Zespół posturalnej tachykardii ortostatycznej (POTS)
Streszczenie
Definicja: objawowyObjawowy wzrost częstości akcji serca (≥30 uderzeń/min.) po wstaniupionizacji, trwający powyżej 30 sekund, przy braku hipotonii ortostatycznej.
Częstość występowania:ok.Około 0,2%. Występuje najczęściej u nastolatków i dorosłych w wieku od 15 do 50 lat, stosunek kK:mM wynosi ok.około 5:1. TymczasemObserwuje się rosnącacą chorobowość w kontekście zespołu post-COVID.
Objawy: sennoSenność, zawroty głowy, uczucie kołatanieatania serca, pocenie się, drżenie, niewyraźne widzenie, uczucie osłabienia. Bardzo rzadko występują omdlenia.
WynikiBadanie fizykalne: Po wstaniu z pozycji leżącej na plecach wzrost częstości akcji serca ≥30 uderzeń/min. Brak znaczącego spadku ciśnienia tętniczego.
Diagnostyka: ogólnie zaZa pomocą próby ortostatycznej (testu Schellonga), Ww indywidualnych przypadkach test pochyleniowy (tilt test).
Leczenie: przedePrzede wszystkim działaniapostępowanie ogólnezachowawcze (trening fizyczny, zwiększone przyjmowanie płynów i soli, pończochy uciskowe, itp.). W przypadkurazie niewystarczającej skuteczności stosuje się dodatkowe lekifarmakoterapię (np. propranolol, fludrokortyzon, itp.). Rokowanie jest zazwyczaj dobre.
Informacje ogólne
Definicja
Zgodnie z definicją Międzynarodowej Grupy Konsensusu z 2015 r.roku, zespół tachykardii posturalnej (POTS) występuje, jeśli spełnione są następujące kryteria1:
częste objawy w pozycji stojącej, takie jak zawroty głowy, senność, kołatania serca, drżenie, osłabienie, niewyraźne widzenie, nietolerancja wysiłku
wzrost częstości akcji serca ≥30 uderzeń/min.minutę po wstaniu z pozycji leżącej na plecach2
≥40 uderzeń/min.minutę dla osób w wieku od 12 do 19 lat
średni wiek w momencie wystąpienia choroby ok.około 30 lat23
Dane dotyczące współczynnika chorobowości mogą wymagać korekty w kontekście nowego zespołu post-COVID, - wydaje się, że wśród pacjentów z zespołem po post-COVID ok.około 30% wykazuje objawy POTS.34.
Czynniki genetyczne: przypadki z rodzinnym występowaniem wskazujsugerują na przyczynę genetyczną.67.
Patogeneza
Uważa się, że do rozwoju POTS przyczynia się szereg mechanizmów patofizjologicznych.
POTS, jest wspktólnym odcinkiem końcowym tychre częściowo nakładających się mechanizmna siebie, prowadząc do wystąpienia objawów choroby.78.
U pacjentów z POTS stabilizacja ciśnienia tętniczego w pozycji stojącej odbywa się bardziejw większym stopniu poprzez stymulację serca niż poprzez skurcz naczyń obwodowych.89.
zaburzenieprzewaga zaburzeń skurczu naczyń na pierwszym planie: POTS neuropatyczny
aktywacjaprzewaga aktywacji współczulna na pierwszym planieczulnej: POTS hiperadrenergiczny910
Nawet u 70% pacjentów z POTS występuje hipowolemia (np. z powodu zmniejszonego spożycia płynów, silnego pocenia się).1011.
Mechanizmy autoimmunologiczne: u niektórych pacjentów stwierdza się zwiększone miano przeciwciał oddziałujących z receptorami adrenergicznymi i cholinergicznymi.1011-1213.
