Ból łokcia

Co to jest ból łokcia?

• Ból łokcia to ból w stawie łokciowym lub w jego okolicy. Przyczyną bólu łokcia często jest uraz lub przeciążenie. Szczególnie często ból ten występuje po stronie bocznej łokcia, mówimy wówczas o entezopatii nadkłykcia bocznego kości ramiennej (łac. epicondylitis lateralis humeri) potocznie zwanej „łokciem tenisisty“.
• Dla postawienia prawidłowej diagnozy lekarz musi znać dokładną lokalizację bólu. W niektórych przypadkach bólu łokcia może chodzibyć o tak zwany bóllem promieniującycym, którego źródło znajduje się w obrębie barku, szyi, nadgarstka lub w sercu.

Częstotliwość występowania

• W większości przypadków ból łokcia ustępuje samoistnie. Można zatem przyjąć, że większość osób z bólem łokcia nie zgłasza się do lekarza.
• Łokieć tenisisty jest przez lekarza rodzinnego rozpoznawany średnio około 10‒15 razy w roku. Dolegliwości te dotyczą około 1–3% populacji.
• Dolegliwości wynikające z przeciążenia stawu łokciowego często pojawiają się w trakcie wykonywania pracy zawodowej oraz przy uprawianiu sportu i są to nierzadko problemy przewlekłe.

Przyczyna

Najczęstsze przyczyny

• „Łokieć tenisisty” (entezopatia nadkłykcia bocznego kości ramiennej, lateral epicondylitis):
  • Jest to najczęstsza przyczyna bólu łokcia. Wynika z zapalenia w obrębie przyczepu jednego ze ścięgien po stronie bocznej łokcia w następstwie ostrego lub długotrwałego przeciążenia.
  • Łokieć tenisisty powoduje umiarkowany ból, nasilający się podczas używania ręki. Obszar wokół kości po bocznej stronie łokcia jest wrażliwy na ucisk.
• „Łokieć golfisty“ (entezopatia nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej, medial epicondylitis):
  • Łokieć golfisty występuje rzadziej niż łokieć tenisisty. W tym przypadku zapaleniu ulega przyczep jednego ze ścięgien po stronie przyśrodkowej łokcia, co również jest spowodowane przeciążeniem.

Łokieć golfisty objawia się najczęściej umiarkowanym bólem w okolicy przyśrodkowej łokcia, który nasila się podczas używania ręki.

Rzadkie przyczyny

• Zapalenie ścięgien zginaczy po stronie przedniej stawu łokciowego (zapalenie ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia):
  • Zapalenie ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia powstaje wskutek przeciążenia podczas wykonywania powtarzających się ruchów zginania przedramienia i odwracania ręki (dłonią do góry).
  • Ból jest zlokalizowany po stronie przedniej łokcia i towarzyszy mu osłabienie zginania przedramienia.
• Zapalenie ścięgien prostowników po stronie tylnej stawu łokciowego (zapalenie ścięgna mięśnia trójgłowego ramienia):
  • Przyczyną zapalenia ścięgna mięśnia trójgłowego ramienia jest przeciążenie spowodowane powtarzającymi się ruchami prostowania przedramienia.
  • Objawia się bólem po stronie tylnej łokcia, który nasila się przy prostowaniu przedramienia.
• Ubytek powierzchni stawowej:
  • Przy ubytku powierzchni stawowej może dojść nawet do oderwania fragmentu chrząstki lub kości (rozwarstwiające zapalenie kości i chrząstki) - por. odpowiednio wolne ciało w jamie stawu kolanowego.
• Zwichnięcie kości promieniowej (podwichnięcie głowy kości promieniowej, „łokieć piastunki“):
  • Jest to rodzaj zwichnięcia stawu łokciowego, w którym głowa kości promieniowej wydostaje się spod utrzymującego ją więzadła pierścieniowatego. Występuje głównie u małych dzieci, np. przy pociągnięciu do góry za wyprostowaną rękę lub ramię.
• Uszkodzenie nerwów:
  • Nerw promieniowy: Występuje promieniujący ból w okolicy bliższej/bocznej przedramienia oraz w stawie łokciowym.
  • Nerw łokciowy: „Zespół kanału łokciowego“, ból promieniuje wzdłuż wewnętrznej strony przedramienia do palców strony przyśrodkowej ręki.
  • Nerw pośrodkowy: Ból promieniuje do części dalszej przedramienia i do ręki.
• • Przewlekłe zapalenie stawów, głównie w obrębie palców rąk i stóp, rzadziej również w stawie łokciowym.
• • W przypadku zawału serca ból może promieniować do lewego ramienia i łokcia.

