Definicja: dziedziczoneDziedziczone autosomalnie recesywnie zaburzenie metabolizmu bilirubiny, w którym zmniejszeniu ulega wytwarzanie bilirubiny sprzężonej, a tym samym zwiększa się udział bilirubiny niesprzężonej.
Epidemiologia: wystWystępuje u 3-13% populacji, w zależności od pochodzenia, najczęściej w Europie.
Objawy: najcz Najczęściej bezobjawowe. W czasieposzczeniarazie wystąpienia czynników wyzwalających (np. przedłużonego głodzenia lub infekcji) niekiedy łagodna żółtaczka, czasami równolegle łagodne dolegliwości brzuszne, nudności, zmęczenie, brak napędu.
Obraz kliniczny: nieznacznaNiewielka żółtaczka, poza tym bez zmian w badaniu przedmiotowym.
Diagnostyka: Stężenie bilirubina, całkowitej: sprzężonaonej i niesprzężona, w surowicy. Parametry wątrobowe oraz USG wątroby i śledziony mieszczą się w normie granicach normy. Bez wydalania bilirubiny w moczuz moczem (bilirubina niesprzężona nie jest rozpuszczalnanierozpuszczalna w wodzie). UwagaUWAGA: Jejeśli występuje równieżdodatkowo choroba wątroby z innej przyczyny, podwyższone wartości bilirubiny mogą być błędnie interpretowane!
TerapiaLeczenie: nie maBrak wskazań do terapii. Pacjenci dotknięciz zespołem Gilberta powinni zostać poinformowani o nieszkodliwości tych zaburzeń metabolicznych. Informacja o możliwych nietolerancjach leków.
Informacje ogólne
Definicja
Zespół Gilberta jest dziedziczonym autosomalnie recesywnie zaburzeniem metabolizmu bilirubiny.1
W jego wyniku rozwija się łagodna hiperbilirubinemia z ze wzrostem stężenia niesprzężoną onej bilirubinąbilirubiny.
bez nasilonej hemolizy lub podstawowejinnej choroby wątroby
Synonimy
zespół Gilberta-Meulengrachta
choroba Meulengrachta
nawracająca żółtaczka młodzieńcza
rodzinna hiperbilirubinemia
hiperbilirubinemia typu 1
zespół Gilberta
Zespół Gilberta należy do rodzinnych zespołów hiperbilirubinemii, inne to:2:
zespół Criglera-Najjara
zespół Dubina-Johnsona
zespół Rotora
zespół Summerskilla, Walshe'a i Tygstrupa (łagodna nawracająca cholestaza).
Dziedziczenie autosomalne recesywne, objawy występują u pacjentów homozygotycznych lub w przypadku heterozygot złożonych (dwie różne, heterozygotyczne mutacje tego samego genu).2
Obecnie wykryto ponad 100 różnych mutacji związanych z chorobąMeulengrachtazespołem Gilberta. 2
Najczęstszym genotypem u osób pochodzenia europejskiego jest polimorfizm sekwencji kasety TATAA genu UGT1A1 (gen glukunorylotransferazy UDP bilirubiny).
Prowadzi do obniżenia ekspresji genów.
zW heterozygotycznościąok.pozostaje około 30% resztkowej aktywności glukunorylotransferazy UDP, a zatem zwykle bezobjawowenie daje objawów.
RóżneInne inne mutacje bardziej powszechnerozpowszechnione w innych niż europejska populacjach.
Niesprzężona (pośrednia, nierozpuszczalna w wodzie) bilirubina jest transportowana do komórki wątroby i tam sprzęgana, tj. łączona z kwasem glukuronowym.
Bilirubina sprzężona (bezpośrednia) jest rozpuszczalna w wodzie i wydalana z żółcią.
W zespole Gilberta dochodzi do ograniczenia glukuronidacji bilirubiny niesprzężonej w komórce wątroby.
Wzrostwzrost stężenia bilirubiny pośredniej (niesprzężonej) we krwi
Czynniki predysponujące
Predyspozycje genetyczne
dodatni wywiad rodzinny
Czynniki predysponujące do wystąpienia epizodu hiperbilirubinemii/żółtaczki:1,34
infekcje
postgłodzenie
odwodnienie
wyczerpanie fizyczne
niedobory snu
operacjezabiegi operacyjne
stres
menstruacja
leki (patrz także sekcja TerapiaLeczenie), które mogą dodatkowo hamować glukuronidazę:
pozostałe parametry wątrobowe, LDH i morfologia krwi bez cech patologiiodchyleń
bez objawów przewlekłej choroby wątroby
bez hepatosplenomegalii
Powtarzające się występowanie hiperbilirubinemii (zwykle <5 mg/dl) z bilirubin przewagą bilirubiny niesprzężonąonej (przez miesiące i lata) bez objawów innej choroby wątroby potwierdza rozpoznanie.
