Informacje ogólne
Definicja
- Mononukleoza zakaźna (infectious mononucleosis, IM) jest chorobą zakaźną wywoływaną przez wirus Epsteina-Barr (Epstein-Barr virus, EBV).1-2
. - Obraz kliniczny charakteryzuje się zapaleniem gardła z bólem gardła, wysoką gorączką oraz limfadenopatią.3-4
. - objawy towarzyszące to bóle głowy, bóle mięśni i stawów, nudności, kaszel oraz wykwity i hepatomegalia
- synonimy: gorączka gruczołowa Pfeiffera, choroba Pfeiffera,
monocleosismononucleosis infectiosa, choroba pocałunków - EBV występuje powszechnie i często bezobjawowo.
- wysoka seroprewalencja w populacji dorosłych (90–95%)4
- Choroba zwykle ustępuje samoistnie w ciągu 2–4 tygodni.3
. - objawy u większości chorych utrzymują się średnio 16 dni4
- Rzadkie, ale potencjalnie zagrażające życiu powikłania obejmują pęknięcie śledziony lub niedrożność dróg oddechowych z powodu masywnie powiększonych migdałków („kissing tonsils”).
TerapiaLeczenie jestukierunkowanaukierunkowane na objawy oraz zakłada odpoczynek fizyczny i przyjmowanie płynów.- Zakażenia cytomegalowirusem (cytomegalovirus, CMV) sporadycznie charakteryzują się zbliżonym obrazem klinicznym (zespół mononukleozopodobny).3,5
. - EBV i CMV należą do rodziny herpeswirusów (Herpesvirideae).
Epidemiologia
- Mononukleoza zakaźna jest przyczyną około 1–6% przypadków zapalenia gardła u młodych dorosłych.
- W przypadku pojawienia się bólu gardła zakażenie EBV występuje tylko w ok. 1% przypadków.3
. - Zachorowalność: 6–8 przypadków na 1000 osób rocznie
- Najwyższa zachorowalność występuje pomiędzy 16. a 20. rokiem życia.
46. - rzadkie przypadki u dzieci i dorosłych powyżej 25 lat
- Zakażenie EBV często przebiega bezobjawowo.
- Przeciwciała EBV można wykryć u 90–95% populacji.4
- 12–25 % seropozytywnych zdrowych dorosłych jest nosicielami EBV w gardle.
- Wydaje się, że nie występują żadne różnice między płciami ani zmienność sezonowa.1,4
.
Etiologia i patogeneza
- Ogólnoustrojowa choroba zakaźna wywoływana przez wirus Epsteina-Barr (EBV)1,3
- Droga przenoszenia
- Choroba przenosi się głównie przez kontakt z zakażoną ślin
ęą i zanieczyszczone nią przedmioty, np. podczas całowania ("choroba pocałunków"), picia z tej samej butelki lub w podobnych okolicznościach. - Wirusa mogą rozsiewać bezobjawowi nosiciele.3,
57. - Okres inkubacji wynosi od 2 do
78 tygodni. - EBV może również być przeniesiony w czasie transfuzji zakażonej krwi, szpiku czy po przeszczepieniu narządów4
- Takie zakażenia zwykle przebiegają ciężko i mogą zagrażać życiu
- Około 70% ostrych zakażeń EBV u dorosłych i młodzieży prowadzi do
mononukleozyzespołu objawów opisanych jako mononukleoza zakaźnejna.3,68.
Wirus Epsteina-Barr (EBV)
- EBV należy do grupy herpeswirusów (Herpesvirideae).3
. - EBV = ludzki herpeswirus typu 4 (HHV-4)
U okOk.Zakażonych jest95% ludności całego świata(tj.jestseropozytywnychseropozytywa w wieku 35 lat).1,3.- Replikacja EBV w zdrowych limfocytach B trwa przez całe życie (zakażenie latentne).3
. - także w komórkach nabłonka gardła i w ujściu przewodu ślinianki przyusznej
- Osoby zakażone EBV okresowo wydalają wirusa do śliny, w której wirus przenosi się dalej.
