Informacje ogólne
Definicja
- Kłykciny kończyste nazywane są również brodawkami płciowymi.1-2
. - Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego przenoszone drogą płciową (HPV), głównie typy 6 i
- U
. - U
- U dzieci, głównie u dziewczynek (średnio ok. 5 r. ż), występują w pierwszych latach życia. Zmiany stwierdza się w okolicy odbytu. Do zakażenia dochodzi w czasie pielęgnacji dziecka, autoinokulacji lub molestowania.3
- Oprócz kłykcin kończystych wirusy HPV 6 i HPV 11 wywołują młodzieńcze brodawczaki krtani. Do zakażenia dochodzi w trakcie porodu drogami natury, gdy u matki występują kłykciny na narządach płciowych.3
Epidemiologia
- Częste w
- Zapadalność wzrasta, zwłaszcza w
- Szacuje się, że w
- U 4-5% mozna wykryć infekcję subkliniczną.3
. - Wyliczono, że ponad 50% wszystkich aktywnych seksualnie osób raz w
,i45.
Etiologia i patogeneza
- Czynnikiem sprawczym są różne typy wirusa brodawczaka ludzkiego, ok. 45 typów
.- Typy HPV 6 i
56 przypadków.- Typy 6 i
.
- Typy 6 i
- Uznaje się, że potencjał onkogenny (nowotwór szyjki macicy) wykazują typy 16, 18, 31, 33, 66 i
18inne63.7
- Typy HPV 6 i
- Przenoszenie drogą płciową
- Większość osób, u
- U
- Okres inkubacji wynosi od 1 miesiąca do nawet ponad 8 miesięcy, średnio 3 miesiące.
Czynniki predysponujące
- Predysponujące do zakażenia
- Ryzyko zakażenia zwiększają rany lub urazy skóry lub błony śluzowej.
Zmianazmiana partnera
- Predysponujące do rozwoju choroby
- ciąża
- immunosupresja
- Najczęstsza grupa wiekowa
78- kobiety w
- mężczyźni w
- kobiety w
ICD-10
- A63.0 Kłykciny kończyste
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Typowy wygląd: zmiany o
Diagnostyka różnicowa
- Nowotwór sromu
- Nowotwór szyjki macicy
- Rak prącia
- Powiększone gruczoły apokrynowe w
bruździewieńcowejokolicy genitalnej - Kłykciny płaskie (condylomata lata): płaskie, śluzowate/wilgotne brodawki, które występują w
- Mięczak zakaźny: grudki w
Wywiad lekarski
- Występowanie widocznych brodawek
- W
- W
- Duże brodawki mogą powodować ból i
- Brodawki śródcewkowe mogą powodować krwawienia i
- Brodawki wewnątrzpochwowe mogą powodować dyskomfort, ból, krwawienie lub w
Badanie przedmiotowe
-
Typowe, szerokopodstawne brodawczaki, ale zmiany mogą być też płaskie iKłykciny
- Czasami występują w
Diagnostyka specjalistyczna
Podstawowa diagnostyka wszystkich zmian anogenitalnych związanych z HPV
- W
palpacjębadanie palpacyjne całości zewnętrznych narządów płciowych, w - Kobiety ze zmianami anogenitalnymi związanymi z
- W
- Podczas diagnozowania zmian anogenitalnych związanych z
- W
- Brodawki wewnętrzne mogą występować na błonie śluzowej pochwy, cewki moczowej, odbytu i
- W
- Brodawki szyjki macicy mogą prowadzić do klinicznego podejrzenia raka.
- Kolposkopia ułatwia rozpoznanie kłykcin na szyjce macicy.
- Biopsja jest konieczna, jeśli istnieją jakiekolwiek wątpliwości co do diagnozy.
- Anoskopia może być konieczna w
- Uretroskopia może być wskazana w
- Rozpoznanie ma charakter kliniczny i
- Cytologia, a
- Wirus można wykryć metodą
posiewuwymazu.
