Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Gorączka reumatyczna

Streszczenie

  • Definicja: Choroba autoimmunologiczna występująca po zakażeniu paciorkowcem grupy A (group A streptococcus — GAS). Reakcja krzyżowa z własną tkanką organizmu („naśladownictwo molekularne”) prowadzi do ogólnoustrojowej reakcji zapalnej z możliwym zajęciem stawów, serca i OUN.
  • Częstość występowania: W zachodnich krajach uprzemysłowionych obecnie bardzo rzadka, w krajach rozwijających się i wschodzących powszechna choroba o znacznej zachorowalności i śmiertelności. Szczyt zachorowań przypada między 5. a 15. rokiem życia.
  • Objawy: Ostra choroba gorączkowa około 2–3 tygodnie po zakażeniu układu oddechowego z ogólnym osłabieniem, bolesnym zapaleniem wielostawowym, zmianami skórnymi, ograniczoną odpornością fizyczną, mimowolnymi, nadmiernymi ruchami (pląsawica mała).
  • Obraz kliniczny: Rozpoznanie na podstawie kryteriów Jonesa: zapalenie całego serca, zapalenie wielostawowe, pląsawica mała, rumień brzeżny i guzki podskórne. Często towarzyszą jej bóle stawów, gorączka, podwyższenie OB i CRP.
  • Diagnostyka: Diagnostyka kliniczna wsparta diagnostyką laboratoryjną, wykrywanie patogenów, EKG, echokardiografia, oraz, jeśli to konieczne, USG stawów.
  • Terapia: Antybiotykoterapia (penicylina), leczenie objawowe NLPZ, a w razie potrzeby prednizolon. Profilaktyka antybiotykowa zapobiegająca nawrotom, i w razie konieczności profilaktyka zapalenia wsierdzia.

Informacje ogólne

Definicja

Częstość występowania

  • W zachodnich krajach uprzemysłowionych zapadalność i chorobowość od dziesięcioleci stale spada, a choroba jest niezwykle rzadka.
    • Zapadalność wynosi 0,1-1 przypadków na 100 000 mieszkańców rocznie w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej.
    • W brytyjskim badaniu kohortowym z 2013 r. 14 610 dorosłych pacjentów z ostrym bólem gardła było obserwowanych przez 1 miesiąc bez przypadku ostrej gorączki reumatycznej lub innej choroby popaciorkowcowej2.
    • Metaanaliza Cochrane nie wykazała przypadków ostrej gorączki reumatycznej po zapaleniu migdałków w badaniach w zachodnich krajach uprzemysłowionych po 1975 roku (1036 przypadków bez antybiotykoterapii, 1448 przypadków z antybiotykoterapią)1.
  • Częstość występowania choroby jest globalnie zależna od warunków geograficznych i społeczno-ekonomicznych.
    • W krajach rozwijających odnotowuje się co najmniej 280 000 nowych przypadków rocznie4.
    • Zapadalność w Europie Wschodniej, na Środkowym Wschodzie, w Azji i Australii wynosi 10–120 przypadków na 100 000 mieszkańców rocznie.
  • Na całym świecie jest około 15–30 milionów przypadków reumatycznej choroby serca4-5.
    • z czego około 2,4 miliona to dzieci6
    • Chorobowość reumatycznej choroby serca nadal rośnie na całym świecie4.
    • szacowana liczba zgonów to 230 000–350 000 rocznie5
      • głównie w regionach Oceanii, Azji Południowej i Afryki Subsaharyjskiej
  • Rozkład według wieku
    • apogeum częstości około 10. roku życia
    • Choroba dotyka głównie dzieci w wieku od 5 lat.
      • Tylko 5% przypadków dotyczy dzieci poniżej 5 roku życia7.
    • Choroba niemalże nie występuje u dzieci w wieku poniżej 2 lat7.
    • U dorosłych powyżej 35. roku życia choroba występuje bardzo rzadko.