79. - Reaktywacja EBV może wystąpić u osób z obniżoną odpornością.3,
68. - Reaktywacja może prowadzić do monoklonalnej, niekontrolowanej limfoproliferacji5
- EBV jest onkogenny i związany z różnymi chorobami limfoproliferacyjnymi
- Udokumentowano związek między zakażeniem EBV a rozwojem chłoniaka Burkitta, chłoniaka z komórek B lub T, raka jamy nosowo-gardłowej lub chorób o podłożu autoimmunoloogicznym.4
Czynniki predysponujące
- Zakażenia we wczesnym dzieciństwie są związane z niskimi standardami higieny i statusem socjoekonomicznym.3-4
. - U młodzieży ryzyko rozwoju klinicznie objawowego zakażenia EBV jest podwyższone.3
.
ICD-10
- B27 Mononukleoza zakaźna
- B27.0 Mononukleoza wywołana przez wirus opryszczki typu gamma
- Mononukleoza wywołana przez wirus Epsteina-Barr
- B27.1 Mononukleoza wywołana przez wirus cytomegalii
- B27.8 Inne postacie mononukleozy zakaźnej
- B27.9 Mononukleoza zakaźna, nieokreślona
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Narażenie, typowy wywiad lekarski i wyniki badań przedmiotowych
- Triada objawów: ból gardła, wysoka gorączka i obrzęk szyjnych węzłów chłonnych (szczególnie tylnych)3-4
- Potwierdzeniem rozpoznania jest podwyższone miano przeciwciał przeciw EBV oraz standardowe badanie rozmazu krwi.
- jednoznaczne rozpoznanie rzadko jest konieczne w przebiegu bez powikłań3
- Podejrzewane rozpoznanie należy potwierdzać w grupach ryzyka (ciąża, zakażenie HIV, niedobór odporności).
Diagnostyka różnicowa
- Zakaźne zapalenie migdałków lub zapalenie gardła o innej etiologii
- patogeny bakteryjne
- zakażenia wywołane przez paciorkowce (S. pyogenes/GAS) w tym szkarlatyna
- paciorkowce z grupy C (Streptococcus anginosus), Moraxella catarrhalis, Nocardia, pneumokoki, gonokoki oraz Haemophilus influenzae
- Maczugowiec błonicy (Corynebacterium diphtheriae) powodujący bł
onicaonicę - patogeny wirusowe
- rinowirusy adenowirusy, koronawirusy, enterowirusy
- wirus
grypagrypy - cytomegalowirus
- zakażenie CMV ma bardzo podobny obraz kliniczny
- częściej przebiega z żółtaczką i zapaleniem wątroby5
- toksoplazmoza (zakażenie Toxoplasma gondii)
zakażenieHIV- wirusy Coxackie (herpangina)
- Afty
- Gruźlica
- Grzybice
- Toksoplazmoza (zakażenie Toxoplasma gondii)
- Choroba Kawasakiego
- Chłoniak z komórek B (chłoniak nie-Hodgkina lub chłoniak Hodgkina)
- Białaczka (np. ostra białaczka limfocytowa, ALL)
- Ostre zapalenie wątroby
Wywiad lekarski
- Możliwe nieswoiste objawy zwiastunowe (grypopodobne) np. zmęczenie, utrata apetytu i ogólne złe samopoczucie1,3
TypoweTypowydolegliwościobrazklinicznekliniczny3-4,6- zapalenie jamy ustnej i gardła z silnym bólem gardła
- mowa kluskowata i często nosowa
- utrudnione połykanie i oddychanie z powodu opuchniętych migdałków, szczególnie u młodszych chorych
- takie objawy są wskazaniem do hospitalizacji
- wysoka gorączka >38,5ºC (90%)
- ten objaw utrzymuje się długo, 10-14 dni
- obrzęk węzłów chłonnych, szczególnie szyjnych (80–90%)
- dreszcze, ból głowy, bóle mięśni i stawów, kaszel, nudności, wykwity skórne
- ew. ból brzucha
- żółtaczka (rzadko)
Należy zwrócić uwagę na typowe zestawieniaCzynniki ryzyka ciężkiego przebiegu związane z ciężką immunosupresją:- neutropenia (< 1000/mikrolitr
neutrofili) - jatrogenna immunosupresja (np. steroidy
układoweogólnoustrojowe, chemioterapia) - przeszczep narządu litego/przeszczep komórek macierzystych
- HIV i AIDS
- zespół niedoboru przeciwciał
- wrodzone lub nabyte niedobory odporności