Specjalna diagnostyka w przypadku brodawek anogenitalnych
- U
- Badanie histopatologiczne brodawek anogenitalnych należy wykonać w
- niepewność co do diagnozy
- zmiany atypowe (np. pigmentowate, polichromatyczne, stwardniałe, owrzodzone, krwawiące, zrośnięte z
- duże zmiany (
>powyżej 1 - podejrzenie kłykcin olbrzymich (guz Buschke-Loewensteina)
- zmiany oporne na terapię i
- W
- W
Diagnostyka u kobiet w ciąży
- Ponowne badania w
Wskazania do skierowania do specjalisty
- Zasadniczo w
- W
- W
- Kobiety w
TerapiaLeczenie
Cele terapiileczenia
- Usunięcie objawowych brodawek
- Ewentualnie uspokojenie pacjentów w
Ogólne informacje o terapii leczeniu
TerapiaLeczenieprzyczynowaprzyczynowe nie jest możliwaliwe.- Leczenie partnerów seksualnych bez objawów nie jest konieczne.
- Leczenie kłykcin jest skuteczne, ale wpływ na wirusa jest niepewny.
56. - Leczy się wywołujące dyskomfort kłykciny w
sromieokolicy sromu; nie ma pewności, czy leczenia wymagają kłykciny pochwowe. - Rozważa się różne schematy leczenia.
dobrzeDobrze udokumentowane efekty leczeniaz badańw badaniach randomizowanych dają:- podofilotoksyna
89 (nierozcieńczona podofilina jest teratogenna i - imikwimod
- sinekatechina (wyciąg z
- podofilotoksyna
- również udokumentowane (choć nie tak dokładnie) efekty leczenia:
- kwas trichlorooctowy
- krioterapia
- diatermia (elektrokoagulacja)
- laser, chirurgia konwencjonalna
- Wskaźnik odpowiedzi na wszystkie opcje leczenia wynosi 60–90%.
45,910. - Wszystkie opcje leczenia mogą powodować ból, rumień, nadżerki nabłonka, owrzodzenie miejsca leczenia, depigmentację i
.- Leczenie miejscowe powinno być zatem ograniczone do zmienionej chorobowo skóry.
Zalecenia dla pacjentek
- Patrz rozdział Farmakoterapia
. - Pacjentom ze zmianami anogenitalnymi związanymi z
- Pacjentów należy poinformować o
terapeutycznychleczniczych.
Farmakoterapia
- Wybór sposobu leczenia zewnętrznych brodawek anogenitalnych powinien być wspólną, świadomą decyzją lekarza i
- Leczenie brodawek anogenitalnych powinno ograniczać się do zmian klinicznie jawnych i
- Czynniki, które należy wziąć pod uwagę przy wyborze
terapiileczenia: - wielkość, liczba i
- preferencje pacjenta i
wiedza fachowadoświadczenie lekarzy prowadzących leczenie i- rodzaj i
- choroby podstawowe i
- W
terapiipierwotnejleczeniu podstawowym należy wybrać jedną zterapeutycznychleczniczych:terapieleczenie miejscowe- podofilotoksyna roztwór 0,5%
- imikwimod 5% krem
- sinekatechina 10% maść
- zabiegi chirurgiczne/ablacyjne
- łyżeczkowanie, wycięcie za pomocą nożyczek
- elektrokauteryzacja i
- systemy laserowe o
- krioterapia
- kwas trichlorooctowy 80–90% (m/V)
- Można rozważyć leczenie jedną z
- podofilotoksyna 0,15% krem
- imikwimod 3,75% krem (zastosowanie poza wskazaniami rejestracyjnymi, off label)
- 5-fluorouracyl 5% krem (zastosowanie
pozarejestracyjnepoza wskazaniami rejestracyjnymi, off label) - interferon alfa (miejscowo, doogniskowo; zastosowanie
pozarejestracyjnepoza wskazaniami rejestracyjnymi, off label)
- Nie należy stosować opcji
terapeutycznychleczniczych wymienionych poniżej. W- roztwór podofiliny
- cydofowir 1% krem/żel (zastosowanie poza wskazaniami rejestracyjnymi, off label) - aktualnie niedostępny w Polsce
- W
podejrzeniemprzy podejrzeniu zmian złośliwych ocena i - Nie jest wskazane równoległe lub adjuwantowe „terapeutyczne” podawanie szczepionek przeciwko HPV
wjako uzupełnieniunienie zalecanych terapii miejscowych w - Można rozważyć podanie szczepionek przeciwko HPV po skutecznym leczeniu brodawek anogenitalnych (zastosowanie pozarejestracyjne, off label) w
- Leczenie immunostymulujące prowadzi w
- imikwimod
- Nakładać 3 razy w
1011. - Zmyć po 6–10 godzinach. Leczenie kontynuuje się do momentu zniknięcia brodawek, nie dłużej niż przez 12 tygodni.
