Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Niewydolność nerek

Informacje ogólne

Definicja

  • Niewydolność nerek to uszkodzenieupośledzenie czynności jednej lub obu nerek.
  • Dotyczy przede wszystkim zmniejszonej czynności wydalniczej nerek z zatrzymaniem retencją substancji wydalanych z  moczem, a  także zaburzeń równowagi elektrolitowej i  kwasowo-zasadowej.
  • W  wytycznych KDIGO (KDIGO = Kidney Disease: Improving Global Outcomes) dotyczących ostrej niewydolności nerek i  przewlekłej choroby nerek (PChN) sformułowano w  szczegółowy sposób następujące definicje:  

Definicja ostrej niewydolności nerek    

  • Określa się ją jako wzrost stężenia kreatyniny w  surowicy lub spadek diurezy1:
    • wzrost stężenia kreatyniny w  surowicy ≥0,3  mg/dl (≥26,6 µmol5 mcmol/l) w  przeciągu 48  godzin – lub –
    • wzrost stężenia kreatyniny w  surowicy ≥1,5  x wartośćci wyjściowaciowej w  ostatnich siedmiu7 dniach – lub –
    • objętośćdiureza moczu<0,5 ml/kg <0,5 ml kg h przez co najmniej sześć godzin.>m.c/h przez co najmniej 6 godzin

Definicja przewlekłej choroby nerek  

  • Określa się ją jako zmniejszenie funkcji wydalniczej (zmniejszony wskaźnik GFR = współczynnik filtracji kłębuszkowej) lub obecność strukturalnego uszkodzenia nerek przez >>3  miesiące z mającego wpływemyw na stan zdrowia.2
  • Kryteria przewlekłej choroby nerek (jedno z  poniższych kryteriów przez >>3  miesiące)2:
    1. Oznaki uszkodzenia nerki (jeden lub więcej)
      • Albuminuriaalbuminuria: ≥30  mg/24  h lub wskaźnik albumina/kreatynina (ACR) ≥30  mg/g (≥3  mg/mmol)
      • Patologicznynieprawidłowy osad moczu
      • Zaburzeniazaburzenia elektrolitowe i  inne zmianypatologiczne patologiczneodchylenia wynikające z  tubulopatii
      • Zmianyzmiany histopatologiczne w  nerkach
      • Wykrywaniewykrywanie patologicznych zmiannieprawidłowości w  nerkach metodami obrazowymi
      • Stanstan po przeszczepie nerki
    2. Zmniejszenie GFR (<60 ml min 1,73 m><60 ml/min/1,73 m2)
  • Terminologia
    • Termin „przewlekła niewydolność nerek”, który często – błędnie – używany jest jako synonim, opisuje tylko jeden aspekt przewlekłej choroby nerek, - a mianowicie ich zmniejszoną czynność filtrującą nerek.
    • Pacjent zez prawidłowym wskaźnikiem GFR ≥90 może mieć przewlekłą chorobę nerek (np. z  albuminurią), lecz nie choruje na niewydolność nerek.
    • Obecnie preferuje się termin „przewlekła choroba nerek”, ponieważ jest on bardziej wszechstronny i  lepiej oddaje złożoność choroby.  

Klasyfikacja

Klasyfikacja ostrej niewydolności nerek

  • Stopień nasilenia ostrej niewydolności nerek klasyfikuje się według następujących kryteriów1:
    • Stadium pierwsze
      • Wzrostwzrost stężenia kreatyniny ≥0,3  mg/dl (≥26,6 µmol5 mcmol/l) lub 1,5–1,9  x  wartośćci wyjściowaciowej
      • Diurezadiureza <0,5 ml kg h przez 6–12 h><0,5 ml/kg m.c./h przez 6–12 h
    • Stadium drugie
      • Wzrostwzrost stężenia kreatyniny 2,0–2,9  x  wartośćci wyjściowaciowej
      • Diurezadiureza <0,5 ml kg h przez ≥12 h><0,5 ml/kg m.c./h przez ≥12 h
    • Stadium trzecie
      • Wzrostwzrost stężenia kreatyniny ≥3  x  wartośćci wyjściowaciowej lub ≥4,0  mg/dl (≥354 µmol mcmol/l) lub początek leczenia nerkozastępczego
      • Diurezadiureza <0,3 ml kg h przez ≥24 h lub bezmocz przez ≥12 h><0,3 ml kg m.c./h przez ≥24 h lub bezmocz przez ≥12 h