Badanie kliniczneprzedmiotowe
- Często
słabszypogorszenie stanu ogólny stan fizycznylnego1,3 - Parametry życiowe
- Badanie gardła
- zaczerwienione, powiększone migdałki z wysię
kiemlkiem- znacznie powiększone migdałki mogą stykać się ze sobą w linii pośrodkowej4
- często hiperplazja limfatyczna, wykwity i obrzęk
- typowy biało-szary,
płaskigruby nalot włóknikowy na migdałkach3-4 - łatwo można usunąć szpatułką bez wywoływania krwawienia4
- w przeciwieństwie do nalotu z wybroczynami w przypadku zakażenia paciorkowcami
petocjedrobne wybroczyny na przejściu między podniebieniem miękkim a twardym (25–50%)3-4- wysoka wartość predykcyjna w rozpoznaniu mononukleozy
-
- często wyczuwalny przykry zapach z ust (foetor ex ore)4
- Limfadenopatia4
obrzpowiękkszenie węzłów chłonnych szyjnych u 80–90% pacjentów- zwykle obrzęk obustronny,
zarówno przednich, jak i tylnychwęzłów chłonnychw stosunkuwzdłużdotylnego i przedniego brzegu mięśniani mostkowo-obojczykowo-sutkowegosutkowych - u dzieci może występować uogólniona limfadenopatia5
- Węzły chłonne zwykle
nie bolą, alesątkliwebolesne w badaniu palpacyjnym, przesuwalne względem skóry i podłoża, nie tworzą pakietów. - powiększenie węzłów chłonnych to najdłużej utrzymujący się objaw (nawet 6 mies. po ostrej fazie choroby)5
- Zobacz również Limfadenopatia u dzieci oraz Limfadenopatia u dorosłych.
- Obrzęk powiek, nasady nosa i łuków brwiowych (częściej u dzieci)5
- Splenomegalia/hepatomegalia
- splenomegalia u 50–63% pacjentów przez około 1 miesiąc
810-911 - powiększona, tkliwa wątroba u około 1/3 pacjentów
- Splenomegalia i hepatomegalia są klinicznie trudne do wykrycia.
1012. - Wysypka skórna
- U 5% pacjentów pojawia się przemijająca, wysypka skórna na tuowiu i kończynach:
- o charakterze plamistym, plamisto-grudkowatym, lekko plamisto-grudkowa,
pokrzywkowaczywysypkadrobne wybroczyny (petecchie).3-4.
- o charakterze plamistym, plamisto-grudkowatym, lekko plamisto-grudkowa,
- Amoksycylina lub ampicylina
- Może to być błędnie interpretowane jako alergia na penicylinę.
- Zapalenie gardła i limfadenopatia występują nieco rzadziej u starszych dorosłych niż u młodych osób.
- Częściej występuje u nich hepatomegalia i żółtaczka.
Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego
- Rutynowa diagnostyka laboratoryjna3
- morfologia z rozmazem (Hb, leukocyty)
- zazwyczaj leukocytoza
limfocytozaz limfocytozą - wyjaśnienie ewentualnych wątpliwości w diagnostyce różnicowej (np. w przypadku paciorkowcowego zapalenia migdałków raczej neutrofilia)
- Kryteria Hoaglanda: limfocytoza (>50% leukocytów) z >10% limfocytów atypowych zwiększa prawdopodobieństwo mononukleozy.3
-4,6. - parametry stanu zapalnego (CRP, OB)3
- parametry czynności wątroby (
Gamma-GTGGTP, ALP,GOTAST,GPTALT, bilirubina,ChE) - szczególnie przejściowo podwyższone (80–90 %) wartości
GOTALT,>GPTAST3-4- łagodny stan zapalny wątroby (szczególnie w pierwszych 3 tygodniach zakażenia) u większości chorych ustępuje po 4 tygodniach4
- badanie rozmazu krwi
- klasyczna limfocytoza z atypowymi limfocytami reaktywnymi5
- luźna chromatyna, ekscentrycznie położone jądro
- ≥10% (lub ≥1000/µl)
- w kontekście EBV tzw. „komórki Pfeiffera”
- USG jamy brzusznej
- potwierdzenie hepatomegalii i/lub splenomegalii
- szybki test na obecność EBV (odczyn Paula-Bunnella-Davidsona, monospot)
3= nieswoisty
- test na obecność przeciwciał heterofilnych
- odpowiedni, aby potwierdzić chorobę
- czułość w granicach 81–95% i swoistość w granicach 98–100%
