Co to jest konflikt w stawie skokowym górnym?
Aparat więzadłowy stawu skokowego, od tyłu
Konflikt w stawie skokowym górnym charakteryzuje się ograniczeniem ruchomości tego stawu, prawdopodobnie na skutek podrażnienia (zapalenia) torebki stawowej lub płynu stawowego (maź). To z kolei może być spowodowane urazem, wadą wrodzoną (tzw. kość trójkątna, os trigonum) oraz procesami reumatycznymi lub zwyrodnieniowymi. Najczęstszą przyczyną jest uszkodzenie stawu skokowo-goleniowego związane z urazem.
Szczególnie często urazy kostek goleni występują u tancerzy baletowych. Uraz ten może też wystąpić w innych dyscyplinach (gimnastyka sportowa, piłka nożna) oraz u osób nie uprawiających zawodowo sportu. Do urazu może dojść również po niefortunnym kopnięciu wysuniętą grzbietową częścią stopy i po nadwyrężeniu tylnej części torebki stawowej.
Problemem jest cieśń powstała pomiędzy tylnym brzegiem kości skokowej (talus) a powierzchnią tylną kości piszczelowej (tibia). Stan ten może mieć podłoże wrodzone (obecność małej dodatkowej kości z tyłu pięty, tzw. os trigonum) lub powstać w następstwie przeciążenia, naciągnięcia lub urazu tylnej części pięty. Uraz powoduje rozerwanie tylnej części torebki stawu skokowego. Więzadła są ważnym elementem torebki stawowej, a rozerwanie ich przyczepów wywołuje reakcję zapalną z następowym tworzeniem tkanki bliznowatej. Zmiany te mogą uciskać sąsiadujące struktury i powodować ból, dyskomfort i ograniczenie ruchomości stawu skokowego górnego. Szczególnie narażone na ucisk (konflikt) są ścięgna, które pomagają zginać stopę do dołu (zgięcie stopy lub palców stopy w kierunku podeszwy, tzw. zgięcie podeszwowe).
Rozpoznanie
Podczas badania lekarskiego często wydaje się, że prawie „wszystko jest w porządku“. Ból może być jednak wywołany przy próbie zgięcia podeszwowego wysuniętej do przodu stopy. Dodatkowo występuje wrażliwość na ucisk tylnej okolicy stawu oraz kostki bocznej. Diagnoza stawiana jest zwykle na podstawie wywiadu (anamnezy) i badania fizykalnego stopy. Przewlekły ból kostek goleni i dysfunkcja stawu skokowego górnego są typowe u tancerzy baletowych. Ból wywoływany jest często przez maksymalne prostowanie stawu skokowego, na początku i na końcu ruchów. Pacjenci skarżą się również na ból podczas schodzenia w dół.
W ustaleniu rozpoznania pomocne może być zdjęcie rentgenowskie stawu skokowego lub badanie rezonansem magnetycznym (RM).
Leczenie
Chłodzenie i odciążenie stawu skokowego może łagodzić ostre objawy.
W większości przypadków leczenie polega również na długotrwałym odciążaniu i kilkutygodniowym odpoczynku. Lekarze często przepisują leki hamujące proces zapalny (niesteroidowe leki przeciwzapalne, NLPZ). W indywidualnych przypadkach stosuje się iniekcje z glikokortykosteroidów.
Pomocna dla złagodzenia objawów może okazać się zmiana obuwia. W razie potrzeby zalecane leczenie pod nadzorem fizjoterapeutów. Jeśli powodem dolegliwości jest niestabilność stawu, korzystne może być zastosowanie taśmy lub założenie ortezy w celu czasowego ograniczenia ruchów w stawie.
W trudniejszych przypadkach konieczne jest leczenie operacyjne. Zabieg w połączeniu z artroskopią polega na oczyszczeniu skokowego i usunięciu tkanek ograniczających ruchomość, np. wspomnianej już kości dodatkowej (os trigonum), jeśli jest obecna. Zazwyczaj 1–2 tygodnie po zabiegu należy się oszczędzać, a następnie rozpocząć fizjoterapię i program rehabilitacji ze stopniowym zwiększaniem obciążeń.
Rokowanie
Rokowanie w tej chorobie zazwyczaj jest dobre, także w przypadkach, w których zalecane jest leczenie operacyjne. Rehabilitacja może zająć trochę czasu, w wielu przypadkach potrzeba sześciu miesięcy, aby odzyskać pełną sprawność.
Dodatkowe informacje
- Urazy w piłce nożnej
- Urazy w lekkoatletyce
- Konflikt w stawie skokowym górnym – Informacje dla personelu medycznego
Autorzy
- Marie-Christine Fritzsche, lekarka, Freiburg
- Lek. Kalina van der Bend, recenzent