Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Rozwarstwienie aorty

Streszczenie

  • Definicja: Rozwarstwienie aorty odnosi się do uszkodzenia wewnętrznej ściany aorty z krwawieniem między warstwami ściany naczynia. W zależności od lokalizacji w klasyfikacji StanfordaStanford rozróżnia się rozwarstwienia typu A obejmujące aortę wstępującą i/lub łuk aorty oraz rozwarstwienia typu B ograniczone do aorty zstępującej.
  • Częstość występowania: Zapadalność na rozwarstwienie aorty wynosi około 6/100  000  przypadków rocznie, przy czym rozwarstwienia typu A są częstsze.
  • Objawy: Typowy jest nagły, silny ból w klatce piersiowej, rzadko również ból pleców lub brzucha. Zmniejszona perfuzja gaodgałęzizień aorty może prowadzić do niedokrwienia i uszkodzenia narządów i wielu innych objawów.
  • Obraz kliniczny: W ciężkich przypadkach niestabilność hemodynamiczna aż do wstrząsu. W innych przypadkach często nadciśnienie tętnicze, różnica ciśnienia tętniczego lub tętna w ramionachkończynach górnych, deficyt tętna, nowy szmer rozkurczowy w niewydolności zastawki aortalnej.
  • Diagnostyka: Szybka diagnostyka w celu wykluczenia innych rozpoznań różnicowych i wykrycia rozwarstwienia aorty za pomocą badań obrazowych (angiografia TK, echokardiografia, rzadziej RM).
  • TerapiaLeczenie: Leczenie w specjalistycznym ośrodku. W przypadku rozwarstwień typu A, natychmiastowe leczenie chirurgiczne z wszczepieniem protezy aorty. W przypadku rozwarstwienia typu B stosuje się leczenie zachowawcze lub wewnątrznaczyniowe, rzadziej chirurgiczne.

Informacje ogólne

Definicja

  • Ostre rozwarstwienie aorty (acute aortic dissection, — AAD) odnosi się do uszkodzenia ściany naczynia aorty z krwotokiem śródściennym i oddzieleniem warstw ściany naczynia.1.
    • najwaNajważniejsza jednostka ostrego zespołu aortalnego (acute aortic syndrome, — AAS)
    • rzadkiRzadki, ale ostry i zagrażający życiu obrazstan kliniczny
  • KlasyfikacjaPodział według lokalizacji zgodnie z klasyfikacją StanfordaStanford
    • typTyp A: z zajęciem pnia aorty i aorty wstępującej i łuku aorty
    • typTyp B: rozpoczyna się w gałęzi zstępującej aorty bez udziałuzmian aortyw aorcie wstępującej
  • Klinicznie rozwarstwienie aorty objawia się nagłym, silnym bólem w klatce piersiowej  lub  bólem pleców
    • wW zależności od lokalizacji;: promieniowanie między łopatkami lub do jamy brzusznej i pleców
  • Powikłania rozwarstwienia aorty:
  • Badaniem obrazowym z wyboru w celu wykrycia rozwarstwienia aorty jest zwykle angiografia TK.
  • TerapiaLeczenie powinnapowinno być prowadzonaprowadzone w ośrodku kardiologicznym lub specjalizującym się w chirurgii naczyniowej.
    • Możliwość leczenia chirurgicznego, wewnątrznaczyniowego lub zachowawczego w zależności od wyników i indywidualnego profilu ryzyka.
  • W przypadku nieleczonego rozwarstwienia śmiertelność jest bardzo wysoka.

