Zakażenie Campylobacter stanowi zgodnie z niemieckim badaniem obecnie po zakażeniach norowirusemdrugąjest najczęstszą przyczynę podlegających obowiązkowi zgłoszenia ostrych chorób biegunkowych oraz najczęstszą przyczynę bakteryjnych chorób biegunkowych, dwukrotnie częstszą niż zakażenie pałeczkami z rodzaju Salmonella.1
Zapadalność ok. 80 zachorowań na 100 000 mieszkańców rocznie
Choroba ta jestJest przyczyną około 10% wszystkich biegunek zakaźnych na świecie.
WHO szacuje, że zachorowania spowodowane bakteriami z rodzaju Campylobacter dotyczą 1% populacji zachodniej Europy.
W Polsce większość przypadków zachorowania jest nierozpoznawana i niezgłaszana do służb sanitarnych.
C. jejuni i C. coli występują niemal wszędzie w przyrodziepowszechnie. ŻyjObecne są głównie w przewodzie pokarmowym zwierząt hodowlanych i s dziko żyjących. przenoszoneCzłowiek nazakaża ludzisię poprzezpo surowąspożyciu surowej lub niedostatecznieniepoddanej podgrzanwystarczającej obróbce cieplnej żywnośćci lub przez bezpośredni kontakt z zakażonymi zwierzętami. Do wywołania zakażenia wystarcza mniej niż 500 bakterii.
Do zakażeń dochodzi również podczas kąpieli w skażonychwodachotwartych powierzchniowychzbiornikach wodnych.
W przypadku potwierdzonych ognisk zakażeń Campylobacter żywnością, stanowiącąich źródłoem zakażeńjest było prawie zawszezazwyczaj nieprzegotowane surowe mleko.
BezpoMożliwe jest także bezpośrednie przeniesienie zakażenia z człowieka na człowieka również jest możliwe.
Zakażenie objawia się zwykle ostrym zapaleniem jelit z biegunką, czasami krwawkrwistą, gorączką (38-40°C), bólem głowy, bólami mięśni, stawów i zmęczeniem.
Infekcje są zwykle samoograniczające się, występująmożliwa jednakjest też przebiegipostać przewlekłea zakażenia.
Okres inkubacji wynosi od 2 do 5 dni, w pojedynczych przypadkach 1–10 dni.
Czynniki predysponujące
Niedobór odporności
Kontakt z zakażonymi osobami
Spożywanie niedogotowanejniepoddanej wystarczającej obróbce cieplnej żywności i mleka
Surowe mleko
pobytPobyt za granicą
ICD-10
A04 Inne bakteryjne zapalenia jelit
A04.5 Zapalenie jelit wywołane przez Campylobacter
A49 Zakażenie bakteryjne o bliżej nieokreślonej lokalizacji
A49.8 Inne zakażenie bakteryjne o bliżej nieokreślonej lokalizacji
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
Podejrzenie choroby w wywiadzie
PosiewBadanie kału (posiew lub wykrycie antygenów bakterii) potwierdza rozpoznanie.
Rozpoznanie jest potwierdzane przez wykrycie patogenu w hodowli założonej z możliwie świeżego stolca.
C. jejuni iC. coli można również wykrywać poprzez potwierdzenie obecności antygenu w kale za pomocą testu ELISA lub wykrycie kwasu nukleinowego (PCR).
Należy również dążyć do potwierdzenia w posiewie, aby ew. umożliwić wykonanie antybiogramu.
W przypadku ognisk epidemicznych należy wykonać elektroforezę żelową w polu pulsacyjnym (PFGE) lub inne testy do dokładnego różnicowania epidemiologicznego, które są dostępne w wyspecjalizowanych laboratoriach.
Wskazania do hospitalizacji
Dzieci kierowanależy skierować do szpitala w celu dożylnegonawadniania podaniapozajelitowego płynów następujących przypadkach:
choroby towarzyszące lub powikłany przebieg choroby (cukrzyca, ostry brzuch itp.)
wiek < 12 miesięcy i odwodnienie> 8%.poniżej 12 miesięcy
średnie odwodnienie (utrata 5-10% masy ciała) i nieudane nawodnieniepróby doustnenawadniania doustnego
brak możliwości opieki i nadzoru
doroDorośli również powinni zostać przyjęciskierowani do szpitala, jeśli występują oznakiobjawy powaciężnegokiego odwodnienia lub znacznego osłabieniapogorszenia stanu ogólnego.
