Co może być przyczyną bólu ręki?
Ręce składają się z dużej liczby kości i różnych stawów. Są one otoczone siecią mięśni, ścięgien, więzadeł i nerwów. W stanie choroby wszystkie te struktury mogą powodować dolegliwości bólowe.
Przyczyna dolegliwości ręki jest najczęściej zlokalizowana w miejscu występowania bólu lub innych objawów. Z kolei ból w nadgarstku może promieniować do łokcia. Ból ręki może być ostry lub przewlekły.
Lekarze zazwyczaj są w stanie łatwo postawić właściwe rozpoznanie na podstawie zebranego wywiadu i przeprowadzonego badania fizykalnego ręki. Ponieważ dolegliwości rąk często mają znaną przyczynę i zwykle szybko mijają, niewiele osób zgłasza się w tej sprawie po poradę lekarską.
Przyczyny
Najczęstsze przyczyny
Zapalenie ścięgien w obrębie nadgarstka
- Zapalenie ścięgna jest często następstwem przeciążenia - ostrego lub powtarzającego się.
- Ból występuje głównie podczas używania ręki, towarzyszy mu ograniczenie sprawności funkcjonalnej ręki.
- Choroba Quervaina (nazwa łacińska tendovaginitis de Quervain) jest jednym z najczęstszych zapaleń pochewek ścięgnistych w obrębie nadgarstka.
- Ścięgna kciuka często ulegają zapaleniu w następstwie nadmiernego obciążenia.
- Typowy jest ból nadgarstka po stronie kciuka i upośledzenie czynności chwytnej.
Zmiany zwyrodnieniowe w stawach palców
- Choroba zwyrodnieniowa stawów jest częstą przyczyną dolegliwości rąk u osób starszych oraz osób, których palce narażone są na duże obciążenia w pracy zawodowej.
- Często objawia się w postaci obrzęku stawów palców, które są wrażliwe na nacisk i mają ograniczoną ruchomość.
- Ból występuje przy wysiłku. Często dotknięte są stawy międzypaliczkowe dalsze (guzki Heberdena) i staw śródręczno-paliczkowy kciuka.
dna moczanowa (inaczej artretyzm, podagra)
- W przebiegu podagry dochodzi do zapalenia stawów w efekcie odkładania się w stawach kryształów kwasu moczowego.
- Powoduje to obrzęk, ból, ograniczenie ruchomości i czasem też zwiększone ucieplenie stawów.
- W zespole cieśni nadgarstka nerw pośrodkowy (nervus medianus) jest uciśnięty na poziomie nadgarstka, rzadziej w stawie łokciowym lub dole pachowym.
- Typowe objawy to ból, wrażenie kłucia i drętwienie po stronie dłoniowej ręki sięgające do kciuka, palca wskazującego, środkowego i połowy palca serdecznego. W dłuższej perspektywie prowadzi to do osłabienia mięśni.
- Dolegliwości często nasilają się w nocy oraz wtedy, gdy kończyną nie są wykonywane żadne ruchy. Ulgę często przynosi potrząsanie lub masowanie ręki.
- Przykurcz Dupuytrena jest łagodną, powoli postępującą chorobą tkanki łącznej po stronie dłoniowej ręki.
- Charakteryzuje się obkurczeniem ścięgien w obrębie dłoni i palców, przez co niemożliwe staje się prostowanie ręki i palców. Z czasem ręka zaciska się coraz bardziej i w pewnym momencie nie można jej już otworzyć.
- Prawdopodobieństwo wystąpienia przykurczu Dupuytrena wzrasta wraz z wiekiem, mężczyźni chorują trzykrotnie częściej, niż kobiety.
Palec „trzaskający” (tendovaginitis stenosans)
- Przyczyną tzw. palca „trzaskającego” jest podrażnienie i obrzęk ścięgna zginacza chorego palca, co powoduje, że ścięgno i odpowiednio cały palec „zawiesza się” w ustawieniu zgięciowym.
- Często palec nie prostuje się samemu, można go łatwo jednak wyprostować z pomocą drugiej ręki.
Zapalenie stawów (reumatoidalne zapalenie stawów)
- Jest to przewlekła choroba zapalna stawów małych, czyli przede wszystkim stawów rąk i stóp.
- Na reumatoidalne zapalenie stawów cierpi około 1% populacji, częściej chorują kobiety.
- Choroba rozwija się powoli w obwodowych stawach palców
,i może stopniowo rozprzestrzeniać się na inne stawy. Reumatoidalne zapalenie stawów często występuje symetrycznie na obu rękach. Stawy są obrzęknięte, ucieplone, bolesne i mają ograniczoną ruchomość. Charakterystyczna jest sztywność stawów palców, szczególnie wyraźna w godzinach porannych.
Złamanie kości (fracture)
- W obrębie ręki złamania kości mogą wystąpić w różnych miejscach.
- Po urazie często można zaobserwować nieprawidłowe ustawienie uszkodzonej kości.
- Miejsce złamania jest wrażliwe na ból.
- Ganglion to torbiel, która zawiera płyn stawowy.
- Łagodny guzek skórny wywodzi się z torebki stawowej lub pochewki ścięgnistej.
- Zwykle występuje po stronie grzbietowej nadgarstka.
Rzadkie przyczyny
Uszkodzenie nerwu łokciowego (nervus ulnaris)
- Objawy są często wywoływane uciskiem lub uderzeniem w nerw łokciowy po stronie tylnej łokcia
;.wW niektórych przypadkach mogą być też spowodowane urazem lub uciskiem nerwu po stronie bocznej nadgarstka (zwłaszcza u rowerzystów). - Typowe objawy to ból i drętwienie palca serdecznego i małego, krótkie mięśnie dłoni mogą być osłabione.
