Informacje ogólne
Definicja
- Niestabilna dławica piersiowa oznacza niedokrwienie mięśnia sercowego w spoczynku lub przy niewielkim wysiłku fizycznym bez ostrego uszkodzenia lub martwicy kardiomiocytów.1
.- brak podwyższenia poziomu troponiny
- Dolegliwości związane z niestabilną dławicą piersiową
są następujące:- spoczynkowa dławica piersiowa (uporczywy ból spoczynkowy, często trwający dłużej niż 20 minut),
- dławica piersiowa de
-novo lub dławica piersiowa o niedawnym początkuw rozumieniu dławicy piersiowej, występującejca po raz pierwszy w spoczynku lub przy niewielkim wysiłku, - dławica piersiowa we wczesnej fazie po zawale
(<4 tygodni),>4 tygodni),> - dławica piersiowa narastająca, tj. wzrost częstości napadów, czasu ich trwania lub ich intensywności
,lub dławica piersiowa przy coraz mniejszym wysiłku przy wcześniejszej stabilnej dławicy piersiowej.
- Obraz niestabilnej dławicy piersiowej i zawału serca bez uniesienia odcinka ST (non-ST elevation myocardial infarction
,- NSTEMI) określa się łącznie jako ostry zespół wieńcowy (OZW) bez uniesienia odcinka ST (non-ST elevation acute coronary syndrome,- ACS) (NSTEMI). - Obraz kliniczny OZW obejmuje również zawał mięśnia sercowego z uniesieniem odcinka ST.
Częstość występowania
- U
ok.około 4% kobiet i 6% mężczyzn w ciągu ostatnich 12- zdefiniowana jako zawał serca, przewlekłe dolegliwości w wyniku zawału serca lub dławica piersiowa.
- W przypadku choroby wieńcowej 12-miesięczny współczynnik chorobowości wzrasta nieproporcjonalnie wraz z wiekiem do około 16% u kobiet i około 24% u mężczyzn w wieku 75 lat i starszych.
WNajczęstszepraktyce lekarza rodzinnego można spodziewać się następującego rozkładu przyczynprzyczyny bólu w klatce piersiowej w praktyce lekarza:- zespół żebrowo-mostkowy 46%
, - stabilna choroba wieńcowa 11%
, - przyczyny psychogenne 10%
, - przyczyny oddechowe 10%
, - przyczyny gastryczne 6%
, - OZW 3,5%
.
- zespół żebrowo-mostkowy 46%
- U niewyselekcjonowanych pacjentów z ostrym bólem w klatce piersiowej na oddziale ratunkowym można spodziewać się następującej chorobowości:
- 5–10% STEMI
, - 15–20% NSTEMI
, - 10% niestabilna dławica piersiowa
, - 15% inne zaburzenia serca
, - 50% zaburzenia niekardiologiczne
.
- 5–10% STEMI
Etiologia i patogeneza
- Objawy dławicy piersiowej są spowodowane
bólem niedokrwiennymniedokrwieniem mięśnia sercowego. - Niedokrwienie może być spowodowane różnymi czynnikami:
- ostrym pęknięciem lub erozją blaszki z miejscową agregacją płytek krwi bez całkowitej niedrożności naczynia krwionośnego
, - zaburzeniem równowagi między zapotrzebowaniem mięśnia sercowego na tlen a jego podażą, np. w przypadku skurczu wieńcowego, niedokrwistości lub bradyarytmii/tachyarytmii
.
- ostrym pęknięciem lub erozją blaszki z miejscową agregacją płytek krwi bez całkowitej niedrożności naczynia krwionośnego
Niestabilna dławica piersiowa a zawał mięśnia sercowego bez uniesienia odcinka ST
- Niestabilna dławica piersiowa i zawał mięśnia sercowego bez uniesienia odcinka ST (NSTEMI) różnią się przede wszystkim stopniem uszkodzenia mięśnia sercowego. W NSTEMI zmniejszona perfuzja prowadzi do uszkodzenia mięśnia sercowego i późniejszego wzrostu
poziomustężenia troponiny,przyco nie ma miejsca w niestabilnej dławicy piersiowejtak się nie dzieje. - Niestabilna dławica piersiowa występuje zatem u pacjentów z objawami niedokrwiennymi, które wskazują na ostry zespół wieńcowy,
wartościstężenia troponiny. W niestabilnej dławicy piersiowej możliwe są tymczasowe zmiany w EKG. - Ponieważ poziom troponiny nie wzrasta natychmiast po wystąpieniu objawów, na wczesnym etapie często nie jest możliwe odróżnienie niestabilnej dławicy piersiowej od NSTEMI — dlatego też istotność oznaczenia wartości troponiny w praktyce lekarza rodzinnego jest względna.
