Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Zapalenie nadtwardówki

Streszczenie

  • Definicja: zapalenieZapalenie nadtwardówki, cienkiej elastycznej warstwy naczyniowej tkanki łącznej pomiędzy twardówką a  spojówką.
  • Epidemiologia: doDość częste schorzenie, częściej występuje u  kobiet.
  • Objawy: Szybki początkowotek często ostredolegliwości, miejscowemiejscowy lub rozproszonerozproszony dyskomfort. BezDolegliwościlulowe zazwyczaj o niewielkim nasileniu, przekrwienie nadtwardówki (często w jednym sektorze), lekkie łzawienie.
  • ObrazBadanie klinicznyfizykalne: miejscoweMiejscowe przekrwienie, prawidłowa ostrość widzenia.
  • Diagnostyka: badaniaBadania uzupełniające tylko w  celu wyjaśnienia ewentualnych chorób podstawowych współistniejących.
  • TerapiaLeczenie: samoistneSamoistne ustąpienie w  ciągu 1-3  tygodni bez leczenia. W  razie potrzeby leczenie miejscowe kortyzonemglikokortykosteroidami lub lekami z  grupy NSAID.

Informacje ogólne

Definicja

  • Zapalenie nadtwardówki, cienkiej elastycznej warstwy naczyniowej tkanki łącznej pomiędzy twardówką a  spojówką.1
  • ZapalenieZwykle nadtwardówki jest zwykleschorzenie idiopatyczne i  samoograniczające się.
  • Znacznie rzadziej niż zapalenie twardówki, zapalenie nadtwardówki może być również spowodowane współistniejącą chorobą ogólnoukładową taką jak choroba autoimmunologiczna lub zapalenie naczyń.2

Epidemiologia

  • Stosunkowo często, wchorobowość to średnio 4 na 100 000 osób, niewielka przewaga kobiet
  • W 2/3  przypadków wystepuje jednostronnie.1
  • Częściej u kobiet niż u mężczyzn

Etiologia i  patogeneza

  • Przyczyna nieznana
  • Pewną rolę możemogą odgrywać mechnizmy nadwrażliwośćci, mogąmoże też wystąpić na tle zakażenia wirusowewirusowego lub bakteryjnebakteryjnego.
  • MożeKlasyfikacja byćdzieli klasyfikowaneje jakona prostyrozlane (proste) lub guzkowe.
    • Proste (rozproszone)Rozlane zapalenie nadtwardówki często występuje sektorowo.
    • W  typie guzkowym na twardówce występują małe, możliwe do przesunięcia, bolesne pod wpływem ucisku guzki, które nie ulegają owrzodzeniu.
    • Stosunek zapalenia rozsianegorozlanego do guzkowego wynosi 70:30.1
  • W  wyniku zapalenia nadtwardówki dochodzi często do zwykle ograniczonego do jednego sektora miejscowego zaczerwienienia oka i przeważnie przekrwienia spojówki przy gałce ocznej, brzegi powiek częstozazwyczaj pozostają wolne.3

Czynniki predysponujące

ICD-10

  • H15 Patologie twardówki
    • H15.1 Zapalenie nadtwardówki
  • H19 Patologie twardówki i  rogówki w  przebiegu chorób sklasyfikowanych gdzie indziej
    • H19.0 Zapalenie twardówki i  blaszki nadtwardówkowej w  przebiegu chorób sklasyfikowanych gdzie indziej

Diagnostyka

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

  • Często ma ostry początek z szybkim pojawieniem sie objawów, miejscowymiejscowe lub rozproszonyrozproszone zaczerwienienie oka.
  • U ok. 30% osób dotkniętych chorobą przebiega obustronnie
  • NieprzyjemneWywołuje uczuciedyskomfort, ale rzadko ból,; silnywystąpienie silnegollu wskazuje raczej wskazuje na  zapalenie twardówki.
  • Nie maBrak bólu przy dotyku i palpacji okolicznych tkanek
  • Łzawienie
  • BezBrak zaburzeń widzenia
  • Wcześniejsze epizody zapalenia nadtwardówki
  • Choroby towarzyszące
  • Potencjalne czynniki wyzwalające