Złamania kości (fractures)

• Zzłamanie dalszej części kości ramiennej
• Zzłamanie główki kości ramiennej (capitulum humeri)
• Zzłamanie wyrostka łokciowego (olecranon)
• Zzłamanie szyjki kości promieniowej (collum radii)
• Zzłamanie głowy kości promieniowej (caput radii)
• Z
  • złamanie przedramienia
• Zwichnizwichnięcie stawu łokciowego.

Co można zrobić we własnym zakresie?

• Uraz łokcia:
  • Nieprawidłowe ustawienie kończyny górnej, silny ból lub szybko pojawiający się obrzęk wskazują na złamanie kości. Nie próbuj samemu „nastawiać“ kości! Umieść chorą kończynę na temblaku, aby odciążyć miejsce złamania. Kończyna powinna być uniesiona możliwie wysoko, co ograniczy powstawanie obrzęku.
  • Jeśli ból jest silny, można zastosować lódzimne okłady celem schłodzenia.
• Uszkodzenia spowodowane wysiłkiem fizycznym:
  • Pamiętaj o odciOodciążaniu:anie stawu.
  • Unikaj czynności wywołujących ból i stosuj zróżnicowane obciążenie mięśni w obrębie stawu łokciowego.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

• Uraz łokcia:
  • natychmiast, jeśli zauważysz nieprawidłowe ustawienie stawu łokciowego, odczuwasz silny ból przy poruszaniu kończyną lub gdy wystąpi nagle duży obrzęk.
• Uszkodzenia spowodowane wysiłkiem fizycznym:
  • gdy odciążenie stawu nie przynosi wyraźnej poprawy
  • gdy dolegliwości utrzymują się dłuższy czas.
• Ból bez wcześniejszego urazu lub przeciążenia:
  • w przypadku silnego bólu
  • gdy dolegliwości utrzymują się dłuższy czas.

Co zaleci lekarz?

Wywiad lekarski

Lekarz może zadać następujące pytania:

• Czy miał miejsce uraz? Jak do niego doszło?
• Czy przeciążył Pan/przeciążyła Pani przedramię lub łokieć?
• Czy ma Pan/Pani jakieś inne przypuszczenia, skąd biorą się dolegliwości?
• Czy może Pan/Pani sprecyzować ból? Gdzie dokładnie boli?
• Co łagodzi ból, a co go wywołuje lub nasila?
• Czy jest to ból promieniujący?
• Czy ból pojawia się po lub występuje podczas ruchów kończyną, czy ból występuje też w odciążeniu?
• Czy czuje Pan/Pani, że kończyna jest osłabiona?
• Czy odczuwa Pan/Pani ból w obrębie szyi lub obręczy barkowej?
• Czy Pana/Pani praca zawodowa, uprawiany sport lub zajęcia w czasie wolnym wiążą się ze zwiększonymi obciążeniami (zwłaszcza jednostronnym przeciążeniem), które mogłyby spowodować tego rodzaju dolegliwości?
• Czy cierpi Pan/Pani na reumatyzm?

Badanie lekarskie

• Lekarz dokładnie zbada Twój łokieć, aby ustalić jego ruchomość, siłę mięśniową i wrażliwość na ból.
• Jeśli ból jest spowodowany urazem i lekarz podejrzewa złamanie, najpewniej zrezygnuje z bardziej szczegółowego badania fizykalnego. Lekarz skontroluje ukrwienie i unerwienie (tj. funkcje motoryczne i czuciowe) chorej kończyny.

Dalsze badania

• Jeśli lekarz podejrzewa złamanie, skieruje Cię do szpitala na badanie radiologiczne (prześwietlenie).
• Konieczne mogą być również inne badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa, ultrasonografia, rezonans magnetyczny lub scyntygrafia.

Skierowanie do specjalisty lub szpitala

• Większość złamań kości wymaga leczenia w warunkach szpitalnych.
• Przewlekły ból wysiłkowy w niektórych przypadkach wymaga oceny i leczenia przez specjalistę.

Ilustracje

Łokieć

Autorzy

• Lek.Kalina van der Band, lekarz (recenzent)
• Marie-Ch. Fritzsche, lekarz, Fryburg