Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Złamanie kości śródstopia

Streszczenie

  • Definicja: Złamanie kości śródstopia (łac. metatarsus).
  • Częstość występowania: Złamania kości śródstopia są jednymi z najczęstszych złamań; według amerykańskich badań stanowią 5–6% wszystkich złamań w podstawowej opiece zdrowotnej.
  • Objawy: Ból i obrzęk kości śródstopia. Po długim okresie powtarzalnej aktywności lub po nagłym zintensyfikowaniu aktywności często występują złamania przeciążeniowe.
  • Wyniki badania: Obrzęk i ból zlokalizowany w kościach śródstopia, nasilający się przy badaniu palpacyjnym.
  • Diagnostyka: RTG.
  • Terapia: Leczenie tych złamań zależy od ich rodzaju. Przyczyną silnego bólu często są nieprawidłowo wygojone złamania. Należy unikać nieprawidłowego ustawienia kości. Złamania przeciążeniowe leczy się odciążeniem trwającym 3–4 tygodnie.

Informacje ogólne

Definicja

  • Złamanie kości śródstopia (łac. metatarsus).
  •    
  • Znaczny odsetek ostrych złamań urazowych stanowią następujące trzy rodzaje złamań:
    1. złamanie awulsyjne u podstawy V kości śródstopia
    2. złamania trzonu kości śródstopia
    3. złamania podgłowowe w dystalnie w obrębie od I do IV kości śródstopia
  • Złamanie marszowe oznacza złamanie przeciążeniowe kości śródstopia.

Częstość występowania

  • Metatarsalfrakturen gehören zu den häufigsten Frakturen; laut amerikanischen Untersuchungen machen sie 5–6 % aller Frakturen in der Primärversorgung aus.
  • W około 50% przypadków dochodzi do złamania V kości śródstopia1.
  • Złamania przeciążeniowe są zwykle zlokalizowane w II lub III kości śródstopia.
  • Około 1/3 wszystkich złamań stopy to złamania śródstopia.

Anatomia

  • Kości śródstopia są oznaczone kolejnymi numerami od palucha (I kość śródstopia) do małego palca (V kość śródstopia).
  • Najkrótsza jest I kość śródstopia, a II kość śródstopia jest najdłuższa.
  • Kości śródstopia są typowymi kośćmi długimi i składają się z:
    • środkowej, węższej części zwanej trzonem
    • pogrubionego proksymalnego końca, zwanego podstawą
    • pogrubionego końca dystalnego zwanego głową

Etiologia i patogeneza

Złamanie trzonu

  • I kość śródstopia jest silniejsza i ma większe znaczenie funkcjonalne w stopie niż pozostałe kości śródstopia, zatem tolerancja nieprawidłowego ustawienia I kości śródstopia jest mniejsza niż pozostałych kości śródstopia.
  • Zwykle w złamaniach II–V kości śródstopia występują tylko niewielkie przemieszczenia.
  • Większość złamań trzonu jest spowodowana bezpośrednim uderzeniem lub siłami skręcającymi2.

Złamanie w proksymalnej części V kości śródstopia

  • Mogą to być 3 różne urazy, z których każdy wymaga innego leczenia:
    1. złamanie podstawy (guzowatości), złamanie awulsyjne
    2. złamanie Jonesa (przejścia podstawy w trzon [przynasady])
    3. złamanie trzonu; zwykle złamanie przeciążeniowe
  1. Złamanie podstawy
    • Złamanie awulsyjne jest zwykle spowodowane inwersją kostki, gdy stopa znajduje się w zgięciu podeszwowym.
    • Wywiad lekarski wskazuje na uraz bocznej części kostki; te złamania często nie są rozpoznawane.
  2. Złamanie przejścia podstawy w trzon [przynasady]
    • złamanie Jonesa
    • Ostre złamania trzonu kości śródstopia są zwykle spowodowane działaniem siły pionowej lub przyśrodkowo-bocznej na podstawę V kości śródstopia, kiedy ciężar ciała spoczywa na bocznej części stopy w zgięciu podeszwowym3.
    • Może to mieć miejsce w przypadku nagłej zmiany kierunku, w momencie podnoszenia pięty z podłoża.
  3. Złamanie trzonu kości śródstopia
    • Często spowodowane przeciążeniem.
    • Złamania przeciążeniowe trzonu kości śródstopia mogą być spowodowane przewlekłym przeciążeniem, zwłaszcza podczas uprawiania sportów wymagających skakania.

