Informacje ogólne
Definicja
- Do objawów klinicznych
wywołanychzakażeniaprzezparwowirusemparwowirusaB19 należą: nieswoiste objawyprzeziębieniagrypopodobne, rumień zakaźny (erythema infectiosum), artropatia, przemijający kryzys aplastyczny (TAC) u - Ponadto z
.
Epidemiologia
- Zakażenia parwowirusem
poniżejprzed ukończeniem 15. roku życia.2. - Sezonowy wzrost zachorowań można zaobserwować późną zimą lub wiosną.
- Epidemie występują co około 4–5 lat.
- W
częstość występowania wzrastaod 35%umałych dzieci i - Badania dawców krwi wskazują, że średni
wskaźnikodsetek przebytych zakażeń wynosi 60%. Na podstawie udokumentowanych wskaźników zakażeń u
Etiologia i patogeneza
- Przeniesienie zakażenia następuje zazwyczaj drogą kropelkową, ale istnieje też możliwość transmisji parwowirusa
krew lub pionowołożysko z - Ryzyko zakażenia wynosi
ok.około 50% u,iok.około 20–30% w - Okres wylęgania wynosi zwykle 4–14 dni, ale może
przedłużysiegaćsiędo 21 dni.2. - Zakaźność
wystrozpoczyna siępujeok.około 1 tydzień przed wystąpieniem objawów choroby i1trwa przez tydzień po jej rozpoczęciu. - Z
pojawienia sięustąpienia typowej wysypkiskórnejchory przestaje być źródłem zakażenia, ponieważ nie ma już wiremii.3 - Większość objawów występuje w
kompleksukompleksówimmunologicznegoimmunologicznych.
Wirusologia
- Parwowirus
składazawierasię z jednoniciowegojednoniciowe DNA. - Ze względu na brak otoczki lipidowej jest
opornyodporny na fizyczną inaktywację przezciepłowysoką temperaturę lub środki dezynfekujące. Zaleca się stosowanie środków dezynfekujących o34. - Stabilność wirusa w
cić w - Wirus wywołuje efekt cytopatyczny, atakując i
progenitorowekomórki progenitoroweerytropoezyukładu czerwonokrwinkowego w45. - W
ICD-10
- B08 Inne zakażenia wirusowe charakteryzujące się uszkodzeniem skóry i
- B08.3 Rumień zakaźny [choroba piąta]
Obraz kliniczny choroby
Erythema infectiosum (rumień zakaźny, piąta choroba)
- Jest najbardziej znanym
objawemprzebiegiem klinicznym zakażenia parwowirusem - Występuje głównie u
smogąmożliwewystąpić również u - Objawy prodromalne są łagodne i
- Obraz
uderzonegospoliczkowanegopoliczkadziecka (SlappedslappedCheekcheekSyndromesyndrome): wysypka zwyklegoiustępuje się po 1–6 tygodniach bezżadnychpozostawianianastępstwblizn i przebarwień. Wponowniepozaogniekspozycji na ciepło może dochodzićsiędo nawrotów wyspki nawet po upływie kilku miesięcy.Rumień zakaźny - Typowy rumień przebiega w
- Pierwsza faza objawia się typowym rumieniem zlokalizowanym na policzkach z
uderzonegospoliczkowanegopoliczkadziecka, slapped cheek syndrome). - Druga faza rozpoczyna się po 1–4 dniach i
34.Tafaza moMoże trwać do 6 tygodni.Rumień zakaźny - Trzecia faza trwa
równieżdo 3 tygodni, wysypka może zanikać, ale może teżponowniedochodzićdzaogniaćdosięnawrotów pod wpływem wysiłku,w upale lubpo ekspozycji na ciepło lub światło słoneczne. Ostatecznie ustępujebeznie pozostawiając żadnych następstw.
