Giardioza

Streszczenie

• Definicja: klasycznaChoroba chorobapasożytnicza zakaźnaprzewodu związana z podróżami,pokarmowego wywoływana przez pierwotniaka Giardia lamblia.
• Epidemiologia: roczna Roczna zapadalność w  Europie Środkowej ok. 4-5/100.000.
• Objawy: zmienne Zmienne; ból brzucha i  biegunka w  ostrej chorobie, która może trwać 2-4  tygodnie, ale możliwy jest również przebieg bezobjawowy i  przewlekły.
• ObrazBadanie klinicznyfizykalne: gorączka,Brak bólcech brzucha, biegunkacharakterystycznych. 
• Diagnostyka: próbki kału z mikroskopowym potwierdzeniem obecnościWykrycie cyst, PCRantygenów lub dodatn.materiału testgenetycznego antygenowypierwotniaka w kale.
• Terapia:  Tynidazol, metronidazol i inne leki przeciwpasożytnicze.

Informacje ogólne

Definicja

• KlasycznaChoroba chorobapasożytnicza zakaźnaprzewodu związana z podróżami,pokarmowego wywoływana przez Giardia lamblia (Giardia duodenalis lub Giardia intestinalis); może być związana z podróżami
• G. lamblia wywołuje zarówno zakażenia sporadyczne jaki i epidemiczne; ważny czynnik etiologiczny zakażeń wodno-pochodnych jak i zachorowań biegunkowych w instytucjach opiekuńczych
• Pierwotniak ten kolonizuje jelito cienkie i  powoduje jedną z  najczęstszych infekcji pierwotniakowych u  ludzi.
• Przenosi się drogą fekalno-oralną bezpośrednio lub pośrednio poprzez skażoną wodę i  żywność. Do zakażenia wystarczy zaledwie kilka cyst (10–100).

Epidemiologia

• Według WHO rocznie choruje ok. 280  000  000 osób na całym świecie.
• W Polsce w 2020 roku zarejestrowano 358 przypadków giardiozy (zapadalność 0,9 na 100000) oraz 6 ognisk zachorowań epidemicznych; było to ok. 2 razy mniej niż w 2019 roku - 784 zachorowania oraz 2018 - 928. Niższa liczba zachorowań na giardiozę, podobnie jak innych chorób zakaźnych zanotowana w 2020 może wynikać nie tylko z rzeczywistej niższej liczby zakażeń, ale również z ograniczeń diagnozowania i raportowania zachorowań ¹.
• W 2020 roku, niższą zapadalność na giardiozę odnotowano nieomal we wszystkich krajach EU/EEA, podobnie jak w Polsce¹.
• Ryzyko zakazarażenia występuje na całym świecie.; Najwinajwiększe ryzyko zakażenia występuje na obszarach (sub)tropikalnych.
• Długotrwałe bezobjawowe nosicielstwo jest bardzo powszechne w wielu krajach rozwijających się.
• roczna zapadalność w Europie Środkowej ok. 4-5 przypadków na 100 000 mieszkańców
• Ponad połowa tych zakaZakażeń jest nabywana za granicą.
  • najczęstsze kraje zakażenia Indie, Hiszpania, Tajlandia, Kolumbia, Włochy, Egipt
• Ta chorobaenie najczęściej dotykawystępuje u małeych dzieci i  młodych dorosłych.

Etiologia i  patogeneza

• Pierwotniak ten występuje w  dwóch formach: aktywnej (rozmnażanie trofozoitów i  ich przyczepianie się do nabłonka jelita cienkiego) lub uśpionejprzetrwalnikowej (cysty zakaźne, wydalane z  kałem, bardzo odporne na czynniki środowiska).
• Żywicielem pierwotniaka jest człowiek, alejednak niektóre gatunki zwierząt równiezarażenia mogą byćdotyczy przeztakże niegoniektórych zakażanegatunków.
• Infekcja jest zwykle przenoszona przez wodę pitną, czasami równieskaż przezoną żywność oraz na drodze fekalno-oralnej.
• Choroba może być również przenoszona drogą płciową poprzez kontakt oralno-analny.
• Możliwe jest również przeniesienie poprzezpodczas kąpieli w skażoneonych basenybasenach, jeziorajeziorach, rzekirzekach itp. w wyniku połknięcie wody.

