Czym są bóle menstruacyjne – wtórne bolesne miesiączkowanie?
Definicja
Bolesne miesiączki nazywane są również dysmenorrhoea. Jeśli objawy występują już w okresie dojrzewania i nie są związane z chorobą, określa się je jako pierwotne bolesne miesiączkowanie.
Z kolei wtórne bolesne miesiączkowanie dotyczy bolesnego krwawienia miesiączkowego, gdy menstruacja była wcześniej bezbolesna, a przyczyną bólu jest choroba.
Objawy
- Skurczowe bóle w podbrzuszu podczas miesiączki lub w innych momentach cyklu.
- Nasilone lub wydłużone krwawienia miesiączkowe
Najczęstsze przyczyny
- Zapalenie miednicy mniejszej
- Zapalenie miednicy mniejszej może być wynikiem zakażenia patogenami. W szczególności zakażenia bakteryjne chlamydiami i gonokokami, ale także infekcje mieszane, mogą prowadzić do zrostów w okolicy miednicy mniejszej, a następnie do bolesnego miesiączkowania.
- Endometrioza
- Często występuje u kobiet w wieku od 30 do 40 lat. Przyczyna nie jest znana, prawdopodobnie pewną rolę odgrywają czynniki genetyczne. W endometriozie błona śluzowa macicy (endometrium) znajduje się poza jamą macicy (Cavum uteri). Endometrioza może prowadzić do innych objawów:
- ból przy oddawaniu moczu (dyzuria)
- krew w moczu (hematuria)
- trudności z wypróżnianiem (dyschezja)
- ból podczas stosunku płciowego (dyspareunia)
- niepłodność
- Często występuje u kobiet w wieku od 30 do 40 lat. Przyczyna nie jest znana, prawdopodobnie pewną rolę odgrywają czynniki genetyczne. W endometriozie błona śluzowa macicy (endometrium) znajduje się poza jamą macicy (Cavum uteri). Endometrioza może prowadzić do innych objawów:
- Łagodne nowotwory
- Mięśniaki macicy mogą również powodować ból.
- Najczęstszym objawem mięśniaków macicy są zaburzenia krwawienia, zwykle zwiększone i przedłużone krwawienia miesiączkowe.
- Zrosty na szyjce macicy po operacjach, takich jak konizacja (operacja na szyjce macicy), mogą być również przyczyną wtórnego bolesnego miesiączkowania.
- Wrodzone wady rozwojowe
- Zmiany anatomiczne po okaleczeniu żeńskich narządów płciowych
- Miedziana wkładka domaciczna
Częstość występowania
Wtórne bolesne miesiączkowanie występuje zwykle u kobiet w wieku od 25 do 30 lat, często po wcześniejszych skąpych miesiączkach, w wyniku pewnych chorób.
Badania dodatkowe
O ile w przypadku pierwotnego bolesnego miesiączkowania u młodych kobiet wywiad lekarski jest typowy i zwykle nie ma podejrzeń co do choroby podstawowej – 50% kobiet ma pierwotne bóle menstruacyjne, które zmniejszają się z czasem, zwłaszcza po urodzeniu dziecka – o tyle w przypadku wtórnego bolesnego miesiączkowania zawsze szuka się możliwych przyczyn. W praktyce lekarza rodzinnego w przypadku obfitego krwawienia przydatne może być wykonanie badania krwi, aby móc wykluczyć lub leczyć niedokrwistość (anemię) spowodowaną utratą krwi.
Poza badaniem ginekologicznym i badaniem USG wskazane może być np. badanie rezonansem magnetycznym. Można również wykonać wymaz, aby wykluczyć infekcję. W celu potwierdzenia diagnozy endometriozy konieczna może być operacja, najczęściej laparoskopia (operacja małoinwazyjna „przez dziurkę od klucza“).
Leczenie
Leczenie zależy od przyczyny. Można wykonać operację, zwłaszcza w przypadku mięśniaków. W przypadku kobiet, które nie chcą już mieć dziecka, skuteczną opcją leczenia jest również usunięcie macicy (histerektomia). Operacja może być również przydatna w przypadku zmian anatomicznych.
Jeśli przyczyną objawów jest istniejąca miedziana wkładka domaciczna, należy ją usunąć. Natomiast hormonalna wkładka domaciczna, która zmniejsza ilość krwawień, może złagodzić bolesne miesiączkowanie. Mogą być również przepisane inne hormonalne środki antykoncepcyjne.
Dodatkowe informacje
- Bóle menstruacyjne – pierwotne bolesne miesiączkowanie
- Endometrioza
- Bolesne miesiączkowanie – Informacje dla lekarzy
Autorka
- Lek. Susanna Allahwerde, specjalistka ds. medycyny ogólnej, Berlin