- Pierwsza faza objawia się typowym rumieniem zlokalizowanym na policzkach z
Artropatia
- Może wystąpić jako powikłanie rumienia zakaźnego lub jako pierwotny objaw zakażenia parwowirusem
Na bBóle stawówskarżywystępująsięu około 10%wszystkichzakażonych dzieci; dolegliwości stawowe występują, znacznie częściej u- Artropatia występuje dwukrotnie częściej u
ObrazPrzebieg artropatii różni się u- U
jestprzebiegasymetrycznasymetrycznie iwielostawowadotyczy wielu stawów, często obejmuje drobne stawy rak: stawy międzypaliczkowe bliższe iChorobaRzadkorzadkozajęteatakujesą stawy kolanowe, promieniowo-nadgarstkowe iciprzeciągu 3 tygodni nie powodując uszkodzenia stawów, ale może utrzymywać się przez kilka miesiąceęcy, alatalat,zwłaszczaszczególnie u - U
byprzebiegaćzarówno symetrycznasymetrycznie, jak iasymetrycznaasymetrycznie,izwykleobejmujezajęteteżsą stawy kolanowe (w ok. 80% przypadków)ioraz stawy skokowe.
- U
- U
występujejestdodatniobecny czynnikwynik oznaczeńczynnika reumatoidalnegoreumatoidalnydrowychdrowe. ObjawyRóżnicowanieartropatiipomiędzyparwowirusowej i innych chorób reumatycznych i artropatii wirusowych nakładajartropatiąsiparwowirusową a chorobami reumatycznymi czy innymi artropatiami może być trudne ze względuwnaznacznympodobnystopniuprzebieg kliniczny.34.
Przemijający kryzys aplastyczny
- Osoby z
z powoduw przebiegu zakażenia parwowirusem - Wirus może spowodować przejś
ciowyciowezanikzahamowanie wytwarzania krwinek czerwonychkrwinek. - Przemijający kryzys aplastyczny objawia się ciężką niedokrwistością, retikulocytopenią, aplazją krwinek czerwonych. Może wystąpić martwica szpiku kostnego.
- Przemijający kryzys aplastyczny może
bystanowić zagrożeniem dlaenie życia,.ale wiWiększość pacjentów wraca do zdrowia wsąjest wielokrotnetransfuzjeprzetoczenie krwi. - Może być konieczne leczenie
immunoglobulinamiwlewem immunoglobulin.56. - Niedobór hemoglobiny może prowadzić do niewydolności serca, udaru oraz ciężkiego uszkodzenia śledziony.
- Może dojśc do zmniejszenia
Liczbaliczby leukocytów imoże być również zmniejszona.67. Podczasw trakcie kryzysu aplastycznego pacjenci są bardzo zakaźni i67.
Przewlekła aplazja czerwonokrwinkowa
- Zakażenia parwowirusem
DochodziProwadzi to dodługotrwaprzewlekłego namnażania się wirusa wDotyczy toDotyka pacjentów zchemoterapiichemioterapii oraz ujatrogennejimmunosupresji (np. po wysokodawkowejchemoterapiichemioterapii, przeszczepie komórek macierzystych krwi, przeszczepie narządu lub leczeniu chorób autoimmunologicznych).
- Wysypka
skórnaiprzeciwciałimmunologicznych wioraz stawach. KonieczneLeczeniemogąmożebywymagaćtransfuzjeprzetoczenia krwi.- W
utrzymującejutrzymywania się ciężkiej niedokrwistości niezbędne może byćkoniecznadożylnaylneterapiapodanieimmunoglobulinamiwlewu immunoglobulin. - Istnieją doniesienia na temat stosowania cyklosporyny
toonewyłącznieograniczoneodosobnionedoprzypadkipojedynczych przypadków.78. Do złagodzeniaW celu redukcji objawów możenaprzyczynirozważyćsiprzerwęprzerwaniewterapiileczeniuimmunosupresyjnej lub antyretrowirusowejimmunosupresyjnym.