Czynniki predysponujące

• Podróże do obszarów endemicznych
• Zanieczyszczona woda pitna
• NiewystarczającaNiedostateczna higiena podczas przygotowywania posiłków
• Kąpiel w  zanieczyszczonych słodkowodnych jeziorach, rzekach lub basenach

ICD-10

• A07.1 Choroba wywołana przez Giardia intestinalis (Giardia lamblia) [giardioza]

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

• MikroskopoweZalecane potwierdzeniejest obecnościbadanie stolca
• Wykrycie cyst G. lamblia w kale badaniu koproskopowym kału
• Ew. wykrywanie antygenu Giardia w  kale testem ELISA lub i testem immunofluorescencji (DIFs) z wykorzystaniem przeciwciał monoklonalnych sprzężonych z fluoresceiną. Zwykle testy te mają większą czułość niż konwencjonalne metody mikroskopwowe, swoistość jest porównywalna; możliwe jest też wykrywanie materiału genetycznego pasożyta PCR .
• Ew. mikroskopowe potwierdzenie obecności poruszających się trofozoitów w  stolcu w  przypadku wyraźnej nasilonej biegunki

Diagnostyka różnicowa

• Inne przyczyny (związanych z  podróżą) zakaźnych biegunek, zwłaszcza Shigella, Salmonella, Campylobacter i Amebae

Wywiad lekarski

• Okres wylęgania wynosi 7–10 dni, w  wyjątkowych przypadkach również 5–25 dni.
• Przebieg kliniczny może być różny.¹².
• W  ostrej chorobie często występuje wodnista biegunka. Inne objawy obejmują ból brzucha i  wzdęcia, nudności i cuchnące stolce.
• Po ustąpieniu ostrej infekcji osobyczęsto dotkniwystętepuje chorobąbezobjawowe zwykle pozostają bezobjawowymi nosicielami przez długi czasnosicielstwo.
• Mogą również występować długotrwała biegunka i  nawracająca przez lata biegunka, ból w górnej części brzucha nadbrzuszu z  utratą masy ciała  i  wyraźnymi  wzdęciami.
• Według jednego z badań objawy pozajelitowe mogą również dotyczyć oczu, skóry i stawów.¹
• Szczególnie w  przypadku uporczywej biegunki > >14  dni po dalekiej podróży należy rozważyć zakażenie lambliG.lamblia.
• Objawy ostrej giardiozy obejmują. (%) [wg Leader]:
  • biegunka (90)
  • złe samopoczucie (86)
  • stolce tłuszczowe (steatorrhea; 75)
  • wzdęcia (75)
  • skurcze brzucha (71)
  • nudności (69)
  • spadek wagi (66)
  • wymioty (23)
  • gorączka (15)
  • zaparcie(13)
  • pokrzywka (10)

Badanie przedmiotowe

• Badanie przedmiotowe uwzględniające obraz kliniczny

Badanie uzupełniające w  praktyce lekarza rodzinnego

• Mikroskopowe wykrycie typowych cyst i  jaj w  kale
  • Co najmniej 3  próbki kału, ponieważ u  osób zarażonych Giardia może występować napadoweokresowe wydalanie cyst.
  • W  80-85% przypadków rozpoznanie opiera się na wykryciu pasożyta i  jego jajcyst w  kale.²³
• PrzeprowadziDo rozważenia - przeprowadzić posiew kału w  celu wykluczenia innych przyczyn.
• Wykrycie antygenu GiardiaG.lamblia w  kale jest możliwe również za pomocą testu ELISA, i PCRDIF.
• Przyjaciele i  członkowie rodziny bez objawów nie muszą być badani.  

U specjalisty

• Endoskopia z  mikroskopowym badaniem wydzieliny z jelita cienkiego 
  • Giardia to pierwotniak, który kolonizuje jelito cienkie. Jednoznaczne rozpoznanie stawia się na podstawie potwierdzenia mikroskopowego w treści uzyskanejjelita z dwunastnicy. Metoda ta jest jednak rzadko stosowana.
  cienkiego 

Wskazania do skierowania do specjalisty

• Skierowanie do innego specjalisty zwykle nie jest zwykle konieczne.

Obowiązek zgłaszania

Podejrzenie lub rozpoznanie giardiozy podlega zgłoszeniu na druku ZLK-1 (w formie elektronicznej lub papierowej).

Terapia

Cele terapii

• Wyleczenie i zapobieganieoraz chorobomograniczenia wtórnymrozprzestrzeniania w środowisku

Ogólna informacja o  terapii

• Ważne jest wystarczająceodpowiednie spożycie płynównawodnienie w ostrym przebiegu chorobyostrej biegunki (płyny doustnie, ewsuplementacja elektrolitów). z wykorzystaniem doustnego roztworu nawadniającego. 
• Należy zwrócić uwagę na odpowiednie środki higienyhigienę, aby zapobiec wtórnym zakażeniom.

