Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Limfadenopatia u dzieci (obrzęk węzłów chłonnych)

Informacje ogólne

Definicja

  • Powiększenie węzłów chłonnych występuje, gdy wielkość węzłów chłonnych przekracza normę.
  • W limfadenopatii rozmiar i konsystencja węzłów chłonnych są nieprawidłowe.
  • Jeśli węzły chłonne są powiększone z powodu stanu zapalnego, jest to zapalenie węzłów chłonnych.
  • Tkanka limfatyczna może być również zmieniona złośliwie, zarówno w kontekście złośliwych chorób ogólnoustrojowych, jak i chłoniaka złośliwego.

Częstość występowania

  • U dzieci powiększenie węzłów chłonnych jest bardzo powszechne w kontekście zakażeń.
  • Ok. 6% wszystkich nowotworów złośliwych u dzieci to chłoniaki nie-Hodgkina
  • W Niemczech chłoniaka Hodgkina rozpoznaje się każdego roku u około 150 dzieci i nastolatków w wieku do 18 lat. 
    • Obie choroby są rzadkie przed ukończeniem 3. roku życia.

 Rozważania diagnostyczne

  • Obrzęk szyi jest najczęściej spowodowany obrzękiem węzłów chłonnych.
  • Jednak w ramach diagnostyki różnicowej należy rozważyć również inne przyczyny obrzęków szyi, takie jak torbiele dermoidalne, torbiele przewodu tarczowo-językowego, torbiele oskrzelowe, rozgałęzione torbiele szczelinowe, malformacje naczyniowe, zapalenie przyusznic (np. świnka), wodniak torbielowaty, żebro szyjne, guzy gruczołów ślinowych, tłuszczaki, włókniaki/fibromatoza szyi lub ropnie niezwiązane z węzłami chłonnymi.
  • Patrz Kryteria różnicowania łagodnego i złośliwego powiększenia węzłów chłonnych.
  • Charakterystyka typowych dla wieku węzłów chłonnych u małych dzieci i dzieci w wieku wczesnoszkolnym:
    • rozmiar: <1 cm (kąt żuchwy><1,5–2 cm, czasami również powyżej)>
    • najczęściej miękkie, elastyczne, przesuwające się węzły chłonne
    • przeważnie bez bólu
    • brak reakcji zapalnej
    • typowe lokalizacje (szyjne i/lub pachwinowe)
  • Oznaki powiększenia węzłów chłonnych na tle zakaźnym:
    • miejscowe wrota zakażenia (stan uzębienia, migdałki, przeczosy w osutce alergicznej, inne otwarte miejsca na skórze)
    • objawy choroby wieku dziecięcego (np. różyczki)
    • ból
    • rumień miejscowy
  •  Następujące czynniki rodzą podejrzenie choroby nowotworowej1:
    • lokalizacja nadobojczykowa
    • nieprzesuwny węzeł chłonny
    • raczej niebolesne

ICD-10

  • C77 Wtórny i nieokreślony nowotwór złośliwy węzłów chłonnych
    • C77.0 Węzły chłonne głowy, twarzy i szyi
    • C77.1 Węzły chłonne wewnątrz klatki piersiowej
    • C77.2 Węzły chłonne wewnątrz jamy brzusznej
    • C77.3 Węzły chłonne kończyny górnej i pachy
    • C77.4 Węzły chłonne kończyny dolnej i pachwiny
    • C77.5 Węzły chłonne wewnątrz miednicy
    • C77.8 Węzły chłonne mnogich regionów
    • C77.9 Węzły chłonne, nieokreślone
  • R59.0 Lokalne powiększenie węzłów chłonnych
  • R59.1 Uogólnione powiększenie węzłów chłonnych
  • R59.9 Powiększenie węzłów chłonnych, nieokreślone

Diagnostyka różnicowa

Algorytm diagnostyki różnicowej powiększenia węzłów chłonnych

  • Sekcję opracowano na postawie tego źródła.

 

Lymphadenopathie.png
 

Miejscowe powiększenie węzłów chłonnych

  • Regionalne powiększenie węzłów chłonnych może wystąpić w przypadku miejscowych zakażeń spowodowanych ranami lub urazami.
  • Miejscowa reakcja węzłów chłonnych często towarzyszy chorobom skóry, takim jak różaliszajec zakaźny lub wyprysk atopowy.
  • zapaleniu gardła, zapaleniu krtani i zapaleniu migdałków może wystąpić miejscowe powiększenie węzłów chłonnych szyi.
  • Utrzymujące się powiększenie węzłów chłonnych może wskazywać na nowotwory złośliwe, np. jąder, mięśni lub kości.