Podejrzenie wzrostu kumulacjiliczby przypadków POTS po podaniu szczepionki przeciw HPV nie zostało uzasadnionepotwierdzone po analizie przeprowadzonej przez Europejską Agencję Leków (EMA).14-15
Istnieje wiele hipotez patofizjologicznych dotyczących patofizjologii POTS po przebyciu COVID, w tymprzebiegu autoimmunologicznazespołu post-COVID. Obejmują one m.in. reakcje autoimmunologiczne, dysfunkcjadysfunkcję autonomicznaautonomiczną, bezpośredniarednią toksyczność SARS-CoV-2 wobec autonomicznego układu nerwowego, zakażenie ośrodkowego układu nerwowego przez SARS-CoV-2.16
DekondycjonowanieZmniejszenie wydolności fizycznej: Czczęsto współwystępujące dekondycjonowaniez POTS, prawdopodobnie nie jest samodzielnym mechanizmem wyzwalającym, ale przyczynia się do zaostrzeń objawów POTS.1011.
Czynniki predysponujące
ZPOTS występowaniempuje POTSw wiążeprzebiegu się wielewielu chorób:13,317,611,1017-18:
Kryteria diagnostyczne ME/CFS (encefalomielopatia mięśniowa/zespół przewlekłego zmęczenia, ewentualnie występującyce również w kontekście przebiegu zespołu post-COVID) można znaleźć w artykuleZespół przewlekłego zmęczenia (CFS).
nietolerancja wysiłku
PEM (Post Exertional Malaise,- gwałtowna i negatywna reakcja organizmu na podjęcie wysiłkuek)
pogorszenienasilenie objawów zmniejszonej odporności/zmęczeniawyczerpania po podjęciu wysiłku fizycznymfizycznego i/lub poznawczychumysłowego
PEM jest kryterium diagnostycznym wME/CFS, może również występować w kontekście zespołu po post-COVID.
U wybranych pacjentów pomocne w wyjaśnieniudiagnostyce mogą być testybadania laboratoryjne (morfologia krwi, parametry tarczycowe).
U wybranych pacjentów można rozważyć 24-godzinne EKG.
U wybranych pacjentów można rozważyć badania dodatkowe, takie jak test pochyleniowy, testybadanie funkcji autonomicznego układu nerwowego, próba wysiłkowa, echokardiografia przezklatkowa.
Wskazania do skierowania do specjalisty
Jeśli rozpoznanie jest niepewne, ewentualnie skierowanie np. na test pochyleniowy.
Leczenie
Cele leczenia
Złagodzenie objawów
Ogólne informacje o leczeniu
Istnieje niewiele dowodów naukowych dotyczących strategii leczenia.1.
Często konieczne jest połączenie kilku metod leczenia.1.
Leczenie obejmuje:
działaniapostępowanie ogólne - zachowawcze
leczenie farmakologiczne
Leczenie należy najpierw rozpocząć od działańpostępowania ogólnychlnego.1.
DziałaniaPostępowanie ogólne
Wyjaśnienie pacjentowi fizjologicznych mechanizmów leżących u podstaw POTS oraz faktuspokojenie, że nie jest to obraz kliniczny ciężkiej choroby — teudzielenie informacjeinformacji mogąna jutemat choroby może podziałać uspokajającoterapeutycznie.1722.
PowolneZalecenie wstawaniepowolnego wstawania z pozycji leżącej lub siedzącej
Należy unikaćUnikanie długotrwałego stania bez ruchu, zwłaszcza w ciepłym otoczeniu i przy dużej wilgotności powietrza.
Zwiększenie objętości krwi poprzez zwiększoną podaż płynów i soli w diecie1
wypijanie 2–3 l płynuynów i ok.spożywanie około 10-12 g soli dziennie182,23-25
Należy jeść częstoste i małe posiłki zamiast kilku dużych.
Należy unikać nadmiernego odpoczynku w łóżku i nie stroniunikać od aktywności fizycznej.
Regularny, ustrukturyzowany trening o rosnącej intensywności1,1926
Nana początku należy ćwiczyćwiczenia głównie w pozycji leżącej, aby zminimalizować stres ortostatyczny serca1.
trening wytrzymałościowy (30–45 min 3 xrazy w tygodniu)
Trening wysiłkowy jest bardziej skuteczny w obniżaniu tętna niż beta-blokeryadrenolityki18,27.
WU takichtych przypadkach, pacjentów odróżnieniu od innych zaleceń dotyczących treningu, nie możnapowinno się stosować wymagających, systematycznie zwiększających intensywność programów treningowych.