Badanie przedmiotowe

  • Ostrość widzenia nie jest zaburzona.
  • Zaczerwienione oko, jednostronnejednostronnie lub dwustronneobustronnie
    • Zaczerwienienie jest zwykle sektorowemiejscowe i  ograniczone do gałki ocznej; bez zajęcia spojówki powiekowej.
  • W  przeciwieństwie do  zapalenia twardówki mniejszy ból i  mniejsza wranadwrażliwość na światło

Badania uzupełniające w  gabinecie lekarza rodzinnego

  • W  większości przypadków nie są konieczne
  • Ewent. Diagnostykadiagnostyka podstawowychwspółistniejących chorób ogólnoustrojowych poprzez oznaczenie  kwasu moczowego, OB, CRP,  czynnika reumatoidalnego, przeciwciał anty-CCP, ANCA (c-ANCA, p-ANCA) oraz ANA (badanie ANCA i ANA wyłącznie w ramach konsultacji specjalistycznej).

Badania uzupełniające w  gabinecie lekarza okulisty

  • Podawanie kropli do oczu o działaniu wazokonstrykcyjnymobkurczającym naczynia (np. fenylefryna 5% 1  kropla do worka spojówkowego badanego oka) pozwala odróżnić przekrwienie spojówkowe (znika) od nadtwardówkowego (utrzymuje się).
  • KoherencyjnaOptyczna koherentna tomografia optycznaoka (OCT) jestpozwala odpowiedniana do zobrazowaniazobrazowanie głębokości zapalenia i  odróżnienia zapalenia nadtwardówki od zapalenia twardówki.1

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • Rzadko konieczne
  • W przypadku utratypogorszenia ostrości wzroku, bardzo silnego bólu, przedłużającego się przebiegu lub podejrzenia wyraźniejszegonasilonego zapaleniastanu zapalnego należy dążyć do wykonania badania okulistycznego.

TerapiaLeczenie

Cele terapiileczenia

  • Eliminacja stanu zapalnego
  • Łagodzenie objawów

Ogólne informacje o terapiileczeniu

  • Zazwyczaj  leczenie nie jest konieczne leczenie, gdyż zapalenie nadtwardówki jest samoograniczające się.
  • Jeśli istnieje przyczynowawspółistniejąca choroba ogólnoustrojowa leżąca u podłoża zapalenia, należy ją leczyć.

Farmakoterapia

  • Pomocne mogą być na przykład sztucznepreparaty sztucznych łzyez, np. :
    • Hydromelozahypromeloza krople do oczu 4 x  razy dziennie. 1 kropla/ do oka
    • 0,5 mg chlorowodorku tetryzoliny 2-3 x razy dziennie 1 kropla/ do oka
    • lub doraźnie krople do oczu z kwasem hialuronowym.
  • Miejscowo podawane krople sterydowez glikokortykosteroidem mogą zatrzymać stan zapalny w  ciągu 3-4  dni.
    • Octan prednizolonu 1% lub deksametazon 0,1% początkowo 1 kropla co godzinę, następnie wkraplać do worka spojówkowego mniej więcej co 4  godziny, w dalszym przebiegu 3-4  razy dziennie możliwie przez krjak najkrótkitszy okres
      • W przypadkuStosując kroplikrople sterydowychz glikokortykosteroidem należy zwrócić uwagę na możliwe działania niepożądane dotyczącew przypadku współistnienia jaskry lub zaćmy.2
      • Przerwać korzystanie z  soczewek kontaktowych podczas leczenia zapalenia.
  • Miejscowo stosowane leki z grupy NLPZ np. diklofenak 0,1% 3-5 x razy dziennie 1 kropla może mieć również pozytywny wpływ na stanzmniejszenie zapalnystanu zapalnego, ale możliweryzyko działania niepożądanedanych w  postaci pieczenia w oku czy nawet owrzodzenia rogówki przemawiają przeciwko rutynowemu stosowaniu tychtej kroplipostaci leków w  chorobie samoograniczającej się   . 
  • NLPZ podawane ogólnoustrojowo
    • Zapewniają dodatkowe działanie przeciwzapalne i  łagodzenie objawów, zwłaszcza w przypadku nawrotów choroby.
    • Dawkowanie i  czas trwania zależne od nasilenia dolegliwości, np. diklofenak 50  mg 2-3 x razy dziennie.