Złamania w dystalnie w obrębie od I do IV kości śródstopia (złamania podgłowowe kości śródstopia)

  • Takie złamania są mniej powszechne niż inne typy złamań kości śródstopia, ale wymagają szczególnej uwagi, ponieważ często wiążą się z uszkodzeniem ścięgien stawu Lisfranca.
  • Ten zespół ścięgien stabilizuje podstawę kości śródstopia, pomaga utrzymać łuk stopy i łączy kości śródstopia z resztą ciała.
  • Nawet niewielkie urazy tego zespołu ścięgien mogą powodować długotrwały ból, dlatego ważne jest, aby prawidłowo zdiagnozować te urazy.
  • U dzieci nasada (miejsce wzrostu) I kości śródstopia znajduje się proksymalnie, podczas gdy nasada II–V kości śródstopia znajduje się dystalnie. Ważne jest, aby być tego świadomym i nie pomylić prawidłowej I kości śródstopia ze złamaniem.

Czynniki predysponujące

  • Długotrwałe lub częste przeciążenia, takie jak marsz lub bieg, predysponują do złamań przeciążeniowych.
  • Szczególnie narażeni na złamania przeciążeniowe są pacjenci z osteoporozą.

ICD-10

  • S92 Złamanie stopy z wyjątkiem stawu skokowego
    • S92.3 Złamanie kości śródstopia

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Objawy kliniczne złamania, potwierdzenie zdjęciem rentgenowskim
  • Kryteria ottawskie — wskazane jest badanie rentgenowskie śródstopia4-5
    • Jeśli w środkowej części stopy występuje ból i spełnione jest jedno z poniższych kryteriów:
      • bolesność uciskowa powyżej podstawy V kości śródstopia (strona boczna)
      • bolesność uciskowa nad kością łódkowatą (os naviculare) (strona przyśrodkowa)
      • brak możliwości obciążenia pełnego ciężarem ciała kończyny bezpośrednio po urazie i podczas późniejszego badania

Wywiad lekarski

  • Ból i obrzęk kości śródstopia
  • Złamanie przeciążeniowe
    • Często występuje po długim okresie powtarzalnej aktywności lub po nagłym zintensyfikowaniu aktywności.
    • W przypadku złamań przeciążeniowych ból często początkowo ustępuje w spoczynku i nawraca podczas chodzenia/biegania.
    • Jeśli złamanie nie zagoi się, ból i obrzęk nasilą się.
  • Złamanie trzonu
    • Zwykle spowodowane ostrym urazem w postaci bezpośredniego uderzenia lub sił skrętnych.
    • Złamanie objawia się bólem, obrzękiem, krwawieniem i trudnościami w chodzeniu.
  • Złamanie w proksymalnej części V kości śródstopia
    • Wymaga specjalnej oceny: czy występuje złamanie awulsyjne? Złamanie Jonesa? Złamanie przeciążeniowe?
    • Wszystkie 3 typy złamań powodują boczny ból stopy i trudności w chodzeniu.
  • Frakturen im distalen Teil des 1.–4. kości śródstopia
    • Zwykle spowodowane stłuczeniami i bezpośrednim uderzeniem lub w wyniku upadku do przodu na stopę w zgięciu podeszwowym.
    • U sportowców najczęstszym mechanizmem złamania Lisfranca jest obciążenie osiowe stopy w zgięciu podeszwowym. Ten mechanizm urazu powinien wzbudzić podejrzenie złamania Lisfranca.

