Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Urazy mięśnia czworogłowego

Streszczenie

  • Definicja: Różne stopnie ciężkości urazu, od stłuczenia i nadwyrężenia do rozerwania włókien mięśniowych i całkowitego zerwania mięśnia.
  • Częstość występowania: Częsty uraz u sportowców, zwłaszcza piłkarzy.
  • Objawy: Nagły przeszywający ból.
  • Wyniki badania: Wrażliwość na ucisk, z możliwym krwawieniem i wyczuwalnym obrzękiem (stłuczenie) lub wgłobieniem (rozerwanie włókien mięśniowych). Ból podczas izometrycznego wyprostu. W całkowitym zerwaniu mięśnia nie można wyprostować stawu kolanowego.
  • Diagnostyka: Można wykonać RTG, badanie ultrasonograficzne lub RM.
  • Terapia: Schemat RICE, po którym następuje szybka mobilizacja. W przypadku całkowitego zerwania rekonstrukcja chirurgiczna w ciągu 72 godzin.

Informacje ogólne

Definicja

  • Mięsień czworogłowy uda odpowiada przede wszystkim za prostowanie w stawie kolanowym (główna funkcja), a także zginanie w stawie biodrowym (mięsień prosty uda).
  • Istnieją różne typy urazów mięśnia czworogłowego1-2:
    • stłuczenie mięśnia czworogłowego (siniak, stłuczenie uda)
    • podrażnienie ścięgna rzepki (kolano skoczka)
    • zerwanie ścięgna mięśnia czworogłowego
    • naderwanie włókien mięśniowych
    • nadwyrężenie

Anatomia czynnościowa

  • Mięsień czworogłowy uda składa się z czterech brzuśców mięśniowych:
    • mięśnia prostego uda (musculus rectus femoris)
    • mięśnia obszernego bocznego (musculus vastus lateralis)
    • mięśnia obszernego przyśrodkowego (musculus vastus medialis)
    • mięśnia obszernego pośredniego (musculus vastus intermedius)
  • Początkowy odcinek i przyczep
    • Mięsień czworogłowy zaczyna się na proksymalnej powierzchni kości udowej, tylko mięsień prosty uda jest przyczepiony do kości biodrowej.
    • przyczep do guzowatości piszczeli (tuberositas tibiae)
  • Przedziały mięśniowe uda
    • przód: mięsień czworogłowy uda (musculus quadriceps femoris), nerw udowy (nervus femoralis) i tętnica udowa (arteria femoralis)
    • tylna strona: mięśnie kulszowo-goleniowe i nerw kulszowy (nervus ischiadicus)
    • przyśrodkowo: mięśnie przywodziciele i gałąź skórna nerwu zasłonowego (nervus obturatorius)

Częstość występowania

  • Stłuczenia są częstsze u sportowców uprawiających sporty kontaktowe.
    • Roczna chorobowość wśród rugbystów wynosi 4,7%, a wśród piłkarzy nożnych — 1,6%3.
  • Nadwyrężenia i urazy włókien mięśniowych to częste kontuzje u piłkarzy nożnych.
    • szczególnie w sezonie przygotowawczym4
    • U kobiet występują dwa razy częściej niż u mężczyzn4.
  • Zerwania głównie u starszych pacjentów, średni wiek 65 lat1

Etiologia i patogeneza

Stłuczenie mięśnia czworogłowego

  • Najczęstszą przyczyną jest bezpośredni uraz (np. stłuczenie uda).
  • W bardzo rzadkich przypadkach rozwija się ostry zespół ciasnoty przedziałów powięziowych.
  • Uraz przeważnie dotyczy mięśnia prostego uda, ponieważ jest on położony najbardziej zewnętrznie spośród wszystkich mięśni uda grupy przedniej.
  • Uraz wywołuje krwawienie i obrzęk mięśnia.
  • Napięty mięsień wykazuje znacznie wyższą odporność na tego typu urazy.

Nadwyrężenie, naderwanie włókien mięśniowych, zerwanie

  • Przyczyną jest nadmierne rozciągnięcie mięśnia.
  • Zakres obrażeń od mikroskopijnych rozdarć po całkowite zerwanie mięśnia
  • Zobacz osobny opis w artykule Tendinopatia mięśnia prostego uda.