Ostry zespół aortalny (AAS)1  

  • Ostry obrazObraz kliniczny uszkodzenia aorty, charakteryzujący się sytuacjami nagłymi objawami o podobnej charakterystyce klinicznej
  • Obejmuje następujące jednostki:
    • ostreOstre rozwarstwienie aorty (AAD)
    • śŚródścienny krwiak aorty (intramural hematoma, — IMH)
    • wrzWrzód drążący aorty (penetrating aortic ulcer, — PAU)
    • urazoweUrazowe uszkodzenia aorty (traumatic aortic injury, — TAI)

Częstość występowania

  • Badanie populacji w regionie oksfordzkim2
    • zapadalnoZapadalność na poziomie 6/100  000 rocznie
      • rozwarstwieniaRozwarstwienia typu A wg klasyfikacji Stanford — 71,2%
      • rozwarstwieniaRozwarstwienia typu B wg klasyfikacji Stanford — 28,8%
  • Zapadalność zależy od wcześniejszego  nadciśnienia tętniczego3
    • 21/100  000  rocznie u osób z nadciśnieniem tętniczym
    • 5/100  000  rocznie u osób bez nadciśnienia tętniczego
  • Szczyt zapadalności po 50.  roku życia
  • Mężczyźni chorują częściej niż kobiety.

Etiologia i  patogeneza

Etiologia

  • Przewlekłe uszkodzenie lub osłabienie ściany naczynia aorty
  • Zwiększone naprężenie ściany z powodu coraz większego poszerzenia naczynia
  • Ostatecznie ostryrozdarcie błony wewnętrznej i krwotok przyw obrębie błony ściennyrodkowej luboraz rozwarstwienie ściany aorty

Patogeneza

  • Przy ostrym rozwarstwieniu aorty dochodzi do rozerwania Tunicatunica intima ( warstwa- błona wewnętrzna) — warstwy położonej najbardziej wewnątrz naczynia, a częściowo też Tunicatunica media ( warstwa- błona środkowa).
  • Przepływająca krew dostaje się do rozdwojonej ściany naczynia (wejście/ wrota).
    • podziałRozwarstwienie zwykle wpostępuje kierunkuzgodnie z kierunkiem przepływu krwi
  • Postępujące rozszczepienie tworzy dwa światła, prawdziwe i fakanałszywe światłorzekomy naczynia, oddzielone błoną rozdzielającą.
  • Jeśli obecne jest dystalne rozdarcie warstwy wewnętrznej, krew może ponownie przedostać się do prawidłowego światła z niewłaściwego (ponowne wejście).

Klasyfikacja

  • Klasyfikacja Stanford,
    • rozwarstwieniaRozwarstwienia aorty typu A
      • wszystkieWszystkie rozwarstwienia obejmujące również aortę wstępującą
    • rozwarstwienieRozwarstwienie aorty typu B
      • poczPoczątek dystalnie do lewej tętnicy podobojczykowej bez zajęcia aorty wstępującej
  • Klasyfikacja DeBakey,
    • typTyp I
      • zajZajęcie aorty wstępującej i zstępującej
    • typTyp II
      • tylkoTylko rozwarstwienie aorty wstępującej
    • typTyp III
      • tylkoTylko rozwarstwienie aorty zstępującej
      • typTyp IIIa: ograniczony do zstępującej aorty piersiowej
      • typTyp IIIb: przedłużenie poniżej przepony
  • Klasyfikacja według przebiegu klinicznego1
    • ostreOstre rozwarstwienie aorty: ≤14  dni
    • podostrePodostre rozwarstwienie aorty: 15–90  dni
    • przewlekPrzewlekłe rozwarstwienie aorty: >>90  dni
  • Klasyfikacja ostrych zespołów aortalnych (AAS)1
    • klasaKlasa 1: klasyczne rozwarstwienie aorty (aortic dissection, — AD)
    • klasaKlasa 2: śródścienny krwiak aorty (intramural hematoma, IMH)
    • klasaKlasa 3: obwodowe/dyskretne rozwarstwienie aorty z wypukłością
    • klasaKlasa 4: wrzód drążący aorty (penetrating aortic ulcer, PAU) po pęknięciu blaszki miażdżycowej
    • klasaKlasa 5: jatrogenne lub urazowe uszkodzenia aorty (traumatic aortic injury, TAI)