Badanie fizykalne

  • Schwellungen und an den Metatarsalknochen lokalisierte Schmerzen, die sich bei Palpation verstärken.
  • Badanie palpacyjne może również ujawnić szczelinę złamania.
  • Ermüdungsfraktur
    • miejscowy ból w szczelinie złamania
  • Schaftfraktur
    • Silny obrzęk, zwłaszcza jeśli pacjent nie układał stopy wysoko.
    • lokalisierte Schmerzen am Frakturspalt
  • Fraktur im proximalen 5. Metatarsalknochen
    • Erfordert eine besondere Beurteilung: Liegt eine Abrissfraktur vor? Eine Jones-Fraktur? Ein Ermüdungsbruch?
  • Złamanie dystalnie w obrębie I–IV Metatarsalknochens
    • Takie same wyniki badania fizykalnego jak opisane w punkcie dotyczącym ostrych złamań trzonu.

Diagnostyka u specjalisty

RTG

  • Należy je zawsze wykonywać w przypadku podejrzenia złamania kości śródstopia (patrz kryteria ottawskie4-5).
  • Złamania są zwykle tylko nieznacznie przemieszczone.
  • Złamania trzonu
    • Zwykle biegną ukośnie lub poprzecznie.
  • Złamania podgłowowe
    • Zwykle są mnogie, a zatem często występuje przemieszczenie podeszwowe.
  • Złamania przeciążeniowe
    • W przypadku złamań przeciążeniowych szczelina złamania jest początkowo bardzo wąska, ale po 2–6 tygodniach widoczne jest tworzenie kostniny.
    • Złamania przeciążeniowe trzonu II lub III kości śródstopia mogą być trudne do wykrycia na zwykłym zdjęciu rentgenowskim; kliniczne podejrzenie takiego złamania stanowi wskazanie do scyntygrafii lub RM.
    • Jeśli wywiad lekarski i wyniki badania fizykalnego są typowe, taka rozszerzona procedura diagnostyczna nie jest konieczna.
  • Złamanie w proksymalnej części V kości śródstopia6-7
    • Jest to złamanie awulsyjne (złamanie awulsyjne guzowatości); do 25% takich złamań pozostaje nierozpoznanych w badaniu rentgenowskim8. Interpretację zdjęcia rentgenowskiego we wczesnym okresie dojrzewania mogą utrudniać mała trzeszczka i związane ze ścięgnem miejsce wzrostu kości (wyrostek)9.
    • Złamanie Jonesa: złamanie na styku przynasady i trzonu obejmujące powierzchnię stawową w kierunku podstawy IV kości śródstopia.
    • Złamania przeciążeniowe trzonu są zwykle zlokalizowane dystalnie do stawu, ale mogą również występować w lokalizacji złamania Jonesa.
  • Frakturen im distalen Teil des 1.–4. Metatarsalknochens (subkapitale Metatarsalfrakturen)
    • Takie same wyniki badania fizykalnego jak opisane w punkcie dotyczącym ostrych złamań trzonu.
    • Złamania dystalnej części kości śródstopia są zwykle złamaniami poprzecznymi lub skośnymi; często występują złamania mnogie.
    • W przypadku urazów o wysokiej energii lub w przypadku jednoczesnego uszkodzenia ścięgien stawu Lisfranca mogą występować przemieszczenia.
  • Złamanie Lisfranca
    • Linia Lisfranca to linia przebiegająca pomiędzy kośćmi stępu a podstawami kości śródstopia.
    • Rozpoznanie złamania Lisfranca wymaga dokładnej oceny zdjęć rentgenowskich10. W zwykłym badaniu rentgenowskim uraz ten, również poważny, może pozostać nierozpoznany nawet w 50% przypadków11.
    • Pacjentów z niewyjaśnionym bólem w okolicy stawu stępowo-śródstopnego należy skierować na dalsze badania, nawet jeśli zwykłe zdjęcia rentgenowskie nie wykazują żadnych zmian.
    • Jedną z opcji badania są zdjęcia rentgenowskie w projekcji przednio-tylnej i bocznej z obciążeniem. W cięższych urazach (złamanie Lisfranca stopnia II-III) można wykryć rozejście między głową I i II kości śródstopia. W przypadku ciężkich urazów (złamanie Lisfranca stopnia III) może dojść do wypłaszczenia łuku stopy11
    • Uraz Lisfranca stopnia I należy podejrzewać, jeśli nie widać żadnych zmian na zdjęciach w obciążeniu, ale pacjenci skarżą się na ból w okolicy stępu i śródstopia oraz ból podczas ruchu. W takich przypadkach rozpoznanie ułatwia scyntygrafia kości (czułość 100%11).