TerapiaLeczenie
Cele terapiileczenia
Zapobieganie zakażeniom u innych osób
Uzupełnianie płynów i elektrolitów
Ogólna informacja o terapii leczeniu
Leczenie objawowe, zwłaszcza przyjmowanie płynów i uzupełnianie elektrolitów jest zwykle wystarczające.
AntybiotykiAntybiotyków nie powinnynależy bystosować przepisywanew pacjentomtrybie ambulatoryjnym u pacjentów bez potwierdzenia patogenu.
Podstawę terapii stanowi leczenie objawowe, którego zakres zależy od obrazu klinicznego.
Zasady higieny
mycie i dezynfekcja rąk
używanie oddzielnych toalet
dezynfekcjaizolacja dłoni
izolacjaosób zakażonych
odpoczynek fizyczny (zaświadczenie o niezdolności do pracy)
Najważniejszym środkiem terapeutycznym dla wszystkich pacjentów z zakaźnym zapaleniem żołądka i jelit jest dostateczne uzupełnianie płynów i elektrolitów.
W przypadku łagodnychagodnej przebiegówpostaci zakażenia do nawodnienia wystarczy osłodzona herbata w połączeniu ze słonym pieczywem lub rozcieńczony sok owocowy z dodatkiem cukru i soli.
w przypadku nudności można zalecić spożywać mimo wszystkoywanie 4-5 małych, lekkostrawnych posiłków (które wiążą kwas żołądkowy)
Istnieje specjalny doustny roztwór soli i glukozy (doustny roztwór nawadniający,- "płyn nawadniający WHO" (Oral Rehydration Salts - ORS) w postaci gotowych saszetek do rozpuszczania w wodzie, o osmolarności 245 mosmol/l i następującym składzie: glukoza 13,5 g/l, chlorek sodu 2,6 g/l, chlorek potasu 1,5 g/l i cytrynian sodu 2,9 g/l
W bardzo ciężkich przypadkach (ciężkieodwodnienie ≥10% masy ciała,wstrząs krążeniowy lubzaburzenia świadomości) lub jeśli intensywnewymioty utrzymują się pomimo leczenia przeciwwymiotnego, należy zastosować leczenienawadnianie infuzyjnepozajelitowe w warunkach szpitalnych.
W przypadku wymiotów można wdrożyć leczenie przeciwwymiotne z zastosowaniem np.
leków domperidonuprzeciwhistaminowych doustnieI. lubgeneracji dimenhydrynatu(dimenhydrynat, w postaci czopka.prometazyna)
Leki hamującace motorykę (np. loperamid) nie powinnapowinny być stosowanastosowane w przypadku zapalenia jelit wywołanego przez Campylobacter.
Objawowe leczenie przeciwbólowe/spazmolitycznaspazmolityczne może być prowadzone według schematudrabiny stopniowegoanalgetycznej WHO z zastosowaniem paracetamolu, metamizolu, opioidów, a także butyloskopolaminyhioscyny.
Zalecenia dla pacjentów
DobraPrzestrzeganie higienahigieny osobistaosobistej, dokładne mycie rąk po wizycie w toalecie i przed przygotowaniem jedzenia
Zaleca się przyjmowanie dużej ilości płynów na początku okresu biegunki oraz jeśliw utrzymujeprzypadku utrzymywania się chorobaumiarkowanie o średnimnasilonych nasileniuobjawów chorobowych.
NajlepszeWskazane są roztwory zawierające glukozę (1-2%) i elektrolity w średnim stężeniu (dostępne w aptekach).
Płyny podawać często i w małych porcjach.
Farmakoterapia
W przypadku wymiotów można wdrożyć leczenie przeciwwymiotne z zastosowaniem np. domperidonu doustnie lub dimenhydrynatu w postaci czopka.
domperidonudimenhydrat
dorośli: dlamaksymalna dorosłychdawka i młodzieżydobowa 400 mg
dzieci w wieku od6–14 lat: 12 lat oraz o masie ciała > 35 kg w dawce 10 25–50 mg do1-3 3 razy na dobę z maksymalną dawką dobową 30 mg.
