Przyczyny
Ból i sztywność pleców oraz innych stawów w chorobie Bechterewa (zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa) są spowodowane stanem zapalnym. Dokładna przyczyna powstawania stanów zapalnych nie została wyjaśniona.
Naukowcy zakładają, że w rozwoju choroby istotną rolę odgrywają czynniki dziedziczne. Wiadomo na przykład, że określony typ tkanki, HLA-B27, występuje u 90–95% osób dotkniętych chorobą. W populacji ogólnej ten typ tkanki występuje tylko u 8%. Lecz sama obecność HLA-B27 nie wyjaśnia, dlaczego niektóre osoby zapadają na chorobę Bechterewa. Wielu badaczy podejrzewa, że warunkiem wystąpienia choroby jest kombinacja pewnych genów i że czynniki środowiskowe, takie jak zakażenie w organizmie (np. wirusowe) wywołują chorobę u części osób z predyspozycją genetyczną.
Zapalenie jest spowodowane reakcją układu immunologicznego organizmu. W stawie nie ma bakterii ani wirusów. Atak jest skierowany przede wszystkim na połączenia kości i ścięgien (tzw. przyczepy ścięgniste). Stan zapalny w obrębie przyczepów ścięgien powoduje powolny rozkład tkanki kostnej. Organizm próbuje temu rozkładowi przeciwdziałać, tworząc nową tkankę kostną. W przypadku zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa tkanki tej tworzy się jednak za dużo i wrasta ona w staw i ścięgno. W końcowym stadium tego procesu kości zrastają się, a stawy i kręgosłup sztywnieją i tracą ruchomość.
Choroba Bechterewa występuje częściej u pacjentów z łuszczycą lub przewlekłymi chorobami zapalnymi jelit, takimi jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna.
Objawy
Informacje ogólne
W porównaniu z innymi chorobami przebiegającymi z zapaleniem stawów, choroba Bechterewa charakteryzuje się bardziej sztywnością niż bólem i opuchlizną. Duże stawy (np. kręgosłup, stawy biodrowe i ramienne) są częściej dotknięte chorobą niż małe (stawy palców u rąk i nóg). W indywidualnych przypadkach mogą występować objawy ogólne, takie jak: utrata masy ciała, utrata apetytu, złe samopoczucie, zmęczenie, gorączka oraz nocne poty. Często występuje również bezsenność.
Choroba Bechterewa zwykle rozwija się stopniowo. Na początku mogą zdarzać się krótsze okresy niewielkiego bólu i sztywności dolnej części pleców. W miarę rozwoju choroby sztywność staje się bardziej wyraźna i odczuwalna przez większość czasu. Może się rozprzestrzeniać w górę kręgosłupa i na inne stawy.
Ból dolnej części pleców
Ból i sztywność dolnej części pleców są głównym objawem u około 80% pacjentów. Typowy jest umiejscowiony nisko ból i sztywność pleców, najbardziej odczuwalne rano. Pod wpływem ruchu dolegliwości słabną, a więc zwykle w ciągu dnia następuje poprawa. Inaczej jest w przypadku przeciążeniowego bólu pleców, który zwykle nasila się w miarę obciążania pleców w ciągu dnia. Ból nocny może być tak intensywny, że pacjent musi wstać i się poruszać. Okresy bólu są często dłuższe niż w przypadku bólu wysiłkowego, zwykle trwają ponad 3 miesiące. Ból pleców może się rozprzestrzeniać wzdłuż kręgosłupa w górę, do klatki piersiowej, powodując sztywność i upośledzenie czynności płuc. Ponad połowa chorych zgłasza ból szyi.
Inne objawy w obrębie stawów
U około jednej trzeciej pacjentów z chorobą Bechterewa rozwija się stan zapalny stawów biodrowych, często choroba dotyka także stawów ramiennych. Wiele osób skarży się na nawracające zapalenia przyczepów ścięgien, zwłaszcza w obrębie ścięgna Achillesa lub pięty (zapalenie powięzi podeszwy).
Inne objawy
U około 25% osób z chorobą Bechterewa rozwija się zapalenie oka (zapalenie tęczówki lub ciała rzęskowatego). Jest to ciężkie zapalenie oka, wymagające natychmiastowego leczenia okulistycznego. Jego objawy to bolesne zaczerwienione oczy, wrażliwość na światło i łzawienie.
U osób, które od wielu lat zmagają się z chorobą Bechterewa, istnieje także ryzyko wystąpienia niektórych chorób serca, w tym arytmii serca i zmian w obrębie zastawek serca. Mogą również wystąpić problemy z płucami, zwłaszcza tzw. zwłóknienie płuc, polegające na tym, że tkanka płucna sztywnieje i traci elastyczność.
W miarę przebiegu choroby często zmniejsza się gęstość kości, co może prowadzić do osteoporozy.
Choroba Bechterewa sporadycznie współwystępuje z chorobami zapalnymi jelit. Niektórzy pacjenci zapadają na tzw. wtórną amyloidozę. Choroba ta może przebiegać w różny sposób, ale najbardziej dotkliwe są z reguły problemy z nerkami.
Jednak większość pacjentów, dzięki zwiększeniu aktywności fizycznej i przyjmowanym lekom, może pracować zawodowo i dobrze radzi sobie z chorobą.
Dodatkowe informacje
- Co to jest choroba Bechterewa?
- Jak rozpoznaje się chorobę Bechterewa?
- Jak leczy się chorobę Bechterewa?
- Zapalenie ścięgna Achillesa
- Zapalenie tęczówki
- Zwłóknienie płuc
- Osteoporoza
- Amyloidoza
- Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa — informacje dla lekarzy
Autorzy
- Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden
- Marie-Christine Fritzsche, lekarz, Freiburg