Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Paluch koślawy

Streszczenie

  • Definicja: deformacjaDeformacja z  bocznym skrzywieniem palucha i  przyśrodkowym skrzywieniem 1.pierwszej kości śródstopia.
  • Częstość występowania: powszechnaPowszechna nieprawidłowość obserwowana znacznie częściej u  kobiet niż u  mężczyzn.
  • Objawy: bBól i  tkliwość w stawie stawach dużego palcapalucha, w  szczególności śródstopno-paliczkowym, a  także trudności w  chodzeniu.
  • Badanie: czCzęść dystalna dużego palca dotyka lub krzyżuje się z  2.  palcem. Głowy kości śródstopia są często powiększone wskutek egzostozy przyśrodkowej, a  pokrywająca je skóra jest zaczerwieniona, stwardniała i  wrażliwa na ucisk.
  • Diagnostyka: Badanie rentgenowskie.
  • Leczenie: Leczenie zachowawcze łagodzi objawy, ale nie cofa deformacji. W - w przypadku nasilonych objawów leczeniem z  wyboru jest operacjapostępowanie chirurgiczne.

Informacje ogólne

Definicja

  • SynonimySynonim: HalluksyHalluks
  • Deformacja dużegostawu palcaśródstopno - paliczkowego palucha powodująca jego nieprawidłowe ustawienie1
    • odchylenie boczne (odwodzenie) i  koślawość rotacji palucha oraz
    • przywodzenie, rotacja szpotawości i  podwichnięcie 1.  stawu śródstopno-paliczkowego

Częstość występowania

  • Najczęściej występująca deformacja przodostopia2
  • Występuje na całym świecie.3
    • odsetek w  przedziale wiekowym 18–65 lat wynosi 23%
    • odsetek w  przedziale wiekowym >>65 lat wynosi 35%
  • Choroba znacznie częściej dotyka kobietykobiet.4.
    • wynikaWynika to z  bardziej elastycznych tkanek miękkich i  ogólnoustrojowego osłabienia więzadeł.
    • noszenieNoszenie ciasnych butów na  wysokim obcasie także przyczynia się do rozwoju choroby.
  • Predyspozycje rodzinne

Etiologia i  patogeneza

  • Zaburzenie równowagi między wewnętrznymi i  zewnętrznymi grupami mięśniamini stopy oraz strukturami więzadłowymi2
  • PogorszenieProgresja poprzezzmian noszeniew efekcie noszenia nieodpowiedniego obuwia
  • Paluch koślawy może wystąpibyć ponastępstwem zapaleniuzapalenia stawów, urazieurazu lub w wyniku chorób neuropatycznych.

Patogeneza

  • Duży palec u  stopy jest zwykle koślawy (15–20 stopni), a  ścięgna prostowników i  zginaczy przebiegają bocznie w  stosunku do osi palca.
    • Kompensacjakompensacja ze strony innych mięśni stopy i  struktur więzadłowych, a  także konfiguracja szkieletu stopy tak, aby zapewnić ogólną równowagę sił i  stabilną pozycję lekkiej koślawości2.
      • zaburzenie równowagi powyższych mechanizmów, np. wskutek noszenia ciasnychciasnego butówobuwia i/lub na wysokim obcasie
  • Koślawa pozycja powyżej 20 stopni zwiększa boczne przesunięcie ścięgien
      • Wskutek naciągania się ścięgien pozycja koślawa stale się pogłębia.
  • Konsekwencje narastającego koślawienia palucha2
    • Głowa 1.pierwszej kości śródstopia pod naciskiem przesuwa się do środka.
      • Ucisk butów prowadzi do przewlekłego podrażnienia kaletki przyśrodkowej głowy kości śródstopia.
      • Z  czasem tworzy się egzostoza, która dodatkowo pogłębia problemy z ciśnieniem uciskiem.
    • Boczne przemieszczenie dużego palca wpływa również na palce sąsiednie.
      • Momożliwe tworzenie się wtórnie palców młotkowatych lub szponiastych
    • Przeniesionaprzeniesiona metatarsalgia
      • Dodatkowedodatkowe obciążenie głów kości śródstopia 2. i  4. podczas przechylania stopy

Czynniki predysponujące

ICD-10

  • M20 Nabyte zniekształcenia palców rąk i  stóp
    • M20.1  Paluch koślawy (nabyty)

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Typowe objawy kliniczne z  widocznym bocznym odchyleniem palucha

Wywiad lekarski

  • Ból i  tkliwość nad stawem śródstopno-paliczkowym dużego palcapalucha, szczególnie po stronie przyśrodkowej
  • Dolegliwości podczas chodzenia
  • Pacjenci często zgłaszają, że trudno jest im znaleźdobrać odpowiednie obuwie.

