Trudności z oddychaniem u dzieci

Informacje ogólne

Definicja

• Dysfunkcja układu oddechowego spowodowana chorobami wewnątrz- lub pozapłucnymi
• Obraz kliniczny zależy od wieku i przyczyny.
• duszność, stridor, kaszel, świsty, krwioplucie, patologiczna głębokość i częstotliwość oddechów, stosowanie dodatkowych mięśni oddechowych, stany lękowe, ból, utrata przytomności

Etiologia i patogeneza

• Choroby zakaźne górnych lub dolnych dróg oddechowych
• Wady rozwojowe
• Zachłyśnięcie
• Niedrożność/zwężenie dróg oddechowych, mechaniczne zaburzenia oddychania
• Choroby ośrodkowego układu nerwowego
• Choroby metaboliczne
• Alergie
• Choroby serca
• Zaburzenia transportu tlenu
• Choroby psychogenne, tiki
• Intoksykacja
• Leki
• Zaburzenia metaboliczne
• Narażenie na dym

ICD-10

• R06 Zaburzenia oddychania
  • R06.0 Duszność
  • R06.1 Świst krtaniowy
  • R06.2 Sapanie
  • R06.3 Oddychanie okresowe
  • R06.4 Hiperwentylacja
  • R06.5 Oddychanie przez usta

Diagnostyka różnicowa

• Przyczyny płucne
  • zapalenie płuc
  • obturacyjne zapalenie oskrzeli
    • głównie zakażenia wirusowe u niemowląt i małych dzieci (wirusy RS, ludzki metapneumowirus, adenowirus, rinowirus, wirus grypy, wirus paragrypy, bokawirus)
    • świsty przy wydechu obejmujące całe płuca
  • przewlekłe zapalenie oskrzeli
    • rozpoznanie przez wykluczenie, utrzymywanie się objawów przez co najmniej 12 tygodni (czas trwania u dzieci nie jest jasno określony)
  • gruźlica
  • aspiracja ciał obcych
    • największe ryzyko u dzieci w wieku od 8 miesięcy do 4 lat
    • prawa strona w 4 na 5 przypadków
    • rozdęcie chorego płuca (nadmierna przezierność w badaniu rentgenowskim)
    • górne drogi oddechowe: kaszel (później ustępujący, czasami niepamiętany), objawy zakrztuszenia, świsty podczas wdechu
    • pod głośnią: skąpe objawy
    • zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej często bez zmian¹
    • w przypadku opóźnionych powikłań, takich jak niedodma i zapalenie płuc¹
    • wskazanie do szybkiej sztywnej bronchoskopii i usunięcia ciała obcego
  • zachłyśnięcie płynami
    • u niemowląt, wady rozwojowe, przetoki, choroby OUN
  • astma
  • niedodma
  • śródmiąższowa choroba płuc
    • alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych
    • idiopatyczna hemosyderoza płucna
  • odma opłucnowa
  • wysięk opłucnowy
  • zapalenie opłucnej
    • rzadko występujące w izolacji, głównie w związku z zakażeniem płuc
    • ból przy oddychaniu, ew. kaszel i gorączka
    • zmiany włókniste z ograniczeniem ruchów klatki piersiowej podczas oddychania jako powikłanie ropnego zapalenia opłucnej
  • mukowiscydoza
  • rozstrzenie oskrzeli
    • najczęściej nabyte
    • przewlekły kaszel produktywny, przewlekłe zapalenie oskrzeli, ewentualnie pałeczkowatość palców
      

      Pałeczkowatość palców
    • resekcja w przypadku zmian miejscowych, objawowa antybiotykoterapia w przypadku zmian uogólnionych
  • zespół nieruchomych rzęsek
    
    • wada wrodzona z upośledzonym klirensem śluzowo-rzęskowym
    • u ok. 50% chorych zespół Kartagenera (odwrócenie trzewi)
    • uporczywy nieżyt nosa, przewlekły kaszel produktywny, niedrożność, uogólnione rozstrzenie oskrzeli, zapalenia ucha, zapalenie zatok
    • dobre rokowanie dzięki fizjoterapii i lekom rozszerzającym oskrzela, a także podawaniu antybiotyków w przypadku zaostrzenia
  • wady rozwojowe płuc
    
