Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

OdstawienieZaprzestanie spożywania alkoholu, krótka interwencja

Wskazania

  • Krótkie interwencje mające na celu ograniczenie problematycznego spożycia alkoholu należy wdrażać w  ramach opieki medycznej, psychoterapeutycznej i  psychospołecznej.
    • w  ramach podstawowej opieki zdrowotnej w  celu zmniejszenia problematycznego spożycia alkoholu
    • niezależnie od płci
    • krótkie interwencje
      • Należy oferować osobom starszym (>>65 lat) spożywającym alkohol w  sposób problematyczny lub ryzykowny.
      • Należy przeprowadzać w  przypadku współwystępujących zaburzeń afektywnych, zaburzeń lękowych lub psychoz w  celu zmniejszenia ryzykownego lub problematycznego spożycia alkoholu.
      • Można proponować w  miejscu pracy w  celu zmniejszenia szkodliwego spożycia i  zminimalizowania następstw spożycia alkoholu.
  • Ryzykowne spożywanie alkoholu
    • Należy zaoferować krótkie interwencje.
  • Upijanie się
    • Należy zaoferować krótką interwencję w  celu ograniczenia upijania się.
  • Uzależnienie
    • Można zaoferować krótkie interwencje.

Wywiad motywacyjny (rozmowadialog motywacyjnamotywacyjny) 

  • Ogólne techniki prowadzenia rozmowy
    • pytania otwarte pytania
    • potwierdzenie
    • aktywne słuchanie i  podsumowywanie
  • Uwzględnia motywację danej osoby zgodnie z  modelem Prochaska-Prochaski i DiClemente'a (patrz poniżej).
  • Tej metody poradnictwa można nauczyć się podczas ośmiogodzinnego kursu.
    • Seminarium przypominające po 4 tygodniach w  celu omówienia pierwszych doświadczeń.
    • Szkolenie obejmuje naukę zachowań, technik i  modułów rozmowy, a  także rozpoznanie obecnego etapu gotowości do zmiany.

Dokumentowanie uzależnienia

  • Zobacz także artykuły:
  • Test kwestionariuszowyKwestionariusz AUDIT i  skrócona wersja AUDIT-C są najlepiej przebadanymi metodami wykrywania zaburzeń związanych ze spożyciem alkoholu.
    • obowiązujący i  niezawodny nawet w  młodszych populacjach oraz u  osób starszych
      • Niemożliwe dotyczy towykorzystanie innych metodnarzędzi, takich jak test CAGE.
  • AUDIT-C
    • pytania 1–3 testu AUDIT 1–3
    • Dobrze koreluje z  pełną wersją testu AUDIT.
    • Jeśli wynik wynosi co najmniej 5 punktów, należy rozważyć środki mające na celu ograniczenie spożycia alkoholu.

Model autorstwa ProchaskaProchaski i  DiClemente'a

  • Model zmiany zachowania Prochaska-Prochaski i DiClemente'a zakłada, że zmiana szkodliwych wzorców zachowań zachodzi w  kilku etapach i  że proces ten powtarza się kilka razy, zanim zostaną utrwalone nowe, konstruktywne zachowania.
  • W  zależności od fazyetapu, na którejrym znajduje się dana osoba, wspólnie opracowywane są różne cele, np. :
    • budowanie motywacji
    • redukcja ilości spożywanego alkoholu
    • kontakt z  ośrodkami wsparcia dla osób uzależnionych
    • stabilizacja chęciwoli wyjścia z  uzależnienia
  • Poważnym wyzwaniem jest również dotarcie do dużej części osób uzależnionych od alkoholu, które znajdują się w  fazie I  lub II i  nie szukają pomocy z  powodu swojego problemu alkoholowego.
  • I. Niewiedza
    • Nie wiem, że mam problem.
  • II. NieumyślnośćBrak namysłu
    • Wiem, że mam problem, ale nie mogę nic z  tym zrobić.
  • III. TworzenieŚwiadomość zamiaruproblemu
    • Wiem, że mam problem. Co mogę z  tym zrobić?
  • IV. Przygotowanie
    • Wiem, że mam problem, i  chcę coś z  tym zrobić.
  • V. Działanie
    • Wiem, że mam problem. Próbuję coś z  tym zrobić.
  • VI. Utrzymanie zmiany lub nawrót choroby
    • Udało mi się, ale nie jest mi łatwo w  tym wytrwać, lub
    • Stałem się słaby/-a, co powinienem/powinnam teraz zrobić?