Czynniki predysponujące
- Znanych jest wiele czynników ryzyka rozwoju choroby wieńcowej i późniejszej niestabilnej dławicy piersiowej. Są to m.in.:
- cukrzyca
, - nadciśnienie tętnicze
, - nikotynizm
, - hiperlipidemia
, - nadwaga/otyłość
, - brak aktywności fizycznej
, - homocysteina
, - agresywne reakcje na stres
, - występowanie choroby w wywiadzie rodzinnym
, - płeć męska
, - podeszły wiek
.
- cukrzyca
- Artykuł Stabilna dławica piersiowa zawiera dalsze informacje uzupełniające.
ICD-10
- I20.0 Choroba niedokrwienna serca niestabilna
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Występują dolegliwości typowe dla niestabilnej dławicy piersiowej (patrz punkt
- W razie potrzeby można wykonać zapis przejściowych zmian w EKG.
- Wzrostu troponiny nie da się wykryć.
- Postępowanie w przypadku bólu w klatce piersiowej
- Ocena wstępna: czy istnieje zagrożenie dla życia pacjenta?
- Ocena prawdopodobieństwa choroby wieńcowej
- Ewentualnie wyjaśnienie przyczyn niesercowych
Kryteria sytuacji zagrażającej życiu lub sytuacji niestabilnej
- Oznaki zagrożenia życia lub niestabilnej sytuacji?
- W takim przypadku:
- natychmiastowe środki ratujące życie i
terapialeczenieobjawowa,objawowe - monitorowanie w
, - powiadomienie pogotowia
, - skierowanie do szpitala
, - EKG, dalsze kroki diagnostyczne tylko w
.
- natychmiastowe środki ratujące życie i
Kryteria oceny prawdopodobieństwa wystąpienia choroby wieńcowej
- Skala Marburg Heart Score
- proste narzędzie do szacowania prawdopodobieństwa opracowane dla lekarzy rodzinnych
- pięć kryteriów (po 1
- wiek/płeć (mężczyźni ≥55
- znana choroba naczyniowa
- dolegliwości podczas wysiłku
- palpacja nie wywołuje bó
le palpacyjne niemożliwe do odtworzenialu - Pacjent podejrzewa, że przyczyną jest choroba serca.
- wiek/płeć (mężczyźni ≥55
Prawdopodobieprawdopodobieństwo choroby wieńcowej
- 0–1 punktów: bardzo niskie (<1%)>1%)><1%)
- 2 punkty: niskie (4%)
- 3 punkty: średnie (17%)
- 4–5 punktów: wysokie (50%)
- Dodatkowe kryteria kliniczne (żadne z kryteriów samo w sobie nie ma wystarczającej wartości informacyjnej):
- niewydolności serca
, - cukrzyca
, - pochodzenie sercowe bólu w opinii pacjenta (+)
, - czas trwania bólu od 1 do 60
, - ból podmostkowy (+)
, - kłujący ból (-)
, - kaszel (–)
, - kardiofobia (-)
.
- niewydolności serca
Kryteria oceny prawdopodobieństwa wystąpienia OZW
- U pacjentów ze średnim lub wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia choroby wieńcowej (
>>2 noweNowe wystąpienie dyskomfortu podczas spoczynku (+),czasCzas trwania dyskomfortu w>>20,dDławica piersiowa narastająca (+),dDławica piersiowa de novo przy lekkim wysiłku (+),samopoczucieSamopoczucie pacjenta inne niż zwykle (+),zaniepokojenieZaniepokojenie lekarza stanem pacjenta (+),zimneZimne poty (+),bladoBladość (+),konsultacjaKonsultacja z powodu innego niż ból w.