- często wynik ujemny jeszcze w pierwszym tygodniu choroby (do 25% u dzieci)4
- oznaczanie przeciwciał (test serologiczny na obecność EBV)3 = swoiste p/ciała
- zalecany dla osób dorosłych z typowymi objawami klinicznymi trwającymi dłużej niż 7 dni
- oznaczanie tylko od 2. tygodnia choroby w celu zmniejszenia odsetka wyników fałszywie ujemnych
- diagnostyka różnicowa, np. u kobiet w ciąży lub w grupach wysokiego ryzyka1,3
Diagnostyka specjalistyczna
potwierdzenie hepatomegalii i/lubsplenomegalii
Testy serologiczne na obecność EBV
Diagnostyka serologicznaDNA EBVobejmuje:anty-VCA IgGVCA = antygen kapsydu wirusa (viral capsid antygen)wczesny parametr serologiczny, dożywotnioanty-VCA IgMwczesny parametr serologicznypodwyższony przez 4–6 tygodni3anty-EA (D)EA (D) = wczesny antygenw przypadku świeżego zakażenia i reaktywacjiAnty-EBNAEBNA = antygen jądrowy EBVkilka tygodni po zakażeniu, dożywotnioMożliwe powiązania serologiczneEBV ujemny (brak wcześniejszego zakażenia EBV)wszystkie przeciwciała ujemneostre zakażenie EBVdodatnie wyniki badań anty-VCA IgG i anty-VCA IgManty-EA (D) dodatni, jeśli dotyczyanty-EBNA ujemnydługotrwałe zakażenie EBVanty-VCA IgG dodatnianty-EBNA dodatniprzewlekłe aktywne zakażenie EBV / reaktywacja EBVanty-VCA IgG dodatnianty-EA (D) dodatnianty-VCA IgM i anty-EBNA dodatnie, jeśli dotyczy
Diagnostyka specjalistyczna
Wykrywanie EBVmetodą PCR u pacjentów z grupy wysokiego ryzyka- w przypadku braku znaczącej odpowiedzi
przeciwciałserologicznej - w przypadku wrodzonego lub nabytego niedoboru odporności
- u osób pozostających w immunosupresji, a szczególnie chorych na nowotwory4
- U pacjentów immunokompetentnych wykrywanie patogenów nie jest konieczne i nie ma uzasadnienia.
- EBV DNA w wodzie z płukania gardła, wymazie z gardła lub w morfologii krwi pełnej na EDTA u uprzednio EBV-ujemnych pacjentów jako potwierdzenie pierwotnego zakażenia
- EBV DNA w komórkach krwi i/lub osocza krwi u pacjentów z niedoborem odporności w celu odróżnienia limfoproliferacji od dominującej replikacji wirusa
Testy serologiczne na obecność EBV
- Diagnostyka serologiczna EBV obejmuje:
- anty-VCA IgG
- VCA = antygen kapsydu wirusa (ang. viral capsid antygen)
- wczesny parametr serologiczny, dożywotnio (utrzymują się do końca życia)
- anty-VCA IgM
- wczesny parametr serologiczny
- podwyższony przez 4–6 tygodni3
- ich miano maleje w fazie zdrowienia
- zanikają między 3. a 6. miesiącem od początku choroby4
- anty-EA (D)
- EA (D) = wczesny antygen (ang. early antigen)
- w przypadku świeżego zakażenia i reaktywacji
- Anty-EBNA
- EBNA = antygen jądrowy EBV
- kilka tygodni po zakażeniu (wykrywalne między 3. a 6. miesiącem od początku choroby)4
- dożywotnio, utrzymują się do końca życia
- Możliwe powiązania serologiczne
- EBV ujemny (brak wcześniejszego zakażenia EBV)
- wszystkie przeciwciała ujemne
- ostre zakażenie EBV4-5
- dodatni wyniki badania anty-VCA IgM
- brak lub niskie miano anty-VCA IgG
- anty-EA (D) dodatni, jeśli dotyczy
- anty-EBNA ujemny
- długotrwałe zakażenie EBV oraz przebyte zakażenie EBV5
- anty-VCA IgG dodatni (utrzymują się do końca życia)
- anty-EBNA dodatni (utrzymują się do końca życia)
- przewlekłe aktywne zakażenie EBV / reaktywacja EBV
- anty-VCA IgG dodatni
- anty-EA (D) dodatni
- anty-VCA IgM i anty-EBNA dodatnie, jeśli dotyczy
Wskazania do skierowania do hospitalizacji
- Jeśli stan kliniczny jest zły, może być konieczne przyjęcie do szpitala.
