Informacje ogólne
Definicja
- Zmiany w
- Urazy łąkotki obejmują rozerwanie lub zerwanie łąkotki przyśrodkowej wewnętrznej lub bocznej zewnętrznej1.
Częstość występowania
- Powszechne wśród sportowców i
- Typowy mechanizm urazu: pośredni uraz z
- Najczęściej dotyczy łąkotki przyśrodkowej.
- Łąkotka przyśrodkowa jest mocno zrośnięta z
- Oznacza to, że mobilność, czy też elastyczność łąkotki w
- Uraz łąkotki przyśrodkowej często towarzyszy uszkodzeniu więzadła wewnętrznego.
- Oznacza to, że mobilność, czy też elastyczność łąkotki w
- Łąkotka przyśrodkowa jest mocno zrośnięta z
- Zapadalność na zmiany w łąkotce w
- W
. - u osób z
- u pacjentów bez choroby zwyrodnieniowej stawów, ale z
- u pacjentów bez objawów i
- 61% pacjentów z
Anatomia kliniczna
- Łąkotka przyśrodkowa i
- Funkcje
- dopasowanie do siebie wypukłych kłykci kości udowej i
- rozłożenie obciążenia na powierzchnie stawowe w
- amortyzacja sił osiowych w
- rozprowadzanie płynu maziowego
- stabilizacja stawu kolanowego (zobacz wyżej)
- dopasowanie do siebie wypukłych kłykci kości udowej i
- Unaczyniona jest tylko obwodowa jedna trzecia część łąkotki (w pobliżu torebki stawowej), reszta tkanki chrzęstnej jest odżywiana na zasadzie dyfuzji.
- Strefa przejściowa jest miejscem podatnym na pęknięcia wzdłużne.
Etiologia i patogeneza
Mechanizm wystąpienia urazu
- Uraz
- Często dochodzi do połączenia zgięcia i
- Często dochodzi do połączenia zgięcia i
- Powtarzające się mikrourazy
- Regularna praca w
- Regularna praca w
- Zwyrodnienie w
- często w
- często w
Różnice między łąkotkami
- Łąkotka przyśrodkowa/łąkotka wewnętrzna jest mocno przytwierdzona do torebki stawowej i
- Łąkotka boczna/łąkotka zewnętrzna jest również połączona z
- Z
Czynniki predysponujące
- Dyscypliny sportu, w
- szybkie zmiany kierunku
- ruchy start-stop
- skoki i
- Gonartroza
ICD-10
- M23 Wewnętrzne uszkodzenie stawu kolanowego
- M23.0 Łąkotka cystowata
- M23.1 Łąkotka dyskowata (wrodzona)
- M23.2 Zastarzałe uszkodzenie łąkotki w
- M23.3 Inne uszkodzenia łąkotki
- S83.2 Rozdarcie łąkotki, świeże
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- O prawidłowej diagnozie decydują podejrzenie kliniczne i
- Odpowiednio 88% i
Diagnostyka różnicowa
- Gonarthrose
- Złamania
- Obrzęk szpiku kostnego
- Dna moczanowa
- Martwica aseptyczna przyśrodkowego kłykcia kości udowej
- Wolne ciało w
- Inne współwystępujące urazy kolana
Wywiad lekarski
- Uraz?
- Mechanizm urazu wskazuje, jakie struktury mogły zostać uszkodzone.
- Subiektywne odczucie niestabilności?
- Ból kolana wzdłuż jamy stawowej?
- ból, obrzęk i
- Zwykle jest to kłujący ból, który pojawia się i
- ból, obrzęk i
- Czynności nasilające ból?
- częsty ból podczas pracy w
- częsty ból podczas pracy w
- Opuchlizna stawu?
- W
- Opuchlizna często pojawia się w
- Opuchlizna może występować okresowo.
- Blokada w
- Rozdarta łąkotka okresowo utrudnia ruch stawu.
Badanie fizykalne
Informacje ogólne
- Urazu łąkotki nie można rozpoznać na podstawie tylko jednego dodatniego wyniku badania lub testu.
- Im więcej dodatnich wyników badań, tym pewniejsza diagnoza.