Zespół grudkowo-krwotoczny „rękawiczek i skarpetek” (Gloves and Socks Syndrome)
- Zakażenie parwowirusem
- Zespół grudkowo-krwotoczny „rękawiczek i skarpetek” występuje głównie u
- W
zi nadżerkamierki skóry.89.
- W
- Wysypka
ma charakterystycznąjestwyraźnącharakterystycznielinięograniczonagranicznądonaskórynadgarstkachponiżej nadgarstków ikostkachkostek, ale może pojawić się także wpoliczkina policzkach, łokcieokciach,kolanakolanach, wewnętrznatrznejstronastronie ud, żołędzi prądź penisacia, pośladkiladkach lubsromwargach sromowych).910.OgStan ogólnystan fizyczny pacjentówpacjenta jestzwykledobry,alemogą wystąpić bóle stawów i- Objawy zwykle ustępują bez
powstawaniapozostawiania blizn w
- Zespół grudkowo-krwotoczny „rękawiczek i skarpetek” może być również związany z
ępujeąpić wniektóre terapie lekoweleczenie.1011.
Uogólnione wybroczyny
- W
1112. OgStan ogólnystan fizyczny dotkniętychpacjentów zasadniczo byłzasadniczodobry, większość miała lekką gorączkę, niektórzy zgłaszali ból głowy i- Potwierdzono związek między wysypką
skórnąa
Embriopatia
- U
zalecamożnasięrozważyć oznaczenie statusu immunologicznego - Badanie na obecność parwowirusów nie zalicza się do rutynowych badań w
nalemoży jednakna zaproponować kobietom w - Seronegatywne kobiety w
- Dotyczy to w
- Dotyczy to w
- Matczyne zakażenie parwowirusem
wewnątrzmacicznieprzez łożysko i- Połączenie ciężkiej niedokrwistości i
prowadzidoprowadzić do niewydolności serca i Szacunkowe ryzykoRyzyko zakażenia przezłożyskowego wynosiok.około 30- Ryzyko
urodzenia martwegoobumarcia płodu wynosi 2–6%. - Ryzyko uszkodzenia płodu jest największe w
1I. i2II. trymestrze. - Jeśli niedokrwistość płodu zostanie wcześnie rozpoznana dzięki ścisłemu monitorowaniu w
- Połączenie ciężkiej niedokrwistości i
U kobiet,Najwyższektóreryzykomieszkają z dziećmi,zakażenia występujenajwyu cięższearnychryzykomieszkającychnowego zakażenia w czasie ciążyz dziećmi,.- Kobiety w
nawnieznaczniewiększymzwiększone ryzyko zakażeniastopniu, zwłaszcza w Podczas ognisk epidemicznych ryzyko zakażenia jest takie samo u wszystkich grup populacyjnych i zawodowych i nie zależy od bezpośredniego kontaktu z osobami zakażonymi.- Zgodnie z
- W
zawodowychzawodowym irodzinnychrodzinnym.Przydatne jest indywidualne doradztwo i podejmowanie decyzji o zakazie pracy lub zmianie warunków pracy.
