Diagnostyka
Nie ma badań, które pozwalają absolutnie pewnie rozpoznać chorobę Bechterewa (zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa). Dlatego lekarz musi dokładnie wiedzieć, jak rozwijały się dolegliwości. Ból pleców w chorobie Bechterewa trwa zwykle dłużej niż 3 miesiące. Lekarz bada między innymi plecy i zleca badania krwi. Często pomocne są zdjęcia rentgenowskie kręgosłupa. Należy wykluczyć inne choroby.
Po otrzymaniu wyników badań dodatkowych lekarz na podstawie różnych kryteriów określa, czy ma do czynienia z chorobą Bechterewa. Rozpoznanie opiera się przy tym na występowaniu lub braku występowania pewnych cech. Typowym objawem u ludzi młodych jest ból i sztywność w okolicy lędźwiowej, najczęściej poranna. Lekarz ocenia wyniki badania fizykalnego, w którym zazwyczaj stwierdza ograniczoną ruchomość w odcinku lędźwiowym i piersiowym kręgosłupa. Dodatkowo zastosowanie znajdują badania obrazowe.
Wywiad chorobowy
W porównaniu do innych zaburzeń stawów, choroba Bechterewa charakteryzuje się raczej sztywnością niż bólem czy opuchlizną stawów. Częściej dotyka dużych stawów niż małych. W nielicznych przypadkach chorobie mogą towarzyszyć objawy ogólne, takie jak: utrata masy ciała, utrata apetytu, ogólnie złe samopoczucie, zmęczenie, gorączka i nocne poty. Nierzadko występują zaburzenia snu i senność w ciągu dnia. Choroba często rozwija się powoli przez wiele lat.
Głównymi objawami są zazwyczaj sztywność i ból pleców. Stan zapalny stawów biodrowo-krzyżowych jest odczuwany jako rozlany jednostronny lub obustronny ból pośladków, który często promieniuje do górnej tylnej części uda. Charakterystyczne są takie objawy jak wyraźna sztywność i ból pleców w godzinach porannych, ustępujące w ciągu dnia i pod wpływem aktywności fizycznej, inaczej niż się to dzieje w przypadku przeciążeniowych bólów pleców. Nocne bóle zmuszają pacjentów do wstania z łóżka i poruszania się. Fazy bólu często trwają dłużej niż w przypadku bólu z przeciążenia, zwykle ponad trzy miesiące. Ból może się rozprzestrzeniać na górną część pleców i klatkę piersiową, co dodatkowo może prowadzić do sztywności i nasilającej się duszności.
Badania rentgenowskie
Badanie rentgenowskie kręgosłupa może ujawnić charakterystyczne zmiany kostne w odcinku lędźwiowym. Typowe zmiany są widoczne w przejściu między kręgami lędźwiowymi a kośćmi miednicy, jak również w przestrzeniach międzykręgowych w odcinku lędźwiowym.
Często choroba musi już trwać od jakiegoś czasu, nim zmiany kostne staną się widoczne w zwykłym badaniu rentgenowskim. Dlatego we wczesnej fazie choroby konieczne może być zastosowanie innych technik obrazowania, takich jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, które pozwolą wykryć zmiany na wcześniejszym etapie.
Dalsze badania
Choroby Bechterewa nie ujawni żadne badanie krwi. Są natomiast pewne badania, które mogą wskazać na prawdopodobieństwo choroby, jeśli w tym samym czasie występują inne typowe objawy.
Szybkość opadania krwinek czerwonych (OB) i białko C-reaktywne (CRP) we wczesnej fazie choroby są często prawidłowe, ale rosną w miarę jej przebiegu. Te parametry krwi są jednak podwyższone również w wielu innych zaburzeniach reumatycznych i zapalnych. Pacjenci z chorobą Bechterewa często mają nieznacznie obniżony poziom hemoglobiny we krwi, ale może to być również spowodowane wieloma innymi schorzeniami.
U 95% pacjentów z chorobą Bechterewa wykrywa się jest antygen tkankowy HLA-B27. Jednak ten typ tkanki jest rozpowszechniony również u osób bez choroby Bechterewa, a u ponad 90% nosicieli nigdy nie rozwija się choroba. Dlatego testy wykrywające HLA-B27 nie mogą ani potwierdzić, ani z całą pewnością wykluczyć rozpoznania zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa.
U pacjentów, którzy od dłuższego czasu zmagają się z chorobą Bechterewa, przydatne może się okazać wykonanie kilku innych badań. Ważne jest bowiem, aby nie przeoczyć innych postaci choroby. Dlatego bada się również oczy, jelita, skórę, nerki, serce i płuca. Często wykonuje się np. EKG w celu zbadania serca oraz badanie moczu.
Które choroby można pomylić z chorobą Bechterewa?
Cały szereg schorzeń daje podobne objawy do choroby Bechterewa. Często jest to artroza, dna moczanowa, uszkodzenie kości, ból pleców spowodowany napięciem mięśni, wypadnięcie krążka międzykręgowego oraz osteoporoza. Szczegółowy opis dolegliwości, badanie lekarskie i zdjęcia rentgenowskie zwykle pozwalają odróżnić chorobę Bechterewa od innych chorób.
Dodatkowe informacje
- Co to jest choroba Bechterewa?
- Choroba Bechterewa, objawy
- Jak leczy się chorobę Bechterewa?
- Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa — informacje dla lekarzy
Autorzy
- Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden
- Marie-Christine Fritzsche, lekarz, Freiburg