Etiologia i patogeneza

  • Paciorkowce beta-hemolizujące grupy A (GAS, Streptococcus pyogenes) początkowo prowadzą do ostrego zapalenia gardła, zapalenia migdałków lub szkarlatyny3.
  • Powstałe przeciwciała przeciwko paciorkowcom wykazują reakcję krzyżową przeciwko własnym antygenom organizmu w przebiegu choroby8-9.
    • podobieństwo strukturalne między białkami M patogenów i endogennych typów tkanek
    • Dotyczy to głównie tkanek serca i stawów, rzadziej komórek nerwowych zwojów podstawy mózgu (pląsawica)3.
    • Poinfekcyjna reakcja autoimmunologiczna jest również znana jako „naśladownictwo molekularne”3.
  • Gorączka reumatyczna występuje głównie po zakażeniu określonymi serotypami, które z tego powodu nazywane są „szczepami reumatogennymi”.
    • Objawy ostrej gorączki reumatycznej pojawiają się zwykle 2–3 tygodnie po zakażeniu paciorkowcami, ale mogą również wystąpić wcześniej lub później.
  • Histologicznie w tkance serca stwierdza się nacieki zapalne z leukocytów wielojądrzastych i limfocytów, a także charakterystyczne ziarniniakowe guzki Aschoffa.
    • W dłuższej perspektywie dochodzi do przebudowy tkanki łącznej i zwyrodnienia zajętej tkanki.

Czynniki predysponujące

  • Nabyte (nieleczone) zakażenie górnych dróg oddechowych beta-hemolizującymi paciorkowcami grupy A wg podziału Lancefield (GAS)
  • Pochodzenie z regionów o wysokiej zapadalności na ARF
  • Ubóstwo, niedożywienie, niski status społeczno-ekonomiczny3
  • Zatłoczenie (ponadprzeciętna liczba osób na gospodarstwo domowe lub przestrzeń życiową)3
  • Predyspozycje genetyczne (m.in. antygeny HLA MHC klasy II)3

ICD-10

  • I00 Choroba reumatyczna bez informacji o zajęciu serca
  • I01 Gorączka reumatyczna z zajęciem serca
    • I01.0 Ostre reumatyczne zapalenie osierdzia
    • I01.1 Ostre reumatyczne zapalenie wsierdzia
    • I01.2 Ostre reumatyczne zapalenie mięśnia sercowego
    • I01.8 Inne ostre choroby reumatyczne serca
    • I01.9 Ostra choroba reumatyczna serca, nieokreślona
  • I02. Pląsawica reumatyczna
    • I02.0 Pląsawica reumatyczna z zajęciem serca
    • I02.9 Pląsawica reumatyczna bez zajęcia serca
  • I05.-: Choroby reumatyczne zastawki mitralnej
  • I06.-: Choroby reumatyczne zastawki aortalnej
  • I07.-: Choroby reumatyczne zastawki trójdzielne
  • I09.-: Inne reumatyczne choroby serca

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Rozpoznanie kliniczne3
  • Rozpoznanie opiera się na kryteriach Jonesa (ostatnio zaktualizowanych w 2015 r.)10.
    • Aktualizacja uwzględnia znaczące różnice w zapadalności między krajami rozwijającymi się i wschodzącymi a krajami uprzemysłowionymi10.
  • Dowody na obecne lub niedawne zakażenie paciorkowcami grupy A (zapalenie gardła, zapalenie migdałków lub szkarlatyna)

