Każda hipoglikemia jest potencjalnie niebezpieczna dla osoby z cukrzycą i osób z jej otoczenia (np. podczas prowadzenia samochodu, obsługi maszyn).
Przyczyny
Przyjmowanie leków hipoglikemizujących, które pobudzają wydzielanie insuliny (pochodne sulfonylomocznika, glinidy, rzadko leczenie inkretynowe).
Długo działające pochodne sulfonylomocznika (m.in. glibenklamid, glimepiryd) mogą prowadzić do ciężkiej i długotrwałej (nawracającej do 72 godzin) hipoglikemii, która (w rzadkich przypadkach) może być śmiertelna. Szczególnie zagrożone są osoby z obniżoną filtracją kłębuszkową (eGRF <60 ml min).>
zwiększona aktywność mięśni (np. uprawianie sportu bez dostosowania terapii cukrzycy)
pomylenie leków lub niewłaściwe dawkowanie
Leki, które nasilają hipoglikemię lub sprawiają, że jest ona mniej odczuwalna (beta-blokery, leki psychotropowe).
pomijanie posiłków lub spożywanie ich o późniejszej porze
brak zrozumienia zasad terapii
brak przeszkolenia pacjenta
Objawy i dolegliwości
początkowe objawy (hipoglikemii) to niepokój, pocenie się, przyśpieszone tętno, kołatanie serca, wahania nastroju i wzmożone pragnienie
Hipoglikemia jest często nierozpoznawana lub błędnie interpretowana, zwłaszcza u osób starszych lub nie jest rozpoznawana przez osoby nią dotknięte (często zmieniona percepcja hipoglikemii z powodu nawracających epizodów hipoglikemii).
Klasyfikacja hipoglikemii na łagodną i ciężką nie opiera się na wartości laboratoryjnej stężenia glukozy we krwi, ale na zdolności do samodzielnego leczenia.
Leczenie
Glukoza doustna (20 g) jest leczeniem z wyboru w przypadku hipoglikemii u osób bez zaburzeń świadomości. Jeśli hipoglikemia utrzymuje się, należy powtórzyć leczenie.
Samodzielne leczenie
Zwykle pacjent zauważa objawy i samodzielnie koryguje stężenie glukozy we krwi poprzez spożywanie łatwo przyswajalnych węglowodanów, np. glukoza w postaci płynnej lub cukier puder.
Dekstroza w postaci tabletek jest zwykle trudna do podania i stosunkowo słabo się rozpuszcza. Dopuszczone do obrotu żele glukozowe są korzystniejsze (np. Glukose-Gel 10 x 1 saszetka) — niektóre występują w różnych smakach, a ostatnio także w formie sprayu: glukoza 10 g w 10 ml.
Glukoza w postaci płynnej (woda z dekstrozą lub soki owocowe, cola) jest skuteczna ze względu na szybkie wchłanianie, ale wiąże się z ryzykiem zachłyśnięcia (aspiracji) w przypadku zaburzeń świadomości.
Glukagon?
Jeśli leczenie doustne nie jest możliwe, w cukrzycy typu 1 bliscy mogą podawać glukagon w dawkach 1 mg glukagonu domięśniowo lub podskórnie (uwaga: ryzyko wymiotów i aspiracji!).
Pacjent powinien znajdować się w pozycji bocznej ustalonej.
Hipoglikemii wywołanej sulfonylomocznikiem nie wolno leczyć glukagonem, ponieważ glukagon prowadzi do uwalniania insuliny w nadal aktywnych komórkach beta, co wiąże się z ryzykiem nasilenia niedocukrzenia!
Wlew glukozy
Personel medyczny może podać stężoną glukozę (50 ml 40% glukozy) w bolusie dożylnym.
Uwaga: istnieje ryzyko martwicy tkanek przy wlewie pozanaczyniowym!
Jeśli pacjent nie obudzi się natychmiast, powinien zostać przyjęty do szpitala.
Szczególne trudności
Niskie stężenie glukozy we krwi spowodowane pochodnymi sulfonylomocznika często utrzymuje się przez długi czas i może wymagać podawania dużych dawek glukozy przez kilka dni; dlatego pacjenta należy przyjąć do szpitala.
W terapii akarbozą można doustnie stosować wyłącznie glukozę (bez cukru trzcinowego lub innych di- lub polisacharydów).
Zapobieganie
Należy zapewnić prawidłowe dawkowanie insuliny lub sulfonylomocznika oraz właściwe odżywianie, a także dostosować dawkę podczas aktywności fizycznej.
Osoby z cukrzycą powinny zawsze mieć przy sobie żel lub tabletki z glukozą.
Źródła
Piśmiennictwo
Autorzy
Heidrun Bahle, dr. n. med., lekarz rodzinny, Monachium
Günter Ollenschläger, prof. dr n. med., profesor chorób wewnętrznych, Szpital Uniwersytecki w Kolonii
Zobacz także Artykuły cukrzyca typu 1 oraz cukrzyca typu 2. Każda hipoglikemia jest potencjalnie niebezpieczna dla osoby z cukrzycą i osób z jej otoczenia (np. podczas prowadzenia samochodu, obsługi maszyn).