Badanie USG

  • Dokładność, czułość i swoistość diagnostyki ultrasonograficznej i rentgenowskiej złamań stopy i stawu skokowego wydają się być równoważne12-13.

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • W podejrzeniu złamania pacjentów kieruje się na badanie rentgenowskie i ewentualne dalsze leczenie.
  • W przypadku nieprawidłowego ustawienia lub zaburzeń funkcjonalnych pacjentów kieruje się do ortopedy/chirurga.

Terapia

Cele leczenia

  • Leczenie złamania i ewentualnych urazów tkanek miękkich
  • Zapobieganie powikłaniom wtórnym

Ogólne informacje o terapii

  • Złamania trzonów kości śródstopia bez przemieszczenia zwykle goją się dobrze i bez powikłań. 
  • Wszystkie złamania kości śródstopia mają tę wspólną cechę, że wygojone złamanie w nieprawidłowym ustawieniu często powoduje silny ból, czemu należy zapobiegać.
  • Die Behandlung dieser Frakturen hängt von der Art der Fraktur ab.
  • Złamania przeciążeniowe leczy się odciążaniem przez 3–4 tygodnie.

Różne typy złamań

Abrissfraktur an der Basis des 5. Metatarsalknochens

  • V kość śródstopia jest miejscem przyczepu mięśnia strzałkowego krótkiego.
  • Przyczyną złamania może być ciężki uraz w supinacji lub silne obciążenie w inwersji.
  • Terapia zachowawcza
    • Przynosi efekty w złamaniach bez przemieszczenia14.
    • Chodzenie w gipsie lub ortezie przez 5 tygodni (ewentualnie stosuje się tylko bandaż elastyczny15 i but z twardą podeszwą), złamanie jest obciążane od samego początku.
    • Obciążanie jest dozwolone wyłącznie w tolerowanym zakresie.
    • W większości z tych złamań objawy ustępują w ciągu 3–6 tygodni, a złamanie goi się w ciągu 8 tygodni na zdjęciach rentgenowskich16.
  • Leczenie chirurgiczne
    • Czasami może być wskazane w przypadku znacznego przemieszczenia lub złamania śródstawowego.
  • Obserwacja
    • po usunięciu gipsu
    • Może wystąpić staw rzekomy; w takich przypadkach wskazana jest stabilizacja z użyciem śrub.
    • wygojenie w ciągu 4–8 tygodni

Złamanie Jonesa

  • Oznacza złamanie w proksymalnej części trzonu V kości śródstopia17-18.
  • Często spowodowane urazem pośrednim (podczas treningu).
  • Często występuje staw rzekomy, który jest związany z przedwczesnym obciążeniem. Złamanie wymaga zatem bardziej agresywnego leczenia6-7.
  • Terapia19
    • Początkowe unieruchomienie za pomocą opatrunku gipsowego i brak aktywności z obciążeniem, kontrola po 3–5 dniach. Następnie w ramach leczenia zachowawczego opatrunek gipsowy podudzia przez 6–8 tygodni. Następnie kontrole badanie RTG. Zwiększanie obciążenia po wygojeniu (tworzenie się kostniny i brak bolesności uciskowej). Jeśli gojenie jest niepełne, nie należy stosować obciążenia przez kolejne 4 tygodnie. Zwykle czas unieruchomienia wynosi 6–10 tygodni, a czas gojenia do 12 tygodni2,20. 
    • Pierwotna stabilizacja chirurgiczna jest wskazana u profesjonalnych sportowców, ponieważ przyspiesza gojenie21.
    • W przypadku stawu rzekomego wykonuje się chirurgiczne unieruchomienie z przeszczepem kości.

Złamanie trzonu V kości śródstopia

  • Ten typ złamania często goi się z trudem17.
  • Często występują powikłania, takie jak opóźnione gojenie i staw rzekomy.
  • Leczenie należy zindywidualizować17.
  • U bardzo aktywnych pacjentów (sportowców) należy dokładnie rozważyć strategię postępowania9.
    • Ze względu na szybszy powrót do zdrowia wskazana jest operacja.