    • wrodzona wada gruczolakowata płuc
    • wrodzona rozedma płatowa płuc
    • sekwestracja płuca
• Choroby górnych dróg oddechowych
  • pseudokrup (ostre zwężeniowe zapalenie krtani i tchawicy)
  • zapalenie nagłośni, ostre
  • przerost migdałka gardłowego
  • zapalenie migdałków
  • nieżyt nosa
  • zapalenie krtani
  • obrzęk naczynioruchowy
  • wady rozwojowe w obszarze języka/szczęki
  • naczyniaki krwionośne, nerwiakowłókniaki
  • zapalenie tchawicy
    • najczęściej wirusowe (wirusy RS, wirusy paragrypy, adenowirusy), rzadko bakteryjne (Staph. aureus, Haemophilus influenzae)
    • szczekający, szorstki kaszel, ból za mostkiem
• Przyczyny kardiologiczne
  • choroba serca
  • wady serca z niewydolnością serca
  • nadciśnienie płucne
• Przyczyny związane z klatką piersiową
  • rozedma śródpiersia
  • węzły chłonne
  • guzy
  • zniekształcenie klatki piersiowej
    • klatka piersiowa lejkowata
• Przyczyny brzuszne
  • przepukliny przeponowe
    • zwykle rozpoznawane i leczone już u noworodków
  • wodobrzusze
• Inne
  • posocznica
  • niedokrwistość
  • wole
  • alergie
  • skrajna otyłość
  • zaburzenia nerwowo-mięśniowe
  • choroby metaboliczne
  • zaburzenia autoimmunologiczne z częstym zajęciem płuc
    
    • kolagenozy
      • toczeń rumieniowaty układowy
      • zespół Sjögrena
      • twardzina układowa
      • zapalenie skórno-wielomięśniowe
      • mieszane choroby tkanki łącznej
    • zapalenia naczyń
      • polimialgia reumatyczna
      • ziarniniakowatość Wegenera
      • zespół Churga-Strauss
      • autoimmunologiczna proteinoza pęcherzyków płucnych
  • niedobory odporności
  • Choroby ośrodkowego układu nerwowego
  • przyczyny/nawyki psychogenne
  • Narażenie na dym
  • leki/intoksykacja/zaburzenia metaboliczne
  • refluks żołądkowo-przełykowy
    • rzadko w dzieciństwie, częściej u niemowląt
  • obturacyjny bezdech senny (OSA)
    
     

Rozważania diagnostyczne

• Drogi oddechowe dzieci mają zazwyczaj mniejszą średnicę. Opuchlizna błon śluzowych prowadzi zatem do większego względnego zwężenia dróg oddechowych niż analogiczna opuchlizna u dorosłych.
• Choroby drobnych dróg oddechowych mają większy wpływ na całkowity opór dróg oddechowych u niemowląt i dzieci niż u dorosłych².
• Zakażenia układu oddechowego są jednym z najczęstszych powodów wizyt u lekarzy pediatrów.

Wywiad lekarski

Na co należy zwrócić szczególną uwagę?