Kryteria Jonesa10

  • Ostra gorączka reumatyczna jest uznawana za zdiagnozowaną, gdy zostaną spełnione:
    • 2 główne kryteria lub
    • 1 główne kryterium i 2 kryteria drugorzędne
  • Kryteria główne
  • Kryteria drugorzędne
    • bóle (wielo)stawowe
    • gorączka ≥38,5°C
    • podwyższone wyniki OB(≥60 mm/h) i CRP (≥3,0 mg/dl)
    • wydłużony odstęp PQ (dla danego wieku)
  • Rozszerzenie kryteriów dla pacjentów z populacji ryzyka10
    • definicja grupy ryzyka
      • wysoka zapadalność na ARF (≥2 na 100 000 uczniów w wieku szkolnym) lub
      • wysoka chorobowość reumatycznej choroby serca (≥1 na 1000 pacjentolat)
      • Jeśli nie ma pewności co do zakwalifikowania pacjenta do grupy, zakłada się zwiększone ryzyko.
    • Głównymi kryteriami są zapalenie jednego lub wielu stawów.
    • Ból pojedynczego stawu, gorączka ≥38°C lub OB ≥30 mm/h lub CRP ≥3,0 mg/dl są uważane za kryteria drugorzędne.
  • Wyjątki (diagnoza poza kryteriami Jonesa)
    • zapalenie mięśnia sercowego z wyraźnym odniesieniem do wcześniejszego zakażenia paciorkowcami w wywiadzie
    • pląsawica mała (po wykluczeniu innych chorób OUN)
    • nawrót ARF
    • oznaki zakażenia paciorkowcami
      • dodatni posiew paciorkowców grupy A (GAS)
      • pozytywny test antygenowy
      • zwiększone lub rosnące miano przeciwciał paciorkowcowych

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

Badanie przedmiotowe

  • Ogólne badanie przedmiotowe

Zapalenie (wielo-)stawowe

  • Najczęstszy objaw (>75% przypadków)3
  • Zajęcie kilku stawów (zapalenie wielostawowe), bardzo bolesne (bóle stawów)
  • Zapalenie „wędruje” zazwyczaj z jednego stawu do drugiego3.
    • Zmianami chorobowymi są zwykle objęte kolana, staw skokowy, łokcie i stawy dłoni.
  • Opuchlizna, tkliwość, nadmierne ucieplenie, ból podczas poruszania zajętym stawem
    • Zwłóknienie okołostawowe stawów MCP może prowadzić do ulnaryzacji (artropatii Jaccouda).
  • Zwykle ustępuje samoistnie po maksymalnie 4 tygodniach3.
  • Dobra reakcja objawów na niesteroidowe leki przeciwzapalne

Zapalenie serca

Pląsawica mała

  • Pląsawica mała jest mniej powszechnym objawem (10–30% przypadków)3.
  • Nagłe, mimowolne, nieregularne, szybkie, asymetryczne ruchy kończyn lub głowy i twarzy.
    • Często towarzyszą im objawy neuropsychiatryczne (np. niestabilność emocjonalna, epizody psychotyczne).
  • Objawy trwają zwykle 2–3 miesiące, po czym zazwyczaj ustępują samoistnie11.
  • Może występować jako pojedynczy objaw3.

Objawy skórne

  • Objawy skórne są rzadkie (0–10%), ale charakterystyczne dla ARF3.
  • Guzki podskórne3
    • twarde, bezbolesne, podskórne guzki o średnicy do 2 cm
    • wyczuwalne zwłaszcza na kościach po stronie prostowników kończyn i wzdłuż kręgosłupa
  • Rumień brzeżny (pierścieniowaty)3
    • trzewna osutka grudkowo-plamkowa
      • praktycznie nigdy na twarzy, wnętrzu dłoni lub podeszwach stóp
    • jasnoczerwono-brązowawe wykwity z zaznaczonymi brzegami, jaśniejsze w kierunku środka
    • Nie swędzą ani nie bolą.
    • szybkie rozprzestrzenianie się, przejściowa manifestacja