Dimenhydrat
Dorośli: (maks. dawka dobowa 400 5 mg
Dzieci 10–14 lat 25–50 mg 1-3/d, maks. dawka dobowa 150 mg
Dzieci od 6 kg m.c., 1,25 nie więcej niż 150 mg/kg mc. 1–3/d)
Antybiotykoterapia tylko w rzadkich, wyjątkowych przypadkach, takich jak np:
indywidualna decyzja, rozważenie wykonania antybiogramu
1. Wybwybór: azytromycyna (500 mg/d 1 raz na dobę doustnie przez 3 dni lub1000 mg1 g doustnie jednorazowo) - lub
alternatywnie cyprofloksacynaciprofloksacyna (1 g/d na dobę doustnie przez 3 dni).
Ograniczenia w stosowaniu fluorochinolonów według wytycznych Europejskiej Agencji Leków: należy zachować szczególną ostrożność u osób w podeszłym wieku oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek., nie łączyć z glukokortykosteroidamiglikokortykosteroidami; Niezalecane jako lek pierwszego wyboru w łagodnych i umiarkowanych zakażeniach.
u dzieci: azytromycyna 10 mg/kg mcm./c. 1 raz na dobę zalecana przez 3 dni
Zapobieganie
Zapobieganie rozprzestrzenianiu się
Właściwa higiena rąk i zwolnienia lekarskie dla pacjentów z biegunką
Osoby,które zachorowałychorelub lub sąz podejrzane opodejrzeniem zakażenie enia Campylobacter nie mogą pracować w zakładach spożywczych.
NieBrak sąspecjalnych wymagane żadne specjalne działaniazaleceń w przypadku stosunku do osób z kontaktu, o ile nie występują u nich objawy żołądkowo-jelitowe.
Zapobieganie pierwotne
Unikanie picia wody wątpliwejz jakościniepewnych źródeł
Konsekwentne utrzymywanie higieny w kuchni podczas przygotowywania żywności - zwłaszcza świeżego lub mrożonego drobiu
Dokładne gotowanie mięsa
Gotowanie surowego mleka
Inne produkty mięsne muszą być przysmażone na zewnątrz.
Mycie rąk produktamiwoda naz bazie mydładetergentami po każdej wizycie w toalecie, i po kontakcie z przypuszczalnie zanieczyszczonymi przedmiotami (np. pieluchami) oraz przed przygotowaniem posiłków.
Przybory kuchenne i powierzchnie, które zostały zanieczyszczone surowymi produktami, należy czyścić gorącą wodą i produktamiz nadodatkiem bazie mydładetergentu.
Podczas pobytu w miejscach o złych warunkach higienicznych
Unikanie spożywania surowych warzyw, lodów i nieobranych owoców oraz wody, która nie jest sprzedawana w butelkach.
WizytaPrzebywanie w obiektach użyteczności publicznej i praca w zakładach spożywczych
Na czas trwania choroby pacjenci powinni pozostać w domu i przestrzegać wspomnianychzalecanych środków higieny.
Po ustąpieniu biegunki można znóponownie przebywać w odwiedzaćmiejscach placówki użyteczności publicznejpublicznych.
Jednakże nadalNadal należy zachować ostrożność w przypadku małych dzieci w placówkach opiekiopiekuńczych dziennej(przedszkola, szkoły) ze względu na możliwość bezpośredniego przenoszenia się zakażenia z człowieka na człowieka, a wdrażanie wymienionych środków higieny powinno być monitorowane przez samąpersonel instytucjęinstytucji.
Nie są wymagane żadne specjalne działania w przypadku osób z kontaktu, o ile nie występują objawy jelitowe.
Osoby, które zachorowały lub są podejrzane o zakażenie Campylobacter nie mogą pracować w zakładach spożywczych.
Dotyczy to również pracowników zatrudnionych w kuchniach restauracji i innych obiektów zbiorowego żywienia lub oferujących takie żywienie.
Przebieg, powikłania i przebieg rokowanie
Rokowanie
Rokowanie jest ogólnie dobre.
Zazwyczaj choroba mija po kilku dniach, ale u 20% pacjentów objawy mogą utrzymywać się dłużej niż 1 tydzień.
Definicja:ostra Ostra bakteryjna infekcja jelitowa wywołana przez bakterie z rodzaju Campylobacter. Epidemiologia:zaka Zakażenie Campylobacter jest obecnie jedną z najczęstszych przyczyn ostrych bakteryjnych ostrych chorób biegunkowych w Europie.