- Preparat może osłabiać działanie prezerwatyw i
- Działania niepożądane to miejscowy rumień i
- Nie stosować w
- Efekty leczenia są słabo udokumentowane, a jakość badań jest niska.
1112.
- Maść z
1213.
- sinekatechina
- Maksymalnie 3 razy dziennie na brodawki zewnętrzne nakłada się nie więcej niż 250
- Leczenie można kontynuować przez maksymalnie 16 tygodni.
- Działania niepożądane to miejscowy rumień, świąd, ewentualnie podrażnienia i
- Maksymalnie 3 razy dziennie na brodawki zewnętrzne nakłada się nie więcej niż 250
- sinekatechina
- Kwas trichlorooctowy (TCA)
- Prowadzi do koagulacji chemicznej i
- Zabieg może być bolesny i
- Musi być nakładany przez lekarzy.
- Prowadzi do koagulacji chemicznej i
- Podofilotoksyna
,: leczenie miejscowe (pędzlowanie)doDo samodzielnego leczenia małych niezapalnych kłykcin na penisie.- Nierozcieńczona podofilina jest teratogenna i
TerapiaLeczenie w okresie ciąży
- U
- U
- Operacja, krioterapia, diatermia i
45. - Podofilotoksyny i
- Ze względu na brak odpowiednich badań u
910.
Dalsze leczenie
- Można stosować krioterapię, ale zwykle zabiegi trzeba powtarzać.
89.- Można stosować w
- Można stosować w
AlternatywąAlternatywy dla krioterapiijest- ablacja laserowa CO2
. Kolejną alternatywą jestelektrodyssekcja.
- ablacja laserowa CO2
- Możliwe jest również tradycyjne wycięcie chirurgiczne.
Zapobieganie
- Prezerwatywy częściowo chronią przed zakażeniem.
- Obrzezanie mężczyzn może ograniczyć przenoszenie wirusa.
89.
Szczepienie14
- Ogólne szczepienie przeciwko wirusom brodawczaka ludzkiego (HPV) jest zalecane u
- Pominięte szczepienia przeciwko HPV należy uzupełnić najpóźniej do 17. roku życia.
- Seria szczepień powinna zakończyć się przed pierwszym kontaktem seksualnym.
- W
- W
- W
- Rozpoczętą serię szczepień przeciwko HPV należy uzupełnić w
- Dwa rodzaje szczepionek przeciwko HPV:
dziewiDziewięciowalentna szczepionka przeciwko HPV typu 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 idwuwalentnaDwuwalentna szczepionka przeciwko HPV typu 16 i
- Osoby w
≥18 lat i powyżej, bez wcześniejszego szczepienia przeciwko HPV również mogą odnieść korzyść ze szczepienia przeciwko HPV, ale skuteczność szczepienia jest mniejsza u - Niepełną serię szczepień przeciwko HPV należy uzupełnić nawet po ukończeniu 18 lat.
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
- Choroba przenoszona drogą płciową
- Okres inkubacji jest niepewny i
- W
1315-1416.- Przyjmuje się, że u
- Przyjmuje się, że u
- W
terapiileczniczych powoduje zniknięcie brodawek w - Opisano częstość nawrotów sięgającą 75%
,; nawroty mogą występować przez kilka lat po leczeniu. Nawroty, mimo leczenia, tłumaczy się obecnościąnieleczonego jeszczezakażenia wirusowego w
Powikłania
- Wirusy HPV typu 6 i
- Kłykciny kończyste na sromie są powiązane z
- Kłykciny kończyste na penisie są powiązane z
Rokowanie
- Przez pewien czas kłykciny kończyste często nawracają.
- Z
Dalsze postępowanie
- W
- W
- W
- U
Informacje dla pacjentów
O czym należy poinformować pacjentki?