Diagnostyka różnicowa
- Stabilna dławica piersiowa
- Zawał serca
- Refluks żołądkowo-przełykowy
- Zatorowość płucna
- Rozwarstwienie aorty
- Zespół Tietzego
- Zapalenie chrząstek żebrowych
- Ból mięśni międzyżebrowych
- Zapalenie opłucnej
- Zapalenie osierdzia
- Samoistna odma opłucnowa
- Hiperwentylacja
Wywiad lekarski
- Dławica piersiowa jest rozpoznaniem klinicznym stawianym na podstawie wywiadu lekarskiego dotyczącego bólu.
- Jeśli u pacjenta występują wszystkie wiodące objawy, prawdopodobieństwo wystąpienia dławicy piersiowej jest bardzo wysokie:
- ból zamostkowy
, - ból przy wysiłku fizycznym
, - szybkie łagodzenie bólu w spoczynku, ewentualnie po przyjęciu nitrogliceryny
, - przede wszystkim: stwierdzenie wysokiego prawdopodobieństwa przed testem ze względu na czynniki ryzyka (płeć męska, palacz, wiek powyżej 50
- ból zamostkowy
- Kryteria niestabilnej dławicy piersiowej, patrz punkt
Badanie przedmiotowe
- W przypadku choroby wieńcowej bez powikłań objawy w badaniu przedmiotowym są niezbyt nasilone.
OznakamiObjawami niewydolności serca lub- Badanie parametrów życiowych:
- ciśnienia tętniczego
, - tętna
, - saturacji
, - częstości oddechów
.
- ciśnienia tętniczego
Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego
- EKG, w celu uzyskania późniejszych wyników wyjściowych i oceny przebiegu.
- możliwe przejściowe cechy niedokrwienia
- W
- uniesienie odcinka ST — wystąpienie po raz pierwszy uniesienia odcinka ST w
- we wszystkich odprowadzeniach oprócz V2–V3: ≥0,1
- odprowadzenia V2–V3: ≥0,2
- ≥0,25
- ≥0,15
- we wszystkich odprowadzeniach oprócz V2–V3: ≥0,1
- obniżenia odcinka ST i
- wystąpienie po raz pierwszy poziomego lub zstępującego obniżenia odcinka ST ≥0,05
>>1
- wystąpienie po raz pierwszy poziomego lub zstępującego obniżenia odcinka ST ≥0,05
- uniesienie odcinka ST — wystąpienie po raz pierwszy uniesienia odcinka ST w
- Decyzję o hospitalizacji podejmuje się w zależności od obrazu klinicznego i niezależnie od wyniku EKG.
Diagnostyka specjalistyczna
Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (European Society of Cardiology, ESC): OZW bez utrzymującego się uniesienia odcinka ST 1
- Inwazyjna koronarografia jest uważana za najlepszą opcję u pacjentów z wysokim klinicznym prawdopodobieństwem niestabilnej dławicy piersiowej, nawet jeśli wykluczono NSTEMI.
- Angiografia TK naczyń wieńcowych („cardio CT”) ma wysoką ujemną wartość predykcyjną i dlatego doskonale nadaje się do wykluczania choroby wieńcowej u pacjentów z niskim lub umiarkowanym klinicznym prawdopodobieństwem niestabilnej dławicy piersiowej.
- SPECT perfuzji mięśnia sercowego, echokardiografia wysiłkowa i rezonans magnetyczny serca to inne opcje diagnostyczne, które można rozważyć w zależności od ryzyka.
- Ponadto badanie zapewnia nieinwazyjną możliwość zlokalizowania wszelkich zwężeń wieńcowych, które mogą być obecne, a tym samym z wyprzedzeniem pozwala zadecydować o skierowaniu do kardiologa lub, w przypadku zwężenia pnia głównego lub choroby wielonaczyniowej, do szpitala celem przeprowadzenia operacji kardiochirurgicznej.
EKG spoczynkowe
- Prawidłowe wyniki EKG nie wykluczają choroby wieńcowej lub niestabilnej dławicy piersiowej.