Czynniki predysponujące

  • Niedostateczna rozgrzewka przed wysiłkiem
  • Przebyte urazy mięśnia czworogłowego
  • Przeciążenie już zmęczonych mięśni

ICD-10

  • S76 Verletzung von Muskeln und Sehnen in Höhe der Hüfte und des Oberschenkels
    • S76.1 Uraz ścięgna i mięśnia czworogłowego uda w tym więzadła (ścięgna) rzepki

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Rozpoznanie stawia się na podstawie typowego wywiadu lekarskiego i badania przedmiotowego.
  • Obrazowanie w celu oceny ciężkości urazu

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

  • Kontusion des Quadrizeps
    • uraz w przedniej części uda
    • Ból nasila się przy obciążaniu i zginaniu kolana.
  • Nadwyrężenie ścięgna mięśnia czworogłowego
    • ból i zaburzenia funkcji mięśnia po nagłym napięciu lub powtarzających się skurczach mięśnia
    • Występuje natychmiast lub po 1–3 dniach.
    • ból podczas chodzenia i zginania kolana
  • Zerwanie włókien mięśniowych w mięśniu czworogłowym
    • początkowo kłujący, rozrywający ból 
    • następnie brak możliwości obciążenia
  • Zerwanie ścięgna mięśnia czworogłowego
    • Nie można wyprostować kolana.

Badanie fizykalne

Kontusion des Quadrizeps

  • Obrzęk w przedniej części uda pod wpływem ucisku
    • powiększenie obwodu uda w porównaniu obu stron ciała
    • możliwy krwotok z tworzeniem się krwiaka
  • Ból podczas izometrycznego wyprostu
  • Zgięcie kolana często ograniczone przez obrzęk 
  • Czucie

Inne urazy

  • Nadwyrężenie mięśnia
    • bolesność uciskowa mięśnia czworogłowego w obszarze urazu mięśnia
    • Schmerzen bei isometrischem Extensionstest
  • Przepuklina mięśniowa
    • zerwanie powięzi z wybrzuszeniem mięśnia
    • wyczuwalny miejscowy miękki obrzęk
    • Występuje bardzo rzadko, np. pooperacyjnie, w przypadku rozejścia szwu powięziowego.
  • Muskelfaserriss
    • odgraniczony, wrażliwy na ucisk obszar uda od strony brzusznej
    • możliwy miejscowy krwotok
    • W przypadku wyraźnych zmian może występować wyczuwalne wgłobienie.
  • Ruptur der Quadrizepssehne
    • brak możliwości wyprostu stawu kolanowego
    • brak możliwości podniesienia wyprostowanej nogi w pozycji leżącej
    • uszkodzenie struktur bezpośrednio nad rzepką pod stronie brzusznej

Diagnostyka u specjalisty

  • Procedury obrazowania są zwykle konieczne tylko w przypadku ciężkiego urazu (całkowitego zerwanie).
    • W urazach mięśnia czworogłowego najwyższą czułością i swoistością charakteryzuje się RM1.
    • Badanie USG jest jednak znacznie tańsze i szybciej dostępne, a także dobrze nadaje się do oceny orientacyjnej1.
  • W przypadku ciężkiego urazu lub jeśli jest to konieczne, należy wykonać RTG w celu wykluczenia złamania.

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • Jeśli występują kliniczne objawy zerwania lub złamania.

Terapia

Cele leczenia

  • Przywrócenie sprawności i uwolnienie od bólu

Ogólne informacje o terapii

  • Pierwsza pomoc
    • odpoczynek
    • lód
    • ucisk
    • uniesienie
  • Leczenie chirurgiczne
    • wskazania
      • Kompartmentsyndrom
      • W razie potrzeby ewakuacja krwiaka, jeżeli leczenie nie przynosi efektów.
      • całkowite zerwanie ścięgna mięśnia czworogłowego
  • Rehabilitacja
    • wczesna mobilizacja bez dużego obciążenia
    • dostosowane do bólu rozciąganie kontuzjowanego obszaru, aby przeciwdziałać zbieganiu się tkanki bliznowatej1

Stłuczenie i nadwyrężenie

Terapia1,5

  • Natychmiast ustabilizować kolano pod kątem 120 stopni za pomocą bandaża elastycznego lub ortezy.
    • Zapobiega krwawieniom i skraca czas rekonwalescencji.
    • Korzystać z kul.
    • Regularnie chłodzić: co 2–3 godziny przez 20 minut.
    • Utrzymać pozycję przez około 24 godziny.
    • Następnie zacząć od ostrożnej mobilizacji bez oporu.

