Co to jest zespół bólu mięśniowo-powięziowego?
Definicja
Zespół bólu mięśniowo-powięziowego jest medycznym określeniem choroby charakteryzującej się uporczywym bólem nadmiernie napiętego i wrażliwego na nacisk mięśnia, a niekiedy nawet całej grupy mięśni. „Myo“ to po grecku mięsień, a „fascia“ to powięź, czyli powłoka łącznotkankowa, leżąca wokół mięśni. Objawy klasyfikuje się jako zespół bólu mięśniowo-powięziowego tylko wtedy, gdy utrzymują się przez dłuższy czas. Przyjęło się mówić o trzech miesiącach, jako minimalnym okresie występowania dolegliwości.
Objawy
Większość chorych odczuwa napięcie oraz uporczywy, głęboko umiejscowiony ból mięśni karku, obręczy barkowej i pleców. U kobiet choroba może objawiać się także bólem w podbrzuszu. W dotkniętej grupie mięśni może być wyczuwalne wrażliwe na nacisk stwardnienie. U niektórych chorych występują wrażliwe punkty spustowe bólu, nacisk na te punkty wyzwala ból o charakterze promieniującym. Można mieć wrażenie, jakby ból tkwił poza mięśniem, w sąsiednim stawie. Charakterystyczne w tej chorobie jest stopniowe narastanie bólu, toteż z czasem już coraz mniejsze obciążenie lub ucisk wystarcza do wyzwolenia bólu. Bólowi często towarzyszy stres, napięcie, niepokój i zaburzenia snu.
Przyczyny
Na rozwój choroby prawdopodobnie wpływa indywidualna podatność pacjenta w połączeniu z zewnętrznymi czynnikami obciążającymi. W większości przypadków przyczyną prawdopodobnie jest ciągłe, jednostronne obciążanie mięśnia przez długi czas, co prowadzi do drobnych urazów włókien mięśniowych. Może to spowodować zapalenie lub podrażnienie mięśnia. Również długotrwałe napięcie mięśnia może prowadzić do takich urazów. Rozwojowi zespołu bólu mięśniowo-powięziowego sprzyjają jednostajne wzorce ruchowe wykonywane przy jednostronnym obciążeniu.
Częstość występowania
Zespół bólu mięśniowo-powięziowego jest najczęstszą formą miejscowego bólu mięśni.
Badania
- Do postawienia rozpoznania wystarcza najczęściej szczegółowe badanie fizykalne, w którym lekarz potwierdza występowanie u pacjenta punktów spustowych bólu.
- W przypadku podejrzenia choroby reumatycznej wykonuje się badanie krwi.
- W przypadkach wątpliwych lekarz może skorzystać ze specjalnego badania ultrasonograficznego (sonoelastografia odkształceń względnych, ang. strain elastography).
Leczenie
- Nie istniej jeden rodzaj terapii, który byłby skuteczny u wszystkich pacjentów z zespołem bólu mięśniowo-powięziowego. Dlatego w leczeniu wykorzystuje stosuje się cały szereg różnych metod i technik, które może prowadzić do zmniejszenia dolegliwości.
- Ćwiczenia rozciągające (redresyjne) do samodzielnego wykonywania.
- Fizjoterapia
- oferuje różne techniki rozciągania i
- oferuje różne techniki rozciągania i
- Ćwiczenia lub trening
- trening aerobowy w
- masaż punktów spustowych i rozciąganie mięśni.
- trening aerobowy w
- Ostrzykiwanie punktów spustowych
- Niektórzy specjaliści stosują specjalny zabieg z użyciem igieł (tzw. „suche igłowanie“ ang. dry needling), który przypomina akupunkturę i polega na nakłuwaniu określonych punktów spustowych. Czasami przy okazji takiego zabiegu podaje się środki miejscowego znieczulające lub sól fizjologiczną („igłowanie mokre“, ang. wet needling).
- TENS (przezskórna elektrostymulacja nerwów).
- Akupunktura (laserowa).
- Terapia poznawczo-behawioralna.
- może być również pomocna w przypadku towarzyszących zaburzeń lękowych lub zaburzeń snu.
- Leki przeciwbólowe mogą być wskazane w krótkotrwałych okresach silnego bólu.
- ibuprofen przez kilka dni
- diklofenak żel
- plastry z lidokainą
- leki przeciwdepresyjne (amitryptylina).
Co można zrobić we własnym zakresie?
- Najważniejsze jest starać się odnaleźć czynnik powodujący dolegliwości i wyeliminować jego przyczynę.
- Na przykład poprzez wykonywanie zadań w inny sposób, zmianę sposobu pracy lub całkowite zaprzestanie aktywności powodującej ból. Należy starać się unikać przeciążania bolącego mięśnia.
- Dla wszystkich osób zmagających się z tą chorobą zalecany jest samodzielny trening obejmujący ćwiczenia rozciągające, wzmacniające i trening ogólny, poprawiający krążenie.
- Spróbuj zabiegów ciepłem i zimnych okładów.
- Naucz się technik relaksacyjnych.
- Leki przeciwbólowe dostępne bez recepty stosuj tylko przez krótki czasu.
Profilaktyka
- Zapewnienie ergonomicznego miejsca pracy.
- Regularne rozciąganie mięśni i
- Unikanie powtarzających się obciążeń fizycznych.
Rokowanie
- Rokowanie jest dobre, o ile uda się odpowiednio wcześnie przerwać proces powstawania i
- Choroba jest niegroźna, większość chorych wraca do zdrowia.
- W niektórych przypadkach konieczne może być dokonanie trwałych zmian w miejscu pracy.
- Niekiedy wymagane są również krótkie zwolnienia lekarskie. Ważne jest jednak, aby pozostawać aktywnym fizycznie.
Dodatkowe informacje
- Aktywność fizyczna: lekarstwo dla ciała i ducha
- Zespół bólu mięśniowo-powięziowego
Autor
Lek.Hannah Brand, lekarz, Berlin- Lek. Kalina van der Bend, recenzent