Badania uzupełniające

Badania laboratoryjne

  • Diagnostyka laboratoryjna
  • Badanie ogólne moczu
  • Potwierdzenie obecności patogenu
    • dodatni posiew paciorkowców z wymazu z gardła 
      • Złoty standard, ale często wychodzi negatywny.
    • wykrywanie antygenu paciorkowców
      • słaba czułość
    • podwyższone markery paciorkowcowe (silnie podwyższone lub wzrost miana o 2 poziomy)
      • miano antystreptolizyny (ASO) 1 tydzień po zakażeniu (maks. miano 3–6 tygodni po zakażeniu)
      • miano antydezoksyrybonukleazy B (ADNase) 1–2 tygodnie (maks. miano 6–8 tygodni po zakażeniu)
    • negatywny wynik testu i brak wzrostu miana tylko w 8% przypadków
  • Antybiotykoterapia może zapobiec rozwojowi reakcji przeciwciał.
  • W przypadku podejrzenia klinicznego, ale ujemnego wyniku testu serologicznego, zaleca się ponowne pobranie materiału ok. 2 tygodnie później.

EKG

  • Niezbędne do wykrycia zajęcia serca
    • np. tachykardia, wydłużenie PQ i zaburzenia repolaryzacji
  • 24-godzinny elektrokardiogram zalecany w przypadku nieprawidłowości
    • częstości akcji i zaburzeń rytmu serca

Diagnostyka specjalistyczna

  • Specyficzna diagnostyka (echokardiografia, ultrasonografia stawów) powinna być przeprowadzana przez kardiologów dziecięcych we współpracy z reumatologami dziecięcymi.

Echokardiografia

  • Kluczowe badanie w celu określenia zajęcia serca3,10,12.
    • Wykrywalne są również zmiany subkliniczne.
  • Możliwe wyniki3,12
  • Za pomocą echokardiografii można wykryć zajęcie serca w 70–80% przypadków zdiagnozowanej gorączki reumatycznej.
    • znacznie częściej niż w przypadku czysto przedmiotowej oceny serca (szmery serca)

Badanie USG stawów

  • Nie jest konieczne do postawienia rozpoznania
  • Oznaki wysięku w stawie lub przerost błony maziowej
  • Umożliwia rozróżnienie między bólem stawów a zapaleniem stawów.

RTG klatki piersiowej

  • Nie jest konieczne do postawienia rozpoznania
  • Przy duszności w celu wykluczenia zmian płucnych

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • W przypadku podejrzenia choroby należy skierować pacjenta do pediatry specjalizującego się w kardiologii dziecięcej lub mającego doświadczenie w reumatologii.

Terapia

Cele terapii3

  • Wyleczenie zakażenia paciorkowcowego, a tym samym usunięcie antygenu
  • Leczenie ogólnoustrojowego stanu zapalnego
  • Terapia chorób wtórnych
  • Profilaktyka nawrotów i środowiskowa

Ogólne informacje o terapii

  • Wszystkie objawy z wyjątkiem zapalenia serca zwykle ustępują samoistnie13.
  • Terapia może zapobiegać postępowi choroby i nawrotom, ale nie może wyleczyć istniejącej reumatycznej choroby serca.

Leczenie ostrej gorączki reumatycznej (ARF)