Klasyfikacja przewlekłej choroby nerek

  • Klasyfikacja przewlekłej choroby nerek opiera się na trzech kryteriach (klasyfikacja CGA)2:
  1. C = przyczyna (cause)
    • Podejrzeniepodejrzenie choroby ogólnoustrojowej lub zmiany patologiczno-anatomicznej nerki z umiejscowieniem 
  2. G = wskaźnik filtracji kłębuszkowej (GFR) (ml/min/1,73  m2)
    • G1: ≥ 90
    • G2: 60–89
    • G3a: 45–59
    • G3b: 30–44
    • G4: 15–29
    • G5: <15><15
  3. A = albuminuria
    • A1: <30 mg 24 h (acr><30 mg g lub><3 mg mol)><30 mg/24 h (ACR <30 mg/g lub 3 mg/mmol)
    • A2: 30–300mg300 mg/24  h (ACR 30–300  mg/g lub 3–30  mg/mmol)
    • A3: >>300  mg/24  h (ACR >>300  mg/g lub >>30  mg/mmol)

Częstość występowania

Ostra niewydolność nerek

  • Roczna zapadalność na choroby ambulatoryjne w  Europie na poziomie 200/ przypadków na 100  000 mieszkańcosób (w leczeniu ambulatoryjnym)3
  • Wzrost zapadalności w  ostatnich latach
  • Przy przyjęciu do szpitala ok. 1% pacjentów z ostrąprezentuje cechy ostrej niewydolnością nerek.4.
  • Około 10% pacjentów leczonych w  trybie stacjonarnymszpitalnym wykazuje ostre uszkodzenie nerek w  przebiegu choroby.
  • Największakszą częstotliwość ostrej niewydolności nerek w warunkach szpitalnych odnotowuje się na oddziałach intensywnej terapii (35–60%).3  
  • U około 40% pacjentów wyststwierdza siępuje współistnienie wcześniejszaniej przewlekłaej chorobachoroby nerek (PChN).4.
  • Z koleiU u około 10–20% pacjentów rozwija się ostre uszkodzenie nerek, które prowadzi do PChN.

Przewlekła choroba nerek

  • Według niemieckich badań około 2,3% osób w wieku 18–79 lat ma wskaźnik GFR na poziomie <60 ml min 1,73 m>2.5
  • Chorobowość wzrasta z  wiekiem.65
  • Rzadko występuje u osób poniżej 50. roku życia, w grupie wiekowej 70–79 lat dotyczy około 1 na 8 osób w grupie wiekowej 70–79 lat.56
  • Tylko 28% osób dotkniętych chorobą jest świadomych swojej dysfunkcji nerekchoroby, a tylko jedynie 2/3 z  tych, którzyre o tym niej wiedzą, poddawanych jest leczeniuz jej powodu leczonych.
  • Zwłaszcza osoby starsze nie sąBrak świadomewiadomości istnienia tej choroby dotyczy zwłaszcza osób starszych.7.
  • W niemieckich gabinetach podstawowej opiekiopiece zdrowotnej (Niemcy) częstość występowania PChN oceniono nawet na 28%; głównie sądotyczyło to pacjencipacjentów geriatrycznigeriatrycznych z  obniżoną czynnością nerek w związkuzaną z  wiekiem.8.
  • 48% mieszkańców domu opieki chorowało na umiarkowaną (eGFR 30–59  ml/min/1,73  m2), a  15% na ciężką niewydolność nerek (eGFReGRF <30 ml min)><30 ml/min/1,73 m2).9.