- np. w celu dożylnego uzupełnienia płynów, jeśli pacjentowi grozi niewystarczające spożycie płynów
- Duże powiększenie śledziony może wymagać obserwacji szpitalnej5
- Powikłania, takie jak niedrożność dróg oddechowych wymagają natychmiastowej hospitalizacji.
TerapiaLeczenie
Cele terapii
- Łagodzenie objawów
- Unikanie powikłań (np. pęknięcia śledziony)
- Rozpoznawanie możliwego do uniknięcia niebezpiecznego przebiegu i rozpoznań różnicowych wymagających leczenia
Ogólne informacje o terapii
TerapiaNie istnieje terapia przyczynowa zakażenia EBVnie jest dostępna.1,3.- Leki przeciwwirusowe stosowane w innych zakażeniach herpeswirusowych słabo działają na EBV5
- Leczenie jest wspomagające i ukierunkowane na objawy.
- W praktyce lekarza rodzinnego duże znaczenie ma edukacja ogólna, poradnictwo w zakresie ryzyka oraz instruktaż w zakresie samodzielnego postępowania w chorobie.
- W niepowikłanym obrazie klinicznym często nie udaje się postawić ostatecznego rozpoznania.
- możliwość zastosowania środków niefarmakologicznych w leczeniu objawowym bólu gardła w warunkach domowych
- dostateczne przyjmowanie płynów
- odpoczynek fizyczny (w razie potrzeby wraz z wydaniem zaświadczenia o niezdolności do pracy)
- unikanie aktywnego lub pasywnego używania tytoniu
niefarmakologicznetabletkiobniżaniedogorączkissaniaza pomocą okładów na łydkipastylki bez zawartości substancji czynnychOTC- w przypadku mononukleozy zakaźnej tonsilektomia nie jest wskazana jako rutynowe postępowanie
Zalecenia dla pacjentów
- Wystarczające spożycie płynów
- Dieta lekkostrawna, białkowo-węglowodanowa i bogata w witaminy4
- Odpoczynek fizyczny
- Poziom aktywności powinien być dostosowany do ogólnego stanu fizycznego pacjenta i zależy od tego, czy śledziona i wątroba są powiększone.
- odpoczynek i ewentualnie odpoczynek w łóżku w przypadku wyczerpania lub
wysokiegowysokiejpoziomuaktywności enzymów wątrobowych - Odpoczynek w łóżku należy w miarę możliwości ograniczyć do minimum.1
. - Odradza się aktywność fizyczną przez pierwsze 3 tygodnie.
- Aktywność sportowa
- brak dowodów na konieczność czasowej rezygnacji z aktywności sportowej
- Należy unikać ciężkich ćwiczeń i sportów kontaktowych przez 3–4 tygodnie.
114,13-1214. - Ryzyko pęknięcia śledziony jest najwyższe 2–21 dni po wystąpieniu objawów.
1113. - Jeśli wykluczono splenomegalię w USG, w razie potrzeby można rozpocząć ćwiczenia wcześniej.
- Możliwy jest przedłużający się przebieg z utrzymującym się przez kilka miesięcy obniżeniem
wytrzymatolerancji wysiłościku i zmęczeniem.1315. - Unikanie alkoholu i innych substancji potencjalnie uszkadzających wątrobę
- zwłaszcza w przypadku podwyższenia
parametraktywności enzymów wątrobytrobowych w badaniach laboratoryjnych lub hepatomegalii - Placówki opieki (przedszkole/żłobek)
- Nie ma sztywnych zaleceń ani zakazów prawnych dotyczących ponownego przyjęcia do placówek świadczących opiekę.
- Skuteczne zapobieganie przenoszeniu choroby jest trudne ze względu na to, że mononukleoza utrzymuje się przez całe życie, a chorobę okresowo roznoszą bezobjawowi nosiciele.
Farmakoterapia
- Silny ból gardła
- leki na gardło (np. pastylki do ssania, płukanki) o działaniu miejscowo znieczulającym
- NLPZ o działaniu miejscowym
- Pastylki niezawierające substancji czynnej w porównywalnym stopniu łagodzą ból.