  • Antybiotykoterapia zakażenia paciorkowcami
    • eliminacja antygenu
    • natychmiastowe rozpoczęcie leczenia po pobraniu wymazu z gardła i wykonaniu szybkiego testu na obecność paciorkowców
    • Antybiotykiem z wyboru jest penicylina.
      • penicylina V przez 10 dni
      • dawkowanie: 100 000 j.m./kg m.c. na dobę doustnie
      • odstęp między dawkami: w 3 pojedynczych dawkach maks. 3 x 1,2 Mega
    • w przypadku uczulenia na penicylinę alternatywnie
      • makrolidy, np. klarytromycyna przez 10 dni
      • cefalosporyny przez 10 dni
    • leczenie antybiotykami niezależnie od wyniku wymazu z nosogardzieli
  • Leczenie ogólnoustrojowego stanu zapalnego
    • leczenie objawowe wysokimi dawkami NLPZ
      • np. ibuprofen 30 mg/kg na dobę w 3 pojedynczych dawkach
    • aż do ustąpienia gorączki i normalizacji parametrów stanu zapalnego
    • Historyczne zalecenia dotyczące terapii wysokimi dawkami ASA nie są już aktualne ze względu na potencjalne działania niepożądane.
  • Terapia zapalenia stawów
    • leczenie objawowe NLPZ
      • ibuprofen
      • alternatywnie naproksen (15 mg/kg m.c. na dobę w 2 dawkach przez co najmniej 3 miesiące)
    • Jeśli to konieczne, doustne glikokortykosteroidy w małych dawkach, jeśli NLPZ nie są tolerowane.
    • fizjoterapia, krioterapia miejscowa lub terapia ciepłem
  • Leczenie ciężkiego zapalenia mięśnia sercowego (zaburzenia czynności lewej komory, niewydolność serca, blok AV)
    • początkowo prednizolon
      • 2 mg/kg masy ciała na dobę, maks. 80 mg na dobę w 2–3 dawkach pojedynczych
      • zmniejszenie dawki najwcześniej po 2 tygodniach
      • dalsza redukcja przy jednoczesnym stosowaniu NLPZ13
    • leczenie możliwej niewydolności serca
  • Ani NLPZ, ani steroidy nie wpływają na rokowanie w przypadku zajęcia zastawek.

Inne terapie

  • Kardiochirurgia lub inna terapia interwencyjna
    • np. drenaż osierdzia, zabieg/operacja zastawki
    • dla wskazań elektywnych co najmniej po 1 roku po ARF
  • W razie potrzeby leczenie pląsawicy małej z wyraźnymi objawami
    • np. walproinian lub karbamazepina
    • Z reguły pląsawica mała nie wymaga leczenia.

Zapobieganie

  • Antybiotykoterapia zakażenia Streptococcus A (zapalenia gardła, zapalenia migdałków, szkarlatyny)
    • kontrowersyjne korzyści w zachodnich krajach uprzemysłowionych
      • Z klinicznego punktu widzenia w przypadku bólu gardła nie jest możliwe prawidłowe rozróżnienie między genezą bakteryjną i wirusową.
      • Szczepy GAS, które mogą potencjalnie prowadzić do powikłań immunologicznych, są rzadkie w zachodnich krajach uprzemysłowionych.
      • W metaanalizie Cochrane nie stwierdzono przypadków ARF w zachodnich krajach uprzemysłowionych w 1036 przypadkach bez antybiotykoterapii i 1448 przypadkach z antybiotykoterapią w kontrolowanych badaniach dotyczących zapalenia migdałków i gardła od 1975 r.1.
      • brak dowodów na przeciwdziałanie powikłaniom immunologicznym przez stosowanie antybiotyków w przypadku szkarlatyny
    • U dzieci i młodzieży (wiek ≤15 lat) z ostrym bólem gardła bez niepokojących objawów należy pominąć antybiotykoterapię, jeśli wynik szybkiego testu na obecność GAS jest ujemny.
      • dalsze indywidualne konsultacje, diagnostyka i terapia w przypadku zwiększonego ryzyka ostrej gorączki reumatycznej (np. szczególne warunki życia, wcześniejsze choroby, historia podróży, pochodzenie etniczne