Ostra niewydolność nerek – etiologia

Przednerkowa4

Nerkowe3

Pozanerkowa4

Ostra niewydolność nerek – czynniki predysponujące

Przewlekła choroba nerek – etiologia

Przewlekła choroba nerek – czynniki predysponujące

Rozważania diagnostyczne

  • Wskaźnik GFR jest ogólnie najbardziej użytecznym wskaźnikiem funkcjiodzwierciedlającym funkcje filtracyjną nerek u  osób chorych i  zdrowych.1.
  • Ostrą niewydolność nerek określa się i monitoruje w  praktyce klinicznej i  zgodnie z  definicją KDIGO poprzez pomiar stężenia kreatyniny w  surowicy, oraz rejestruje siobjętość ilościowediurezy wydalanie moczu (diureza);- są to zastępcze parametry zmniejszającego się wskaźnika GFR.1.
  • Ponieważ wskaźnik GFR spadaulega tylkoobniżeniu z opóźnieniem po ostrymzadziałaniu zdarzeniuostrego czynnika uszkadzającymcego, pożądane byłyby markery do wczesnego wykrywania uszkodzenia morfologicznego.
    • W  ostatnich latach opracowano i  przebadano różne wskaźniki ostrego uszkodzenia cewek nerkowych.
    • Nie udowodniono jednak ich znaczenia dla leczenia i rokowań oceny rokowania.
  • W  przypadku przewlekłej choroby nerek wskaźnik GFR jest podstawą diagnozowaniaoceny czynności / stopnia klasyfikacji i  stratyfikacji ryzyka.2.
  • Wzrost stężenia kreatyniny występuje tylko w  przewlekłym uszkodzeniu nerek, gdy ponad połowa nefronów nie spełnia swojej funkcji.
    • Stężenie kreatyniny nie nadaje się więc do wczesnej diagnostyki przewlekłego uszkodzenia nerek.
  • DlategoW w celu oceny ryzyka nerkowego (i  sercowo-naczyniowego) u  pacjentów z  PChN, należy zawsze oznaczać wskaźnik GFR.
  • Oszacowanie wskaźnika GFR (eGFR = szacowany wskaźnik GFR) za pomocą wzoru MDRD lub CKD-EPI
    • Dla starszych pacjentów (>>70  lat) lepsze mogą okazać się wzory opracowane specjalnie dla tej grupy wiekowej (wzór BIS  1).

ICD-10

  • R79.8 Inne określone nieprawidłowości badań biochemicznych krwi
  • N17 Ostra niewydolność nerek
    • N17.0 Ostra niewydolność nerek z martwicą cewek
    • N17.1 Ostra niewydolność nerek z ostrą martwicą kory nerek
    • N17.2 Ostra niewydolność nerek z martwicą w części rdzeniowej
    • N17.8 Inna ostra niewydolność nerek
    • N17.9 Ostra niewydolność nerek, nieokreślona
  • N18 Przewlekła choroba nerek, w tym przewlekła niewydolność nerek
    • N18.10 Schyłkowa niewydolność nerek
    • N18.8 Inna przewlekła niewydolność nerek
    • N18.9 Przewlekła niewydolność nerek, stadium 1 nieokreślona 
    • N18.2 Przewlekła niewydolność nerek, stadium 2  
  • N18.3 Przewlekła niewydolność nerek, stadium 3 
  • N18.4 Przewlekła niewydolność nerek, stadium 4, przedterminalna niewydolność nerek
  • N18.5 Przewlekła niewydolność nerek, stadium 5, niewydolność nerek wymagająca dializoterapii
  • N19 Nieokreślona niewydolność nerek

Diagnostyka

Wywiad lekarski 

Ostra niewydolność nerek

  • Rozwój objawów w  następstwie szkódupośledzonej spowodowanychfunkcji zmniejszonymwydalniczej wydalaniemi filtracyjnej nerek
  • Wcześniejsze występowanie w  wywiadzie
    • oznaki hipowolemii?
      • słabe nawodnienie
      • utrata płynów (krwawienia, biegunki, infekcje gorączkowe)
    • wcześniejsza ostra niewydolność nerek, przewlekła choroba nerek
    • zaostrzenie choroby podstawowej (cukrzyca, choroby serca, choroby wątroby, choroby hematologiczne, przewlekłe infekcje, choroby autoimmunologiczne)
    • leki nefrotoksyczne
    • kontrast cieniującyradiologiczny dow badaniabadaniach rentgenowskiegoobrazowych