Uszkodzenie nerwu promieniowego (nervus radialis)
- Nerw promieniowy jest często uciśnięty po stronie tylnej kości ramiennej (humerus) w połowie jej długości, przyczyną może też być uszkodzenie nerwu w przebiegu złamania kości ramiennej (humeral fracture) lub po zwichnięciu barku (zwichnięcie stawu barkowego).
- Oprócz tego charakterystyczne dolegliwości mogą wystąpić również podczas głębokiego snu w niewłaściwej pozycji (np. po spożyciu alkoholu), kiedy ramię jest narażone na silny nacisk z zewnątrz, a nerw jest przyciskany do kości ramiennej.
- Prostowanie nadgarstka i palców jest ograniczone.
- Między kciukiem a palcem wskazującym może wystąpić drętwienie.
- Zespół bólu miejscowego może wystąpić w wyniku urazu, np. po złamaniu
złamanieprzedramienia. - Występuje zespół objawów: niedowłady mięśniowe, zaburzenia czucia i zmiany skórne.
- Charakterystyczny ból zwykle nie jest związany z przyczyną go wywołującą.
- Występuje przeszywający, piekący ból, który może być wywołany ruchem lub stresem. Ból może sięgać do rąk, a nawet do obejmować palce.
Zerwanie ścięgna
- Zerwanie ścięgna w ręce jest raczej rzadkie, może tym niemniej wystąpić w następstwie
- Objawia się wyraźną deformacją, ograniczeniem ruchomości czynnej i niedowładem mięśni w zajętym stawie.
Zakażenia skóry
- Typowe objawy zakażenia skóry to zaczerwienienie, tkliwość, obrzęk, ból i ograniczenie sprawności funkcjonalnej.
Guzy
- Jeśli guz wywodzi się z tkanki kostnej, często można go wyczuć palpacyjnie.
- Guzowi na jednym ze ścięgien mięśniowych może towarzyszyć ograniczenie sprawności funkcjonalnej i wyczuwalny obrzęk.
- Ganglion jest częstym łagodnym guzkiem skórnym na nadgarstku.
Co można zrobić we własnym zakresie?
Tylko w nielicznych przypadkach konieczne jest specjalistyczne leczenie. Przeważnie wystarcza wyjaśnienie i udzielenie wskazówek, ponieważ przyczyna dolegliwości w obrębie rąk ma zwykle niegroźny charakter, a dolegliwości ustępują samoistnie lub w następstwie oszczędzania i ewentualnego odciążenia ręki (np. temblak).
W przypadku silnego bólu na tle zapalenia lub choroby zwyrodnieniowej (ze zużycia), można zastosować leki przeciwbólowe (NLPZ).
Kiedy należy zasięgnąć porady lekarskiej?
Do lekarza należy zgłosić się w przypadku uporczywych dolegliwości, które nie uległy poprawie po zastosowaniu wymienionych środków.
Jak postępuje lekarz?
Wywiad lekarski
Lekarz może zadać następujące pytania:
- Od jak dawna ma Pan/Pani dolegliwości?
- W jaki sposób pojawiły się dolegliwości?
- Czy doznał Pan/doznała Pani urazu?
- Czy przeciążył Pan/przeciążyła Pani rękę?
- Czy odczuwa Pan/Pani dolegliwości podczas używania ręki?
- Czy odczuwa Pan/Pani ból, czy występuje sztywność stawów?
- Czy występują obrzęki w obrębie rąk?
- Czy zauważył Pan/zauważyła Pani cechy zakażenia, takie jak zwiększone ucieplenie, zaczerwienienie, ból, obrzęk, tkliwość, ograniczenie ruchomości?
- Czy zmiany występują w obu rękach?
- Czy odczuwa Pan/Pani kłucie, mrowienie lub drętwienie w ręce lub w palcach?
- W których palcach?
- Czy w rodzinie są osoby z podobnymi schorzeniami (np. przykurcz Dupuytrena)?
Badanie lekarskie
Lekarz dokładnie zbada rękę, oceni wszelkie guzki i obrzęki, zbada ruchomość w stawach, siłę mięśni i ścięgien oraz czucie w obrębie ręki;. sprawdziSprawdzi również, czy nie występują objawy zaników mięśni.
W razie konieczności może przeprowadzić specjalistyczne testy funkcjonale odpowiednich mięśni i nerwów.
Dalsze badania
Inne badania zazwyczaj nie są konieczne. W niektórych przypadkach mogą być wymagane badania krwi, jeśli istnieje podejrzenie ewentualnej choroby podstawowej. złamania kości wykonuje się zdjęcia rentgenowskie.
Skierowanie do specjalisty
To, czy skierowanie jest konieczne, zależy od danego rozpoznania. W większości przypadków leczenie może być prowadzone w praktyce lekarza rodzinnego.
Dodatkowe informacje
- Zapalenie ścięgien w obrębie nadgarstka
- Choroba de Quervaina
- dna moczanowa (inaczej artretyzm, podagra)
- Zespół cieśni nadgarstka
- Przykurcz Dupuytrena
- palec „trzaskający”
- Zapalenie stawów (reumatoidalne zapalenie stawów)
- Ganglion
- Złamanie kości ramiennej
- Zwichnięty bark (zwichnięcie stawu barkowego)
- Zespół wieloobjawowego bólu miejscowego
- Złamanie przedramienia
- Złamanie nadgarstka
- Przykurcz Dupuytrena
- Ból ręki - Informacje dla personelu medycznego
Autorzy
- Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden
- Lek. Kalina van der Bend, recenzent