Echokardiografia
- Wykrycie zaburzeń
ruchukurczliwości ścian serca spowodowanych zmniejszoną perfuzją stanowiące pośrednią wskazówkę niedokrwienia - Próba obciążeniowa polegająca na wysiłku fizycznym na ergometrze lub farmakologicznym zwiększeniu częstości akcji serca
Angiografia wieńcowa
- Badanie inwazyjne
- Pokazuje stopień zwężenia naczyń wieńcowych i, oprócz oceny diagnostycznej, umożliwia również bezpośrednią interwencję terapeutyczną, np.
dylatacjęposzerzenie naczynia i implantację stentu.
Angiografia TK naczyń wieńcowych („cardio CT”)
- Precyzyjna wizualizacja tętnic wieńcowych; jeśli wyniki są w normie, można wykluczyć chorobę wieńcową.
- Zwykle wykonywana bez kontrastu w celu wykrycia zwapnień w naczyniach i
zze wzmocnieniem kontrastowym w celu oceny ewentualnych zwężeń. - W badaniu
zze wzmocnieniem kontrastowym występuje stosunkowo wysokie narażenie na promieniowanie. - Przed badaniem jest konieczne określenie parametrów nerek.
Perfuzja mięśnia sercowego SPECT
- Nieinwazyjne, półilościowe badanie w ramach medycyny nuklearnej, które w oparciu o metodę znacznikową zapewnia obraz przepływu krwi w mięśniu sercowym.
- SPECT mięśnia sercowego przeprowadza się po dożylnym wstrzyknięciu radiofarmaceutyku, który jest wchłaniany przez kardiomiocyty w zależności od perfuzji mięśnia sercowego.
- Rozległość i nasilenie wykrywalnych scyntygraficznie zaburzeń perfuzji mają znaczenie nie tylko dla diagnostyki i zlokalizowania choroby wieńcowej, ale także dla oceny rokowania i planowania terapii (leczenie farmakologiczne a rewaskularyzacja).
RM serca
- Możliwa dobra wizualizacja komór i ocena ich funkcji
pompowaniaskurczowej - Obciążenie wysiłkowe z wykorzystaniem adenozyny pomaga wykryć obszary mięśnia sercowego o niedostatecznej perfuzji.
- Zaletami są brak narażenia na promieniowanie i dobra wizualizacja serca przy ograniczonej możliwości oceny w echokardiografii, np. w przypadku istniejącej rozedmy płuc.
Wskazania do skierowania do hospitalizacji
- W przypadku podejrzenia niestabilnej dławicy piersiowej przyjęcie następuje w trybie nagłym w celu wykluczenia NSTEMI.
Lista kontrolna przy skierowaniu
Dławica piersiowa, niestabilna
- Cel skierowania
- Potwierdzenie diagnostyki?
TerapiaLeczenie? Inne cele?
- Potwierdzenie diagnostyki?
- Wywiad lekarski
- Czas trwania i
- Ból: lokalizacja, promieniowanie, rodzaj, środki uśmierzające ból? Czas trwania napadów?
- Czynniki ryzyka: związek z wysiłkiem, posiłkami, ruchem?
- Inne objawy: nudności, kaszel, zadyszka?
- Inne istotne choroby? Cukrzyca? Niewydolność nerek? Obciążenie rodzinne? Palenie tytoniu?
- Czy przeprowadzono jakieś działania lecznicze i jaki był ich efekt?
- Regularnie i aktualnie przyjmowane leki?
- Skutki: zawodowe, społeczne, aktywność fizyczna, inne?
- Czas trwania i
- Badanie przedmiotowe
- Ogólny stan fizyczny?
- Ciśnienie tętnicze, tętno, serce: szmery serca, rytm, częstość akcji, niewydolność? Płuca: trzeszczenie, zakażenie lub niewydolność, oznaki niedrożności? Obrzęki obwodowe?
- Badania uzupełniające
TerapiaLeczenie
Cele terapiileczenia
- Złagodzenie bólu
- Zapobieganie zawałowi serca i zgonowi
. - Identyfikacja pacjentów, którzy wymagają rewaskularyzacji — i, w razie potrzeby, decyzja, który zabieg rewaskularyzacji jest bardziej odpowiedni w zależności od zakresu i lokalizacji.
Ogólne informacje o terapiileczeniu
- Niestabilna dławica piersiowa jest chorobą, która powinna być leczona w szpitalu.