Przewlekła choroba nerek

Badanie przedmiotowe

  • WzrostPomiary antropometryczne: wzrost/ masa ciała (wskaźnik BMI)
  • Ciśnienie tętnicze/pulstętno (nadciśnienie/hipotensja, zaburzenia rytmu serca)
  • Temperatura (infekcja, sepsa)
  • Skóra
  • Serce
  • PUkłucoad oddechowy
  • ŻoUkłądekad pokarmowy
    • Zapachzapach mocznicowy (mocznica)
  • Nerki
    • Bból przy opukiwaniu okolicy nerek (zapalenie nerek)
  • Pęcherz
    • Przepeprzepełnienie pęcherza moczowego - retencja moczu (niedrożność pozanerkowa)
  • Układ nerwowy

Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

EKG

RTG klatki piersiowej

Badania laboratoryjne

  • Ogólne
  • Badania krwi
  • Podstawowa diagnostyka moczu składa się z:
    • testy paskowe do badania moczu
    • W raziebadanie potrzeby badania mikroskopowegomikroskopowe osadu moczu (jeśli test paskowy wykaże nieprawidłowości)
    • Diagnostykadiagnostyka pod kątem obecności białkomoczu.
  • Pierwsze oznaki strukturalnego uszkodzenia nerek można wykryć testem paskowym moczu:
  • Badanie mikroskopowe osadu moczu
    • Wyniki mogą wskazywać np. na kłębuszkowe zapalenie nerek, choroby metaboliczne lub patogenezę kamicy nerkowej.
  • Białkomocz – diagnostyka
    • Badaniebadanie dowolnej próbki moczu, spontanicznego,natomiast najlepiej badać 2.mocz porannyz mocz.próbki porannej
    • Oznaczanieoznaczanie współczynnika albumina/kreatynina (ACR) w  diagnostyce wstępnej (oraz w  ramach kontroli przebiegu choroby)
    • Rutynowo nie jest wymagana jest dobowa zbiórka moczu.
    • Przy ACR >>30  mg/g (lub >30 mg/24 h) występuje uszkodzenie nerek.

Badanie USG

  • Wykluczenie zatrzymania moczu (retencja)

Diagnostyka specjalistyczna

Badania laboratoryjne

  • W  przypadku określonych objawów klinicznych można ewentualnie ocenić dodatkowe parametry, takie jak3:3
    • Skskładowe układu dopełniacza (C3, C4)
    • Przeciwciaprzeciwciała przeciwjądrowe (ANA)
    • przeciwciała ANCA
    • Przeciwciaprzeciwciała przeciwko błonie podstawnej
    • Przeciwciaprzeciwciała anty-dsDNA
    • Elektroforezaelektroforeza białek (proteinogram)
    • Immunofiksacjaimmunofiksacja wolnych łańcuchów lekkich

Diagnostyka obrazowa

  • USG, USG-Doppler
  • RM, TK  
  • Dożylny kontrast w urografiiUrografia
  • Scyntygrafia
  • Angiografia

Biopsja nerek

  • Do potwierdzenia rozpoznania, jeśli wynik wpływałby na leczeniedalsze postępowanie.
  • Jest szczególnie przydatna w  przypadkach podejrzenia ogólnoustrojowych immunologicznych chorób immunologicznych.

Środki i zaleceniaZalecenia

Wskazania do hospitalizacji

  • Pacjentów z  podejrzeniem lub potwierdzeniem ostrej niewydolności nerek należy leczyhospitalizować stacjonarnie.
  • KonieczneKonieczna jest wczesneszybka wyjadiagnostyka i okreśnienielenie etiologii, zwłaszcza w  odniesieniu do odwracalnych przyczyn.
  • Pacjenci z  ostrą niewydolnością nerek powinni mieć kontrolowane stężenie kreatyniny w  surowicy oraz diurezę (ilość wydalanego moczu).