Zerwanie ścięgna

  • Główne zasady
    • Całkowite zerwanie leczy się chirurgicznie.
    • Niewielkie naderwanie z zachowaną funkcją prostowników należy leczyć zachowawczo.
  • Leczenie chirurgiczne
    • Operacja w ciągu pierwszych 48–72 godzin po urazie, ponieważ w przeciwnym razie obkurczanie się (retrakcja) ścięgna utrudnia rekonstrukcję chirurgiczną6.
    • pooperacyjne unieruchomienie w wyproście przez 6 tygodni6
    • następnie trening/ćwiczenia pod kierunkiem fizjoterapeuty

Rehabilitacja

  • Mięśnie uda należy kolejno rozciągać, mobilizować i wzmacniać.
  • Ryzyko odnowienia urazu w przypadku zbyt wczesnego rozpoczęcia rehabilitacji przy zbyt dużym obciążeniu

Farmakoterapia

  • NLPZ7
    • NLPZ mogą opóźniać gojenie się ran, dlatego w razie potrzeby lepiej stosować na inne leki przeciwbólowe.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Powikłania

  • Ostry zespół ciasnoty przedziałów powięziowych
    • rzadko
  • Pourazowe kostniejące zapalenie mięśni (myositis ossificans traumatica)
  • Trwałe upośledzenie funkcji i sztywność spowodowane nieodpowiednim leczeniem zerwania
  • Odnowienie urazu

Rokowanie

  • Przy odpowiedniej terapii lekkie urazy mięśni goją się całkowicie.
    • Rekonwalescencja trwa od kilku dni do kilku tygodni1.
  • W przypadku całkowitego zerwania zwykle uzyskuje się dobre lub doskonałe wyniki po szybkim zastosowaniu leczenia chirurgicznego8.

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Źródła

Piśmiennictwo

  1. DeBerardino TM. Quadriceps injury. Medscape, last updated Jun 02, 2017. emedicine.medscape.com
  2. Mendiguchia J, Alentorn-Geli E, Idoate F, Myer GD. Rectus femoris muscle injuries in football: a clinically relevant review of mechanisms of injury, risk factors and preventive strategies. Br J Sports Med 2013; 47:359. British Journal of Sports Medicine
  3. Ryan JB, Wheeler JH, Hopkinson WJ,. Quadriceps contusions. West Point update.. Am J Sports Med 1991; 19(3): 299-304. www.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Eckard TG, Kerr ZY, Padua DA. Epidemiology of Quadriceps Strains in National Collegiate Athletic Association Athletes, 2009-2010 Through 2014-2015. J Athl Train 2017; 52(5): 474-81. www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Orchard J, Best TM, Verrall GM. Return to play following muscle strains. Clin J Sport Med 2005; 15:436. PubMed
  6. Pope JD, Plexousakis MP. Quadriceps Tendon Rupture. Stat Pearls 2019. www.ncbi.nlm.nih.gov
  7. Smith C, Kruger MJ, Smith RM, Myburgh KH. The inflammatory response to skeletal muscle injury: illuminating complexities. Sports Med 2008; 38:947. PubMed
  8. Nori S. Quadriceps tendon rupture. J Family Med Prim Care 2018; 7(1): 257-60. www.ncbi.nlm.nih.gov

Autorzy

  • Lino Witte, dr n. med., lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, specjalista w dziedzinie chorób wewnętrznych, Frankfurt
S76; S761 Uraz
muskelskade; muskelskada; l81 annan muskuloskeletal skada; quadriceps; kvadriceps; lårmuskel; myositis ossificans; muskelruptur; quadricepsmuskel; senruptur; Quadricepsskador
Quadrizepsverletzung; Kontusion des Quadrizeps; Quadrizepskontusion; Quadrizepszerrung; Zerrung des Quadrizeps; Quadrizepssehnenzerrung; Zerrung der Quadrizepssehne; Quadrizepssehnenruptur am distalen Kopf des Musculus rectus femoris; Muskelfaserriss im Quadrizeps; Quadrizepsüberlastung
Urazy mięśnia czworogłowego
document-disease document-nav document-tools document-theme
Streszczenie Definicja: Różne stopnie ciężkości urazu, od stłuczenia i nadwyrężenia do rozerwania włókien mięśniowych i całkowitego zerwania mięśnia. Częstość występowania: Częsty uraz u sportowców, zwłaszcza piłkarzy.
Medibas Polska (staging)
Uraz mięśnia czworogłowego
/link/de3ec23ab6524730a7831dad4f8fcca4.aspx
/link/de3ec23ab6524730a7831dad4f8fcca4.aspx
uraz-miesnia-czworogowego
SiteDisease
Uraz mięśnia czworogłowego
K.Reinhardt@gesinform.de
Kj.Reinhardt@gesinformmroz@konsylium24.depl
pl
pl
pl