TerapięLeczenie ostrej postaci można rozpocząć już w gabinecie lekarza rodzinnego.- Różnicowanie między NSTEMI a niestabilną dławicą piersiową nie jest możliwe bez oznaczenia troponiny, dlatego nie ma różnicy w ostrej terapii w przypadku tych dwóch obrazów klinicznych.
Ogólne środkipostępowanie w przypadku podejrzenia OZW
monitorowanieMonitorowanie w,- Powiadomienie pogotowia
- Ułożenie pacjenta w
półwysokiejsiedzącej z°stopni - Założenie dostępu dożylnego
Farmakoterapia stanów ostrych OZW NSTE
- Wczesne rozpoczęcie terapii beta-blokerami jest zalecane u pacjentów z istniejącymi objawami niedokrwienia i bez przeciwwskazań.
- np. 2,5–5
- np. 2,5–5
- Początkowe
środkipostępowanie lecznicze powinny obejmować azotany (podjęzykowo lub dożylnie) w przypadku utrzymującego się bólu w klatce piersiowej, nadciśnienia tętniczego lub niewydolności serca.
- Krótko po przyjęciu pacjentom nie należy podawać sildenafilu, wardenafilu
(<24 h) ani tadalafilu (><48 h).>48 h).>24 h)>. - np. 1–2 dawki
nitronitrogliceryny, chyba że pacjent ma hipotonię lub wcześniej przyjmował wyżej wskazane inhibitory PDE5.
- Krótko po przyjęciu pacjentom nie należy podawać sildenafilu, wardenafilu
- Wszyscy pacjenci bez przeciwwskazań powinni otrzymywać ASA w początkowej dawce doustnej 150–300
- Antagonista receptora P2Y12 powinien być dodawany do
lekówASA przez 12,w przypadku braku przeciwwskazań,(np. znacznie zwiększonego ryzyka krwawienia).
- W
- W razie potrzeby preferowaną substancją jest tikagrelor w dawce nasycającej 180
- W
- W przypadku zmian w EKG związanych z niedokrwieniem lub podwyższonymi markerami, od momentu rozpoznania zalecana jest pozajelitowa terapia przeciwkrzepliwa.
- Fondaparynuks (2,5
- Enoksaparyna (1
×razy na dobę) lub heparyna niefrakcjonowana (UFH) są zalecane, jeśli fondaparynuks nie jest dostępny. - Podawanie UFH 70–100
- U większości pacjentów z nieznaną masą ciała odpowiednie jest podanie 5000
- U większości pacjentów z nieznaną masą ciała odpowiednie jest podanie 5000
- Fondaparynuks (2,5
- Tlenoterapię należy stosować, gdy wysycenie krwi tlenem wynosi <90% lub w grę wchodzi><90% lub występuje duszność.90%>
- Morfina (podawana dożylnie lub podskórnie) lub inne opiaty są zarezerwowane dla pacjentów z utrzymującym się silnym bólem w klatce piersiowej.
- np. podzielone podanie 5
- w
- np. podzielone podanie 5
Zalecenia dla pacjentów
- Zalecenia są takie same jak przy
rzuceniezaprzestanie palenia,- aktywność fizyczna
, - zdrowa dieta
, - utrata masy ciała w przypadku nadwagi
, - redukcja stresu
, - optymalna kontrola możliwego nadciśnienia tętniczego, dyslipidemii i/lub cukrzycy
.
Leczenie w nagłych wypadkach w szpitalu
- Natychmiastowa strategia inwazyjna
(<2 h)>2 h)> jest zalecana u pacjentów, u których jest obecny co najmniej jeden z poniższych czynników wysokiego ryzyka:- niestabilność hemodynamiczna lub wstrząs kardiogenny
, - nawracający lub uporczywy ból w klatce piersiowej, niereagujący na leczenie farmakologiczne
, - zagrażające życiu arytmie lub zatrzymanie akcji serca
, - mechaniczne powikłania zawału mięśnia sercowego
, - ostra niewydolność serca z oporną na leczenie dławicą piersiową lub
zmianami odcinka ST, - nawracające dynamiczne zmiany odcinka ST lub załamka T, zwłaszcza z okresowym uniesieniem odcinka ST
.