Urazowe złamania trzonu kości śródstopia

  • Mogą być spowodowane zarówno dużym obciążeniem podczas chodzenia (złamania marszowe), jak i urazem.
  • W większości przypadków bez przemieszczenia22.
  • Terapia
    • Ponieważ złamane trzony kości są narażone na duże obciążenia zginające podczas chodzenia, leczenie powinno obejmować włożenie podudzia w gips na 2 do 3 tygodni9, a następnie stosowanie sztywnej podeszwy przez 4 do 6 tygodni ze stopniowym zwiększaniem obciążenia stopy14.
    • Ewentualnie można użyć butów ze sztywną podeszwą, takich jak chodaki.14
    • Jeśli przemieszczenie jest poważne, wskazane może być zespolenie (osteosynteza) gwoździami Kirschnera.
    • W przypadku mnogich, nieprzemieszczonych złamań krótki gips do chodzenia może skutecznie złagodzić ból.
  • Obserwacja
    • Brak kontroli rentgenowskiej, jeśli złamanie nie jest przemieszczone; po 3 tygodniach w przypadku złamań przemieszczonych.
    • Wyleczenie kliniczne spodziewane jest po 6 tygodniach; po tym czasie można zakończyć leczenie ochronne.9
  • Rehabilitacja
    • Jeśli zastosowano gips, mogą być konieczne ruchy w stawie skokowym i ćwiczenia rozciągające/wzmacniające nogi.
  • Rokowanie
    • Większość złamań goi się dobrze.

Złamania zmęczeniowe trzonu kości śródstopia

  • Złamania zmęczeniowe trzonu kości śródstopia zwykle goją się bez unieruchomienia; jednym z powodów jest doskonałe ukrwienie.
  • Złamania te dobrze reagują na powstrzymanie się od aktywności wyzwalającej przez 4 do 8 tygodni.14
  • Jeśli chodzenie powoduje ból, pacjenci powinni używać kul, aby zmniejszyć obciążenie stopy. Można również stosować buty odciążające przodostopie.
  • Rokowanie
    • Po okresie leczenia trwającym od 4 do 8 tygodni ból ustępuje. Następnie można stopniowo wznowić aktywność.
    • Nawroty mogą wystąpić, jeśli aktywność zostanie wznowiona zbyt wcześnie lub zbyt intensywnie.

Złamanie w dystalnej części 1. do 4. kości śródstopia

  • Złamania te są spowodowane upadkiem twardych/ciężkich przedmiotów na palce stóp lub upadkami, podczas których pacjenci uderzają się w palce stóp.
  • W większości przypadków są to mnogie i przemieszone złamania.
  • Mogą one prowadzić do znaczących późnych skutków, jeśli nie zostaną odpowiednio nastawione (złamanie Lisfranca).
  • Terapia
    • Nieprzemieszczone złamania bez oznak złamania Lisfranca można leczyć za pomocą szyny tylnej bez obciążania. Krótki gips na podudzie można założyć po 3 do 5 dniach. Po 7 do 10 dniach należy wykonać zdjęcia rentgenowskie przez gips, aby sprawdzić pozycję złamania (złamań). Jeśli pozycja jest dobra, leczenie gipsem jest kontynuowane przez kolejne 3 do 4 tygodni, przy stopniowym zwiększaniu obciążenia.
    • Jeśli nie można wykluczyć urazu Lisfranca I, pacjenci powinni być leczeni w gipsie ortopedycznym przez 6 tygodni.
    • Leczenie chirurgiczne jest wykonywane, jeśli bezkrwawe nastawienie jest nieskuteczne.
    • Preferowaną metodą jest przezskórne zespolenie gwoździami Kirschnera.
    • Po nastawieniu stosuje się okrągły gips na podudzie na okres 6 tygodni.
  • Obserwacja
    • Odbywa się to po operacji i po 6 tygodniach, kiedy gips jest usuwany.
    • Gwóźdź jest usuwany w tym samym czasie co gips.
  • Rehabilitacja
    • Trening ruchowy, rozciąganie i ćwiczenia siłowe należy rozpocząć po zdjęciu gipsu.