Interwencja ukierunkowanadostosowana nado fazęfazy

  • Po ustaleniu wspólnie z  daną osobą, w  której fazie się obecnie znajduje, dalsze leczenie jest prowadzone zgodnie z  poniższymi zaleceniami dotyczącymi poszczególnych faz.

I. Niewiedza

  • „Nie wiem, że mam problem.”
  • Skuteczne mechanizmy obronne
    • bagatelizowanie problemu lub zaprzeczanie problemowi
    • racjonalizacja (usprawiedliwienie)
  • Działania terapeutyczne
    • Szukanie punktobszarów wyjścia, w  których koncentrują się obawy danej osoby lub jej otoczenia związane ze spożywaniem alkoholu (np. zdrowie, praca, rodzina).
    • W  miarę możliwości należy ustalić związek między poszczególnymi dolegliwościami a  spożyciem alkoholu.
    • Wywiad alkoholowy („Czy mogę zadać Panu/Pani kilka pytań na temat Pana/Pani nawyków związanych z  piciem alkoholu?”), jeśli nie został jeszcze przeprowadzony.
    • neutralne wyjaśnienie
      • ryzyka wynikające z  nadmiernego spożywania alkoholu  i  uzależnienia od alkoholu
      • wyjaśnienie związku między problemem zdrowotnym a  spożyciem alkoholu
      • udzielenie dodatkowych informacji, a  w  razie potrzeby zaoferowanie spotkania kontrolnego
      • Na tym etapie nie należy wydawać ostrzeżeń ani zaleceń.

II. NieumyślnośćBrak namysłu

  • „Wiem, że mam problem, ale nie mogę nic z  tym zrobić.”
  • Faza ta jest pierwszym krokiem w  procesie zmian.
  • Skuteczne mechanizmy obronne
    • bagatelizowanie problemu lub zaprzeczanie problemowi
    • racjonalizacja (usprawiedliwienie)
    • sprzeciw wobec przedstawionych informacji
    • rezygnacja i  przygnębienie
  • Działania terapeutyczne
    • wypytanie o  obawy
    • zachęcanie do podejmowania decyzji, ale bez nacisku
    • budowanie większej świadomości zagrożeń związanych ze spożywaniem alkoholu
    • w  razie potrzeby zaproponowanie bardziej szczegółowego udokumentowania/zebrania informacji na temat spożycia alkoholu
    • podkreślanie osobistej kontroli i  odpowiedzialności za własne działania
    • indywidualnie dopasowane materiały informacyjne
    • zwłaszcza w  przypadku osób zrezygnowanych
      • budowanieBudowanie nadziei i  optymizmu, że odstawienie może się udać.
      • polecenie sprawdzonych lub nowych metod odstawienia alkoholu na podstawie własnego doświadczenia
    • unikanie frustracji i  konfliktowych dyskusji
    • umówienie kolejnego spotkania

III. TworzenieŚwiadomość zamiaruproblemu (kontemplacja)

  • „Wiem, że mam problem. Co mogę z  tym zrobić?”
  • Faza ta charakteryzuje się ambiwalencją: konflikt między chcę/nie chcę i  mogę/nie mogę.
  • Skuteczne mechanizmy obronne
    • czekanie na odpowiedni moment
      • „Przestanę pić, jak tylko...”
    • Pacjent oczekuje na moment absolutnej pewności, że chce lub musi się przestać pić.
    • myślenie życzeniowe (racjonalizacja)
    • pochopne działania, częste występowanie faz abstynencji i  nawrotów
  • Działania terapeutyczne
    • wsparcie w  uświadamianiu sobie tej ambiwalencji
      • Jakie są pozytywne i  negatywne strony spożywania alkoholu?
    • podsumowanie:
      • Co najbardziej lubi Pan/Pani w  piciu?
      • Czego nie uważa Pan/Pani za dobre?
      • Za czym by Pan/Pani tęsknił/a, gdyby przestał/a Pan/Pani pić?
      • Jakie byłyby korzyści z  odstawienia?
      • Co jest dla Pana/Pani w  tej chwili najważniejsze? Co może stać się dla Pana/Pani ważne w  dłuższej perspektywie?
    • Uzgodnienie kolejnego spotkania; być może na tym etapie konieczna jest dalsza rozmowa; ewentualnie można przejść do następnej fazy.