Badanie przedmiotowe

Paluch koślawy (hallux valgus) przed i po zabiegu chirurgicznym.Paluch koślawy (hallux valgus) przed i po zabiegu chirurgicznym.
Paluch koślawy (hallux valgus) przed i  po zabiegu chirurgicznym.
  • Część dystalna dużego palca nakłada się lub krzyżuje sięz drugim z 2. palcem.
  • Pseudoegzostoza przyśrodkowa na głowie 1.pierwszej kości śródstopia
  • Zmiany skórne
    • Skskóra śródstopia w  obrębie pierwszej kości często zaczerwieniona, hiperkeratotyczna, wrażliwa na ucisk
    • Miejscamożliwe z otwartymimiejscowe ranami?owrzodzenia
  • Ocena położenia łuku stopy i  pięty
  • Badanie niewspółosiowości sąsiednich palców.   
    • Palce młotkowate, szponiaste, palec jeździecki (digitus secundus superductus)?
  • Ocena zakresu ruchu stawu śródstopno-paliczkowego palucha w z obustronnym porównaniu stron.wnaniem 
    • Metodametoda badania zakresu ruchu: dla zmian artretycznychzwyrodnieniowych ograniczonych, bolesnychzapalnych i krepitacji przykurczów
  • Sporadycznie bolesne kaletki maziowe
  • Nieprawidłowe ułożenie elastyczneodwracalne czy trwałe?
    • Do korekcji ręcznej?2
  • Kontrola sąsiednich stawów
    • staw międzypaliczkowy dalszy 1.pierwszy, staw śródstopno-paliczkowy 2.–5., staw sześciennostępowo-śródstopny 1.
    • Ruchomoruchomość stawu skokowego górnego i  dolnego
  • Tętno w  stopach
  • Stan neurologiczny

Diagnostyka specjalistyczna

  • ZdjęcieBadanie rentgenowskie przodostopia i  śródstopia w  płaszczyźnie przednio-tylnej i  bocznej pod obciążeniem w  pozycji stojącej
    • Okreokreślenie następujących parametrów: kąt palucha koślawego
    • Okreokreślenie następujących parametrów: kąt zawarty pomiędzy kością śródstopia 1./2.pierwszą i drugą (kąt 1/2)
    • Okreokreślenie następujących parametrów: Pozycjapozycja głowy 1.pierwszej kości śródstopia w stosunku do kości heterotopowej
    • Ocenaocena następujących elementów: kongruencjaocena 1.budowy pierwszego stawu śródstopno-paliczkowego
    • Ocenaocena następujących elementów: stopień artrozyzaawansowania zmian zwyrodnieniowych
    • Ocenaocena następujących elementów: szpotawość śródstopia wrodzona

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • Utrzymujące się bóle pomimo postępowania zachowawczego

Lista kontrolna dotycząca skierowania

Wcześniejsze choroby stopy i  przodostopia

  • Cel skierowania
    • Diagnostyka? Leczenie zachowawcze (ortopedyczne środki pomocniczeortopedyczne)? Leczenie chirurgiczne?
  • Wywiad lekarski
    • Początek dolegliwości ze strony stóp? Uraz? Przeciążenie? Rozwój objawów?
    • Jakie dolegliwości: Bólel? Ból odczuwalny podczas spoczynkuspoczynkowy? Ból odczuwalny w  nocy? Ból rozruchowystartowy? Problemy z  chodzeniem? Nierównomierne zużycie podeszew butów?
    • Wcześniejsze próby leczenia?
    • Inne istotne choroby?
    • Regularnie przyjmowane leki?
    • Utrata sprawności? Niezdolność do pracy?
  • Badanie przedmiotowe
    • MiejscowyStan stanmiejscowy: Nieprawidłowe ułożenie? Obrzęk? Zmiany zskórne, przebarwieniamiprzebarwienia? Tkliwość miejscowa i  wysoka temperatura? Ból podczas palpacji? Tętno obwodowe? Ruchomość? Wyniki prób izometrycznych?
  • Badania uzupełniające
    • Obrzęk? Wzrost temperatury miejscowo? Neuropatia? Deformacja stopy? Owrzodzenia stóp?
    • PrześwietlenieBadanie rentgenowskie? Przed zabiegiem chirurgicznym należy wykonać badanie rentgenowskie. DalszeInne badania obrazowe?