Pacjencipotrzebują- oszczędzapowinni oni dostosować energię i regulowautrzymywać intensywność wysiłku („pacing“”).
„Pacing” oznacza utrzymywanieprzestrzeganie indywidualnie dopasowanego poziomu wysiłku tak, aby uniknąć przeciążenia i nasilenia objawówdolegliwości.
Ustala się przy tym poziom wysiłku, który pacjencipacjent tolerujątoleruje bez nasilenia objawów i który stanowi początkowo granicę ichjego aktywności fizycznej.
WMa tento sposóbna powinnocelu dać się uniknąćunikanie zaostrzeń (flare-up) objawów wywołanych przeciążeniem.
PoprawaZwiększenie powrotu żylnego dzięki pończochom uciskowym1
U pacjentów opornych na leczenie odnotowano korzystny wpływ immunoglobulin podawanych dożylnie.1823,2533.
Inne możliwości leczenia
W indywidualnych przypadkach przydatne może być przydatne wsparcie psychologiczne.1722.
Modyfikacja węzła zatokowego za pomocą ablacji prądem o częstotliwości radiowej nie jest zalecana jako rutynowe leczenie ze względu na potencjalnie szkodliwe dziapowikłanieania.1,1011.
Przebieg, powikłania i rokowanie
Powikłania
WPOTS pojedynczych przypadkach POTSrzadko może prowadzić do omdleń neurokardiogennych po dłuższym pozostawaniu w pozycji stojącej (czynnik ryzyka dla tej postaci omdleń).1621.
Heart Rhythm Society in collaboration with the Euroxpean Heart Rhythm Association. Expert consensus statement on the diagnosis and treatment of postural tachycardia syndrome, inappropriate sinus tachycardia, and vasovagal syncope. Stand, 2015.www.ncbi.nlm.nih.gov
LiteraturPiśmiennictwo
Sheldon R, Grubb B, Olshansky B,. et al. 2015 heart rhythm society expert consensus statement on the diagnosis and treatment of postural tachycardia syndrome, inappropriate sinus tachycardia, and vasovagal syncope. Heart Rhythm. 2015;12:e41–63. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25980576"
Thieben MJ, Sandroni P, Sletten DM,. et al. Postural orthostatic tachycardia syndrome: the Mayo clinic experience. Mayo Clin Proc 2007; 82: 308. pmid:17352367 PubMed
Szczepienie przeciwko HPV a zespół bólu regionalnego i posturalnej tachykardii ortostatycznej: na podstawie Thomsen R.W. i wsp. Hospital records of pain, fatigue, or circulatory symptoms in girls exposed to human papillomavirus vaccination: cohort, self-controlled case series, and population time trend studies. Am J Epidemiol 2020; Vol. 189 (4): 277–285. (dostęp 23.01.2024) www.mp.pl
European Medicines Agency. Review concludes evidence does not support that HPV vaccines cause CRPS or POTS. Prss release nov. 2015. www.ema.europa.eu
Ormiston C, Swiatkiewicz I, Taub P. Postural orthostatic tachycardia syndrome as a sequela of COVID-19. Heart Rhythm 2022; 19: 1880–1889. doi:10.1016/j.hrthm.2022.07.014 DOI
Umapathi T, Poh M, Fan B,. et al. Acute hyperhidrosis and postural tachycardia in a COVID‐19 patient. Clinical Autonomic Research 2020. https://www.springermedizin.de/covid
Shibata S, Fu Q, Bivens TB. et al. Short-19/acuteterm exercise training improves the cardiovascular response to exercise in the postural orthostatic tachycardia syndrome. J Physiol 2012; 590: 3495-hyperhidrosis-and-postural-tachycardia-in-a-covid-19-patie/18412472"505. href="httpspmid://www.springermedizin.de/covid-19/acute-hyperhidrosis-and-postural-tachycardia-in-a-covid-19-patie/18412472"22641777 target="_blank">www.springermedizin.dePubMed
Goodman B. Treatment Updates in Postural Tachycardia Syndrome. Curr Treat Options Neurol 2020; 22: 35. doi:10.1007/s11940-020-00643-3 DOI