Monitorowanie, profilaktyka środowiskowa i profilaktyka nawrotów

  • W zależności od uszkodzenia serca
  • Profilaktyka nawrotu choroby
    • po ARF, wysokie ryzyko nawrotu przy ponownym zakażeniu Streptococcus typu A
    • Nawroty mogą być poważniejsze i pogłębiać uszkodzenie serca.
    • Profilaktyka antybiotykowa ponownego zakażenia jest zalecana u wszystkich pacjentów z RF (również po izolowanej pląsawicy małej).
    • najskuteczniejsza profilaktyka to penicylina benzatynowa G domięśniowo, alternatywnie penicylina V lub erytromycyna
    • czas trwania profilaktyki nawrotów (decyzja interdyscyplinarna!)
      • ARF z zapaleniem mięśnia sercowego i trwałą wadą zastawki serca: 10 lat lub do 40 roku życia, czasami przez całe życie
      • ARF z zapaleniem mięśnia sercowego bez trwałej choroby zastawki serca: 10 lat lub do ukończenia 21 roku życia
      • ARF bez zapalenia serca: 5 lat lub do ukończenia 21 roku życia
  • Profilaktyka środowiskowa
    • wymaz z gardła u wszystkich członków rodziny
    • W przypadku wykrycia paciorkowców grupy A zalecana jest antybiotykoterapia.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Choroba z objawami przeważnie samoistnie ustępującymi w ciągu tygodni do kilku miesięcy
    • Zapalenie wielostawowe zwykle ustępuje samoistnie po 4 tygodniach3.
    • Objawy skórne są rzadkie i tymczasowe3.
    • pląsawica mała o przedłużonym przebiegu, zwykle ustępująca samoistnie po 2–3 miesiącach3,11
  • Przebieg zapalenia serca jest zmienny.
    • związany ze zwiększoną śmiertelnością
    • w ostrej fazie z powodu zapalenia mięśnia sercowego
    • następnie z powodu przewlekłego zaburzenia serca z uszkodzeniem zastawek serca

Powikłania

Rokowanie

  • Zajęcie serca może prowadzić do przewlekłej reumatycznej choroby serca, szczególnie w przypadku niewydolności zastawki lewej komory.
  • W przypadku nawrotów istnieje znacznie zwiększone ryzyko przewlekłej choroby serca.
    • Za śmiertelność odpowiedzialne jest przede wszystkim zajęcie serca4.
    • niska śmiertelność wynosząca 1–2% w fazie ostrej

Dalsze postępowanie

  • Regularne kontrole kardiologiczne są zalecane w przypadku reumatycznej choroby serca po ARF.