Czynniki predysponujące4

ICD-10

  • I71.-: Tętniak i rozwarstwienie aorty
    I71.0-: Tętniak rozwarstwiający aorty [dowolnego odcinka]
  • I71 Tętniak i rozwarstwienie aorty
    • I71.0 Tętniak rozwarstwiający aorty [dowolnego odcinka]
    • I71.1 Tętniak odcinka piersiowego aorty, pęknięty
    • I71.3 Tętniak odcinka brzusznego aorty, pęknięty
    • I71.5 Tętniak odcinka piersiowo-brzusznego aorty, pęknięty
    • I71.8 Tętniak aorty o nieokreślonym umiejscowieniu, pęknięty
    • I71.9 Tętniak aorty o nieokreślonym umiejscowieniu, bez informacji o pęknięciu
  • Q25 Wrodzone wady rozwojowe dużych tętnic
    • Q25.4 Inne wrodzone wady rozwojowe aorty

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

Wytyczne: diagnostyka przypadku podejrzenia rozwarstwienia aorty1

  • Kliniczne podejrzenie ostrego zespołu aortalnego
  • Diagnostyka laboratoryjna (patrz poniżej)
  • Diagnostyka obrazowa
    • Priorytetowe badania to TK, RM i  TEE.
    • angiografiaAngiografia TK lub angiografia RM
      • dlaDla optymalnej oceny rozszerzeniazakresu rozwarstwienia i często wrót rozwarstwienia
      • doskonaDoskonała do diagnozowania IMH, PAU i TAI
    • echokardiografiaEchokardiografia przezprzełykowa (TEE)
      • lepszaLepsza wizualizacja przepływu krwi i lokalizacja rozwarstwień
      • odpowiedniaOdpowiednia dla niestabilnych pacjentów i do monitorowania zmian (opieka śródoperacyjna / intensywna terapia)

Ocena ryzyka zwiększająca prawdopodobieństwo oceny wstępnej8

  • Ocena ryzyka od 0 do 3 punktów (1 punkt za każdą pozytywną kategorię)
  • Wysokie ryzyko w wywiadzie
    • zespZespół Marfana  (lub inne zaburzenia tkanki łącznej)
    • zaburzeniaZaburzenia aorty w wywiadzie rodzinnym
    • rozpoznaneRozpoznane zaburzenie zastawki aortalnej
    • tTętniak aorty piersiowej w wywiadzie
    • wczeWcześniejsze manipulacje w obszarze aorty (w tym operacje kardiochirurgiczne)
  • Ból świadczący o wysokim ryzyku
    • bBól w klatce piersiowej, pleców lub brzucha spełniający którekolwiek z poniższych kryteriów:
      • nagNagły początek
      • wysokaDuża intensywność bólu
      • rozrywajRozrywający charakter
  • Wyniki badań świadczące o wysokim ryzyku
    • dowodyDowody na deficyt perfuzji
      • deficytDeficyt tętna
      • rRóżnice w skurczowym ciśnieniu tętniczym
    • ogniskoweOgniskowe deficyty neurologiczne (w połączeniu z odpowiednim bólem)
    • szmerSzmer  rozkurczowy powyżej punktu Erba (nowy i związany z odpowiednim bólem)
    • hipotoniaHipotonia lub  wstrząs
    • Objawy tamponady serca

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

Badanie przedmiotowe

  • Ogólne badanie fizykalne z parametrami życiowymi
  • Różnica ciśnienia tętnicze (ok. 15 %)9,11
    • rRóżnica tętna lub ciśnienia tętniczegoskurczowego między ramionami
  • Deficyt tętna (ok. 19 %)
    • rRóżnica między częstością akcji serca a wyczuwalnym tętnem
  • Szmery rozkurczowe serca9
    • ekspresjaObjawy niewydolności zastawki aortalnej w rozwarstwieniu typu A
  • Objawy wysięku osierdziowego lub tamponady (ok. 13 %)
    • przekrwieniePrzekrwienie żył szyjnych, tętno paradoksalne i hipotonia
  • Objawy kliniczne zaburzeń tkanki łącznej

Diagnostyka specjalistyczna

Diagnostyka laboratoryjna

EKG

  • Wykluczenie innych chorób z  bólem w klatce piersiowej  jako pierwotnym objawem (np. zawał mięśnia sercowego)
  • W razie potrzeby wykrywanie typowych dla niedokrwienia zmian w EKG również w rozwarstwieniu aorty
    • rozwarstwieniaRozwarstwienia typu A i zajęcie naczyń wieńcowych mogą prowadzić do zawału serca.
  • Zapis EKG nie wzbudza podejrzeń w 38% rozwarstwień typu B.

