Co to jest zapalenie kaletki maziowej wyrostka łokciowego?
Definicja
Bursitis olecrani to zapalenie kaletki maziowej (bursa) po stronie prostowników łokcia, czyli w bocznej/tylnej okolicy stawu łokciowego. Kaletka maziowa (bursa synovialis) to „galaretowaty woreczek“, który zwykle zawiera niewielką ilość płynu stawowego zwanego mazią. Leży zwykle pomiędzy ścięgnem a kością lub skórą chroniąc je przed tarciem oraz ułatwiając ruchy sąsiadujących struktur, które przesuwają się względem siebie. W stawie łokciowym kaletka stanowi warstwę ułatwiającą ślizganie się kości względem skóry. Zapalenie kaletki maziowej może mieć postać ostrą (pojawiającą się nagle) lub przewlekłą z długotrwałymi objawami. W niektórych przypadkach przyczyną zapalenia kaletki są bakterie.
Objawy
Objawy są różne – od bezbolesnego obrzęku aż po silne zaczerwienienie i ucieplenie oraz ból łokcia z towarzyszącym osłabieniem ogólnym i gorączką. Drobne urazy skóry łokcia mogą stanowić wrota wnikania bakterii, co może prowadzić do zakażenia i ciężkiego przebiegu choroby. Jałowe zapalenia kaletki (tzn. bez obecności bakterii) zwykle nie są bolesne. Jeśli choroba utrzymuje się dłuższy czas, można niekiedy wymacać w kaletce zmiany przypominające ziarenka ryżu.
Przyczyny
Kaletka maziowa łokcia może obrzęknąć w wyniku bezpośredniego urazu, zwykle po uderzeniu łokciem o twardą powierzchnię. Do stanu zapalnego może prowadzić też długotrwały ucisk, szczególnie w niektórych sportach (np. zapasy), zawodach (np.posadzkarz/parkieciarz) lub podczas pracy przy biurku (tzw. „łokieć studenta“). Zapalenie bakteryjne jest efektem wnikania bakterii w miejscu niewielkiego uszkodzenia skóry. W ciężkich przypadkach bakterie trafiają do krwiobiegu i wywołują zakażenie krwi. W rzadkich przypadkach zapalenie kaletki maziowej jest spowodowane inną chorobą stawów, taką jak podagra lub reumatoidalne zapalenie stawów.
Częstotliwość występowania
- Każdego roku zapalenie kaletki maziowej łokcia dotyka 10 na 100
.000 osób. - Większość chorych to osoby w wieku od 40 do 60 lat.
- Mężczyźni chorują czterokrotnie częściej, niż kobiety.
- Co 3
.przypadek choroby związany jest z zakażeniem bakteryjnym.
Badania
- Badanie krwi
- Oznaczenie markerów zakażenia w przypadku podejrzenia
zatruciapodłożakrwibakteryjnego
- Oznaczenie markerów zakażenia w przypadku podejrzenia
- Nakłucie kaletki maziowej igłą
- Barwa pobranej próbki daje pierwsze wskazówki co do przyczyny stanu zapalnego. Czerwone zabarwienie wskazuje na uraz, a żółte (ropne) na zapalenie bakteryjne.
- W przypadku zapalenia bakteryjnego liczba komórek w próbce (cytoza) jest zwiększona.
- Patogen można zidentyfikować za pomocą badania mikrobiologicznego.
- RTG
- Badaniem radiologicznym można wykluczyć uszkodzenie kości.
- USG
- W badaniu ultrasonograficznym można zobrazować kaletkę maziową. W przypadku stanu zapalnego kaletka jest wyraźnie powiększona.
- RM
- Badanie rezonansem magnetycznym wykonywane jest sporadycznie.
- Może być wskazany w bardzo wyrazistym obrazie klinicznym w celu wykluczenia zapalenia szpiku kostnego.
ewentualnie przedPrzed planowaną operacją.
Leczenie
- Oszczędzanie łokcia.
- Stosowanie leków przeciwbólowych z grupy NLPZ.
- np. ibuprofen lub diklofenak
- Jeśli objawy nie ustępują, można wykonać punkcję stawu celem usunięcia płynu stawowego.
- Po zabiegu zakładany jest opatrunek kompresyjny.
- Niekiedy zabieg trzeba powtarzać.
- W niektórych przypadkach zalecane jest leczenie operacyjne polegające na usunięciu kaletki (bursektomia).
- W przypadku zakażenia bakteryjnego stosuje się antybiotykoterapię i zazwyczaj odstępuje się od leczenia operacyjnego.
- Te same sposoby leczenia dotyczą zapalenia wywołanego chorobą reumatyczną.
- W tych przypadkach należy również zadbać o optymalne leczenie choroby podstawowej, np. lekami przeciwzapalnymi.
Co można zrobić we własnym zakresie?
- Odciążaj staw łokciowy.
- Trzymaj chory łokieć w pozycji uniesionej.
- Regularnie schładzaj staw.
- Jeśli występuje obrzęk, możesz stosować opatrunek kompresyjny.
- W celu ochrony staw można na krótki czas (maksymalnie 1 tydzień) unieruchomić w szynie ramiennej.
Profilaktyka
- Właściwe leczenie ran i zakażeń skóry w okolicy łokciowej może zapobiec infekcjom bakteryjnym.
- Unikaj powtarzającego się ucisku na staw łokciowy
.- np. długotrwałe i częste noszenie ochraniaczy na łokcie
Rokowanie
- Rokowanie jest na ogół dobre.
- Jeśli nie występuje zakażenie bakteryjne, stan zapalny w większości przypadków ustępuje samoistnie.
- Choroba często nawraca.
- Nieleczona infekcja bakteryjna może prowadzić do zagrażającego życiu zakażenia krwi.
Dodatkowe informacje
- Reumatoidalne zapalenie stawów
- dna moczanowa (inaczej artretyzm, podagra)
- zakażenie krwi
- Antybiotykoterapia
- Zapalenie kaletki maziowej wyrostka łokciowego (bursitis olecrani) – Informacje dla personelu medycznego
Autor
- Kalina van der Band, lekarz (recenzent)
- Hannah Brand, dr med., lekarz, Berlin