W przypadku ogniskowych napadów drgawek z gorączką u dziecka zawsze należy brać pod uwagę opryszczkowe zapalenie mózgu.
Poza gorączką, badanie ogólne często wykazuje prawidłowe wyniki.
Należy w szczególności ocenić:
poziom świadomości
kontakt wzrokowy i prawidłową witalność
napięcie mięśniowe
usztywnienie szyi
wybroczyny
Badania uzupełniające
Jeśli przyczyna jest jasno określona, przebieg jest niepowikłany, a wyniki badań nie odbiegają od normy, dalsze badania laboratoryjne nie są absolutnie konieczne3.
Dalsze badania, takie jak EEG i nakłucie lędźwiowe, są przeprowadzane w indywidualnych przypadkach przez odpowiednie oddziały specjalistyczne, ale zazwyczaj nie są konieczne.
Jeśli nie ma możliwości zapewnienia wystarczającej opieki3.
Leczenie
Ogólne informacje o leczeniu
Proste drgawki gorączkowe ustępują samoistnie po 2–3 minutach bez negatywnych konsekwencji3.
W przypadku nawracających napadów szczególnie ważne jest uspokojenie rodziców:
Zachować spokój podczas napadu!
Chłodzenie: należy rozebrać dziecko.
Położyć dziecko na boku, aby ślina lub śluz mogły wypłynąć z jamy ustnej.
ew. chłodzenie wilgotną ściereczką
Napady trwające dłużej niż 5 minut powinny być przerywane farmakologicznie.
W kolejnych epizodach gorączki zwykle zaleca się podawanie leków przeciwgorączkowych.
Nie jest jednak potwierdzone, że profilaktyczne podawanie leków przeciwgorączkowych może zapobiegać drgawkom gorączkowym w kolejnych epizodach gorączki5.
niemowlęta: 0,25–0,5 mg/kg m.c. małe dzieci/dzieci w wieku szkolnym: 0,2–0,4 mg/kg m.c.
W razie potrzeby drugie podanie tej samej dawki po 10 minutach, jeśli drgawki nie ustąpią.
Midazolam dopoliczkowo
2,5 mg u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 1 roku
<5 lat: 5 mg>
<10 lat: 7,5 mg>
<18 lat: 10 mg>
W razie potrzeby drugie podanie tej samej dawki po 10 minutach, jeśli drgawki nie ustąpią.
Midazolam dożylnie
0,15–0,2 mg/kg m.c. (2 mg/min)
Zatwierdzony wyłącznie do leczenia przedłużających się ostrych napadów drgawek u niemowląt, małych dzieci, dzieci i młodzieży (w wieku od 3 miesięcy do <18 lat), u których rozpoznano >padaczkę.
W przypadku małych dzieci leczenie powinno być prowadzone w klinice, w której dostępne są urządzenia monitorujące i sprzęt do resuscytacji.
Lorazepam dożylnie
0,05 mg/kg m.c. (2 mg/min)
niemowlęta do 1 mg
małe dzieci/dzieci w wieku szkolnym 1–2,5 mg/kg m.c.
W razie potrzeby drugie podanie tej samej dawki po 10 minutach, jeśli drgawki nie ustąpią.
Diazepam dożylnie
0,25–0,5 mg/kg m.c. (5 mg/min)
W razie potrzeby drugie podanie tej samej dawki po 10 minutach, jeśli drgawki nie ustąpią.
Zapobieganie
Rodzicom można zapewnić dostęp do leków doustnych lub doodbytniczych, aby mogli szybko sami interweniować i przerwać ewentualne kolejne napady.
Skuteczność długotrwałego leczenia przeciwpadaczkowego drgawek gorączkowych u dzieci nie jest wystarczająco potwierdzona.
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
Drgawki zwykle nie trwają dłużej niż 2–3 minuty.
Czas trwania dłuższy niż 15 minut wskazuje na ciężki przebieg.
Do 75% dzieci ma nawroty podczas późniejszych epizodów gorączki.
Około połowa nawrotów występuje w ciągu 6 miesięcy, a 90% w ciągu 2 lat.
Tzw. porażenie Todda (porażenie połowicze) może wystąpić po długotrwałych napadach ogniskowych, ale powinno ustąpić po upływie od 1 godziny do 2 godzin.
Rokowanie
Rokowanie jest dobre. Ogólnie śmiertelność u dzieci z drgawkami gorączkowymi nie jest podwyższona.
Rozwój poznawczy dzieci dotkniętych tym schorzeniem także nie jest zaburzony.
U około 3–4% dzieci z drgawkami gorączkowymi rozwija się później padaczka.
Wskaźnikami zwiększonego ryzyka późniejszej padaczki są napady trwające dłużej niż 10 minut, cechy ogniskowe, napady wielokrotne, nieprawidłowości neurologiczne, padaczka w wywiadzie rodzinnym i zaburzenia rozwojowe.
Istnieją również wskazówki na to, że drgawki gorączkowe mogą być powiązane z zespołem nagłej śmierci łóżeczkowej7.
Wielokrotne hospitalizacje z powodu drgawek gorączkowych wiążą się ze zwiększonym ryzykiem późniejszego rozwoju padaczki8.
Graves RC, Oehler K, Tingle LE. Febrile seizures: risks, evaluation, and prognosis. Am Fam Physician 2012; 85: 149-53. www.ncbi.nlm.nih.gov
Mewasingh LD, Chin RFM, Scott RC. Current understanding of febrile seizures and their long-term outcomes. Dev Med Child Neurol, 62, 2020: 1245-1249. onlinelibrary.wiley.com
Smith DK, Sadler KP, Benedum M. Febrile Seizures: Risks, Evaluation, and Prognosis. Am Fam Physician. 2019 Apr 1;99(7):445-450 www.aafp.org
Hashimoto R, Suto M, Tsuji M, et al. Use of antipyretics for preventing febrile seizure recurrence in children: a systematic review and meta-analysis. Eur J Pediatr. 2021 Apr;180(4):987-997. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
McIntyre J, Robertson S, Norris E, et al. Safety and efficacy of buccal midazolam versus rectal diazepam for emergency treatment of seizures in children: a randomised controlled trial. Lancet 2005; 366: 205-10. www.ncbi.nlm.nih.gov
Crandall LG, Lee JH, Stainman R, et al. Potential role of febrile seizures and other risk factors associated with sudden deaths in children. JAMA Netw Open 2019. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Dreier JW, Li J, Sun Y, et al. Evaluation of Long-term Risk of Epilepsy, Psychiatric Disorders, and Mortality Among Children With Recurrent Febrile Seizures: A National Cohort Study in Denmark. JAMA Pediatr 2019. PMID: 31589251. www.ncbi.nlm.nih.gov
Autor*innen
Bonnie Stahn, Dr. med., Fachärztin für Allgemeinmedizin, Hamburg
Definicja: Napady drgawek u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 lat z gorączką i bez objawów zakażenia wewnątrzczaszkowego. Częstość występowania: Około 2–5% wszystkich dzieci doświadcza drgawek gorączkowych.