Leczenie farmakologiczne

  • W razie potrzeby leki przeciwbólowe stosowane w uśmierzaniu bólu

Zapobieganie

  • Regularna zmiana obuwia może zapobiec złamaniom zmęczeniowym spowodowanym przez maszerowanie lub chodzenie.
  • Specjalnie dopasowane wkładki mogą być pomocne w przypadkach anomalii statyki stopy (wysokie podbicie lub płaskostopie).

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Ponieważ kości śródstopia są ze sobą ściśle połączone, stabilność jest dobra w przypadku złamań od 1 do 2 kości i występują tylko niewielkie przemieszczenia. Dzięki temu złamania szybko się goją.

Powikłania i potencjalne urazy towarzyszące

  • Uraz tętnicy
  • Zespół ciasnoty przedziałów powięziowych
  • Kompleksowy zespół bólu regionalnego (CRPS – complex regional pain syndrome)
  • Opóźnione gojenie i staw rzekomy, głównie w złamaniach proksymalnego końca 5. kości śródstopia.
  • Przykurcz niedokrwienny, jeżeli leczenie urazu naczyniowego lub zespołu ciasnoty przedziałów powięziowych się opóźni.
  • Nieprawidłowe ustawienie po wygojeniu złamania; często może powodować silny ból.
  • Uszkodzenie nerwów
  • Zapalenie kości i szpiku

Rokowanie

  • Jest dobre pod warunkiem zastosowania prawidłowej terapii początkowej.

Dalsze postępowanie

  • Dalsze postępowanie w leczeniu złamania odbywa się w szpitalu / ambulatoryjnie.
  • Podczas leczenia złamania i dalszej rehabilitacji pacjentom towarzyszy lekarz rodzinny.

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Ilustracje

Złamanie bez zniekształcenia przez podstawę 5. kości śródstopia (1) i bocznie w kości sześciennej (2)
Złamanie bez zniekształcenia przez podstawę 5. kości śródstopia (1) i bocznie w kostce sześciennej (2)