• Występowanie ostre czy przewlekłe?
• Inne objawy?
• gorączka, zmiany skórne, przewlekła biegunka, zaburzenia wzrostu, ból
• Inne istotne choroby?
• Wywiad rodzinny
• niedawne zakażenia w rodzinie?
• astma, alergie lub wyprysk w rodzinie?
• Zakażenia w placówce opieki zbiorowej?
• Wiek w momencie wystąpienia dolegliwości?
• przyczyny ostrej duszności u niemowląt i małych dzieci
• podgłośniowe zapalenie krtani
• zapalenie nagłośni
• zapalenie płuc i oskrzeli
• zapalenie oskrzelików
• obturacyjne zapalenie oskrzeli/astma oskrzelowa
• aspiracja ciała obcego
• ropień okołomigdałkowy
• przyczyny ostrej duszności u dzieci w wieku szkolnym
• astma oskrzelowa
• anafilaksja
• zapalenie płuc
• odma opłucnowa
• wdychanie dymu
• ropień okołomigdałkowy
• zator płucny
• Wzorzec objawów?
• stridor wdechowy w przypadku przyczyny w krtani, gardle lub tchawicy poza klatką piersiową
• stridor wydechowy w razie przyczyny w drogach oddechowych w obrębie klatki piersiowej
• stridor dwufazowy w przypadku zwężeń na długim odcinku
• opis kaszlu (suchy, produktywny, szczekający, staccato, drażniący, szorstki, nagły, sytuacyjny itp.)
• wybór charakterystycznych wzorców kaszlu
• charakterystyczny szczekający kaszel ze stridorem wdechowym w zwężającym zapaleniu krtani i tchawicy 
• kaszel staccato, który można wywołać szpatułką w przypadku krztuśca
• po wysiłku z towarzyszącymi świstami podczas wydechu w przypadku astmy
• suchy kaszel z bólem podczas oddychania w zapaleniu opłucnej
• W przypadku „tiku kaszlowego” kaszel nie występuje podczas snu ani po odwróceniu uwagi.
• po kontakcie ze zwierzętami lub spędzaniu czasu na łonie natury w przypadku alergii
• suchy, nasilający się w nocy w przypadku refluksu żołądkowo-przełykowego, bezdechu sennego, alergii lub astmy
• Zależność od pory dnia i pór roku?
• występowanie nocnego kaszlu i oddychania przez usta w przeroście migdałka gardłowego
• Występowanie po jedzeniu?
• refluks żołądkowo-przełykowy
• Nagłe trudności z oddychaniem?
• aspiracja ciała obcego
• napad astmatyczny
• Nietypowo częste zakażenia układu oddechowego?
• Mogą być spowodowane mukowiscydozą, niedoborem odporności lub pierwotnym zespołem nieruchomych rzęsek.
• W przypadku przedłużających się zakażeń dróg oddechowych (dziecko zawsze choruje dłużej niż rodzeństwo/koledzy) należy w szczególności rozważyć astmę.
• Zależność od zmiany postawy ciała?
• Tracheomalacja i anomalie dużych naczyń krwionośnych

Badanie przedmiotowe

• Ogólny stan fizyczny
  • Objawy zakażenia
• Parametry życiowe
  • oznaki duszności
  • objawy wskazujące na posocznicę
  • objawy wskazujące na niestabilność hemodynamiczną
• Serce/układ krążenia
  • szmery serca lub patologiczne tętno wskazujące na wady rozwojowe serca lub naczyń krwionośnych
• Płuca/oddychanie
  • brak szmerów oddechowych lub patologiczne szmery oddechowe
    • duszność, stridor, kaszel, świsty, furczenia
  • częstość oddechów (należy pamiętać o wartościach granicznych zależnych od wieku)
  • wzorzec oddechu
    • oddech Kussmaula w kwasicy metabolicznej (nieopanowana cukrzyca), oddech Cheyne'a-Stokesa w zaburzeniach ośrodka oddechowego lub ciężkiej niewydolności serca, oddech Biota w zaburzeniach ośrodka oddechowego, chwytanie powietrza w przedłużonym niedotlenieniu
  • stosowanie dodatkowych mięśni oddechowych?
  • retrakcje?
    • mostkowe, międzyżebrowe, podżebrowe
  • skrócone zdania lub brak możliwości mówienia w przypadku silnej duszności
• Skóra
  • szary, blady kolor skóry
• Inne
  • pałeczkowatość palców
  • zniekształcenie klatki piersiowej

