Co to jest choroba Haglunda?
U niektórych osób tylno-górna część kości piętowej jest bardziej „spiczasta“ i wystaje bardziej niż zwykle. Deformacja taka nazywana jest też górną ostrogą piętową. W jej efekcie, między kością piętową a znajdującym się za nią ścięgnem Achillesa, powstaje swoista cieśń. Przez to łatwiej dochodzi do ucisku i naruszenia tkanek miękkich, co może powodować tkliwość, podrażnienie i obrzęk w tej okolicy. Pomiędzy kością piętową a ścięgnem Achillesa leży niewielka kaletka, która pełni w tym miejscu rolę swoistego amortyzatora. Kaletka ta często ulega podrażnieniu i zapaleniu oraz obrzmiewa (bursitis).
Ból i obrzęk kaletki wynikają z długotrwałego drażnienia powodowanego uciskiem kości piętowej na skórę, kaletkę i ścięgno. W wielu przypadkach dolegliwości te wywoływane są uciskiem i drażnieniem butów z twardymi zapiętkami. Długotrwały ucisk i drażnienie może powodować obrzęk wszystkich tkanek miękkich tej okolicy, który ujawnia się w postaci guza.
Choroba Haglunda jest schorzeniem bardzo powszechnym. Pojawia się zwykle u osób w średnim wieku. Schorzenie częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn.
Przyczyny
Wyrośl kostna na kości piętowej może być wrodzona i postępować wraz ze wzrostem organizmu. Może też być spowodowana ciągłym obciążeniem przyczepu ścięgna Achillesa. Dolegliwości pojawiają się, gdy tkanki miękkie są uciskane pomiędzy ostrogą piętową a butem i ulegają zapaleniu.
Choroba Haglunda często występuje u sportowców mocno obciążonych treningami. Napięte ścięgno Achillesa, stopa wydrążona oraz obuwie z twardym i wąskim zapiętkiem sprzyjają rozwojowi choroby.
Rozpoznanie
Rozpoznanie zazwyczaj jest łatwe do postawienia. Dolegliwości po raz pierwszy pojawiają się przeważnie podczas noszenia nowych butów lub po zwiększeniu obciążenia treningowego. Najczęściej objawy występują już od dłuższego czasu i nasilają się przy noszeniu zwykłego obuwia lub przy długotrwałym wysiłku, jak np. bieganiu. Ból zwykle pojawia się po wysiłku i stopniowo ustępuje w spoczynku. Po pewnym czasie ból może jednak stać się tak silny, że chodzenie lub normalne obciążanie stopy nie jest już możliwe.
W większości przypadków okolica pięty stopniowo czerwienieje, staje się cieplejsza i obrzmiewa. Na pięcie można wyczuć wystającą wyrośl w górnej części kości piętowej. Okolica ta jest również bardzo tkliwa, o czym można się przekonać, np. gdy zostanie uciśnięta podczas badania. Badanie rentgenowskie potwierdza obecność występu kostnego w górnej części kości piętowej.
Leczenie
Choroba jest niegroźna i zwykle ustępuje samoistnie, pod warunkiem odciążania chorego miejsca. Najważniejsze jest noszenie obuwia, które nie jest twarde lub ciasne i nie powoduje ucisku na piętę. W razie potrzeby można wyściełać zapiętek. Stosowane niewielkiej wkładki pod piętę może ją odciążyć i chronić.
Osobom z piętą Haglunda zaleca się w szczególności unikania joggingu i uprawiania sportów alternatywnych, takich jak jazda na rowerze, pływanie itp. Należy regularnie rozciągać ścięgno Achillesa, aby zmniejszyć działanie sił rozciągających na przyczep ścięgna.
Miejsce obrzęku należy schładzać kilka razy dziennie przez 15–20 minut. Jeśli ból jest silny, można stosować leki przeciwzapalne i przeciwbólowe (NLPZ). Iniekcje z glikokortykosteroidów nie są zalecane, ponieważ zwiększają ryzyko zerwania ścięgna Achillesa.
W przypadku długotrwałych dolegliwości, które nie reagują na inne leczenie, może być zalecana operacja. Polega ona na usunięciu zmienionej zapalnie kaletki maziowej (bursektomia) wraz z najbardziej wystającą częścią kości. Perspektywy poprawy po takim leczeniu są dobre, ale powrót do zdrowia może być długotrwały.
Dodatkowe informacje
- Zapalenie kaletki piętowej tylnej
- Urazy w lekkoatletyce
- Bieganie: Jak uniknąć przeciążenia
- Choroba Haglunda
Ilustracje
Autorzy
- Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden
- Lek. Kalina van der Bend, recenzent