Diagnostyka obrazowa

  • Cel ostrej diagnostyki obrazowej w stanach nagłych:
    • badanieBadanie w drodze diagnostykiprzydatne w diagnostyce różnicowej
    • wykrycieWykrycie rozwarstwiającej się blaszkiściany: warstwa oddzielającejca dwa światła aorty jako dowód rozwarstwienia aorty
  • Echokardiografia przezklatkowa (TTE)
    • zalecanaZalecana jako wstępna procedura obrazowania we wszystkich podejrzanych przypadkach1
  • TK, RM i TEE są równie wiarygodne w potwierdzaniu lub wykluczaniu ostrego rozwarstwienia aorty (AAD)12.
    • angiografiaAngiografia TK   
      • czCzęsto podstawowa diagnostyka z wyboru
      • odpowiedniaOdpowiednia u niestabilnych pacjentów (w zależności od lokalnej dostępności i wiedzy specjalistycznej)1
      • dlaDla optymalnej oceny rozszerzeniazakresu rozwarstwienia
      • doskonaDoskonała do diagnozowania IMH, PAU i TAI
    • echokardiografiaEchokardiografia przezprzełykowa (TEE)
      • odpowiedniaOdpowiednia u niestabilnych pacjentów (w zależności od lokalnej dostępności i wiedzy specjalistycznej)1,12
      • lepszaLepsza wizualizacja przepływu krwi i lokalizacja rozwarstwień
      • nadajeNadaje się do monitorowania zmian (opieka śródoperacyjna / intensywna terapia)
      angiografia
    • Angiografia RM
      • wW ostrejstanach sytuacjinagłych znaczna niekorzyść ze względu naniekorzystny długi czas badania
      • uU stabilnych pacjentów (w zależności od lokalnej dostępności i wiedzy specjalistycznej)
    • powtPowtórzenie obrazowania przy:
      • negatywnychNegatywnych wynikach badań i utrzymującym się podejrzeniu klinicznym
      • wW przypadku niepowikłanego rozwarstwienia aorty typu B i leczenia zachowawczego
  • RTG klatki piersiowej
    • wykluczenieWykluczenie innych patologii klatki piersiowej
    • moMożna rozważyć, jeśli prawdopodobieństwo kliniczne jest niskie
    • poszerzonePoszerzone śródpiersie u 39–56% w przypadku rozwarstwienia typu B
    • Nie wyklucza rozwarstwienia, ponieważ wyniki nie wzbudzają podejrzeń w 19–36% przypadków.

Wskazania do skierowania do hospitalizacji

  • Hospitalizacja w  trybie nagłym w  przypadku podejrzenia choroby.
  • Transport pod eskortą ratownika medycznego do ośrodka kardiologicznego dysponującego niezbędną wiedzą specjalistyczną.
  • Szpital powinien zostać poinformowany z wyprzedzeniem.

TerapiaLeczenie

Cele terapiileczenia

  • Stabilizacja czynności życiowych
  • Odpowiednie leczenie bólu
  • Uniknięcie powikłań
  • Ustalenie podstawowych koncepcji terapii:
    • chirurgiczneChirurgiczne lub wewnątrznaczyniowe leczenie rozwarstwienia
    • terapiaTerapia zachowawcza