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • Pacjenci z łagodnymi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności nerek i (lub) łagodną lub umiarkowaną albuminurią mogą być monitorowani przez lekarza rodzinnego.
  • W  przypadku poważniejszych zaburzeń czynnościowych lub ciężkiejznacznej albuminurii, należy skierować pacjenta do nefrologa.2,12.
    •  
  • Jeśli pacjenci są kierowani dopieroSkierowanie w późnym stadium choroby, wiąże się to z gorszym rokowaniem.
  • Należy zaproponowaskierować skierowaniepacjenta na oddziałkonsultację nefrologiinefrologiczną:
    • w  przypadku każdej stwierdzonej po raz pierwszy PChN z  eGFR <30 ml min ><30 ml/min/1,73 m2
    • w  przypadku każdej stwierdzonej po raz pierwszy PChN (eGFR pomiędzy 30 ml/min/1,73 m2 i  60  ml/min/1,73 m2) oraz
      • w  razie niedającej się wytłumaczyć przyczynami urologicznymi hematurii 2+, lub
      • przy albuminurii w  stadium ≥A2, lub
      • przy opornym na leczenie nadciśnieniu tętniczym pomimo jednoczesnego stosowania ≥3  leków hipotensyjnych.

Leczenie

Ostra niewydolność nerek

  • Zasady leczenia
    • Leczenieleczenie przyczynowe odpowiednich czynników wyzwalających3
    • Odstawienieodstawienie substancjileków nefrotoksycznych3
    • Unikanieunikanie hipotensji3
  • Leczenie chorób wtórnych i  powikłań3
    • Nawodnianieprzewodnienie
    • Zaburzeniazaburzenia równowagi elektrolitowej
    • Mocznicamocznica
    • Kwasicakwasica metaboliczna
    • Przedawkowanieprzedawkowanie leków
  • PraktykaObecnie nie stosuje się praktyki „przepłukiwania” nerek dużymi objętościami płynów we wlewach i  podawania diuretyków pętlowych jest już przestarzała.3.
  • Decyzja dotycząca leczenia nerkozastępczego zależy od pacjenta, - zarówno w zakresiedotycząca czasumomentu rozpoczęcia leczenia, jak i  rodzaju leczenia nerkozastępczego.

Przewlekła choroba nerek

  • Interwencje lekarskie mogą spowolnić postęp PChN.
  • Leczenie PChN obejmuje pakiet działańinterwencje ogólnychlne i farmakologicznych leczenie farmakologiczne.
    • Szczegółowe informacje na temat leczenia przewlekłych chorób nerek oraz ich chorób towarzyszących i  wtórnych można znaleźć w Artykule artykule Przewlekła choroba nerek.
  • Działania mające na celu leczenie choroby podstawowej, opóźnienie progresji i zapobieganie powikłaniom sercowo-naczyniowym często są prowadzone równolegle.
  • Ponadto wskazane jest przestrzeganie kilku podstawowychnastępujących zasad:
    • NieNależy podajeunikać się doustnieprzyjmowania płynów w  dużych ilościach w  celu poprawy czynności nerek.
    • NieNależy podajeunikać sięregularnego regularniestosowania NLPZ w  przewlekłej chorobie nerek.
  • Jeśli nie można uniknąć progresji do schyłkowej choroby nerek, należy wcześnieniej omówić z  pacjentem leczenie nerkozastępcze i  określić najkorzystniejszy czas dla każdego pacjenta.

Dalsze postępowanie

Dalsze postępowanie po wystąpieniu ostrej niewydolności nerek

  • Zalecenia zgodnie z  wytycznymi KDIGO1
    • Pacjentów należy obserwować przez co najmniej trzy miesiące po przebyciu ostrej niewydolności nerek:
      • Rekonwalescencjarekonwalescencja po ostrej niewydolności nerek
      • Nowo wystnowowystępująca PChN  
      • Progresjaprogresja istniejącej już PChN.
    • W  tym celu zaleca się oznaczenie kreatyniny w  surowicy i  wydalania albuminy.