- Systematyczne badanie obejmuje obserwację wzrokową, badanie palpacyjne i
- W przypadku ciężkich ostrych urazów należy również ocenić krążenie obwodowe i
- Silny
- badanie uzupełniające po krótkiej, kilkudniowej przerwie
Możliwe wyniki
- Bóle miejscowe zależne od obciążenia
- Możliwa atrofia mięśnia czworogłowego uda
- Często ograniczona zdolność wyprostu i/lub zgięcia z
- W przypadku ostrych urazów
- wykrycie nagromadzenia płynu wewnątrz stawu lub wysięku w
- Hemartroza zwykle rozwija się w
- Często w
- Ból przy palpacji wzdłuż bocznej lub przyśrodkowej jamy stawowej
- u
- u
- Ocena możliwych współwystępujących urazów
- patologie pozastawowe (m.in. stawu biodrowego i
- niestabilność aparatu więzadłowego (więzadła poboczne, więzadła krzyżowe)
- patologie stawu rzepkowo-udowego
- inne patologie wewnątrzstawowe (chrząstka, szpik kostny)
- patologie pozastawowe (m.in. stawu biodrowego i
Badanie stabilności bocznej stawu kolanowego
- Badanie rozwarcia przyśrodkowego i
Badanie urazów więzadeł krzyżowych w stawie kolanowym
- Najbardziej czuły i
Badania łąkotki
- Badania te mogą dawać wyniki fałszywie ujemne.
- Ocena bólu przez pacjenta w
- Test McMurray'a
- Pacjent leży na plecach z
- badanie łąkotki przyśrodkowej
- bierny wyprost stawu kolanowego przy jednoczesnym utrzymaniu odwiedzenia podudzia w
- bierny wyprost stawu kolanowego przy jednoczesnym utrzymaniu odwiedzenia podudzia w
- badanie łąkotki bocznej
- bierny wyprost stawu kolanowego przy jednoczesnym utrzymaniu podudzia w
- bierny wyprost stawu kolanowego przy jednoczesnym utrzymaniu podudzia w
- badanie łąkotki przyśrodkowej
- wynik dodatni
- słyszalne lub wyczuwalne trzaski
- wyraźna reakcja obronna lub silny
- czułość
- 60–70 %6
- Pacjent leży na plecach z
- Test Apley'a
- procedura
- Pacjent leży w
- Untersuchung des Innenmeniskus
- rotacja podudzia na zewnątrz
- Untersuchung des Außenmeniskus
- rotacja podudzia do wewnątrz
- Pacjent leży w
- Test positiv
- ból
- ból
- Sensitivität
- 60–70 %3
- procedura
- Test Thessaly'ego
- procedura
- Pacjent staje na jednej nodze.
- Najpierw po stronie zdrowej nogi, aby przyzwyczaić pacjenta do tej pozycji i
- Najpierw po stronie zdrowej nogi, aby przyzwyczaić pacjenta do tej pozycji i
- Badający podpiera pacjenta, trzymając go za wyciągnięte ręce, podczas gdy pacjent obraca kolano i
- Pacjent staje na jednej nodze.
- Test positiv
- ból
- ból
- Sensitivität
- 89
- Swoistość wynosi 97% przy urazach łąkotki przyśrodkowej i
- 89
- procedura
Diagnostyka u specjalisty
- Przy podejrzeniu wewnątrzstawowego uszkodzenia kolana należy wykonać RM.
- wysoka dokładność diagnostyczna w
- potwierdzenie klinicznego podejrzenia uszkodzenia łąkotki
- uwidocznienie innych patologii wewnątrzstawowych
- wysoka dokładność diagnostyczna w
- Zalecane zdjęcie rentgenowskie stawu kolanowego w
- Dostarcza informacji o współwystępujących urazach kości.
- uwidocznienie zmian zwyrodnieniowych
- Zdjęcia rentgenowskie pod obciążeniem mogą dostarczyć dodatkowych informacji na temat stanu jamy stawowej lub chrząstki stawowej.
- W
Wskazania do skierowania do specjalisty
- Ostra blokada, hemartroza
- Subiektywne odczucie niestabilności
- Silny ból lub obrzęk, który utrudnia wykonywanie codziennych czynności
Lista kontrolna przy skierowaniu do specjalisty
Uraz łąkotki
- Cel skierowania
- Diagnostyka potwierdzająca? Leczenie chirurgiczne?
- Wywiad lekarski
- Czas trwania i
- Ból? Sytuacje wywołujące ból? Opuchlizna? Wysięk? Blokada stawu?
- Przebieg i
- Inne istotne choroby współwystępujące?
- Regularnie przyjmowane leki?