Ogólne informacje o terapii

  • Leczenie w ośrodku chorób serca i naczyń z doświadczeniem w zabiegach chirurgicznych i wewnątrznaczyniowych
  • Zwykle intensywne monitorowanie medyczne i leczenie
    • śŚcisłe monitorowanie funkcji życiowych
    • zawszeZawsze z towarzyszącym leczeniem farmakologicznym (analgezja, obniżenie ciśnienia tętniczego)
  • Koncepcja terapii w zależności od rodzaju i lokalizacji ostrego rozwarstwienia aorty
    • rozwarstwienieRozwarstwienie aorty typu A13
      • nagNagłe wskazanie do leczenia chirurgicznego
    • niepowikNiepowikłane rozwarstwienie aorty typu B,
      • zalecaneZalecane leczenie zachowawcze
      • wW razie potrzeby leczenie wewnątrznaczyniowe (thoracic endovascular aortic repair, TEVAR)
    • powikPowikłane rozwarstwienie aorty typu B1
      • zalecanaZalecana terapia wewnątrznaczyniowa (thoracic endovascular aortic repair, TEVAR)
      • wW razie potrzeby interwencja chirurgiczna
    • uwzglUwzględnienie indywidualnych aspektów klinicznych i anatomicznych

Wytyczne: zalecenia dotyczące leczenia rozwarstwienia aorty1

  • W przypadku wszystkich pacjentów z rozwarstwieniem aorty zalecana jest farmakoterapia obejmująca łagodzenie bólu i kontrolę ciśnienia tętniczego.
  • U pacjentów z rozwarstwieniem aorty typu A zalecana jest pilna operacja.
  • U pacjentów z ostrym rozwarstwieniem aorty typu A i nieprawidłową perfuzją narządów, interwencja hybrydowa (tj. należy rozważyć wymianę aorty wstępującej i/lub łuku aorty wraz z przezskórnym zabiegiem dodatkowej gałęzi aorty lub bocznej gałęzi tętnicy).
  • Przy niepowikłanym rozwarstwieniu aorty typu B zaleca się zawsze stosowanie farmakoterapii.
  • Przy niepowikłanym rozwarstwieniu aorty typu B należy również rozważyć wewnątrznaczyniową naprawę aorty piersiowej (TEVAR).
  • Przy powikłanym rozwarstwieniu aorty typu B zalecana jest wewnątrznaczyniowa naprawa aorty piersiowej (TEVAR).
  • Przy powikłanym rozwarstwieniu aorty typu B można rozważyć interwencję chirurgiczną.

Leczenie farmakologiczne

Obniżenie ciśnienia tętniczego

  • Cel obniżenia ciśnienia tętniczego,
    • obniObniżenie skurczowego ciśnienia tętniczego do <120 mmhg lub do najniższego poziomu umożliwiającego utrzymanie funkcji życiowych>
  • Dożylne leki przeciwnadciśnieniowe4
    • betaBeta-blokery (np. esmolol, metoprolol)
    • śŚrodki rozszerzające naczynia (np. labetolol (w ramach importu docelowego), nitroprusydek)
  • W dalszym przebiegu, przejście na doustne leki przeciwnadciśnieniowe
    • obniObniżenie do 130/80  mmHg i niżej (jeśli pozwala na to tolerancjatolerowane)
    • W większości przypadków konieczna jest terapia skojarzona z kilkoma lekami przeciwnadciśnieniowymi.

Analgezja

  • Odpowiednia analgezja, np. za pomocą opioidowych leków przeciwbólowych (morfina)