- niestabilność hemodynamiczna lub wstrząs kardiogenny
- Wczesna strategia inwazyjna
(<24 h)>24 h)> jest zalecana u pacjentów, u których jest obecny co najmniej jeden z poniższych czynników wysokiego ryzyka:- wzrost
lub spadekstężenia troponiny sercowej w połączeniu z zawałem mięśnia sercowego, - dynamiczne zmiany odcinka ST lub załamka T (objawowe lub bezobjawowe)
, - ocena w skali GRACE
>>140.
- wzrost
- Strategia inwazyjna
(<72 h)>72 h)> jest zalecana dla pacjentów, u których jest obecny:- co najmniej jeden z poniższych czynników pośredniego ryzyka:
- cukrzyca
, - niewydolność nerek
(eGFR<60 ml min 1,73 m>2),60 ml> - LVEF <40% lub><40% lub niewydolność serca
,40%> - wczesna dławica pozawałowa
, - niedawna PCI
, - wcześniejsza operacja wszczepienia bypassów
, - wynik ryzyka w skali GRACE
>>109 i
- cukrzyca
lubnawracające objawy albo niedokrwienie w badaniach nieinwazyjnych.
- co najmniej jeden z poniższych czynników pośredniego ryzyka:
- U pacjentów, u których nie występuje żaden z powyższych czynników ryzyka i brak jest nawracających objawów, przed podjęciem decyzji o ocenie inwazyjnej zaleca się przeprowadzenie nieinwazyjnych badań w kierunku niedokrwienia (najlepiej badań obrazowych).
patrzPatrz opis zalecanych badań obrazowych w punkcie
Ocena ryzyka w skali GRACE
- Kalkulator ryzyka GRACE 2.0 (www.gracescore.org) umożliwia obliczenie wyniku do bezpośredniej oceny ryzyka śmiertelności podczas pobytu w szpitalu, po 6
Inne terapiemetody leczenia
Przezskórna interwencja wieńcowa (PCI) lub operacja wszczepienia bypassów
- PCI
Standardowestandardowe początkowe leczenie pacjentów z chorobą naczyniową w jednym lub dwóch naczyniach, często uzupełniane przez wprowadzenie jednego lub więcej stentów po rozszerzeniu odnośnego zwężenia.- Pacjenci wysokiego ryzyka z niestabilną dławicą piersiową lub zawałem mięśnia sercowego bez uniesienia odcinka ST odnoszą bezpośrednie korzyści z koronarografii i rewaskularyzacji.
- Operacja wszczepienia bypassów
- W przypadku choroby trójnaczyniowej, zwężeń pnia głównego lub zwężeń, które technicznie nie nadają się do stentowania.
- W złożonych sytuacjach naczyniowych decyzja należy do interdyscyplinarnego zespołu kardiologicznego.
Hamowanie agregacji płytek krwi po ostrym zespole wieńcowym
- Niezależnie od
wstawieniazaimplantowania stentu (tak/nie), niezależnie od typu zastosowanego stentu (DES/BMS) - ASA 100
/dna dobę na stałe - Tikagrelor 90 mg 2
xrazy na90 mg/ddobę przez 12 miesięcy - Jeśli tikagrelor nie jest tolerowany, należy zaproponować 10
Potrójna terapia (fenprokumonuwarfaryna + ASA + klopidogrel) po wstawieniu stentu u pacjentów z ostrym zespołem wieńcowym i wskazaniem do leczenia przeciwkrzepliwego
- Jak najkrótszy czas leczenia
- Docelowy INR tylko 2,0–2,5
- Klopidogrel zamiast tikagreloru
- OAC + DES: terapia potrójna 6
fenprokumonwarfaryna - W
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
- Ból w klatce piersiowej, który występuje przy łagodnym wysiłku, należy rozumieć jako sygnały zagrożenia i może wskazywać na poważny stopień zwężenia naczyń wieńcowych.
- Jednocześnie jako częsty element diagnostyki różnicowej powinny być brane pod uwagę kardiofobia/nerwica serca. W ich przypadku diagnostyka z użyciem instrumentów powinna być w miarę możliwości ograniczona.