Badanie genetyczne jest możliwe (gen UGT1A), ale zwykle nie jest konieczne.1
Wzrost poziomu bilirubiny spowodowany postemgłodzeniem, odwodnieniem, wyczerpaniem fizycznym, infekcjami, zabiegami chirurgicznymi miesiączką lub stresem może wywołać epizody żółtaczki.
Hiperbilirubinemiahiperbilirubinemia, prawie zawsze niskiego stopnia (< 4,7 mg dl wzgl. 80 µmol l), z przewagą><4,7 mg/dl lub <80 µmol/l), z przewagą bilirubiny niesprzężonej
Poziom pozostałych parametrówParametry wątrobowych nie powinny odbiegać od normy (wyjątek: nakładająca się inna choroba. wówczas nie wyklucza to współistnienia zespołu Gilberta)4
BezBadanie ogólne moczu - bez bilirubiny w moczu (bilirubina niesprzężona nie jest rozpuszczalna w wodzie).
USG jamy brzusznej - bez odchyleń, wskazane w diagnostyce różnicowej
U specjalisty
Ew. poszerzenie diagnostyki różnicowej o badania laboratoryjne niedostępne w praktyce lekarza rodzinnego: haptoglobina i LDH (niedokrwistość hemolityczna)
ceruloplazmina i miedź w surowicy, wydalanie miedzi w dobowej zbiórce moczu (choroba Wilsona)
alfa-1-antytrypsyna (niedobór)
Biopsja wątroby nie wykazuje żadnych nieprawidłowości i dlatego nie jest wskazananiewskazana.2
Badanie genetyczne (molekularne) jest możliwadostępne, ale zazwyczaj nie jest konieczne do postawienia rozpoznania.14
Testy prowokacyjne (takie jak posttest głodowy), któryre prowadziprowadzą do wzrostu stężenia bilirubiny w chorobieMeulengrachtazespole równieżGilberta zwykle nie są konieczne, charakteryzują się niską czułością i swoistością.1,4
Wskazania do skierowania do specjalisty
Jeśli podejrzewa się inną przyczynę hiperbilirubinemii (hepatologia, gastroenterologia, genetyka, człowiekachoroby zakaźne).
TerapiaLeczenie
Cele terapiileczenia
Choroba nie wymaga leczenia.
Nie dochodzi do uszkodzenia miąższu wątroby, więc z reguły nie należy spodziewać się ograniczeń w synteziei czynności metabolicznej syntezującej wątroby.
Należy pamiętać, że niektóre leki metabolizowane przez wątrobę powinny być przyjmowane z zachowaniem ostrożności.
Współistniejące choroby, sytuacje stresowe, a także gorączka i post głodzenie, powodują wzrost poziomu bilirubiny.
Powikłania
NieDotychczas nie opisano
Możliwa jest jednak błędna interpretacja wyników laboratoryjnych w przypadku jednoczesnej choroby wątroby lub dróg żółciowych o innej etiologii.
Rokowanie
Zespół Gilberta wiąże się z doskonałym rokowaniem.
Osoby z zespołem Gilberta mają nawet wyższą średnią długość życia niż pozostałareszta populacjapopulacji.1
prawdopodobnie ze względu na antyoksydacyjne działanie bilirubiny1
Dalsze postępowanie
Badania kontrolne nie są konieczne.
Informacje dla pacjentów
O czym należy poinformować pacjentów?
Jest to nieszkodliwe zaburzenie metaboliczne, a nieprawidłowe poziomystężenia bilirubiny we krwi nie mają znaczenia klinicznego.
Pacjenci powinni wiedzieć o swoichpredyspozycjachzespole Gilberta i poinformować o nich tym personel medyczny przed wykonaniem jakichkolwiek badań krwi.
Osoby dotkniętez chorobązespołem Gilberta powinny być informowane o możliwych czynnikach wyzwalających, aby w miarę możliwości ich unikać.1
Kamal S, Abdelhakam S, Ghoraba D, Massoud Y, Aziz KA, Hassan H, Hafez T, Abdel Sallam A. The frequency, clinical course, and health related quality of life in adults with Gilbert's syndrome: a longitudinal study. BMC Gastroenterol. 2019 Feb 4;19(1):22. https://www.ncbi.nlm.nih.gov
Definicja:dziedziczone Dziedziczone autosomalnie recesywnie zaburzenie metabolizmu bilirubiny, w którym zmniejszeniu ulega wytwarzanie bilirubiny sprzężonej, a tym samym zwiększa się udział bilirubiny niesprzężonej.