Leczenie chirurgiczne

Rozwarstwienie aorty typu A

  • Wskazanie do natychmiastowego leczenia chirurgicznego1
  • Otwarta chirurgiczna wymiana aorty na plastikową protezę aortalną
    • Często stosowanym materiałem do produkcji protez naczyniowych jest polimer zwany Dacron.
    • Dostępna jest również wstawka z zastawką (proteza naczyniowa z zastawką serca).
    • W przypadku długich rozwarstwień rozciągających się do dystalnej części aorty, stosuje się protezę naczyniową ze swobodnie unoszącym się dystalnym końcem w aorcie zstępującej, którą łączy się z inną protezą podczas drugiej operacji (technika trąby słonia, elephant trunk).
  • Utrzymanie krążenia przez płuco-serce
  • Jeśli to konieczne, podejmuje się dalsze działania w zakresie kardiochirurgii i chirurgii naczyniowej (np. naprawa zastawki aortalnej).
  • W przypadku nieprawidłowej perfuzji z uszkodzeniem narządu w razie potrzeby stosowane są interwencje hybrydowe.
    • otwartaOtwarta chirurgiczna wymiana aorty wstępującej i/lub łuku aorty
    • rRównoległy przezskórny zabieg na aorcie lub odpowiedniej tętnicy bocznej

Rozwarstwienie aorty typu B

  • Możliwe wskazanie do operacji, jeśli rozwarstwienie aorty typu B jest ostre i powikłane.1.
    • Leczenie wewnątrznaczyniowe jest często podstawowympodstawową leczeniemterapią z wyboru.
    • wW przypadku przeciwwskazań lub niepowodzenia terapii wewnątrznaczyniowej
  • Brakuje badań z randomizacją porównujących zabieg wewnątrznaczyniowy lub otwarty w przypadku ostrego powikłanego rozwarstwienia typu B.

TerapiaLeczenie wewnątrznaczyniowatrznaczyniowe

Wewnątrznaczyniowa naprawa aorty piersiowej (TEVAR)

  • Wskazania
    • powikPowikłane rozwarstwienie aorty typu B1
    • wW razie potrzeby, w przypadku niepowikłanego rozwarstwienia aorty typu B i zestawienia profilu ryzyka, np. :
      • duDuża średnica aorty
      • niekontrolowanyNiekontrolowany ból
      • oporneOporne na leczenie nadciśnienie tętnicze
      • czynnikiCzynniki ryzyka przewlekłej ekspansji
  • Zabieg
    • dostDostęp przez tętnicę udową wspólną
    • umieszczenieUmieszczenie stentgraftu w świetle naczynia
      • zakrycieZakrycie miejsca wejścia rozwarstwienia
      • Zapobiega to kompresji prawdziwego światła przez fakanałszywe światłorzekomy powstającecy pod ciśnieniem.
      • Prowadzi do krzepnięciawykrzepiania fałszywegow światłakanale rzekomym.
    • ryzykoRyzyko niedrożności gaodgałęzięń tętniczych aorty

Inne zabiegi specjalne

  • Implantacja stentów zaopatrujących rozwarstwienie (technika PETTICOAT)
  • Fenestracja wewnątrznaczyniowa
  • Technika "trąby słonia"
  • Procedura rewaskularyzacji poszczególnych gałęzi aorty

Zapobieganie

Przebieg, powikłania i  rokowanie

Przebieg

  • Choroba rozpoczyna się nagłym bólem w okolicy brzucha/pleców.
  • Często dochodzi do szybkiej progresji, która prowadzi do wstrząsu i zgonu pacjenta.

Powikłania

Rokowanie

  • Rozwarstwienie typu A wg klasyfikacji Stanford
    • 40–60% śmiertelności w ciągu pierwszych 48  godzin po zdarzeniu w przypadku braku leczenia1
    • poPo operacji 30-dniowa śmiertelność to 30%1
  • Niepowikłane rozwarstwienie typu B wg klasyfikacji Stanford z leczeniem zachowawczym14
    • 30-dniowa śmiertelność na poziomie 2,4%
    • wskaWskaźnik przeżycia po 1 roku 86,2–100%
    • wskaWskaźnik przeżycia po 5 latach 59–97,2%
  • Powikłane rozwarstwienie typu B wg klasyfikacji Stanford z terapią wewnątrznaczyniową14
    • 30-dniowa śmiertelność na poziomie 7,3%
    • wskaWskaźnik przeżycia po 1 roku 62–100%
    • wskaWskaźnik przeżycia po 5 latach 61–87%