- Skutki: upośledzenie czynności? Niezdolność do pracy?
- Czas trwania i
- Badanie fizykalne
- Tkliwość w
- Stabilność boczna (więzadła poboczne)?
- Test szuflady (więzadło krzyżowe)?
- Tkliwość w
- Badania uzupełniające
- RM i
- RM i
Terapia
Cele leczenia
- Łagodzenie bólu
- Poprawa funkcji stawu kolanowego
- Zapobieganie wtórnej chorobie zwyrodnieniowej stawów
Ogólne informacje o terapii
- Leczenie chirurgiczne jest zalecane w
- W przypadku mniej rozległego urazowego rozerwania łąkotki można podjąć próbę leczenia zachowawczego.
- Rozerwanie łąkotki stanowi potencjalne ryzyko rozwoju
- W przypadku współwystępującej gonartrozy należy preferować leczenie zachowawcze urazów łąkotki w
- Wyjątek stanowią ostre urazy lub blokady stawu kolanowego.
Zalecenia dla pacjentów
- W fazie ostrej należy chłodzić i
- Trening pooperacyjny jest niezbędny do szybkiego powrotu do zdrowia.
- przede wszystkim trening mięśnia czworogłowego w
- przede wszystkim trening mięśnia czworogłowego w
Farmakoterapia
- W
- paracetamol: 1
- ibuprofen: 1200
- naproksen: 375–500
- paracetamol: 1
- Niektórzy autorzy za preferowany lek uznają paracetamol9.
- Jednakże w
- NLPZ należy stosować jak najkrócej ze względu na profil działań niepożądanych ze strony układu sercowo-naczyniowego, nerek i
Terapia zachowawcza
- Próbę pierwotnego leczenia zachowawczego po uszkodzeniu łąkotki można podjąć u:
- pacjentów z
- objawowych pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi stawów (stopnia 3. i
- Należy zastrzec, że choć prawdopodobieństwo powodzenia tego leczenia wynosi ok. 70%, przeprowadzenie interwencji chirurgicznej w
- Należy zastrzec, że choć prawdopodobieństwo powodzenia tego leczenia wynosi ok. 70%, przeprowadzenie interwencji chirurgicznej w
- pacjentów z
- Fizjoterapia nie pomaga w
- Pomocne jest jednak skorygowanie złej postawy lub niefizjologicznego wzorca chodu, poprawa mobilności oraz wzmocnienie mięśni otaczających i
- Pomocne jest jednak skorygowanie złej postawy lub niefizjologicznego wzorca chodu, poprawa mobilności oraz wzmocnienie mięśni otaczających i
- U
- Utrata masy ciała u pacjentów z
Leczenie chirurgiczne
- Wskazania do leczenia chirurgicznego:
- zjawiska blokady
- również w
- również w
- urazowe uszkodzenia tkanki łąkotki
- utrzymujące się dolegliwości łąkotki pomimo leczenia zachowawczego
- zjawiska blokady
- Wskazania do (częściowej) resekcji łąkotki:
- pęknięcia łąkotki w
- Jest to środkowa (oddalona od torebki stawowej) 1/3 część łąkotki, która nie jest unaczyniona.
- niestabilny staw kolanowy (niestabilność przednio-tylna lub przyśrodkowo-boczna) bez interwencji stabilizującej
- szpotawość lub koślawość z
- nienaprawialne pęknięcia typu „rączka od wiaderka”
- złożone pęknięcia łąkotki, które sięgają do strefy 1 według Coopera (w pobliżu podstawy lub przejścia łąkotka-błona maziowa)
- silne zmiany zwyrodnieniowe lub uszkodzenia mechaniczne łąkotki
- pęknięcia łąkotki w
- Wskazania do szycia łąkotki
- niestabilny staw kolanowy w
- preferowana opcja u młodszych pacjentów lub u osób bez zmian zwyrodnieniowych
- pęknięcia łąkotki w
- Czerwono-czerwone (R-R) lub czerwono-białe (R-W) strefy to odpowiednio obwodowa (w pobliżu torebki stawowej) i
- Czerwono-czerwone (R-R) lub czerwono-białe (R-W) strefy to odpowiednio obwodowa (w pobliżu torebki stawowej) i
- stabilny staw kolanowy
- niestabilny staw kolanowy w
- Szycie łąkotki
- Zasadniczo jest to preferowana opcja pod warunkiem odpowiedniego ukrwienia, które zapewnia lepsze gojenie (zewnętrzna 1/3 część łąkotki).