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Quellen

Literatur

  1. Spinks A, Glasziou PP, Del Mar CB. Antibiotics for sore throat. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Nov;2013(11):CD000023. doi: 10.1002/14651858.CD000023.pub4 PMID: 24190439 PMCID: PMC6457983. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  2. Little P, Stuart B, Hobbs FD, Butler CC, Hay AD, Campbell J, Delaney B, Broomfield S, Barratt P, Hood K, Everitt H, Mullee M, Williamson I, Mant D, Moore M; DESCARTE investigators. Predictors of suppurative complications for acute sore throat in primary care: prospective clinical cohort study. BMJ. 2013 Nov 25;347:f6867. doi: 10.1136/bmj.f6867. PMID: 24277339; PMCID: PMC3898431. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Karthikeyan G, Guilherme L. Acute rheumatic fever. Lancet. 2018 Jul 14;392(10142):161-174. doi: 10.1016/S0140-6736(18)30999-1. Epub 2018 Jun 29. Erratum in: Lancet. 2018 Sep 8;392(10150):820. PMID: 30025809. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Seckeler MD, Hoke TR. The worldwide epidemiology of acute rheumatic fever and rheumatic heart disease. Clin Epidemiol 2011; 3: 67-84. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Watkins DA, Johnson CO, Colquhoun SM et al.. Global, Regional, and National Burden of Rheumatic Heart Disease, 1990–2015. N Engl J Med 2017; 377: 713-722. www.nejm.org
  6. Lozano R, Naghavi M, Foreman K, et al. Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010. Lancet. 2012;380:2095-2128. PubMed
  7. Tani LY, Veasy LG, Minich LL and Shaddy RE. Rheumatic fever in children younger than 5 years: is the presentation different? Pediatrics 2003; 112: 1065-8. www.unboundmedicine.com
  8. Martin WJ, Steer AC, Smeesters PR, et al. Post-infectious group A streptococcal autoimmune syndromes and the heart. Autoimmun Rev. 2015 2015 Aug;14(8):710-25. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  9. Carapetis FR, McDonald M, Wilson NJ. Acute rheumatic fever. Lancet 2005; 366: 155-68. PubMed
  10. Gewitz MH, Baltimore RS, Tani LY, Sable CA, Shulman ST, Carapetis J, Remenyi B, Taubert KA, Bolger AF, Beerman L, Mayosi BM, Beaton A, Pandian NG, Kaplan EL; American Heart Association Committee on Rheumatic Fever, Endocarditis, and Kawasaki Disease of the Council on Cardiovascular Disease in the Young. Revision of the Jones Criteria for the diagnosis of acute rheumatic fever in the era of Doppler echocardiography: a scientific statement from the American Heart Association. Circulation. 2015 May 19;131(20):1806-18. doi: 10.1161/CIR.0000000000000205. Epub 2015 Apr 23. Erratum in: Circulation. 2020 Jul 28;142(4):e65. PMID: 25908771. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  11. Hilario MO, Terreri MT. Rheumatic fever and post-streptococcal arthritis.. Best Pract Res Clin Rheumatol 2002. www.ncbi.nlm.nih.gov
  12. Hilario MO, Andrade JL, Gasparian AB et al.. The value of echocardiography in the diagnosis and followup of rheumatic carditis in children and adolescents: a 2 year prospective study.. J Rheumatol 2000; 4: 1082-6. www.ncbi.nlm.nih.gov
  13. Cilliers A, Adler AJ, Saloojee H. Anti-inflammatory treatment for carditis in acute rheumatic fever. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 5. Art. No.: CD003176. DOI: 10.1002/14651858.CD003176.pub3. DOI
  14. Anon. United Kingdom and United States joint report: the natural history of rheumatic fever and rheumatic heart disease - ten-year report of a cooperative clinical trial of ACTH, cortisone, and aspirin. Circulation 1965; 32: 457-76. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

Autor*innen

  • Jonas Klaus, Arzt, Freiburg im Breisgau
I00; I01; I010; I011; I012; I018; I019; I02; I020; I029; I05-:; I06-:; I07-:; I09-:
giktfeber; revmatisk feber; Reumatisk feber
Streptokokkeninfektion; GAS; postinfektiöse Autoimmunreaktion; molekulares Mimikry; Mitralklappeninsuffizienz; Aortenklappeninsuffizienz; rheumatische Herzerkrankung; Streptokokken Gruppe A; Streptococcus pyogenes; Lancefield Gruppe A; Entzündung der Gelenke; Gelenksentzündung; Arthralgie; Polyarthralgie; Polyarthritis; Erythema marginatum; Erythema anulare; Chorea minor; Chorea; Jones-Kriterien; rheumatogene Stämme; Jaccoud-Arthritis; Aschoff-Knötchen; Tonsillopharyngitis
Gorączka reumatyczna
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Choroba autoimmunologiczna występująca po zakażeniu paciorkowcem grupy A (group A streptococcus — GAS). Reakcja krzyżowa z własną tkanką organizmu („naśladownictwo molekularne”) prowadzi do ogólnoustrojowej reakcji zapalnej z możliwym zajęciem stawów, serca i OUN.
Medibas Polska (staging)
Gorączka reumatyczna
/link/093b50008a684efd8f41f9a4bfeda7d0.aspx
/link/093b50008a684efd8f41f9a4bfeda7d0.aspx
rheumatischesgoraczka-fieberreumatyczna
SiteDisease
Gorączka reumatyczna
K.Reinhardt@gesinform.de
Kj.Reinhardt@gesinformmroz@konsylium24.depl
pl
pl
pl