- Kobiety ciężarne narażone na ryzyko zakażenia parwowirusem
- W
- W
Inne obrazy kliniczne
- W
- Opisywano też ciężkie przypadki zapalenia mózgu i
Diagnostyka
- Rumień zakaźny rozpoznawany
można rozpoznaćjest na podstawie obrazu klinicznego;wyniki badań laboratoryjnychrozpoznanie niesąwymagawymaganepotwierdzenia badaniami laboratoryjnymi.34. - Należy zachować
szczególnąostrożność wszczególnychpopulacjachgrupach ryzyka (kobiety w1011. - W
przeprowadzićskierowacdiagnostykpacjentkęserologiczną, a w przypadku potwierdzenia zakażenia lub niejasnego statusu zakażenia należy wystawić skierowaniedospecjalistyporadni chorób zakaźnych w celu przeprowadzenia diagnostyki serologicznej. - U
nierestrykcyjnie wystawiaskierowaćskierowaniana konsultację specjalistyczną dospecjalisty (hematologa). Takie postępowanie nie jest poparte żadnymi dowodami ani zaleceniami wynikającymi z
Badania laboratoryjne
- Diagnostyka laboratoryjna może potwierdzić zakażenie parwowirusem
wirusowegoDNADNAparwowirusa B19 (metodą PCR). - Badanie IgM w
89oraz 99%orazswoistością99%. UjemneBrakoznaczeniaobecności przeciwciał IgM przeciwko parwowirusowi B19-IgMnie stanowiąprzesłanki do bezwzględnego wykluczenia ostrego zakażeniaB19, ponieważB19-przeciwciała w klasie IgMB19-w klasie IgM pojawiają sięnajwcześniej okołopo 10-12dnidniach po kontakcie zjuż3tygodnimiesięcy. przeciwciała przeciwko parwowirusowi B19-w klasie IgGstajpojawiają sięwykrywalne, a ich stężenie rośniepo około 2 tygodniachod kontaktu z wirusem.Dodatni statusObecnośc przeciwciał w klasie IgM nie jest wiarygodnym markerem ostrego zakażenia, ponieważ wartości mogą być fałszywie dodatnie w- Serokonwersja w
statuswynikB19w kierunku przeciwciał IgG. - W
oznaczenie wirusowegowykrycie DNA wirusa metodą PCR.U tych pacjentów nie można wykryć przeciwciał IgM ani IgG; sSąoni przewlekleto zakażenienia przewlekłe i przeciwciała mogą być nieobecne.67.
Skierowanie do specjalisty
Nie ma żadnychBrak dowodówanii zaleceń opartych na wytycznych dotyczących postępowania u:1011:- pacjentki w
potwierdzonympodejrzeniem zakażeniemenia i - osoby z
- pacjenci z
- pacjentki w
TerapiaLeczenie
- Rumień zakaźny
Jest samoograniczający się i nieNie wymaga swoistego leczenia.- W
,) lub paracetamol w)oraz lekami przeciwhistaminowymi (cetyryzynapreferowane leki I generacji,loratadynanp. hydroksyzyna lub klemastyna).
- Bóle stawów
Pacjencileczeniezłagodzące dolegliwości bólemlowe,stawów mogą wymagać terapiinp. NLPZ1.
- Przemijający kryzys aplastyczny
- Może być wymagane przetoczenie czerwonych krwinek.
Może być wymagane podanie steroidów (hematologia).
- Przewlekła aplazja czerwonokrwinkowa
Jeśli ogólny stan fizyczny chorego jest bardzo zły, konieczneKonieczne może być dożylneleczeniepodanieimmunoglobulinamiwlewu immunoglobulin.
- Zapalenie mięśnia sercowego
TerapiaChoć terapia interferonem jestco prawdawskazana wjednakto jego działanieinterferonuwydaje się być mało skuteczne w
- Uogólniony obrzęk płodu
- wewnątrzmaciczne przetoczenie krwinek czerwonych w
- W
- Nie zaleca się terapii standardowymi preparatami immunoglobulin.
- wewnątrzmaciczne przetoczenie krwinek czerwonych w
Zapobieganie
HigienicznaZachowanie zasad higieny, dezynfekcja rąk, częste mycie rąk w- Istnieją projekty mające na celu opracowanie szczepionki
.,Jednakjednak producenciszczepioneknie kontynuująoceniedalszych prac naddalszymjej rozwojemszczepionki. Szczepionka prawdopodobnienie nie będziezatemdostępna wprzewidywalnejnajbliższej przyszłości.1214.
Informacje dla pacjentów
Informacje dla pacjentów w Deximed
Ilustracje


Rumień zakaźny: Wysypka z czasem blednie, ale jednocześnie przybiera siateczkowaty wzór.

Rumień zakaźny: Wysypka zwykle zaczyna się jako szkarłatne zmiany skórne na policzkach.