- Zszycie łąkotki wiąże się z
- Zszycie łąkotki wiąże się z
- Zasadniczo jest to preferowana opcja pod warunkiem odpowiedniego ukrwienia, które zapewnia lepsze gojenie (zewnętrzna 1/3 część łąkotki).
- Resekcja uszkodzonej łąkotki15
- Usuwa się jak najmniejszy fragment łąkotki (częściowa resekcja), aby zachować choć część jej funkcji amortyzacyjnej.
- Częściowa resekcja łąkotki goi się szybciej i
- Całkowitą meniscektomię wykonuje się rzadko.
- Przeszczep łąkotki
- brak jasnych zaleceń dotyczących wskazań
- możliwa opcja przy całkowitym zaniku łąkotki i
- możliwa opcja przy całkowitym zaniku łąkotki i
- Alloprzeszczep świeżo mrożony (Fresh Frozen Allografts) wydaje się bardziej korzystny niż alloprzeszczep łąkotki liofilizowanej16.
- brak jasnych zaleceń dotyczących wskazań
- Zabieg implantacji kolagenowej łąkotki do częściowej resekcji łąkotki
- Postępowanie pooperacyjne
- informacje ogólne
- W
- Następnie włącza się trening ruchowy i
- W
- częściowa meniscektomia
- chłodzenie i
- Przez pierwszy tydzień korzystać z
- powrót do obciążenia w
- powrót do obciążenia w
- Orteza stawu kolanowego na ogół nie jest potrzebna.
- chłodzenie i
- Meniskusnaht
- Jak wyżej, ale pełne obciążanie należy opóźnić o co najmniej 4–6 tygodni.
- Należy ograniczyć ruchy kolana, zwłaszcza pełne zgięcie, aby zmniejszyć obciążenie operowanego obszaru.
- Przez co najmniej 2 miesiące po operacji nie należy uprawiać sportów wymagających ruchów skrętnych kolana (piłka nożna, piłka ręczna, koszykówka itp.).
- Konieczność stosowania ortezy po szyciu łąkotki zależy od poziomu aktywności pacjenta i
- informacje ogólne
Fizjoterapia
- Zarówno po leczeniu chirurgicznym, jak i
- Celem fizjoterapii jest stabilizacja mięśniowa stawu kolanowego, trening propriocepcji i
- Celem fizjoterapii jest stabilizacja mięśniowa stawu kolanowego, trening propriocepcji i
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
- Powrót do aktywności sportowej po leczeniu chirurgicznym1
- po częściowej meniscektomii: po 2–3 tygodniach
- po szyciu łąkotki: po 6–8 tygodniach
- Terapia zachowawcza zawodzi w
- Pacjenci, u których terapia zachowawcza zakończyła się niepowodzeniem, mogą osiągnąć taki sam efekt terapeutyczny po interwencji chirurgicznej, jak pacjenci, u których zastosowano pierwotne leczenie chirurgiczne.
Powikłania
Operacyjne
- Uszkodzenie nerwu udowo-goleniowego
- Uszkodzenie nerwu strzałkowego
- Uraz nerwu piszczelowego
- Uraz naczyń podkolanowych
- Ryzyko zakażenia i
Funkcjonalne
- Wtórna choroba gonartroza
- Gonartroza rozwija się u
Informacje dla pacjentów
Informacje dla pacjentów w Deximed
Ilustracje

Łąkotki, przegląd


Zgięte lewe kolano, widok z przodu


Kolano z więzadłem krzyżowymi, łąkotką i więzadłem pobocznym


Uszkodzenie łąkotki: rozerwanie płata i pęknięcie typu „rączka od wiaderka”


Zmiany w łąkotce, przegląd
Źródła
Piśmiennictwo
- Baker BS. Meniscus injuries. Medscape, last updated Oct 12, 2018.