Dalsze postępowanie

  • Regularna obserwacja kliniczna, np. miesiąc i 6  miesięcy po zdarzeniu, a następnie w odstępach rocznych1
    • regularneRegularne badania obrazowe (TK lub RM)1,13
    • śŚcisła kontrola ciśnienia tętniczego1
  • Po rekonstrukcji zastawek serca rocznecoroczne badanie echokardiograficzne
  • Po reimplantacji tętnic wieńcowych kontrola ergometryczna i, w razie wystąpienia objawów klinicznych,  koronarografia
  • Czynniki ryzyka progresji rozwarstwienia, powstania tętniaka
     lub pęknięcia:
    • śŚrednica aorty
    • nieodpowiednioNieodpowiednio leczone nadciśnienie tętnicze
    • perfuzjaPerfuzja fakanałszywegou światłarzekomego
    • zaawansowanyZaawansowany wiek biologiczny

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w  Deximed

Ilustracje

Tętniak aorty brzusznej z rozwarstwieniem w badaniu USG (dzięki uprzejmości sonographiebilder.de ©Albertinen-Diakoniewerk e.V., Hamburg)Tętniak aorty brzusznej z rozwarstwieniem w badaniu USG (dzięki uprzejmości sonographiebilder.de ©Albertinen-Diakoniewerk e.V., Hamburg)
Tętniak aorty brzusznej z  rozwarstwieniem w  badaniu USG (dzięki uprzejmości sonographiebilder.de © Albertinen-Diakoniewerk e. V., Hamburg).

Źródła

Wytyczne

  • European Society of Cardiology (ESC).  Aortic Diseases Guidelines. Stand 2015.  www.escardio.org

Literatur

  1. European Society of Cardiology (ESC). Aortic Diseases Guidelines. Stand 2015.  https://www.escardio.org/Guidelines/Clinical-Practice-Guidelines/Aortic-Diseases" href="https://www.escardio.org/Guidelines/Clinical-Practice-Guidelines/Aortic-Diseases" target="_blank">www.escardio.org
  2. Howard DP, Banerjee A, Fairhead JF, et al. Population-based study of incidence and outcome of acute aortic dissection and premorbid risk factor control: 10-year results from the Oxford Vascular Study. Circulation. 2013;127(20):2031-2037. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.112.000483  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23599348/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23599348/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Olsson C, Thelin S, Stahle E, et al. Thoracic aortic aneurysm and dissection: increasing prevalnece and improved outcomes reported in a nationwide population-based study of more than 14000 cases from 1987 to 2002 . Circulation 2006; 114: 2611-8.  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17145990/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17145990/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Pape LA, Awais M, Woznicki EM. Presentation, Diagnosis, and Outcomes of Acute Aortic Dissection: 17-Year Trends From the International Registry of Acute Aortic Dissection. J Am Coll Cardiol 2015 Jul 28; 66(4): 350-8. pmid:26205591  http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=26205591[uid]" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=26205591[uid]" target="_blank">PubMed
  5. Singh S, Nautiyal A. Aortic Dissection and Aortic Aneurysms Associated with Fluoroquinolones: a Systematic Review and Meta-Analysis of Observational Studies. Am J Med 2017. pmid:28739200  http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=28739200[uid]" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=28739200[uid]" target="_blank">PubMed
  6. Pasternak B, Inghammar M, Svanström H. Fluoroquinolone use and risk of aortic aneurysm and dissection: Nationwide cohort study. BMJ 2018 Mar 8; 360: k678. pmid: 29519881  http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=29519881[uid]" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=29519881[uid]" target="_blank">PubMed
  7. Gopalakrishnan C, Bykov K, Fischer MA, Connolly JG, Gagne JJ, Fralick M. Association of Fluoroquinolones With the Risk of Aortic Aneurysm or Aortic Dissection. JAMA Intern Med. 2020. PMID: 32897307.  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32897307/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32897307/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  8. Rogers AM, Hermann LK, Booher AM, et al. Sensitivity of the aortic dissection detection risk score, a novel guideline-based tool for identification of acute aortic dissection at initial presentation: results from the international registry of acute aortic dissection. Circulation. 2011;123(20):2213-2218. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.110.988568  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21555704/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21555704/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  9. Klompas M. Does this patient have an acute thoracic aortic dissection?. JAMA 2002; 287: 2262-72. PubMed
  10. Thrumurthy SG, Karthikesalingam A, Patterson BO, et al. The diagnosis and management of aortic dissection. Clinical review. BMJ 2012; 344: d8290. BMJ (DOI)
  11. Hagan PC, Nienaber CA, Isselbacher EM, et al. The International Registry of Acute Aortic Dissection (IRAD) : new insights into an old disease. JAMA 2000; 283: 897-903. PubMed
  12. Shiga T, Wajima Z, Apfel CC, Inoue T, Ohe Y. Diagnostic Accuracy of Transesophageal Echocardiography, Helical Computed Tomography, and Magnetic Resonance Imaging for Suspected Thoracic Aortic Dissection: Systematic Review and Meta-analysis. Arch Intern Med 2006; 166: 1350-6. PubMed
  13. Safi HJ, Estrera AL. Aortic dissection. Br J Surg 2004; 91: 523-5. PubMed
  14. Moulakakis KG, Mylonas SN, Dalainas I, Kakisis J, Kotsis T, Liapis CD. Management of complicated and uncomplicated acute type B dissection. A systematic review and meta-analysis. Ann Cardiothorac Surg. 2014;3(3):234-246. doi:10.3978/j.issn.2225-319X.2014.05.08  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24967162/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24967162/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

