Definicja: Czysto opisowa diagnoza osteofitu trakcyjnego na kości piętowej.
Epidemiologia: Podeszwowy cierń Lenoira jest częstszy niż grzbietowy. Bardzo częsty objaw towarzyszący, szczególnie przy zapaleniu powięzi podeszwy.
Objawy: Podeszwowy lub grzbietowy ból pięty zwykle występuje dopiero, kiedy cierń Lenoira ze względu na swoją wielkość dotyka sąsiednich struktur.
Wyniki badań: Od krytycznej wielkości ciernia Lenoira obserwowana jest miejscowa tkliwość.
Diagnostyka: Dowód radiologiczny w bocznym zdjęciu RTG stawu skokowego.
Terapia: Leczenie zachowawcze przyczyny wywołującej cierń Lenoira jest zazwyczaj wystarczające. Obejmuje m.in. rozciąganie mięśni grzbietu nogi i powięzi podeszwowej oraz wkładki ortopedyczne. W przypadku mechanicznego podrażnienia sąsiednich struktur — resekcja chirurgiczna.
Informacje ogólne
Definicja
Rozpoznanie ciernia Lenoira jest czysto opisowe.
Cierń Lenoira nie musi być bolesny i zazwyczaj jest procesem reaktywnym spowodowanym inną patologią.
W miarę zwiększania się rozmiarów cierń Lenoira może poprzez mechaniczne drażnienie okolicznych struktur stać się osobną jednostką chorobową.
Podeszwowy cierń Lenoira
wypukłość kostna na podeszwowej, brzusznej części kości piętowej
Dwie klasyczne grupy pacjentów, u których nieproporcjonalnie często występują tendopatie połączeń mięśniowo-ścięgnistych w pięcie i wynikające z nich ciernie Lenoira:
wyczynowi sportowcy (w sportach wytrzymałościowych)
osoby nieaktywne, najczęściej z nadwagą i chorobami współistniejącymi
ICD-10
M77.3 Ostroga kości piętowej
Diagnostyka
Rozważania diagnostyczne
Cierń Lenoira jest tylko reaktywnym następstwem nadmiernej trakcji na kości piętowej, więc konieczne jest zbadanie leżącej u jej podstaw patologii.
Z biegiem czasu duży cierń Lenoira może powodować ból z powodu mechanicznego podrażniania.
Jednak początkowy ból niemal zawsze wynika z innej patologii, dlatego ciernia Lenoira nie należy wymieniać jako rozpoznania przyczynowego bólu pięty (częsta „diagnoza nie do końca potwierdzona”).
Kryteria diagnostyczne
Rzetelna diagnoza na podstawie zdjęcia RTG
boczne zdjęcie rentgenowskie stawu skokowego w celu wykrycia zarówno grzbietowego, jak i podeszwowego ciernia Lenoira
Wcześniejsze urazy i operacje w obrębie stopy i sąsiednich stawów
Aktywność fizyczna
zawodowa i sportowa
zmiana intensywności w ostatnim czasie
Początek i przebieg objawów
Czynniki uśmierzające i nasilające ból
Przeprowadzone do tej pory działania terapeutyczne
Badanie kliniczne
Zalecenia dotyczące badania klinicznego wg. poniższego odniesienia
Palpacja pięty w celu dokładnego zlokalizowania dolegliwości
Obraz chodu
Osie nóg i tyłów stóp
Pozycja stóp
Ruchomość stawu skokowego
Może dostarczyć informacji o ukrytym skróceniu łańcucha grzbietowego (mięśni łydki i mięśni kulszowo-goleniowych).
Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego
Tylko w celu wykluczenia rozpoznań różnicowych
np. OB w przypadku podejrzenia zaburzeń reumatycznych
Diagnostyka specjalistyczna
Badania obrazowe zwykle tylko do diagnostyki różnicowej
RTG: w przypadku podejrzenia złamania
ultrasonografia lub rezonans magnetyczny: do uwidocznienia tkanek miękkich
Wskazania do skierowania do specjalisty
Skierowanie do ortopedy w przypadku utrzymujących się dolegliwości pomimo leczenia zachowawczego
Terapia
Cel terapii
Ustąpienie objawów
Ogólne informacje o terapii
Zawsze należy zbadać przyczynę powstania ciernia Lenoira i rozpocząć terapię ukierunkowaną na tę przyczynę.
Postępowaniem z wyboru jest podejście zachowawcze.
Większość bólów stóp ma naturalny przebieg i ustępuje, jeśli nie samoistnie, to pod wpływem środków zachowawczych.
W przypadku dużego ciernia Lenoira z potwierdzonym uszkodzeniem sąsiednich struktur, np. ścięgna Achillesa, konieczny jest zabieg chirurgiczny na wczesnym etapie leczenia.
Leczenie zachowawcze
W zależności od przyczyny przydatne są następujące środki zachowawcze:
skuteczne dla pacjentów z zapaleniem powięzi podeszwy i towarzyszącym podeszwowym cierniem Lenoira
3 miesiące po zakończeniu leczenia istotna poprawa w zakresie jakości życia, ograniczeń związanych z bólem w pracy i życiu codziennym oraz wzorca chodu
bezpieczne i ekonomiczne
techniki terapii manualnej
wkładki
przykład: miękka wkładka na całą długość stopy z wycięciem na cierń Lenoira
Uwaga: często towarzyszy stopie płasko-koślawej, co powoduje jeszcze większy nacisk na podeszwowy cierń Lenoira; w tym przypadku wkładki z dodatkowym wsparciem pronacji.
zmniejszenie miejscowego ucisku dzięki wyprofilowanemu obuwiu
Farmakologiczna terapia bólu w fazie ostrej
miejscowo np. żel z diklofenakiem: nakładać krem na bolące miejsce 1–2 razy dziennie
ogólnoustrojowo, np. ibuprofen: 600 mg według schematu 1–0–1 przez maksymalnie 4 dni, z uwzględnieniem przeciwwskazań
Leczenie chirurgiczne
W przypadku dużych cierni Lenoira wywołujących podrażnienie mechaniczne stosuje się ablację chirurgiczną,.
W celu zapobiegania nowym skostnieniom pooperacyjnie farmakologiczna profilaktyka skostnień z zastosowaniem NLPZ przez 3 tygodnie.
Zapobieganie
Szybka, ukierunkowana terapia na ból pięty, zapobiegająca rozwojowi ciernia Lenoira
Regularne ćwiczenia rozciągające mięśni grzbietu nogi i powięzi podeszwy, aby utrzymać niski poziom napięcia na kości piętowej
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
Bez leczenia przyczyny wywołującej progresja rozmiaru ciernia Lenoira/osteofitu trakcyjnego
Powikłania
Powstanie tak dużego ciernia Lenoira, że dochodzi do naruszenia okolicznych struktur (kaletek, mięśni, ścięgien, nerwów)
Rokowanie
Bardzo dobre rokowanie przy odpowiedniej terapii
W zdecydowanej większości przypadków wystarczające jest postępowanie zachowawcze.
Informacje dla pacjentów
O czym należy poinformować pacjentów?
Cierń Lenoira jest początkowo tylko efektem towarzyszącym, a nie pierwotną przyczyną bólu pięty.
Aby zapobiec trwałemu dyskomfortowi i progresji rozmiaru, konieczne jest konsekwentne leczenie przyczyny.
Definicja: Czysto opisowa diagnoza osteofitu trakcyjnego na kości piętowej. Epidemiologia: Podeszwowy cierń Lenoira jest częstszy niż grzbietowy. Bardzo częsty objaw towarzyszący, szczególnie przy zapaleniu powięzi podeszwy.