Definicja: hipochromiczno-mikrocytarna niedokrwistość w przebiegu choroby przewlekłej (Anaemia of Chronic Disease = ACD), którą patofizjologicznie należy wiązać z zaburzeniem metabolizmu żelaza mediowanym przez cytokiny. Występuje głównie w kontekście chorób autoimmunologicznych, przewlekłych infekcji, nowotworów złośliwych i przewlekłej choroby nerek.
Częstość występowania: częsta postać niedokrwistości, szczególnie u osób starszych.
Objawy: w wywiadzie lekarskim na pierwszy plan wysuwają się zazwyczaj objawy choroby podstawowej. Ewentualnie zależna od niedokrwistości słaba wydolność organizmu.
Obraz kliniczny: wyniki badania lekarskiego są uzależnione przede wszystkim od choroby podstawowej. Ewentualnie bladość, duszność wysiłkowa, częstoskurcz jako wyraz niedokrwistości.
Diagnostyka: rozpoznanie ustalane na podstawie połączenia przewlekłej choroby podstawowej i typowych wyników badań laboratoryjnych (morfologia krwi, parametry metabolizmu żelaza) po wykluczeniu innej przyczyny niedokrwistości.
Leczenie: na pierwszy plan wysuwa się leczenie choroby podstawowej. Dostępne opcje to głównie dożylna substytucja żelaza (podawanie doustne jest nieskuteczne) i podawanie ESA (czynników stymulujących erytropoezę). Przetoczenie koncentratów erytrocytów jest konieczne rzadko.
Informacje ogólne
Definicja
Hipochromiczno-mikrocytarna niedokrwistość w przebiegu choroby przewlekłej (Anaemia of Chronic Disease = ACD), którą patofizjologicznie należy wiązać z zaburzeniem metabolizmu żelaza mediowanym przez cytokiny.
ACD występuje szczególnie często u starszych pacjentów i należy brać ją pod uwagę w diagnostyce różnicowej.
Nie istnieje „fizjologiczna niedokrwistość związana z wiekiem”.
Dolegliwości są zależne głównie od choroby podstawowej, a niedokrwistość jest zwykle rozpoznawana wtórnie.
Objawy ACD rzadko są bardzo nasilone, dlatego w przypadku bardzo niskiego stężenia hemoglobiny należy wykluczyć inne przyczyny (krwawienie, niedobór żelaza, hemoliza).
Częstość występowania
ACD jest drugą najczęściej występującą postacią niedokrwistości.
Łagodzenie/unikanie objawów związanych z niedokrwistością
Poprawa jakości życia
Unikanie powikłań związanych z niedokrwistością
Ogólne informacje o leczeniu
Składowymi leczenia ACD mogą być:
Leczenie przewlekłej choroby podstawowej (najważniejszy element leczenia)
Dożylne podawanie żelaza
doustne podawanie żelaza w ACD nie jest skuteczne na skutek mediowanej przez hepcydynę blokady wchłaniania żelaza w jelitach
Podawanie ESA (czynników stymulujących erytropoezę), takich jak np. erytropoetyny
w razie potrzeby dostosowane do potrzeb podawanie koncentratów erytrocytów
Leczenie farmakologiczne
Żelazo
W przebiegu ACD w grę wchodzi wyłącznie dożylne podawanie żelaza; podawanie doustne jest nieskuteczne (podwyższone stężenie hepcydyny blokuje wchłanianie z jelit).
Zasadne szczególnie w przypadku jednoczesnego niedoboru żelaza
Dożylne podawanie (wysokich dawek) żelaza prawdopodobnie może przełamać funkcjonalny niedobór żelaza (mediowana przez hepcydynę blokada uwalniania zmagazynowanego żelaza).
Opcja podawania u pacjentów z niewystarczającą odpowiedzią na ESA (czynniki stymulujące erytropoezę)3.
Korzyści z dożylnego podawania żelaza należy rozważyć w odniesieniu do potencjalnego ryzyka, takiego jak wstrząs anafilaktyczny (ryzyko niskie) i przeładowanie żelazem (bardzo rzadkie).
ESA (czynniki stymulujące erytropoezę)
W ACD występuje zmniejszona skuteczność endogennej erytropoetyny i obniżone stężenia, dlatego podawanie ESA stanowi opcję terapeutyczną4
Przy podawaniu ESA występuje zwiększone zapotrzebowanie na żelazo w związku ze zwiększoną erytropoezą, dlatego w razie potrzeby dożylne podawanie Żelazo
Połączone podawanie ESA oraz żelaza przyspiesza odpowiedź,.
Ze względu na możliwe działania niepożądane zalecana docelowa dawka hemoglobinywynosi maksymalnie 11–12 g/dl
Koncentraty erytrocytów
Tylko u nielicznych pacjentów z ACD niedokrwistość jest na tyle nasilona, że wymaga podawania koncentratów krwinek czerwonych.
Weiss G, Goodnough L. Anemia of Chronic Disease. N Engl J Med 2005; 352: 1011-1023. doi:10.1056/NEJMra041809 DOI
Roy CN. Anemia of inflammation. Hematology Am Soc Hematol Educ Program 2010;2010:276-280. PubMed
Madu A, Ughasoro M. Anaemia of Chronic Disease: An In-Depth Review. Med Princ Pract 2017; 26: 1-9. doi:10.1159/000452104 DOI
Palmer SC, Saglimbene V, Mavridis D, Salanti G, Craig JC, Tonelli M, Wiebe N, Strippoli GFM. Erythropoiesis-stimulating agents for anaemia in adults with chronic kidney disease: a network meta-analysis. Cochrane Database of Systematic Reviews 2014, Issue 12. Art. No.: CD010590. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Autorzy
Michael Handke, prof. dr. n. med., specjalista chorób wewnętrznych, kardiologii i intensywnej opieki medycznej, Fryburg Bryzgowijski
D63; D630; D638
anemi ved kronisk sykdom; anemi sekundær; infeksjonsanemi; anemi ved kreft; sekundær anemi; Anemi vid kronisk sjukdom; Anämie bei chronischer Erkrankung
Definicja: hipochromiczno-mikrocytarna niedokrwistość w przebiegu choroby przewlekłej (Anaemia of Chronic Disease = ACD), którą patofizjologicznie należy wiązać z zaburzeniem metabolizmu żelaza mediowanym przez cytokiny. Występuje głównie w kontekście chorób autoimmunologicznych, przewlekłych infekcji, nowotworów złośliwych i przewlekłej choroby nerek.