznegoprzyśrodkowego(LCL), więzadła pobocznego bocznegostawu łokciowego(LUCL) oraz tkanki torebkowej.
Epidemiologia
Najczęstszy uraz towarzyszący przy zwichnięciach w stawie łokciowymPonadto wysokieWysokie ryzyko wystąpienia zmiany u sportowców uprawiających sporty rzutowe, np. miotaczy baseballowych
Anatomia kliniczna
ZespóWięzadło poboczne łokciowe składa się z trzech więzadełtorebkowychtworzącychsktrójkąt: więzadładającyosię z LCLramienno-dziobaste,LUCLwięzadło łokciowo-ramienne itorebkistawowej,więzadłostabilizujący staw łokciowy względem obciążenia koskoślawegone.Przebieg anatomicznyLCL: przebiega od nadkłykcia bocznego doKompleks więzadłapierpobocznego przyścieniowategorodkowego chroni staw przed nadmiernym kości promieniowejlawieniem.LUCL: przebiega od nadkłykcia bocznego i łączy się z więzadłem pierścieniowatym kości promieniowej, z przyczepem na grzebieniu mięśnia odwracacza kości łokciowej.
Etiologia i patogeneza
kompleksKompleks więzadezadłałokciowychpobocznego przyśrodkowego jest maksymalnie rozciągnięty i może ulec rozerwaniu podczas przeprostu, obciążenia koślawego i supinacji w stawie łokciowym.- Przykładowe patomechanizmy
- Bramkarz w piłce ręcznej
parujebronimocnymocnegorzutrzutu wyprostowanym ramieniem. - powtarzające się mikrourazy w sportach rzutowych, takich jak rzut oszczepem lub baseball
- Patomechanizm zwichnięcia stawu łokciowego
- Upadek na lekko zgięte ramię, przy czym na kość ramienną działają siły koś
lawelawiące i rotacji wewnętrznej w stosunku do nieruchomego przedramienia w pronacji.
Czynniki predysponujące
- Zwichnięcie w stawie łokciowym
- Sporty rzutowe
- Gra na pozycji bramkarza (
parujbroniący silne rzuty lub strzały wyprostowanym ramieniem) - np. piłka ręczna lub nożna
ICD-10
- S53.3 Urazowe pęknięcie więzadła pobocznego łokciowego
- S53.42 Skręcenie i naderwanie więzadła pobocznego łokciowego
Diagnostyka
Diagnostyka różnicowa
- Zobacz Bóle łokcia.
Kryteria diagnostyczne
- Badanie
klinicznefizykalne stabilności stawu łokciowego - patologiczne:
nadmiernynadmiernaprzeprostruchomość podczas obciążenia koślawego - Obrazowanie radiologiczne
- diagnostyka standardowa:
prześwietleniebadanie rentgenowskie - w przypadku podejrzenia
zmianyuszkodzenia więzadłatorebki stawowejkonieczne może być wykonanie badania RM lub USG, które umożliwia badanie czynnościowe (w ruchu)1
Wywiad lekarski
- Strona dominująca (praworęczność/leworęczność)
- Aktywność zawodowa
- Aktywność sportowa
- Na podstawie
trzech ww.powyższych informacji można zazwyczaj ocenić obciążenie czynnościowe stawu łokciowego. - Patomechanizm
- ostry uraz
- powtarzające się mikrourazy
- Wcześniejsze urazy lub zabiegi operacyjne kończyny górnej
- Dotychczasowa diagnostyka i
terapialeczenie - Typowe objawy
- bóle po stronie łokciowej (przyśrodkowej)
- nasilenie bólu podczas wykonywania ruchów rzutowych lub po nich
- ewentualnie uczucie niestabilności
Badanie kliniczneprzedmiotowe
OcenaOglądanie- często
w normiebez odchyleń, ewentualnieopuchliznaobrzęk w okolicy łokcia - Palpacja
- ból uciskowy po stronie łokciowej w przebiegu zespołu
owegoa pobocznego przyśrodkowego (łokciowego) - Badanie czynnościowe
- ocena stabilności podczas koś
lawejlawienia przy porównaniu stron - kontrola w pełnym wyproście i w zgięciu 30
°stopni - ramię w rotacji na zewnątrz, przedramię w supinacji
- usztywnienie odcinka dalszego ramienia od strony bocznej jedną ręką i usztywnienie
bliższegodalszego odcinka przedramienia od strony przyśrodkowej drugą ręką - wywieranie obciążenia koślawego (
przesunięcienaciskstawunałokciowegostaw od strony bocznej) Wynikwynik dodatni:nadmiernynadmierneprzeprostkoślawienie stawu przy porównaniu stronTest „pivot-shift”zwykle możliwy tylko w znieczuleniupołączenie ruchu kompresji osiowej, supinacji, obciążenia koślawego i zgięciawynik dodatni: w zgięciu około 40° zwichnięcie/podwichnięcie w stawie łokciowym, przy czym zwichnięcie/podwichnięcie głowy kości promieniowej może być wyczuwalne palpacyjnie lub może być widoczne.