Leczenie

Cele leczenia

  • Ograniczenie bólu
  • Korekcja niewspółosiowości
  • Przywrócenie sprawności

Ogólne informacje o  leczeniu

  • Leczenie zachowawcze
    • Należy rozważyć w  pierwszej kolejności w  przypadku umiarkowanych deformacji i  łagodnego bólunasilenia dolegliwości.
  • Leczenie chirurgiczne
    • W  przypadku występowania objawowego palucha koślawego zaleca się leczenie chirurgiczne w  celu złagodzenia bólu, ponieważ daje lepszy efekt w  porównaniu z  wkładkami lub strategią odczekaniawyczekującą.
    • Korekta czysto kosmetyczna bez objawów nie ma uzasadnienia.2.
    • Po zabiegu chirurgicznym zalecane jest noszenie odpowiedniego obuwia.
    • Nie ma zgody co do tego, który zabieg lub metoda leczenia uzupełniającego są najskuteczniejsze.

Leczenie zachowawcze

  • Poradnictwo
    • Informacjeinformacje o  możliwych sposobach leczenia i zachowaniach postępowaniu zachowawczym
    • Informacjeinformacje o  sporcie i  optymalnym doborze obuwia (miękka cholewka, duży nosek)
  • Leczenie farmakologiczne
    • niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)
  • Fizjoterapia
    • Fizjoterapiafizjoterapia, terapia manualna
  • Techniki ortopedyczne
    • Rozpieraczrozpieracz palców
    • Podkpodkładki pod palce
    • Wkwkładki wspierające kości śródstopia
    • Przetaczanieprzetaczanie piłki w bolesnej chorobie zwyrodnieniowej stawu śródstopno-paliczkowego palucha powodującej dolegliwości bólowe
    • Ortezyortezy do korekcjikorekcyjne

Leczenie farmakologiczne

  • NLPZ doustnie lub w  postaci miejscowego żelu

Leczenie chirurgiczne

  • Jeśli ból nie ustępuje, a  leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów, przeprowadza się leczenie operacyjne.
    • Paluch niekoniecznie musi bypowodować bolesnydolegliwości bólowe, ale objawowe deformacje palców (młotkowaty, szponiasty) spowodowane paluchem koślawym również mogą być wskazaniem do zabiegu chirurgicznego korygującego deformację.2.
  • Przeciwwskazania, w  tym1:1 
    • wyraźna choroba tętnic obwodowych
    • Uwolnienie odustąpienie objawów
    • Chorobychoroby współistniejące ze zwiększonym ryzykiem ze strony układu krążenia lub oddechowego
      • Paluch koślawy nie jest chorobą zagrażającą życiu; ścisła ocena stosunku potencjalnych korzyści do ryzyka.
  • Metoda
    • Popołączenie zabiegów na tkankach kości i  miękkich tkankach okołostawowych
    • Dostępnych jest około 150 różnych metod operowania palucha koślawego.2.
    • Nie ma idealnej metody chirurgicznej ani wyraźnie preferowanych środków pooperacyjnych.2.
    • Wybór zabiegu jest ustalany indywidualnie w  zależności od stopnia deformacji i  doświadczenia chirurga.2.
    • Rozróżnia się:
      • zabiegi chirurgiczne oszczędzające stawy – usuwanie egzostoz
      • osteotomie korekcyjne
      • połączone operacje resekcyjne: artroplastyka resekcyjna z  interpozycją, artrodeza.
    • Zwykle usuwa się egzostozę.
      • także korekcyjna osteotomia 1.pierwszej kości śródstopia lub plastyka tkanek miękkich ścięgien i  torebki stawowej
    • W  przypadku znacznych deformacji lub niestabilności stawu stępowo-śródstopegodstopnego zwykle konieczna jest artrodeza stawu stępowo-śródstopowegodstopnego.
    • Po zabiegu chirurgicznym, w  zależności od zastosowanej techniki operacyjnej, zakłada się obuwie ortopedyczne, ortezę lub obuwie obciodciążające z  częściowym lub pełnym obciodciążeniem na około 6 tygodni.
  • DziałanieWyniki
    • Leczenie chirurgiczne zwykle przynosi dobre efekty.
      • Jednak u  niektórych pacjentów po pewnym czasie dochodzi do nawrotu deformacji i bólu powrotu dolegliwości.
      • W  niektórych przypadkach potrzeba dużo czasu (miesięcy lub lat), aby poprawa była widoczna.
    • W  badaniach leczenie chirurgiczne skutkowało zmniejszeniem bólu i  mniejszym ograniczeniem sprawności po 12 miesiącach w  porównaniu do zastosowania ortezy lub braku leczenia.7.
    • Nie ma większych różnic między wskaźnikami powodzenia rposzczegóżnychlnych metod chirurgicznych.2.
  • Satysfakcja pacjenta
    • Po operacji około 85% pacjentów jest bardzo zadowolonych, a  prawie 90% nie odczuwa bólu.
      • 10% pacjentów było mniej zadowolonych pacjentów z  ograniczonych efektów i  5% pacjentów miało słabeniezadowalające wyniki.2
    • Pacjenci muszą być świadomi, że koślawość rzędu 10–25 stopni jest prawidłowa, a  ból i  obrzęk pooperacyjny mogą ustąpić po kilku miesiącach.8.
    • Pacjenci powinni być przygotowani na to, że stopa nie zmieści się w  ciaśniejsze buty nawet po zabiegu chirurgicznym.

