Co to jest ganglion?
Ganglion pojawia się jako opuchlizna lub kulka, zwykle o wielkości 1–2 cm, często powyżej nadgarstka (patrz zdjęcie). Jednak może również pojawić się nad stawem palca lub nad pochewkami ścięgien na spodniej stronie nadgarstka lub palców. Ganglion jest zauważalny ze względu na swój wygląd, w pojedynczych przypadkach może również powodować ból, gdy jest napięty. Gangliony rzadko rozwijają się w miejscach innych niż dłonie, na przykład na stopach.
Występują u obu płci we wszystkich grupach wiekowych, najczęściej w grupie wiekowej 20–50 lat. U kobiet występuje on trzy razy częściej niż u mężczyzn.
Przyczyny
Przyczyna powstawania ganglionów nie jest pewna. Części torebki stawowej lub pochewki ścięgna mogą wybrzuszać się bez wyraźnego powodu, wypełniać się płynem i stać się wyczuwalne jako gangliony. U niektórych osób tendencja do rozwoju ganglionu jest wrodzona i ma wówczas związek z wadami strukturalnymi torebek stawowych lub pochewek ścięgien. Poza tym czynnikiem ryzyka wydaje się być powtarzające się jednostronne nadmierne obciążenie, na przykład nadgarstka.
Diagnostyka
Gangliony mogą pojawiać się jako wyraźne obrzęki lub w postaci bólu stawów (nadgarstków). Rozpoznanie można ustalić na podstawie opuchlizny w typowym miejscu i dolegliwości. Dalsze testy lub badania dodatkowe zazwyczaj nie są konieczne.
Jeśli jednak ból w nadgarstku jest niejasny, badanie RM lub badanie ultrasonograficzne może być przydatne do wyjaśnienia, czy w stawie występują zmiany. W związku z takimi badaniami dodatkowymi czasami po raz pierwszy odkrywa się ganglion.
Leczenie
Ganglion może ustąpić samoistnie, ale może też nagle pojawić się ponownie. Dlatego warto zachować ostrożność przy ewentualnym leczeniu, jeśli opuchlizna nie jest bolesna lub nie wpływa na funkcjonalność nadgarstka lub palców. Jeśli choroba powoduje dolegliwości, wskazane może być leczenie.
Najprostszym sposobem leczenia jest nakłucie torbieli igłą przez lekarza i odessanie galaretowatej zawartości. Po opróżnieniu torbieli może być konieczne wstrzyknięcie kortyzonu do pozostałości torbieli w celu zmniejszenia ryzyka nawrotu. Niemniej jednak u wielu pacjentów ganglion tworzy się ponownie. Wyniki różnych badań dotyczące ryzyka nawrotu są rozbieżne; w zależności od badania szanse powodzenia wynoszą 30–70%.
Inna technika polega na wstrzyknięciu substancji (hialuronidazy), która sprawia, że konsystencja torbieli staje się bardziej płynna, co ułatwia późniejsze odessanie jej zawartości.
Jeśli te próby leczenia pozostaną nieskuteczne i wystąpi silny ból, można rozważyć operację. Operacja jest uważana za bardzo skuteczną, ale u niektórych pacjentów po jej przeprowadzeniu ganglion może rozwinąć się ponownie.
Rokowanie
Ganglion to nieszkodliwy stan. U większości osób choroba ta powoduje niewielki dyskomfort i zwykle nie wymaga leczenia. Torbiele mogą jednak różnić się wielkością. W pojedynczych przypadkach gangliony mogą wywierać nacisk na nerwy dłoni, powodując drętwienie lub paraliż mięśni dłoni.
W wielu przypadkach gangliony ustępują samoistnie. Operacja prowadzi do wyleczenia u wielu pacjentów, ale u innych gangliony pojawiają się ponownie nawet po takim zabiegu.
Dodatkowe informacje
- Ganglion — informacje dla lekarzy
Autorzy
- Susanne Meinrenken, dr n. med., Brema