Powikłania
- Zawał serca
- Arytmie serca
- Nagły zgon sercowy
Rokowania
- Ogólna śmiertelność pacjentów z niestabilną dławicą piersiową jest stosunkowo niska.
- Po 30
- Ryzyko wystąpienia zawału serca niezakończonego zgonem u pacjentów z niestabilną dławicą piersiową w ciągu następnego roku wynosi około 11% i nie różni się znacząco od ryzyka u pacjentów z NSTEMI.
Dalsze postępowanie
- Zgodnie z instrukcjami kardiologów prowadzących leczenie
Informacje dla pacjentów
O czym należy poinformować pacjenta?
- Objawy zawału serca — jak należy postępować?
- Obliczanie całkowitego ryzyka sercowo-naczyniowego: patrz
Informacje dla pacjentów w Deximed
- Niestabilna dławica piersiowa
- Choroba wieńcowa
- Choroba wieńcowa, badania
- Choroba wieńcowa, dieta i ćwiczenia fizyczne
- Dlaczego warto rzucić palenie i
Diagnostyka
Nadwaga i redukcja masy ciała
Ilustracje

Stentowanie zwężenia naczynia krwionośnego

Bypass

Koronarografia: wyraźne zwężenie gałęzi międzykomorowej przedniej (RIVA) lewej tętnicy wieńcowej (1)


Koronarografia: uwidocznienie zwężenia dużego stopnia (1) w prawej tętnicy wieńcowej (2 = cewnik).
QuellenŹródła
Leitlinien
- European Society of Cardiology.
, Management of, Stand 2017. www.escardio.org - European Society of Cardiology.
, Management of,. Stand 2020. www.escardio.org - 2023 ESC Guidelines for the management of acute coronary syndromes: Developed by the task force on the management of acute coronary syndromes of the European Society of Cardiology (ESC). www.escardio.org
LiteraturPiśmiennictwo
- European Society of Cardiology. Acute Coronary Syndromes (ACS) in patients presenting without persistent ST-segment elevation, Management of, Stand 2020.
https://www.escardio.org/Guidelines/Clinical-Practice-Guidelines/Acute-Coronary-Syndromes-ACS-in-patients-presenting-without-persistent-ST-segm" href="https://www.escardio.org/Guidelines/Clinical-Practice-Guidelines/Acute-Coronary-Syndromes-ACS-in-patients-presenting-without-persistent-ST-segm" target="_blank">www.escardio.org - Thygesen K, Alpert J, Jaffe A, et al. Fourth universal definition of myocardial infarction . Eur Heart J 2018; 40: 237-69.
https://academic.oup.com/eurheartj/article/40/3/237/5079081" href="https://academic.oup.com/eurheartj/article/40/3/237/5079081" target="_blank">academic.oup.com - European Society of Cardiology. Acute Myocardial Infarction in patients presenting with ST-segment elevation, Management of, Stand 2017.
https://www.escardio.org/Guidelines/Clinical-Practice-Guidelines/Acute-Myocardial-Infarction-in-patients-presenting-with-ST-segment-elevation-Ma" href="https://www.escardio.org/Guidelines/Clinical-Practice-Guidelines/Acute-Myocardial-Infarction-in-patients-presenting-with-ST-segment-elevation-Ma" target="_blank">www.escardio.org - O'Donoghue M, Boden WE, Braunwald E, et al. Early invasive vs conservative treatment strategies in women and men with unstable angina and non-ST-segment elevation myocardial infarction. A meta-analysis. JAMA 2008; 300: 71-80.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18594042/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18594042/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov - Mehta SR, Cannon CP, Fox KA, et al. Routine vs selective invasive strategies in patients with acute coronary syndrome. A collaborative meta-analysis of randomized trials. JAMA 2005; 293: 2908-17.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15956636/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15956636/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Autor*innenAutorzy
- Jadwiga Nessler, Prof. dr hab. n. med., specjalista chorób wewnętrzych i kardiologii, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (recenzent)
- Adam Windak, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
- Lino Witte, Dr
.med., Arzt in Weiterbildung, Innere Medizin, Frankfurt - Günther Egidi, Dr
.med., Arzt für Allgemeinmedizin, Bremen (Review)