Postępowanie pooperacyjne

  • KontroleKontrolne badania rentgenowskie
  • Leczenie zakrzepicyprzeciwzakrzepowe zgodnie z  wytycznymi
    • Oprócz podstawowych środków niefarmakologicznych chorzy powinni otrzymać profilaktycznie heparynę drobnocząsteczkową w  dawkach zależnych od narastającejstopniowej mobilizacji w  celu kontrolowaniazapobiegania ryzykaryzyku zakrzepicy żył głębokich.
  • ŚrodkiNiefarmakologiczne o działaniupostępowanie obkurczającymprofilaktyczne: uniesienieelewacja kończyny, NLPZ, lódchłodne okłady miejscowo, drenaż limfatyczny
  • Bierne i  czynne ćwiczenia ruchowe
  • Zazwyczaj ortezę należy nosić do 6  tygodni; w  tym czasie pacjent powinien powstrzymać się od prowadzenia pojazdów.
  • Nawet po korekcji chirurgicznej niezwykle ważny jest dobór odpowiedniego obuwia, aby zapobiec nawrotom.

Przebieg, powikłania i  rokowanie

Przebieg

  • Stopień deformacji nie koreluje z objawami nasileniem objawów.
  • Nawet w  przypadku znacznych deformacji pacjenci mogą bypozostać bezobjawowi.

Powikłania

  • Infekcja
  • problemyProblemy z  gojeniem się ran
  • Zakrzepy/zator
  • Uszkodzenie nerwu/naczynia
  • Przewlekły zespół bólu regionalnego
  • Nawroty niewspółosiowości
  • Rzekoma choroba zwyrodnieniowa stawów
  • Martwica kości
  • Choroba zwyrodnieniowa stawów

Rokowanie

  • Rokowanie jest trudne niepewnedo jednoznacznego określenia.
    • U  niektórych pacjentów choroba postępuje szybko i wywołuje znaczne dolegliwości, u  innych przebiega bezobjawowo.
  • Nieleczona deformacja zwykle postępuje, ale nie zawsze prowadzi todo dowystąpienia dolegliwości bólulowych i  poważnego stresu psychologicznego.
  • Wczesna korekta stopy płasko-koślawej i użycie stosowanie odpowiedniego obuwia może sprzyjać dalszej poprawie.
  • Bardzo dobre wyniki zabiegu chirurgicznego u > ponad 85% pacjentów2

Informacje dla pacjentów

O  czym należy poinformować pacjentów?

  • Noszenie odpowiedniego obuwia może mieć wpływ na przebieg choroby paluchai nasilenie dolegliwości związanych z paluchem koślawegolawym.
  • Okres rekonwalescencji po zabiegu chirurgicznym często wynosi do 6  miesięcy.
  • Pacjenci noszący ortezę powinni powstrzymać się od prowadzenia pojazdów.9.

Informacje dla pacjentów w  Deximed

Ilustracje

Paluch koślawy przed i po zabiegu chirurgicznym.Paluch koślawy przed i po zabiegu chirurgicznym.
Paluch koślawy (hallux valgus) przed i  po zabiegu chirurgicznym.