Przebieg, powikłania i  rokowanie

Przebieg

  • Na ogół ustępuje samoistnie w  ciągu 1-3  tygodni

Powikłania

Rokowanie

  • Zapalenie nadtwardówki zwykle nie prowadzi dopowoduje powikłań ocznych i  nie wpływa na widzeniezdolność widzenia.
  • Możliwe są nawroty.

Dalsze postępowanie

  • Kontrola przebiegupo leczeniu nie jest zazwyczaj konieczna.

Informacje dla pacjentów

O  czym należy poinformować pacjentów?

  • W  większości przypadków zapalenie nadtwardówki jest chorobschorzeniem samoograniczają,cym kti w znaczącej większości przypadkóraw leczynie obserwuje się sama i nie ma powikłań.

Informacje dla pacjentów w  Deximed

Ilustracje

Episcleritis.jpg
Zapalenie nadtwardówki (źródło: Wikipedia https://en.wikipedia.org/wiki/Episcleritis)
800px-Episcleritiseye.jpg
Zapalenie nadtwardówki (źródło: Wikipedia https://en.wikipedia.org/wiki/Episcleritis)

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Roy H. Episcleritis. Medscape, last updated Jul 15, 2019  http://emedicine.medscape.com/article/1228246-overview" href="http://emedicine.medscape.com/article/1228246-overview" target="_blank">emedicine.medscape.com
  2. Schonberg S, Stokkermans TJ. Episcleritis. 2021 Aug 25. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan–. PMID: 30521217.  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30521217/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30521217/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Frings A, Geerling G, Schargus M: Red eye—a guide for non-specialists. Dtsch Arztebl Int 2017; 114: 302–12. DOI: 10.3238/arztebl.2017.0302  https://www.aerzteblatt.de/archiv/188086/Rotes-Auge-Leitfaden-fuer-den-Nicht-Ophthalmologen" href="https://www.aerzteblatt.de/archiv/188086/Rotes-Auge-Leitfaden-fuer-den-Nicht-Ophthalmologen" target="_blank">www.aerzteblatt.de
  4. Bathula BP, Pappu S, Epari SR, Palaparti JB, Jose J, Ponnamalla PK. Tubercular nodular episcleritis. Indian J Chest Dis Allied Sci. 2012 Apr-Jun;54(2):135-6. PMID: 22973786.  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22973786/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22973786/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

Autorzy

  • Natalia Jagiełła, lekarz, Praktyka Grupowa Lekarzy Rodzinnych w Krakowie (recenzent)
  • Adam Windak, Prof dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
  • Monika Lenz, lekarz rodzinny, Neustadt am Rübenberge
H15; H151; H19; H190
Episkleritt
EntzündungZapalenie der Episkleranadtwardówki; Episklera-EntzündungZapalenie spojówek; KonjunktivitisZapalenie oka; AugeninfektionZakażenie oka
Zapalenie nadtwardówki
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja:zapalenie Zapalenie nadtwardówki, cienkiej elastycznej warstwy naczyniowej tkanki łącznej pomiędzy twardówką a  spojówką. Epidemiologia:do Dość częste schorzenie, częściej występuje u  kobiet.
Medibas Polska (staging)
Zapalenie nadtwardówki
/link/2815cf5514d84831a0741664c54490f6.aspx
/link/2815cf5514d84831a0741664c54490f6.aspx
zapalenie-nadtwardowki
SiteDisease
Zapalenie nadtwardówki
K.Reinhardt@gesinform.de
Kmail#stina.Reinhardt@gesinformbaranowska@gmail.decom
pl
pl
pl