Zalecenia dla pacjentów

• Dalszemu rozprzestrzenianiuRozprzestrzenianiu się giardiozy można skutecznie zapobiegać poprzez:
  • właściwą higienahigienę osobistą oraz toalet
  • przede wszystkim dokładne mycie rąk po wizycie w  toalecie i  przed przygotowaniem jedzenia
  • jeśli to możliwe, oddzielne korzystanie z toalety lub dezynfekowanie deski sedesowej.posiłków
• Dodatkowo zanieczyszczonePonadto ręczniki i  bieliznę należy prać w  temperaturze 60/70°C.
• Osoby wydalające lamblie nie powinny odwiedzakorzystać basenów ze względu na (możliwośćliwe zakazarażeniaenie innych osób, poniewagdyż patogenycysty G.lamblia nie są zabijane przez chlor).

Farmakoterapia

• LeczenieOsoby objawowezarażone z zastosowaniembez lekobjawów przeciwbólowych/rozkurczowych zgodnie ze schematem WHO, np. paracetamol, metamizol lub butyloskopolaminachoroby
• Ew.Leczenie krma na celu zmniejszenie ryzyka zarażenia innych osótkotrwałeb, stosowaniew substancjitym:
  • osób hamujprzebywających ruchliwośćw żłobkach, przedszkolach, domach opieki, pracowników medycznych,
  • osób z immunosupresją
  • domowników osób z immunosuprecsją (np.szczególnie loperamidz tylkohypogammaglobulinemią oraz cystic fibrosismukowiscydozą)
  • domowników przypadku niepowikłanej choroby); w przypadku ciężkiej choroby (np. gorączka) rezygnacja z nicharnych
  • Antybiotykoterapiapracowników mających kontakt z żywnością

• metronidazolAktualnie zaleca się [wg Luther 2024]⁴:

 * zalecane niespożywanie alkoholu 

Zapobieganie

• Porady dotyczące podróży do obszarów o  złych lub niebezpiecznych warunkach higienicznych
  • Picie tylko wody jedynie z kupionych butelekpewnych źródeł. 
  • Unikanie surowych warzyw lub owoców, których nie można obrać, sałatek i  lodów.  
  • Kurczak, hamburgery, pieczeń mięsna i  inne dania mięsne, a także ryby i  skorupiaki powinny być dobrzepoddane ugotowaneobróce termicznej.
  • Inne produkty mięsne muszą być przysmażone na zewnątrz.
  • Należy unikać mleka niepoddanego obróbce termicznej. 
  • konsekwentneKonsekwentne mycie rąk po wizycie w  toalecie i  przed przygotowaniem jedzeniaposiłków.
  • Dokładnie mycie noży, desek do krojenia i  urządzeń kuchennych, które mogą być zanieczyszczone żywnością.
• Pierwotniak Cysty Giardia lamblia są jest niewrażliwyoporne na chlor. Pasożytoraz jest również trudny do zabicia podczasproces uzdatniania wody pitnej.

Przebieg, powikłania i  rokowanie

Przebieg

• PrzebiegZarażenie może byćma różny przebieg. 
• Choroba moMoże przebiegać bezobjawowo, chociaż osoba nią dotkniwystęta może być nosicielem przezpuje długiugotrwałe czasnosicielstwo. Cysty można wykryć do 6  miesięcy po zakazarażeniu.
• Możliwy jest ostry przebieg z  dolegliwościami brzusznymi, wodnistą  biegunką i  odwodnieniem.
• Jednak zdarzajZdarzają się również przewlekłe przebiegi z  długotrwałą biegunkąlub/i i nawracającą przez lata  biegunką, bólem w  nadbrzuszu z  utratą masy ciała i wyraźnymi  towarzyszącymi wzdęciami.

Powikłania

• Często niePowikłania występują żadnebardzo poważne powikłaniarzadko.
• Możliwe są powikłania takie jak: odwodnienie, hipotonia, przednerkowa niewydolność nerek.
• Istnieją również doniesienia o  zwiększonej częstości występowania objawów zmęczenia i  jelita drażliwego 3 lata po pokonaniu infekcji.³⁵.
• W  przypadkach przewlekłych nawet u  bezobjawowych pacjentów może rozwinąć się zespół złego wchłaniania z  utratą od 10% do 20% masy ciała z powodu złego nieprawidłowego tłuszczów i węglowodanów.⁴⁶.
• Może również wystąpić niedobór witaminy  A, witaminy  B12 i  kwasu foliowego, a  także hipoalbuminemia i  wtórny niedobór laktazy.

Rokowanie

• Rokowania sąjest dobre, jednak nieleczona infekcja może prowadzić do przedłużonego nosicielstwa, a  tym samym zwiększonego ryzyka wtórnych zakażeń.
• Leczenie zwykle prowadzi szybko do zakończeniaszybkiego infekcjiwyleczenia.

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w  Deximed

• Giardioza