- Gorączka, bóle mięśni, zaburzenia połykania
- w razie potrzeby leki z grupy NLPZ, np. ibuprofen
- Należy unikać salicylanów u młodszych dzieci z gorączką ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu Reye'a.
- Ze względu na metabolizm wątrobowy w mononukleozie zakaźnej nie zaleca się stosowania paracetamolu.
GlikokortykoidyGlikokortykosteroidy- brak dowodów na złagodzenie objawów lub skrócenie czasu trwania choroby
1416-1517 - w razie potrzeby stosować w przypadku niedrożności dróg oddechowych spowodowanej masywną hiperplazją migdałków, lub autoimmunologicznej niedokrwistości czy małopłytkowości4
- cel: uniknięcie tracheostomii, tonsillektomii i/lub intubacji
- prednizon 1 mg/kg mc., maks. 60 mg/d przez 4–7 dni, następnie stopniowe zmniejszanie dawki5
- Nie należy stosować antybiotykoterapii.
- Antybiotyki beta-laktamowe (zwłaszcza ampicylina lub amoksycylina przy założeniu zapalenia jamy ustnej i gardła wywołanego przez paciorkowce z grupy A) prowadzą do wystąpienia nasilonej osutki plamisto-grudkowej u 70–100% pacjentów.
- Wyjątkiem są konkretne wskazania jednoczesnego zakażenia bakteryjnego (nadkażenie bakteryjne gardła) wymagającego leczenia.
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
- Często bezobjawowe pierwotne zakażenie EBV
- Przeważnie niepowikłane klinicznie przebiegi3
- Okres inkubacji wynosi od 2 do 7 tygodni.
- nieswoista faza zwiastunowa
- gorączka, ból gardła i szyjna limfadenopatia
- Bardzo silny ból gardła może utrzymywać się przez 3–5 dni.
- zwykle ustępuje w ciągu 7–10 dni
- Gorączka zwykle ustępuje w ciągu 10–14 dni.
- Czas trwania choroby wynosi zwykle 2–
34 tygodnie.- U większości chorych objawy kliniczne utrzymują się średnio 16 dni4
- Zmęczenie i zaburzenia funkcjonowania mogą utrzymywać się od kilku tygodni do miesięcy.
94,10. - Powikłania występują bardzo rzadko ale mogą mieć ciężki przebieg.4
Powikłania
- Najczęstsze są powikłania hematologiczne, neurologiczne, układu oddechowego i wątroby
- występują u ok. 20% chorych4
- Pęknięcie śledziony
- bardzo rzadkie, ale zagrażające życiu powikłanie
- samoistne pęknięcie zdarza się u 0,1-0,5% chorych4
- poprzedzone silnym bólem brzucha5
- najczęściej w 2. i 3. tygodniu choroby5
- śmiertelność wynosi 30-100%4
- Niedrożność dróg oddechowych z powodu masywnego przerostu
migdałkówtkanki adenoidalnej pierścienia Waldeyera („kissing tonsils”) - występuje u niespełna 5% chorych4
- wskazania do tonsilektomii w przypadku zagrożenia niewydolnością oddechową
opisywanonajczęstszadalszeprzyczynaprzypadki powiązanych zgonówhospitalizacji- Cytopenie (niedokrwistość, małopłytkowość i neutropenia)
- zazwyczaj łagodnego stopnia, u ok. 25-50% chorych na mononukleozę zakaźną4
- Objawy neurologiczne (rzadko)
1214 - występują u ok. 5% chorych4
- np.
zaburzeniaporażenia nerwów czaszkowych, zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mononeuropatia, zapalenie wielokorzeniowe, zapalenie nerwu wzrokowego16 - Rzadko wywołuje zespół Guillaina-Barrégo.
- Ostre śródmiąższowe zapalenie nerek (rzadko)
- Odwodnienie (niewystarczające spożycie płynów)
- Przewlekła choroba wątroby w następstwie mononukleozy nie została rzetelnie udokumentowana.
- Związek z zespołem przewlekłego zmęczenia nie jest pewny.
Rokowanie
- Zazwyczaj dobre rokowanie
- Powikłania występują bardzo rzadko.
- Możliwy jest przedłużający się przebieg ze zmęczeniem i znużeniem.
910.
Dalsze postępowanie
- Obserwacja w przypadku utrzymujących się objawów, zwłaszcza limfadenopatii
- wyjaśnienie chorób niezakaźnych w diagnostyce różnicowej
- Zobacz Limfadenopatia u dzieci oraz Limfadenopatia u dorosłych.