http://emedicine.medscape.com/article/90661-overview" href="http://emedicine.medscape.com/article/90661-overview" target="_blank">emedicine.medscape.com - Englund M, Guermazi A, Gale D et al. Incidental meniscal findings on knee MRI in middle-aged and elderly persons. N Engl J Med 2008; 359: 1108-15. New England Journal of Medicine
- Hegedus EJ, Cook C, Hasselblad V, et al. Physical examination tests for assessing a torn meniscus in the knee: a systematic review with meta-analysis. J Orthop Sports Phys Ther 2007; 37(9): 541-50.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17939613" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17939613" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov - Eren OT. The accuracy of joint line tenderness by physical examination in the diagnosis of meniscal tears. Arthroscopy. 2003 Oct. 19(8):850-4.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14551547" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14551547" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov - Scholten RJPM, Devillè WLJM, Opstelten W, Bijl D, et al. The accuracy of physical diagnostic tests for assessing meniscal lesions of the knee, A meta-analysis. J Fam Pract 2001; 50: 938-44. PubMed
- Lee JH, Lim YJ, Kim KB, Kim KH, Song JH. Arthroscopic pullout suture repair of posterior root tear of the medial meniscus: radiographic and clinical results with a 2-year follow-up. Arthroscopy. 2009 Sep. 25(9):951-8.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19732632" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19732632" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov - Karachalios T, Hantes M, Zibis AH, et al. Diagnostic accuracy of a new clinical test (the Thessaly test) for early detection of meniscal tears. J Bone Joint Surg Am 2005; 87: 955-62. PubMed
- Siemieniuk RAC, Harris IA, Agoritsas T, et al. Arthroscopic surgery for degenerative knee arthritis and meniscal tears. BMJ 2017; 357: j1982. doi:10.1136/bmj.j1982
http://dx.doi.org/10.1136/bmj.j1982" href="http://dx.doi.org/10.1136/bmj.j1982" target="_blank">DOI - Bergenstock M, Min W, Simon AM, et al. A comparison between the effects of acetaminophen and celecoxib on bone fracture healing in rats. J Orthop Trauma 2005; 19: 717-723. PubMed
- Machado GC, McLachlan A. Efficacy and safety of paracetamol for spinal pain and osteoarthritis: systematic review and meta-analysis of randomised placebo controlled trials. BMJ 2015; 350: h1225.
http://www.bmj.com/content/350/bmj.h1225" href="http://www.bmj.com/content/350/bmj.h1225" target="_blank">www.bmj.com - O'Connor JP, Lysz T. Celecoxib, NSAIDs and the skeleton. Drugs Today (Barc) 2008; 44: 693-709. PubMed
- Katz JN, Brophy RH, Chaisson CE, et al. Surgery versus physical therapy for a meniscal tear and osteoarthritis. N Engl J Med 2013;368:1675-84 New England Journal of Medicine
- Teichtahl AJ, Wluka AE1, Wang Y, et al. The longitudinal relationship between changes in body weight and changes in medial tibial cartilage, and pain among community-based adults with and without meniscal tears. Ann Rheum Dis 2014; 73(9): 1652-8.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23744978" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23744978" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov - Paxton ES, Stock MV, Brophy RH. Meniscal repair versus partial meniscectomy: a systematic review comparing reoperation rates and clinical outcomes. Arthroscopy 2011; 27: 1275-1288. PubMed
- Beaufils P, Hulet C, Dhénain M, et al. Clinical practice guidelines for the management of meniscal lesions and isolated lesions of the anterior cruciate ligament of the knee in adults. Orthop Traumatol Surg Res 2009; 95: 437-442. PubMed
- Verdonk PC, Verstraete KL, Almqvist KF, et al. Meniscal allograft transplantation: long-term clinical results with radiological and magnetic resonance imaging correlations. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc 2006; 14(8): 694-706.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16463170" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16463170" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov - Baek J et al. Repair of Avascular Meniscus Tears with Electrospun Collagen Scaffolds Seeded with Human Cells. Tissue Eng Part A. 2016 Mar;22(5-6):436-48. doi: 10.1089/ten.TEA.2015.0284. Epub 2016 Mar 3
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26842062" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26842062" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov - Monllau JC, Gelber PE, Abat F, et al. Outcome after partial medial meniscus substitution with the collagen meniscal implant at a minimum of 10 years' follow- up. Arthroscopy 2011; 27(7): 933-43.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21621373" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21621373" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov - Stein T, Mehling AP, Welsch F, et al. Long-term outcome after arthroscopic meniscal repair versus arthroscopic partial meniscectomy for traumatic meniscal tears. Am J Sports Med 2010; 38(8): 1542-8.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20551284" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20551284" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov
Autorzy
- Lino Witte, dr n. med., lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, specjalista w dziedzinie chorób wewnętrznych, Frankfurt
- Caroline Beier, dr n. med., lekarz rodzinny, Hamburg