Co to jest kiła?
Kiła to choroba przenoszona drogą płciową, którą wywołuje bakteria Treponema pallidum. Znana jest również jako syfilis lub lues. Nieleczona kiła może trwać latami i powodować trwałe uszkodzenia, np. mózgu lub naczyń krwionośnych. Choroba postępuje etapami. Objawy mogą być różne w zależności od stadium. Mogą też być tylko łagodne, przez co w niektórych przypadkach choroba nie jest zauważana. Ponieważ kiła, zwłaszcza we wczesnych stadiach, jest uleczalna za pomocą antybiotyków, takich, jak penicylina, istotne jest jej wczesne wykrycie i leczenie. Dlatego ważna jest znajomość objawów choroby, a w przypadku jej podejrzenia, wizyta u lekarza.
Kiła nie jest chorobą rzadką. W Europie Środkowej rocznie zgłaszanych jest około 9 nowych przypadków kiły na 100 000 mieszkańców.
Ta choroba weneryczna występuje wielokrotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet. Do grupy o zwiększonym ryzyku zachorowania należą mężczyźni, którzy utrzymują kontakty płciowe z mężczyznami. Nierzadko kiła występuje u osób zakażonych jednocześnie wirusem HIV.
Zarażenie nienarodzonego dziecka
Oprócz zakażenia drogą płciową, istnieje ryzyko przeniesienia zakażenia na nienarodzone dziecko przez kobiety w ciąży chorujące na kiłę. Patogen może przedostać się do krwiobiegu dziecka z krwi matki przez łożysko. Choroba może zostać przeniesiona na dziecko w dowolnym momencie ciąży i w każdym stadium kiły. Im wcześniejsze stadium choroby, w którym znajduje się matka, tym większe prawdopodobieństwo przeniesienia choroby na dziecko. W przypadku, gdy matka zostanie zarażona podczas ciąży, ryzyko przeniesienia wirusa wynosi do 100%. Większość przypadków transmisji występuje u matek będących w fazie kiły utajonej. Kiła utajona występuje w przypadku przetrwałego zakażenia, które nie podlegało leczeniu lub było leczone w nieodpowiedni sposób. W tym stadium matka nie zauważa żadnych objawów choroby.
Zakażenie patogenem bakteryjnym wywołuje u nienarodzonego dziecka kiłę wrodzoną. Zakażenie może doprowadzić do poronienia, zwłaszcza we wczesnej ciąży. Obumarcie płodu możliwe jest również w późniejszym terminie. W przypadku braku terapie istnieje 30-40% ryzyko obumarcia.
Kiła wrodzona może objawiać się na wiele sposobów. Około połowa zakażonych noworodków nie wykazuje początkowo żadnych objawów. Jednak część z nich już bezpośrednio po urodzeniu wykazuje problemy z oddychaniem, zatrzymanie wody w organizmie, powiększenie narządów wewnętrznych, objawy skórne, niedobór czerwonych krwinek (niedokrwistość) lub żółtaczkę. W większości przypadków zakażone noworodki lub niemowlęta chorują w ciągu pierwszych 8 miesięcy życia. Oprócz kataru z towarzyszącym krwawieniem u dzieci mogą wystąpić m.in. gorączka, pęcherze na wewnętrznej stronie dłoni i stóp oraz powiększenie wątroby lub śledziony. Niemowlęta dotknięte chorobą zwykle nie piją dobrze. Mogą również wystąpić zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zwiększenie objętości płynu mózgowo-rdzeniowego w obrębie mózgu (wodogłowie) lub napady drgawek.
Jeśli choroba utrzymuje się i nie jest leczona, u dzieci w wieku od 2 lat występują dalsze uszczerbki na zdrowiu. Należą do nich np.: zakażenie oczu, rozwój tzw. zębów Hutchinsona, niedosłuch i uszkodzenie kości lub nosa. Mogą również wystąpić inne objawy, podobne do objawów kiły u dorosłych.
Diagnostyka
Badanie przesiewowe w kierunku kiły przeprowadza się u wszystkich kobiet w ciąży w ramach opieki profilaktycznej we wczesnym okresie ciąży celem jak najwcześniejszego wykrycia choroby i zapobieżenia przeniesieniu jej na dziecko. W tym celu od kobiet w ciąży pobierana jest krew do badania na obecność przeciwciał przeciwko patogenowi, które wskazują na kontakt z patogenem w przeszłości lub obecnie. Ewentualnie wykonuje się również dalsze badania krwi. W przypadku pozytywnych wyników następuje wdrożenie terapie.
Jeśli u dziecka podejrzewa się zakażenie, również wykonuje się badanie krwi.
Terapia
Terapia matki w czasie ciąży może zapobiec zakażeniu nienarodzonego dziecka. Ponieważ nie wszystkie antybiotyki mogą być przepisywane w czasie ciąży, lekarz prowadzący wybiera antybiotyk, który jest dobrze tolerowany przez matkę i dziecko, np.: penicylinę. To samo dotyczy leczenia chorych dzieci.
Środki ostrożności
Dobrym zabezpieczeniem przed kiłą i innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową są prezerwatywy. Znacząco zmniejszają ryzyko przeniesienia choroby, jednak nie chronią całkowicie przed kiłą.
Dodatkowe informacje
- Kiła
- Antybiotykoterapia
- Kiła — informacje dla personelu medycznego
Autorzy
- Marleen Mayer, lekarz, Mannheim