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Fetzer GB, Wright RW. Metatarsal shaft fractures and fractures of the proximal fifth metatarsal. Clin Sports Med. 2006 Jan. 25(1):139-50, x. www.ncbi.nlm.nih.gov
  2. Boutefnouchet T, Budair B, Backshayesh P, Ali SA. Metatarsal fractures: a review and current concepts. Trauma 2014; 16(3): 147–163. journals.sagepub.com
  3. Dean BJ, Kothari A, Uppal H, Kankate R. The jones fracture classification, management, outcome, and complications: a systematic review. Foot Ankle Spec. 2012 Aug. 5 (4):256-9. www.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Stiell IG, Greenberg GH, McKnight RD, Nair RC, McDowell I, Worthington JR. A study to develop clinical decision rules for the use of radiography in acute ankle injuries. Ann Emerg Med 1992; 21(4): 384-390. pmid:1554175 PubMed
  5. Bachmann LM, Kolb E, Koller MT, Steurer J, ter Riet G. Accuracy of Ottawa ankle rules to exclude fractures of the ankle and mid-foot: systematic review.. BMJ 2003; 326: 417-24. pmid:12595378 PubMed
  6. Strayer SM, Reece SG, Petrizzi MJ. Fractures of the proximal fifth metatarsal. Am Fam Physician 1999; 59: 2516-22. American Family Physician
  7. Quill GE Jr. Fractures of the proximal fifth metatarsal. Orthop Clin North Am 1995; 26: 353-61. PubMed
  8. Pao DG, Keats TE, Dussault RG. Avulsion fracture of the base of the fifth metatarsal not seen on conventional radiography of the foot: the need for an additional projection. AJR Am J Roentgenol 2000; 175: 549-52. PubMed
  9. Hatch RL, Alsobrook JA, Clugston JR. Diagnosis and management of metatarsal fractures. Am Fam Physician 2007; 76: 817-26. PubMed
  10. Rajiah P. Metatarsal fracture imaging. Medscape, last updated Dec 28, 2015. emedicine.medscape.com
  11. Nunley JA, Vertullo CJ. Classification, investigation, and management of midfoot sprains: Lisfranc injuries in the athlete. Am J Sports Med 2002; 30: 871-8. PubMed
  12. Canagasabey MD, Callaghan MJ, Carley S. The sonographic Ottawa Foot and Ankle Rules study (the SOFAR study). Emerg Med J 2011; 28(10): 838–840. pmid:20943841 PubMed
  13. Ekinci S, Polat O, Günalp M, Demirkan A, Koca A. The accuracy of ultrasound evaluation in foot and ankle trauma. Am J Emerg Med 2013; 31(11): 1551–1555. pmid: 23992775 PubMed
  14. Zenios M, Kim WY, Sampath J, Muddu BN. Functional treatment of acute metatarsal fractures: a prospective randomised comparison of management in a cast versus elasticated support bandage. Injury 2005; 36: 832-5. PubMed
  15. Zwitser EW, Breederveld RS. Fractures of the fifth metatarsal; diagnosis and treatment. Injury. 2010 Jun. 41(6):555-62. www.ncbi.nlm.nih.gov
  16. Nunley JA. Fractures of the base of the fifth metatarsal: the Jones fracture. Orthop Clin North Am 2001; 32: 171-80. PubMed
  17. Dameron TB Jr. Fractures of the proximal fifth metatarsal: selecting the best treatment option. J Am Acad Orthop Surg 1995; 3: 110-4. PubMed
  18. Chuckpaiwong B, Queen RM, Easley ME, Nunley JA. Distinguishing Jones and proximal diaphyseal fractures of the fifth metatarsal. Clin Orthop Relat Res. 2008 Aug. 466(8):1966-70. www.ncbi.nlm.nih.gov
  19. Kerkhoffs GM, Versteegh VE, Sierevelt IN, et al. Treatment of proximal metatarsal V fractures in athletes and non-athletes. BR J Sports Med 2012; doi:10.1136/bjsports-2011-090389. DOI
  20. Smith TO, Clark A, Hing CB. Interventions for treating proximal fifth metatarsal fractures in adults: a meta-analysis of the current evidence-base. Foot Ankle Surg 2011; 17(4): 300–307. pmid: 22017907 PubMed
  21. Mologne TS, Lundeen JM, Clapper MF, O'Brien TJ. Early screw fixation versus casting in the treatment of acute Jones fractures. Am J Sports Med 2005; 33: 970-5. PubMed
  22. O'Malley MJ, Hamilton WG, Munyak J. Fractures of the distal shaft of the fifth metatarsal. "Dancer's fracture." Am J Sports Med 1996; 24: 240-3. www.ncbi.nlm.nih.gov
  23. Hatch RL, Alsobrook JA, Clugston JR,. Diagnosis and Management of Metatarsal Fractures. Am Fam Physician 2007; 76(6): 817-826. pmid:17910296 PubMed

Autorzy

  • Sandra Krüger, dr n. med., specjalista w dziedzinie ortopedii, Berlin
S92; S923
brudd i metatars; brudd metatars; Metatarsbrudd
Metatarsalknochenfraktur; Metatarsalfraktur; Mittelfußknochenfraktur; Fraktur des Mittelfußknochens; Ermüdungsbruch des Mittelfußknochens; Marschfraktur; Basisfraktur des Metatarsalknochens; Jones-Fraktur; Ermüdungsfraktur der Diaphyse; Lisfranc-Sehnenkomplex; Mittelfußbruch
Złamanie kości śródstopia
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Złamanie kości śródstopia (łac. metatarsus). Częstość występowania: Złamania kości śródstopia są jednymi z najczęstszych złamań; według amerykańskich badań stanowią 5–6% wszystkich złamań w podstawowej opiece zdrowotnej.
Medibas Polska (staging)
Złamanie kości śródstopia
/link/ca834a62b2394101abbf5335c522221c.aspx
/link/ca834a62b2394101abbf5335c522221c.aspx
zlamanie-kosci-srodstopia
SiteDisease
Złamanie kości śródstopia
K.Reinhardt@gesinform.de
Kj.Reinhardt@gesinformmroz@konsylium24.depl
pl
pl
pl