Badania uzupełniające

Diagnostyka obrazowa

• Udzielenie wyjaśnień rodzicom i uzyskanie ich zgody
• Profesjonalne ustawienie dziecka i dobór parametrów technicznych
• Indywidualne i wyraźne wskazania, ale bez opóźniania niezbędnej diagnostyki z powodu obawy przed zbyt dużym narażeniem na promieniowanie
• Napromieniowanie
• konwencjonalne zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej: około 0,02–0,1 mSv (odpowiada narażeniu na naturalne promieniowanie przez 3–14 dni na terenach nizinnych w Europie Środkowej)
• krótka fluoroskopia: mniej więcej taka sama dawka, jak w konwencjonalnym zdjęciu rentgenowskim klatki piersiowej
• w TK zmienne, do 2 mSv (narażenie na naturalne promieniowanie w ciągu jednego roku)
• Konwencjonalne zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej AP lub PA, rzadko wskazane w 2 płaszczyznach
• jako podstawowa diagnostyka z powodu
• odmy opłucnowej
• zapalenia płuc
• gruźlicy
• obecności ciała obcego (podczas wdechu i wydechu), można wykonać tylko w przypadku wyniku dodatniego
• astmy oskrzelowej (dalsze postępowanie)
• mukowiscydozy
• chorób śródmiąższowych
• zwężenia tchawicy/oskrzeli, wad rozwojowych płuc
• diagnostyki guzów/przerzutów śródpiersia, opłucnej, płuc
• zachłyśnięcia
• TK
• Jako dalsza/uzupełniająca diagnostyka w przypadku:
• powtarzającej się odmy opłucnowej po całkowitym rozprężeniu płuca
• ropnego zapalenia płuc, zapalenia płuc w wadach rozwojowych (z podaniem środka kontrastowego)
• gruźlicy
• mukowiscydozy
• chorób śródmiąższowych
• zwężenia tchawicy i oskrzeli, wad rozwojowych płuc (z obrazowaniem naczyń)
• diagnostyki guzów/przerzutów
• RM   
• Jako dalsza/uzupełniająca diagnostyka w przypadku:
• ropnego zapalenia płuc, zapalenia płuc w wadach rozwojowych (z podaniem środka kontrastowego)
• gruźlicy
• mukowiscydozy
• zwężenia tchawicy i oskrzeli, wad rozwojowych płuc (z obrazowaniem naczyń)
• diagnostyki guzów/przerzutów
• Badanie ultrasonograficzne
• diagnostyka wstępna i kontrolna odmy opłucnowej
• diagnostyka wstępna i kontrolna zapalenia płuc i opłucnej
• diagnostyka wstępna i kontrolna wysięku opłucnowego
• diagnostyka guzów/przerzutów w okolicy szyjnej
• Inne
• ezofagogram w przypadku refluksu żołądkowo-przełykowego, przetoki przełykowo-tchawiczej
• bronchoskopia
• sztywna bronchoskopia w przypadku aspiracji ciała obcego
• dalsza diagnostyka w razie podejrzenia wad rozwojowych, nawracających zakażeń, niejasnego stridoru wdechowego
• uzyskanie materiału histologicznego (w razie z płukania oskrzelowo-pęcherzykowego)

Diagnostyka laboratoryjna

• Brak standardowych parametrów, ukierunkowana diagnostyka w zależności od objawów i diagnostyki różnicowej
  • gazometria (kapilarna lub tętnicza)
  • morfologia z rozmazem
  • OB, CRP
  • testy serologiczne, posiewy krwi
  • diagnostyka alergologiczna
  • diagnostyka immunologiczna
  • badanie bakteriologiczne plwociny
  • diagnostyka wydzieliny/wymazu z nosogardzieli
  • histologiczna analiza materiału pobranego podczas bronchoskopii oraz z popłuczyn oskrzelowo-pęcherzykowych

Środki i zalecenia

Wskazania do skierowania do specjalisty

• W razie niejasnej przyczyny/rozpoznania

Skierowanie — lista kontrolna

Wskazania do hospitalizacji

• Wystąpienie objawów ciężkiej niedrożności, ostrej duszności o nieznanej przyczynie lub braku odpowiedzi na leczenie doraźne

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

• Świsty u małych dzieci

R06; R060; R061; R062; R063; R064; R065

Kindliche Atembeschwerden; Hochfrequentes Atemnebengeräusch; Pfeifen beim Ausatmen; Verengung der Atemwege; Giemen bei Kindern; Asthma; Asthmaanfall; Allergische Reaktion; Angiödem; Gastroösophagealer Reflux; Fremdkörper in den Atemwegen; Obstruktive Schlafapnoe; OSA; Akute Bronchiolitis; Respiratory Sycytial Virus; RSV; Pneumonie; Pseudokrupp; Epiglottitis; Zystische Fibrose; Herzkrankheiten bei Kindern; Tracheomalazie; Bronchomalazie; Agammaglobulinämie; Primäre Ziliendyskinesie; Bronchopulmonale Dysplasie

Trudności z oddychaniem u dzieci

document-symptom document-nav document-tools document-theme

obwodowa: sine wargi, sinica, sine palce u rąk i nóg centralna: dodatkowo siny język i sina błona śluzowa jamy ustnej Dysfunkcja układu oddechowego spowodowana chorobami wewnątrz- lub pozapłucnymi

Medibas Polska (staging)

Trudności z oddychaniem u dzieci

/link/711dbd689d4c46c28e7c6b7d1e39df68.aspx

/link/711dbd689d4c46c28e7c6b7d1e39df68.aspx

trudnosci-zoddychaniem-u-dzieci

SiteProfessional

Trudności z oddychaniem u dzieci

K.Reinhardt@gesinform.de

ja.mroz@konsylium24kardymowicz@bonnierhealthcare.pl

pl

pl

pl