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Frank CJ. Hallux Valgus. Medscape, last updated Jul 18, 2016.  https://emedicine.medscape.com/article/1232902" href="https://emedicine.medscape.com/article/1232902" target="_blank">emedicine.medscape.com
  2. Wülker N, Mittag F: The treatment of hallux valgus. Dtsch Arztebl Int 2012; 109(49): 857−68. DOI: 10.3238/arztebl.2012.0857  http://www.aerzteblatt.de/archiv/133154" href="http://www.aerzteblatt.de/archiv/133154" target="_blank">www.aerzteblatt.de
  3. Nix S, Smith M, Vicenzino B. Prevalence of hallux valgus in the general population: a systematic review and meta-analysis. J Foot Ankle Res 2010; 3: 21.  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20868524" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20868524" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Nguyen USDT, Hillstrom HJ, Li W. Factors Associated with Hallux Valgus in a Population-Based Study of Older Women and Men: the MOBILIZE Boston Study. Osteoarthritis Cartilage 2010; 18(1): 41.  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2818204/" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2818204/" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Nguyen US, Hillstrom HJ, Li W, et al. Factors associated with hallux valgus in a population based study of older women and men: the MOBILIZE Boston study. Osteoarthritis Cartilage 2010; 18: 41-6. PubMed
  6. Coughlin MJ, Jones CP. Hallux valgus: demographics, etiology, and radiographic assessment. Foot Ankle Int 2007; 28: 759-77. PubMed
  7. Torkki M, Malmivaara A, Seitsalo S, Hoikka V, Laippala P, Paavolainen P. Surgery vs orthosis vs watchful waiting for hallux valgus: a randomized controlled trial. JAMA 2001; 285: 2474-80. PubMed
  8. Buciuto R. Prospective Randomized Study of Chevron Osteotomy Versus Mitchell's Osteotomy in Hallux Valgus. Foot Ankle Int 2014; 35(12):1268-76.  http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=Foot Ankle Int [ta]+AND+35[vol]+AND+1268[page]" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=Foot Ankle Int [ta]+AND+35[vol]+AND+1268[page]" target="_blank">PubMed
  9. Dammerer D et al. Effect of surgical shoes on brake response time after first metatarsal osteotomy—a prospective cohort study. J Orthop Surg Res 2016;11: 14; doi: 10.1186/s13018-016-0350-9  http://dx.doi.org/10.1186/s13018-016-0350-9" href="http://dx.doi.org/10.1186/s13018-016-0350-9" target="_blank">DOI
  10. Vanore, JV, Christensen, JC, Kravitz, SR, et al. Diagnosis and treatment of first metatarsophalangeal joint disorders. Section 1: Hallux valgus. J Foot Ankle Surg 2003; 42: 112. PubMed

Autorzy

  • Natalia Jagiełła, lekarz, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (recenzent)
  • Adam Windak, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
  • Lino Witte, drDr med., lekarz rezydent, medycyna wewnętrzna, Frankfurt
M20; M201  Paluch
stortå feilstilling; abductovalgus; Hallux valgus
FehlstellungNieprawidłowe Großzeheustawienie dużego palca; GroßzehenfehlstellungPaluch koślawy; GroßzehengrundgelenkDeformacja dużego palca; VorfußdeformitätDeformacja palucha; SchiefstellungStaw Großzeheśródstopno-paliczkowy dużego palca; HammerzehenstellungDeformacja przodostopia; KrallenzehenstellungNieprawidłowe ustawienie dużego palca u nogi; TransfermetatarsalgiePalce młotkowate; GroßzehenballenPalec jeździecki; OrthopädischePalec Einlagenmłotkowaty; Palce szponiaste; Haluksy; Wkładki ortopedyczne
Paluch koślawy
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: deformacjaDeformacja z  bocznym skrzywieniem palucha i  przyśrodkowym skrzywieniem 1.pierwszej kości śródstopia. Częstość występowania: powszechnaPowszechna nieprawidłowość obserwowana znacznie częściej u  kobiet niż u  mężczyzn.
Medibas Polska (staging)
Paluch koślawy
/link/725add1c781546f6bcc0b328600ca761.aspx
/link/725add1c781546f6bcc0b328600ca761.aspx
paluch-koslawy
SiteDisease
Paluch koślawy
K.Reinhardt@gesinform.de
Klive.Reinhardt@gesinformcom#dr.dedabrowska@wp.pl
pl
pl
pl