- W razie potrzeby dalsze postępowanie w przypadku podwyższenia wartości parametrów wątroby
- W razie potrzeby obserwacja powiększonych narządów w badaniu USG
Informacje dla pacjentów
Informacje dla pacjentów w Deximed
Ilustracje
Mononukleoza
Źródła
Piśmiennictwo
- Womack J, Jimenez M. Common questions about infectious mononucleosis. Am Fam Physician 2015 Mar 15; 91(6): 372-376. www.aafp.org
- Hurt C, Tammaro D. Diagnostic evaluation of mononucleosis-like illnesses. Am J Med 2007; 120: 911e1-8. www.ncbi.nlm.nih.gov
- Lennon P, Crotty M, Fenton JE. Infectious mononucleosis. BMJ. 2015 Apr 21;350:h1825. doi: 10.1136/bmj.h1825 PMID: 25899165. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Ołdak Elżbieta. Mononukleoza zakaźna. Pediatr Dypl 2012; 16(6): 15-21. podyplomie.pl
- Marczyńska M., Sawiec P. "Mononukleoza zakaźna" w Gajewski P. (red.), Interna Szczeklika. Wyd.13, Kraków : Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2022. www.mp.pl
- Ebell MH, Call M, Shinholser J, et al. Does This Patient Have Infectious Mononucleosis?: The Rational Clinical Examination Systematic Review. JAMA 2016 Apr 12; 315(14): 1502-9. pmid:27115266 PubMed
- Balfour HH Jr, Holman CJ, Hokanson KM, et al. A prospective clinical study of Epstein-Barr virus and host interactions during acute infectious mononucleosis. J Infect Dis 2005; 192: 1503. PubMed
- Ng S-B, Khoury JD. Epstein-Barr virus in lymphoproliferative processes. Adv Anat Pathol 2009; 16: 40-55. PubMed
- Fafi-Kremer, S, Morand, P, Brion, JP, et al. Long-term shedding of infectious epstein-barr virus after infectious mononucleosis. J Infect Dis 2005; 191: 985. PubMed
Dommerby H, Stanferup SE, Stangerup M. Hancke S. Hepatosplenomegaly in infectious mononucleosis, assessed by ultrasound scanning. J Laryngol Otol. 1986;100:573-579.PubMed- Rea TD, Russo JE, Katon W, Ahley RL, Buchwald DS. Prospective study of the natural history of infectious mononucleosis caused by Epstein-Barr virus. J Am Board Fam Pract. 2001;14:234-242. PubMed
- Dommerby H, Stanferup SE, Stangerup M. Hancke S. Hepatosplenomegaly in infectious mononucleosis, assessed by ultrasound scanning. J Laryngol Otol. 1986;100:573-579. PubMed
- Grover SA, Barkun AN, Sackett DL. The rational clinical examination. Does this patient have splenomegaly? JAMA 1993; 270: 2218-21. Journal of the American Medical Association
- Kinderknecht JJ. Infectious mononucleosis and the spleen. Curr Sports Med Rep 2002; 1:116. PubMed
- Anderson MD, Kennedy CA, Lewis AW, Christensen GR. Retrobulbar neuritis complicating acute Epstein-Barr virus infection. Clin Infect Dis 1994; 18: 799-801. PubMed
- Burroughs KE. Athletes resuming activity after infectious mononucleosis. Arch Fam Med 2000; 9: 1122-3. PubMed
- Rezk E, Nofal YH, Hamzeh A, Aboujaib MF, AlKheder MA, Al Hammad MF. Steroids for symptom control in infectious mononucleosis. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015; Issue 11: Art. No.: CD004402. doi:10.1002/14651858.CD004402.pub3 DOI
- Candy B, Hotopf M. Steroids for symptom control in infectious mononucleosis. Cochrane Database of Systematic Reviews 2006, Issue 3. Art. No.: CD004402. DOI: 10.1002/14651858.CD004402.pub2. The Cochrane Library
- Friman G, Wesslén L. Special feature for the Olympics: effects of exercise on the immune system: infections and exercise in high-performance athletes. Immunol Cell Biol. 2000 Oct;
AutorzyPubMedJonas Klaus, lekarz, Freiburg im Breisgau
Autorzy
- Adam Windak, Prof dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum (recenzent)
- Sławomir Chlabicz, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)