Diagnostyka specjalistyczna
Diagnostyka obrazowa
PrześwietlenieBadanie rentgenowskie łokcia w 2 płaszczyznach- diagnostyka standardowa w celu wykluczenia towarzyszących urazów kostnych
TKTomografia komputerowa (tomografia komputerowaTK)- w przypadku wewnątrzstawowych współistniejących urazów kostnych (często w przypadku zwichnięcia)
- Rezonans magnetyczny (RM)
- dobre uwidocznienie urazów więzadeł
ponadto rozpoznaniediagnostyka współistniejącychurazówzmian pourazowych, takich jak ciała wolne w stawie, zmiany w chrząstkach oraz uszkodzenia prostowników lub zginaczy- USG
- ocena struktur więzadłowych i badanie czynnościowe
Wskazania do skierowania do specjalisty
- Skierowanie do chirurga urazowego/ortopedy w przypadku podejrzenia zmian więzadła torebki stawowej
kwestiaocena stabilności stawu łokciowego i wskazanie do leczenia zachowawczego lub operacyjnego
TerapiaLeczenie
Cele terapiileczenia
- Krótkoterminowe: łagodzenie bólu
- Długoterminowe: wystarczająca stabilność stawu w celu uniknięcia przewlekłych dolegliwości
Leczenie zachowawcze
- W fazie ostrej łagodzenie bólu za pomocą paracetamolu lub NLPZ
- np. ibuprofen 600 mg według schematu 1–0–1
- W przypadku
jedynienadwyrężenia zespołu więzadłowego z zachowaną stabilnością stawu łokciowego - w fazie ostrej ewentualnie unieruchomienie na temblaku przez 3–4 dni w celu złagodzenia bólu
- następnie wczesne ćwiczenia funkcjonalne, aby zapobiec usztywnieniu
Leczenie chirurgiczne
- Wskazane w przypadku zerwania zespołu więzadłowego i niewystarczającej kompensacji mięśniowej stabilności stawu
- Postępowanie
- anatomiczna rekonstrukcja wię
zadezadł, w miarę możliwości z augmentacją szwu (autologiczny przeszczep ścięgiena,2lub materiał syntetyczny)
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
- Naderwanie leczone zachowawczo
- Zwykle goi się w ciągu 1–2 tygodni przy braku obciążeń.
- Zerwanie leczone chirurgicznie
- po operacji szyna unieruchamiająca
przeznamaksymalniekrótki3 dni w celu zespolenia i wygojenia tkanek miękkichokres - wczesne ćwiczenia funkcjonalne
znieograniczonym zakresem ruchu już w pierwszej dobie po operacji - Powrót do aktywności sportowej zależy od dyscypliny sportowej i zastosowanej techniki operacyjnej, zwykle trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy.
Powikłania
- Przewlekła niestabilność
- bóle
- wtórna artroza stawu łokciowego
Rokowanie
- Przy
nadwyrężeniunaderwaniu zazwyczaj nie pozostają żadne ograniczenia. - W przypadku zerwania leczonego chirurgicznie powrót do uprzedniej dyscypliny sportowej może nie być zalecany, aby zapobiec kolejnym zerwaniom i przewlekłej niestabilności.
- Priorytetem w leczeniu jest przywrócenie wytrzymałości na obciążenia w czynnościach dnia codziennego.
Ilustracje
Obciążenie zespołu więzadłowego stawu łokciowego w wyniku uprawiania sportów rzutowych (źródło: Wikipedia)
QuellenŹródła
LiteraturPiśmiennictwo
- Bianchi S, Martinoli C. Ultrasonografia układu mięśniowo-szkieletowego. Medipage 2009.
- Koval KJ, Zuckerman JD, Egol K (Red.). Snela S (Red. polskiego wyd.). Kompendium leczenia złamań. Medipage, 2012.
Autorzy
- Wiesława Fabian, Dr n. med., specjalista medycyny rodzinnej i chorób wewnętrznych, NZOZ Przychodnia Medycyny Rodzinnej w Szczecinie (recenzent)
- Tomasz Tomasik, Dr hab. n. med., Prof. UJ, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
- Lino Witte,
drDr n. med., lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, Frankfurt nad Menem