ESC httpScientific Document Group, 2019 ESC Guidelines for the management of patients with supraventricular tachycardia. The Task Force for the management of patients with supraventricular tachycardia of the European Society of Cardiology (ESC). Developed in collaboration with the Association for European Paediatric and Congenital Cardiology (AEPC). Eur H J 2019; 41(5)://dx 655–720.doi (dostęp 23.org/1001.1007/s119402024) academic.oup.com
Trusz-020Gluza M, Leśniak W. Tachyarytmie zatokowe, Interna -00643-3"href="http://dxmały podręcznik 2023.doi Medycyna Praktyczna.org/10 (dostęp 23.1007/s11940-020-00643-3"01.2024) target="_blank">DOIwww.mp.pl
Galbreath MM, Shibata S, VanGundy TB,. et al. Effects of exercise training on arterial-cardiac baroreflex function in POTS. Clinical autonomic research 2011; 21: 73-80. doi:10.1007/s10286-010-0091-5 DOI
Fu Q, Vangundy TB, Shibata S. et al. Exercise training versus propranolol in the treatment of the postural orthostatic tachycardia syndrome. Hypertension 2013; 58: 167-75. pmid:21690484 PubMed
Raj SR, Black BK, Biaggioni I,. et al. Propranolol decreases tachycardia and improves symptoms in the postural tachycardia syndrome: less is more. Circulation 2009; 120: 725. pmid:19687359 PubMed
Coffin ST, Black BK, Biaggioni I,. et al. Desmopressin acutely decreases tachycardia and improves symptoms in the postural tachycardia syndrome. Heart rhythm 2012; 9: 1484-90. pmid:22561596 PubMed
Ross AJ, Ocon AJ, Medow MS, Stewart JM. A double-blind placebo-controlled cross-over study of the vascular effects of midodrine in neuropathic compared with hyperadrenergic postural tachycardia syndrome. Clinical science 2014; 126: 289-96. pmid:23978222 PubMed
Raj SR, Black BK, Biaggioni I,. et al. Acetylcholinesterase inhibition improves tachycardia in postural tachycardia syndrome. Circulation 2005; 111: 2734. pmid:15911704 PubMed
Green EA, Black BK, Biaggioni I,. et al. Melatonin reduces tachycardia in postural tachycardia syndrome (POTS): a randomized, crossover trial. Cardiovasc Ther 2014; 32: 105-12. doi:10.1111/1755-5922.12067 DOI
European Medicines Agency. Review concludes evidence does not support that HPV vaccines cause CRPS or POTS. Prss release nov. 2015. www.ema.europa.eu
Ormiston C, Swiatkiewicz I, Taub P. Postural orthostatic tachycardia syndrome as a sequela of COVID-19. Heart Rhythm 2022; 19: 1880–1889. doi:10.1016/j.hrthm.2022.07.014 DOI
Fu Q, Vangundy TB, Shibata S, et al. Exercise training versus propranolol in the treatment of the postural orthostatic tachycardia syndrome. Hypertension 2013; 58: 167-75. pmid:21690484 PubMed
Shibata S, Fu Q, Bivens TB, et al. Short-term exercise training improves the cardiovascular response to exercise in the postural orthostatic tachycardia syndrome. J Physiol 2012; 590: 3495-505. pmid:22641777 PubMed
Autor*innenAutorzy
Magdalena Karpiuk, lekarz w trakcie specjalizacji z medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (recenzent)
Sławomir Chlabicz, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)
Michael Handke, Prof. Dr. med., Facharzt für Innere Medizin, Kardiologie und Intensivmedizin, Freiburg i. Br.
Definicja: objawowyObjawowy wzrost częstości akcji serca (≥30 uderzeń/min.) po wstaniupionizacji, trwający powyżej 30 sekund, przy braku hipotonii ortostatycznej. Częstość występowania: ok.Około 0,2%. Występuje najczęściej u nastolatków i dorosłych w wieku od 15 do 50 lat, stosunek kK:mM wynosi ok.około 5:1. TymczasemObserwuje się rosnącacą chorobowość w kontekście zespołu post-COVID.