Dalsze postępowanie przyw przypadku przewlekłej chorobiechoroby nerek

  • Zalecenia zgodnie z  wytycznymi KDIGO2
    • Wskaźnik GFR i  wydalanie albuminy należy kontrolowaoznaczać co najmniej raz w  roku u  wszystkich pacjentów z  PChN.
    • Zakres, w jakim należy czCzęstotliwościej przeprowadzać badaniai kontrolnezakres laboratoryjnych badań kontrolnych, zależy od obrazu klinicznego i ryzyka progresji choroby.
    • Jeśli ryzyko progresji wzrasta, KDIGO zaleca kontrolę przebiegu od 2 do 4 razy w roku:.
  • Patrz Tabelatabela Przewlekła choroba nerek, ryzyko progresji i  częstość kontroli przebiegu.2

Ilustracje

Urografia nerek
Urografia nerek
Urografia – informacje ogólne
Urografia – informacje ogólne
Urografia pęcherza moczowego
Urografia pęcherza moczowego
  
Rysunek nerki w przekroju poprzecznymnerka w przekroju poprzecznym
Rysunek nerkiNerka w przekroju poprzecznym
Nerki i drogi moczoweNerki i drogi moczowe
Nerki i  drogi moczowe
Nerka − nadnercze − pęcherz moczowy − drogi moczowe
Nerka − nadnercze − pęcherz moczowy − drogi moczowe

Źródła

Wytyczne

  • Kidney Disease Improving Global Outcomes (KDIGO). Clinical Practice Guideline for Acute Kidney Injury. Stan na  2012. www.kdigo.org
  • Kidney Disease Improving Global Outcomes (KDIGO). Clinical Practice Guideline for the Evaluation and Management of Chronic Kidney Disease. Stan na 2012 2024 r.   www.kdigo.org

Piśmiennictwo

  1. Kidney Disease Improving Global Outcomes (KDIGO). 2012 Clinical Practice Guideline for Acute Kidney Injury. Kidney International Supplements (2012) 2:1-138.  https://kdigo.org/guidelines/acute-kidney-injury/" href="https://kdigo.org/guidelines/acute-kidney-injury/" target="_blank">kdigo.org
  2. Kidney Disease Improving Global Outcomes (KDIGO). 20122024 Clinical Practice Guideline for the Evaluation and Management of Chronic Kidney Disease. Kidney International supplements 20132024; 3105(145): 869S117-76S314.  https://kdigo.org/guidelines/ckd-evaluation-and-management/" href="https://kdigo.org/guidelines/ckd-evaluation-and-management/" target="_blank">kdigo.org
  3. Alscher M, Erley C, Kuhlmann M. Acute renal failure of nosocomial origin. Dtsch Arztebl Int 2019; 116: 149-158. doi:10.3238/arztebl.2019.0149  http://dx.doi.org/10.3238/arztebl.2019.0149" href="http://dx.doi.org/10.3238/arztebl.2019.0149" target="_blank">DOI
  4. Workeneh B. Acute Kidney Injury. Medscape, updated Dec 06, 2018. Zugriff 12.07.19.  https://emedicine.medscape.com/article/243492
  5. Zhang QL, Koenig W, Raum E, et al. Epidemiology of chronic kidney disease: results from a population of older adults in Germany. Prev Med 2009; 48(2): 122-overview#a6"7. href="httpspmid://emedicine.medscape.com/article/243492-overview#a6"19041887 target="_blank">emedicine.medscape.comPubMed
  6. Girndt M, Trocchi P, Scheidt-Nave C, et al. The prevalence of renal failure—results from the German Health Interview and Examination Survey for Adults, 2008–2011 (DEGS1). Dtsch Arztebl Int 2016; 113: 85-91. doi:10.3238/arztebl.2016.0085  http://dx.doi.org/10.3238/arztebl.2016.0085" href="http://dx.doi.org/10.3238/arztebl.2016.0085" target="_blank">DOI
  7. Zhang QL, Koenig W, Raum E, et al. Epidemiology of chronic kidney disease: results from a population of older adults in Germany. Prev Med 2009; 48(2): 122-7. pmid:19041887 PubMed
  8. König M, Gollasch, Demuth I, et al. Prevalence of Impaired Kidney Function in the German Elderly: Results from the Berlin Aging Study II (BASE-II). Gerontology 2017; 63: 201-209. doi:10.1159/000454831  http://dx.doi.org/10.1159/000454831" href="http://dx.doi.org/10.1159/000454831" target="_blank">DOI
  9. Gergei I, Klotsche J, Woitas RP, et al. Chronic kidney disease in primary care in Germany. J Public Health. 2017;25:223–30.  https://link.springer.com/article/10.1007/s10389-016-0773-0" href="https://link.springer.com/article/10.1007/s10389-016-0773-0" target="_blank">link.springer.com
  10. Hoffmann, F; Boeschen, D; Dörks, M; Herget-Rosenthal, S; Petersen, J; Schmiemann, G. Renal Insufficiency and Medication in Nursing Home Residents. A cross-sectional study (IMREN). Dtsch Arztebl Int 2016; 113(6): 92-98. doi:DOI: 10.3238/arztebl.2016.0092  http://dx.doi.org/10.3238/arztebl.2016.0092" href="http://dx.doi.org/10.3238/arztebl.2016.0092" target="_blank">DOI
  11. Mayo Clinic Patient Care and Health Information. Chronic Kidney Disease - Risk Factors. Zugriff 13.07.19.  https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/chronic-kidney-disease/symptoms-causes/syc-20354521" href="https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/chronic-kidney-disease/symptoms-causes/syc-20354521" target="_blank">www.mayoclinic.org
  12. Haroun M, Jaar B, Hoffman S, et al. Risk Factors for Chronic Kidney Disease: A Prospective Study of 23,534 Men and Women in Washington County, Maryland. J Am Soc Nephrol 2003; 14: 2934–2941. doi:10.1097/01.ASN.0000095249.99803.85  http://dx.doi.org/10.1097/01.ASN.0000095249.99803.85" href="http://dx.doi.org/10.1097/01.ASN.0000095249.99803.85" target="_blank">DOI
  13. Paige NM, Nagami GT. The top 10 things nephrologists wish every primary care physician knew. Mayo Clin Proc 2009; 84(2): 180-186.  http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2664589/" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2664589/" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov

