Toczeń rumieniowaty układowy (TRU)
Toczeń rumieniowaty układowy (TRU) jest zaburzeniem autoimmunologicznym, to znaczy, że układ immunologiczny rozpoznaje własną tkankę organizmu jako obcą i zwalcza ją. Powoduje to reakcję zapalną, która może obejmować różne tkanki. TRU należy do przewlekłych zapalnych zaburzeń tkanki łącznej, które z kolei tworzą grupę chorób reumatycznych. Z TRU spokrewnione są również zespół Sjögrena, zapalenie skórno-mięśniowe, zapalenie wielomięśniowe i twardzina układowa (sklerodermia). Jest to choroba o zazwyczaj przewlekłym przebiegu i bardzo zróżnicowanym obrazie klinicznym.
Prócz skóry i stawów może dotyczyć narządów wewnętrznych (np. nerek, mózgu). Objawem choroby może być zaczerwienienie skóry twarzy przypominające motyla, czyli rumień w kształcie motyla.
W Europie Środkowej na TRU choruje około 40 na 100 000 osób. Kobiety chorują znacznie częściej niż mężczyźni, zwłaszcza często kobiety w wieku rozrodczym.
Rozpoznanie tocznia rumieniowatego układowego może być trudne. Nie istnieje obecnie swoisty test na tę chorobę. Rozpoznanie opiera się z reguły na połączeniu objawów i wyników testów laboratoryjnych.
Palenie tytoniu może nasilać aktywność tocznia i sprzyjać przebiegowi choroby.
Czy TRU ogranicza możliwość zajścia w ciążę?
TRU prawdopodobnie nie wpływa na płodność., Jednakjednakże mogą na płodność mognią wpływać niektóre leki stosowane w jego leczeniu, np. cyklofosfamid.
Przed ciążą
Każda kobieta z TRU, która planuje ciążę, powinna zasięgnąć szczegółowej porady lekarskiej. Reumatolog (lub inny specjalista, zależnie od tego, którego narządu dotyczy choroba) i ginekolog powinni przy tym ze sobą ściśle współpracować.
Badanie lekarskie, badania laboratoryjne oraz przegląd możliwości farmakoterapii stanowią podstawę oceny ryzyka zajścia w ciążę u pacjentek chorych na TRU.
Choroba powinna być w remisji (ustąpienie objawów choroby) przez co najmniej 6 miesięcy przed zajściem w ciążę. Dotyczy to zwłaszcza przypadków choroby nerek, gdyż aktywne toczniowe zapalenie nerek stanowi zagrożenie dla zdrowia zarówno matki, jak i dziecka., Pozaponadto tymnależy pod kontrolą powinno bykontrolować ciśnienie tętnicze. W przypadku ciężkich uszkodzeń narządów lub wysokiego ryzyka zakrzepicy należy zestawiskonfrontować pragnienie posiadania dziecka z ryzykiem związanym z ciążą.
Przed zajściem w ciążę należy skontrolować i w razie potrzeby zmodyfikować farmakoterapię.
TRU w ciąży
Ciąża u pacjentek chorych na TRU wiąże się niekiedy ze zwiększonym ryzykiem powikłań. Dlategoi jest traktowana jako ciąża wysokiego ryzyka, iprzez co wymaga dokładnego planowania i monitorowania. Po spełnieniu tych warunków przebieg ciąży jest często prawidłowy. Ryzyko powikłań ciąży zależy od aktywności choroby i innych czynników ryzyka.
U kobiet ze stabilną łagodną chorobpostacią choroby, bez czynników ryzyka, powikłania zwykle są rzadkie. Jeśli choroba jest w remisji (objawy choroby ustępują), rokowania co do ciąży są zwykle dobre.
Możliwe powikłania mogą obejmować: poronienie, zaburzenia wzrostu dziecka oraz wcześniactwo, stan przedrzucawkowy, jak również zwiększone ryzyko zakrzepów (zakrzepic), zwłaszcza w połogu. Ciąża może poza tym zwiększyć aktywność choroby, ale zwykle tylko w niewielkim stopniu.
W czasie ciąży lekarz (np. ginekolog i reumatolog) powinien przeprowadzać regularne badania kontrolne.
Terapia hydroksychlorochiną w trakcie ciąży powinna być kontynuowana., Hydroksychlorochinalek ten może być również podawanapodawany w okresie karmienia piersią. Glikokortykoidy, azatioprynę, cyklosporynę A i takrolimus można w razie potrzeby podawać w celu zapobiegania lub leczenia zaostrzeń.
Toczeń u noworodka (toczeń noworodkowy)
Może się zdarzyć, że u noworodka pacjentki z TRU rozwinie się toczeń noworodkowy. Może się on objawiać wysypką skórną, zmianami w morfologii krwi lub zaburzeniami układu przewodzenia serca. Zazwyczaj objawy ustępują samoistnie w ciągu pierwszych tygodni lub miesięcy życia, ale w niektórych przypadkach choroba wymaga leczenia.
Jednak toczeToczeń noworodkowy rozwija się tylko u 1–2% dzieci matek z dodatnimi przeciwciałami.
Dodatkowe informacje
- Toczeń rumieniowaty układowy (TRU)
- Zaburzenia autoimmunologiczne
- Palenie szkodzi zdrowiu
- Dlaczego warto rzucić palenie i
- Toczeń rumieniowaty układowy — informacje dla lekarzy
Autorzy
- Markus Plank, MSc BSc, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń
- Marleen Mayer, lekarz, Mannheim
- Marie-Christine Fritzsche, lekarz, Freiburg
- Anna Zwierzchowska, lekarz, Kraków (edytor)