Źródła
Piśmiennictwo
- Heegaard ED, Brown KE. Human parvovirus B19. Clin Microbiol Rev 2002; 15: 485-505.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=Clin Microbiol Rev [ta]+AND+15[vol]+AND+485[page]" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=Clin Microbiol Rev [ta]+AND+15[vol]+AND+485[page]" target="_blank">PubMed - Servey JT, Reamy BV, Hodge J. Clinical presentations of parvovirus B19 infection. Am Fam Physician 2007; 75: 373-6.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=Am Fam Physician [ta]+AND+75[vol]+AND+373[page]" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=Am Fam Physician [ta]+AND+75[vol]+AND+373[page]" target="_blank">PubMed - W. Kawalec, R. Grenda, M. Kulus, Pediatria, Warszawa 2018 Polskie Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa
- Young NS, Brown KE. Parvovirus B19. N Engl J Med 2004; 350: 586-97. New England Journal of Medicine
- Srivastava CH, Zhou S, Munshi NC, Srivastava A. Parvovirus B19 replication in human umbilical cord blood cells. Virology 1992; 189: 456-61. PubMed
- Intravenous Immunoglobulin Therapy for Pure Red Cell Aplasia Related to Human Parvovirus B19 Infection: A Retrospective Study of 10 Patients and Review of the Literature. Crabol Y, Terrier B, Rozenberg F, Pestre V, Legendre C, Hermine O, Montagnier-Petrissans C, Guillevin L, Mouthon L, for the Groupe d'experts de l'Assistance Publique-Hôpitaux de Paris. Clinical Infectious Diseases, Volume 56, Issue 7, 1 April 2013, Pages 968–977.
https://academic.oup.com/cid/article/56/7/968/359513" href="https://academic.oup.com/cid/article/56/7/968/359513" target="_blank">academic.oup.com - Smith-Whitley K, Zhao H, Hodinka RL et al. Epidemiology of human parvovirus B19 in children with sickle cell disease. Blood 2004 Jan 15;103(2):422-7.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14525777" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14525777" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov - Wong T et al.. Parvovirus B19 infection causing red cell aplasia in renal transplantation on tacrolimus. Am J of Kidney Diseases 1999; 34,6: 1132-1136. doi:10.1016/S0272-6386(99)70021-1
http://dx.doi.org/10.1016/S0272-6386(99)70021-1" href="http://dx.doi.org/10.1016/S0272-6386(99)70021-1" target="_blank">DOI - Alfadley A, Aljubran A, Hainau B, Alhokail A. Papular-purpuric "gloves and socks" syndrome in a mother and daughter. J Am Acad Dermatol 2003; 48: 941-4. PubMed
- Metry D, Katta R. New and emerging pediatric infections. Dermatol Clin 2003; 21: 269-76. PubMed
- Katta R. Parvovirus B19: a review. Dermatol Clin 2002; 20: 333-42. PubMed
- Edmonson MB, Riedesel EL, Williams GP, Demuri GP. Generalized petechial rashes in children during a parvovirus B19 outbreak. Pediatrics 2010; 125: 787-92.
https://reference.medscape.com/medline/abstract/20194277" - Rozporządzenie
href="https://referenceMinistra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r.medscapew sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej.com/medline/abstract/20194277"target="_blank">referenceDz.medscapeU.com2018 poz. 1756 isap.sejm.gov.pl - Ballou WR, Reed JL, Noble W, Young NS, Koenig S. Safety and immunogenicity of a recombinant parvovirus B19 vaccine formulated with MF59C.1. J Infect Dis 2003; 187: 675-8.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=J Infect Dis [ta]+AND+187[vol]+AND+675[page]" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=J Infect Dis [ta]+AND+187[vol]+AND+675[page]" target="_blank">PubMed
Autorzy
- Paweł Falkowski, lekarz, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (recenzent)
- Sławomir Chlabicz, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)
- Gesa Hansen-Prenz, dr n. med., lekarz rodzinny, Buchholz in der Nordheide
- Birgit Wengenmayer, dr n. med., lekarz rodzinny, Fryburg