Autor*innenAutorzy

  • Jonas Klaus, Arztlekarz, Freiburg im Breisgau
  • Tomasz Tomasik; dr hab. n. med. Prof.; specjalista medycyny rodzinnej; Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
  • Tomasz Sobalski; specjalista medycyny rodzinnej; NZOZ Gabinet Lekarza Rodzinnego Tomasz Sobalski Zielonki (recenzent)
I71; I71-:; I710; I710-:; I711; I713; I715; I718; I719; Q25; Q254
aortaaneurisme; aortadisseksjon; dissekerende aneurisme; Aortadissektion
AkuteOstre Aortendissektionrozwarstwienie aorty; AneurysmaTętniak dissecansrozwarstwia się; AortendissektionRozwarstwienie aorty; AkutesOstry Aortensyndromzespół aortalny; AkutesOstre Aortensyndromrozwarstwienie aorty; AASŚródścienny krwiak aorty; akutePenetrujący Aortendissektionwrzód aorty; AAD;Urazowe Intramuralesuszkodzenia Aortenhämatom; IMH; Penetrierendes Aortenulkus; PAU; Traumatische Aortenverletzungen; TAVaorty; Intima; MediaKrwiak śródścienny; intramuralesStent-graft Hämatomaorty; AortenstentgraftDakron; DacronProteza naczyniowa; Gefäßprothese;Chirurgia Gefäßchirurgienaczyniowa; TEVAR; ThorakaleWewnątrznaczyniowa endovaskulärenaprawa Aortenreparaturaorty piersiowej; Technika trąby słonia; Kanał rzekomy; Klasyfikacja Stanford
Rozwarstwienie aorty
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Rozwarstwienie aorty odnosi się do uszkodzenia wewnętrznej ściany aorty z krwawieniem między warstwami ściany naczynia. W zależności od lokalizacji w klasyfikacji StanfordaStanford rozróżnia się rozwarstwienia typu A obejmujące aortę wstępującą i/lub łuk aorty oraz rozwarstwienia typu B ograniczone do aorty zstępującej.
Medibas Polska (staging)
Rozwarstwienie aorty
/link/0fa9ad5bf0924138bf394d7fa5fa544f.aspx
/link/0fa9ad5bf0924138bf394d7fa5fa544f.aspx
rozwarstwienie-aorty
SiteDisease
Rozwarstwienie aorty
K.Reinhardt@gesinform.de
Klive.Reinhardt@gesinformcom#aleksbelz@gmail.decom
pl
pl
pl