Autorzy

  • Natalia Jagiełła, lekarz rezydent medycyny rodzinnej, Praktyka Grupowa Lekarzy Rodzinnych w Krakowie (recenzent)
  • Adam Windak, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
  • Michael Handke, profProf. dr. n. med., specjalista chorób wewnętrznych, kardiologii i  intensywnej opieki medycznej, Fryburg Bryzgowijski
  • Guido Schmiemann, drDr naukn. medycznychm., specjalista zdrowia publicznego (MPH), lekarz rodzinny, Institut für Public Health und Pflegeforschung der Universität Bremen (recenzja)
N181N17; N182N170; N183N171; N184N172; N185N178; N179; N18; N180; N188; N189; N19; R798
NiereninsuffizienzNiewydolność nerek; akutesOstra Nierenversagenniewydolność nerek; chronischePrzewlekła Nierenkrankheitchoroba nerek; chronischePrzewlekła Nierenerkrankungniewydolność nerek; CKDPChN; glomeruläreWspółczynnik Filtrationsratefiltracji kłębuszkowej; GFR; eGFR; KreatininKreatynina; HarnstoffMocznik; OligurieOliguria; AnurieBezmocz; DialyseDializa; UrämieMocznica; AlbuminurieAlbuminuria; ProteinurieBiałkomocz; MetabolischeKwasica Azidosemetaboliczna; Hyperkaliämie; Choosing wiselyHiperkaliemia; KDIGO
Niewydolność nerek
document-symptom document-nav document-tools document-theme
Niewydolność nerek to uszkodzenieupośledzenie czynności jednej lub obu nerek. Dotyczy przede wszystkim zmniejszonej czynności wydalniczej nerek z zatrzymaniem retencją substancji wydalanych z  moczem, a  także zaburzeń równowagi elektrolitowej i  kwasowo-zasadowej.
Medibas Polska (staging)
Niewydolność nerek
/link/9ffeb387e9e245d99f2617dc5cba089c.aspx
/link/9ffeb387e9e245d99f2617dc5cba089c.aspx
niewydolnosc-nerek
SiteProfessional
Niewydolność nerek
K.Reinhardt@gesinform.de
Klive.Reinhardt@gesinformcom#dr.dedabrowska@wp.pl
pl
pl
pl