- Choroba łagodna, która zwykle nie prowadzi do zmian o
- Zakaźność
Informacje dla pacjentów w Deximed
Ilustracje


Typowy wygląd kłykcin w postaci brodawek o szerokiej podstawie, ale brodawki mogą być również płaskie i małe. Niekiedy mają też postać zmian plackowatych.
Źródła
Piśmiennictwo
- Kodner CM, Nasraty S. Management of genital warts. Am Fam Physician 2004; 70: 2335-42. PubMed
- Karnes JB, Usatine RP. Mangagement of external genital warts. Am Fam Physician. 2014 Sep 1;90(5):312-318. PubMed
- Jabłońska S., Majewski S. Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową.PZWL, Warszawa 2020
- Woodhall S, Ramsey T, Cai C, et al. Estimation of the impact of genital warts on health-related quality of life published correction appears in Sex Transm Infect. 2008;84(4):328. Sex Transm Infect. 2008; 84(3):161–166.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18339658/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18339658/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov - Buck HW. Warts (genital). Clinical Evidence 2010; 8: 1602.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3217761/" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3217761/" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov - Sexually transmitted diseases treatment guidelines 2002. Centers for Disease Control and Prevention. MMWR Recomm Rep 2002; 51: 1-78. PubMed
- Munoz N, Bosch FX, de Sanjose S, Herrero R, Castellsague X, Shah KV, et al. Epidemiologic classification of human papillomavirus types associated with cervical cancer. N Engl J Med 2003; 348: 518-27. New England Journal of Medicine
- Forcier M, Musacchio N. An overview of human papillomavirus infection for the dermatologist: disease, diagnosis, management, and prevention. Dermatol Ther 2010; 23: 458-76. pmid:20868401 PubMed
- Workowski KA, Berman S; Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Sexually transmitted diseases treatment guidelines, 2010 published correction appears in MMWR Recomm Rep. 2011;60(1):18. MMWR Recomm Rep. 2010;59(RR-12):1–110.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21160459" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21160459" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov - Mayeaux EJ Jr, Dunton C. Modern management of external genital warts. J Low Genit Tract Dis. 2008;12(3):185–192.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18596459/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18596459/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov - Gotovtseva EP, Kapadia AS, Smolensky MH, Lairson DR. Optimal frequency of imiquimod (aldara) 5% cream for the treatment of external genital warts in immunocompetent adults: a meta-analysis. Sex Transm Dis 2008; 35: 346-51. pmid:18360317 PubMed
- Grillo-Ardila CFAngel-Muller ESalazar-Diaz LC. Imiquimod for anogenital warts in non-immunocompromised adults. Cochrane Database Syst Rev. 2014 Nov 1;11:CD010389. Cochrane (DOI)
- Tatti S, Swinehart JM, Thielert C, et al. Sinecatechins, a defined green tea extract, in the treatment of external anogenital warts: a randomized controlled trial. Obstet Gynecol 2008; 111: 1371-9. pmid:18515521 PubMed
- Zalecenia Ministra Zdrowia dotyczące realizacji szczepień przeciw ludzkiemu wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) w ramach powszechnego programu szczepień. 19 maja 2023 r. (dostęp 21.11.2023) dziennikmz.mz.gov.pl
- Goodman MT, Shvetsov YB, McDuffie K, et al. Prevalence, acquisition and clearance of cervical human papillomavirus infection among women with normal cytology: Hawaii Human Papillimavirus cohort study. Cancer Res 2008; 68: 8813-24. PubMed
- Shvetsov YB, Hernandez BY, McDuffie K, et al. Duration and clearance og anal human papillomavirus (HPV) infection among women: the Hawaii HPV cohort study. Clin Infect Dis 2009; 48: 547-9. PubMed
Autorzy
- Ewa Rudnicka-Drożak, Dr hab. n. med., specjlalista medycyny rodzinnej, Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie (recenzent)
- Tomasz Tomasik, Dr hab. n. med. Prof. UJ, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
- Marlies Karsch-Völk, dr n. med., lekarz rodzinny, Monachium
- Julia Trifyllis, dr n. med., specjalista w