IV. Przygotowanie

  • „Wiem, że mam problem, i  chcę coś z  tym zrobić.”
  • Osoby uzależnione są teraz wyraźnie zmotywowane, by przestać pić.
    • Punkt ciężkości przesuwa się z  „Dlaczego przestać?” na „Jak przestać?”
  • Działania terapeutyczne
    • proponowanie opcji zmiany zachowania (próba ograniczenia lub abstynencji, dalsza pomoc)
    • zachęcanie do otwartości; zapraszanie innych do udziału w  podejmowaniu decyzji
    • możliwa niewielka korekta nawyków w  ramach przygotowań do zaprzestania picia
    • stworzenie planu (to osoba zainteresowana decyduje!)
      • ustalenie daty, od której osoba uzależniona nie będzie pić lub będzie pić mniej alkoholu

V. Działanie

  • „Wiem, że mam problem i  coś z  tym robię.”
  • Osoby uzależnione przestają pić alkohol lub znacząco zmieniają swoje zachowanie.
  • Działania terapeutyczne
    • utwierdzanie w  decyzji
    • sprawdzenie celów (abstynencja, redukcja, korzystanie z  pomocy)
    • sprawdzanie sukcesów
      • pomiar parametrów biochemicznych w  celu nagrodynagradzania, a  nie kontroli
    • pomoc w  planowaniu na wypadek trudnych/kuszących sytuacji
    • podnoszenie świadomości pozytywnych skutków: nagroda własna
    • unikanieUnikanie strategii, które w  przeszłości nie doprowadziły do sukcesu.

VI. Utrzymanie zmian lub nawrót choroby

  • „Udało mi się, ale nie jest mi łatwo w  tym wytrwać” lub: „Stałem się słaby/-a, co powinienem/powinnam teraz zrobić?”
  • Środki
    • Wyjaśnienie: wiele osób nadal odczuwa głód alkoholowy i  ponowne fazy ambiwalentne, możliwe są nawroty.
    • przywoływanie wcześniejszej motywacji do odstawieniazaprzestania picia
    • Po 6 miesiącach głód i  ryzyko nawrotu znacznie spadajzmniejszają się.
      • przypadku utrzymujących się nawrotów program można wznowić od odpowiedniej fazy.
      • dalsze kontrole w  zależności od zapotrzebowania

Dodatkowe informacje

Źródła

Piśmiennictwo

  • Krótka interwencja dotycząca problemów związanych z używaniem alkoholu. Szkolenie pracowników podstawowej opieki zdrowotnej. Podręcznik WHO. World Health Organization 2017. (dostęp 26.11.2023) parpa.pl
  

Autor

  • Marek Oleszczyk, Dr n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (recenzent)
  • Adam Windak, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
  • Thomas M. Heim, drDr n. med., dziennikarz naukowy, Fryburg



Alkoholavvenning
CAGE-Test; Kwestionariusz AUDIT; Kwestionariusz AUDIT-C; AlkoholkonsumSpożycie alkoholu; Prochaska; DiClemente; AlkoholanamneseWywiad w kierunku spożywania alkoholu; Alkohol-TagebuchDzienniczek spożywania alkoholu; AlkoholabhängigkeitNadużywanie alkoholu; Alkoholizm
OdstawienieZaprzestanie spożywania alkoholu, krótka interwencja
document-disease document-nav document-tools document-theme
Krótkie interwencje mające na celu ograniczenie problematycznego spożycia alkoholu należy wdrażać w  ramach opieki medycznej, psychoterapeutycznej i  psychospołecznej. w  ramach podstawowej opieki zdrowotnej w  celu zmniejszenia problematycznego spożycia alkoholu niezależnie od płci krótkie interwencje Należy oferować osobom starszym (>>65 lat) spożywającym alkohol w  sposób problematyczny lub ryzykowny. Należy przeprowadzać w  przypadku współwystępujących zaburzeń afektywnych, zaburzeń lękowych lub psychoz w  celu zmniejszenia ryzykownego lub problematycznego spożycia alkoholu. Można proponować w  miejscu pracy w  celu zmniejszenia szkodliwego spożycia i  zminimalizowania następstw spożycia alkoholu.
Medibas Polska (staging)
OdstawienieZaprzestanie spożywania alkoholu, krótka interwencja
/link/2c98c6824f7a447b8f1912446880d6af.aspx
/link/2c98c6824f7a447b8f1912446880d6af.aspx
odstawienie-alkoholu-krotka-interwencja
SiteDisease
OdstawienieZaprzestanie spożywania alkoholu, krótka interwencja
K.Reinhardt@gesinform.de
Klive.Reinhardt@gesinformcom#dr.dedabrowska@wp.pl
pl
pl
pl