Uogólnione powiększenie węzłów chłonnych

Zakażenia ogólnoustrojowe

  • Ogólnoustrojowe zakażenia bakteryjne lub wirusowe są najczęstszymi przyczynami limfadenopatii uogólnionej.
Zakażenia wirusowe
Zakażenia bakteryjne
Pasożyty
Grzybice

Nowotwory złośliwe

  • Nowotwory złośliwe węzłów chłonnych są jednym z najczęściej występujących nowotworów u dzieci i młodzieży.
  • Ostra białaczka limfatyczna
    • Stanowi 80% wszystkich białaczek u dzieci.
  • Chłoniak nie-Hodgkina
    • najczęstsza postać chłoniaka
    • Najczęstszym objawem wiodącym jest bezbolesne powiększenie węzłów chłonnych, a najczęstszym objawem ogólnym jest gorączka.
  • Chłoniak Hodgkina
    • Może dojść do zajęcia pojedynczego obszaru węzłów chłonnych lub rozsianego zajęcia jednego lub więcej narządów pozalimfatycznych z jednoczesnym zajęciem węzłów chłonnych lub bez. 
    • objawy ogólne, takie jak niezamierzona utrata masy ciała, uporczywa lub nawracająca gorączka z temperaturą powyżej 38°C i/lub obfite nocne poty
  • Przerzuty innych nowotworów złośliwych w węzłach chłonnych

Immunologiczne

Metaboliczne

Choroby spichrzeniowe

Wywołane przez leki

  • Wiele różnych leków może prowadzić do powiększenia węzłów chłonnych (np. antybiotyki, leki przeciwpadaczkowe, NLPZ, tiouracyl, fenytoina, hydralazyna, prokainamid, izoniazyd, allopurynol, dapson).

Wywiad lekarski

  • Gdzie znajdują się powiększone węzły chłonne? (nad obojczykiem = „podejrzane”)
  • Ile węzłów chłonnych jest powiększonych? (pojedyncze czy uogólnione)
  • Od kiedy węzły chłonne są powiększone? Szybkie czy powolne powiększanie się?
  • Czy powiększenie węzłów chłonnych postępuje z czasem?
  • Wcześniejsze zakażenia, przyjmowanie leków, szczepienia
  • Czy w okolicy powiększonych węzłów chłonnych występują urazy lub stany zapalne?
  • Objawy towarzyszące (utrata masy ciała, ból brzucha, gorączka, nocne poty, wysypka skórna, obrzęk stawów)
  • Bolesność
  • Kwestia narażenia (zwierzęta, owady, podróże)
  • Wywiad rodzinny 

Badanie przedmiotowe

Informacje ogólne

  • Badanie obejmuje dokładne badanie fizykalne, w szczególności wszystkich węzłów chłonnych, skóry (np. plamy barwy kawy z mlekiem), nosogardła, wątroby i śledziony, ocena neurologiczna z nerwami czaszkowymi, stadium dojrzewania płciowego według Tannera oraz ocena wielkości jąder.

Węzły chłonne

  • Miejscowa czy uogólniona limfadenopatia?
  • Miejscowe zaczerwienienie i urazy
    • miejscowe wrota zakażenia (stan uzębienia, migdałki, przeczosy w osutce alergicznej, inne otwarte miejsca na skórze)
  • Bolesne przy palpacji
  • Przesuwne węzły chłonne
  • Oznaki zapalenia naczyń chłonnych

Ogólne objawy

Badania uzupełniające

Testy laboratoryjne

Diagnostyka specjalistyczna 

  • W przypadku patologicznego powiększenia węzłów chłonnych, którego nie można wytłumaczyć powszechnymi, głównie wirusowymi zakażeniami lub chorobami zakaźnymi typowymi dla wieku dziecięcego, konieczna jest dalsza diagnostyka. 

RTG klatki piersiowej 

  • W razie potrzeby badanie rentgenowskie klatki piersiowej (w dwóch płaszczyznach)

Badanie ultrasonograficzne

  • Odpowiednie do dokumentowania lokalizacji i wielkości węzłów chłonnych w przebiegu schorzenia.
  • Szczególnie przydatne do obrazowania:
    • węzłów chłonnych zaotrzewnowych
    • wielkości wątroby i śledziony
  • Zwapnienia mogą wskazywać na gruźlicę węzła chłonnego.
  • Badanie ultrasonograficzne Doppler węzła chłonnego
    • Zwiększone centralne ukrwienie lub rozmiękanie wskazuje na przyczynę zakaźną.
    • Zniesiona podstawowa struktura węzłów chłonnych, okrągła zamiast owalnej struktura węzłów chłonnych (stosunek osi krótkiej do osi długiej, stosunek S/L), obwodowy wzorzec przepływu krwi wskazuje raczej na chorobę złośliwą.

Usunięcie

  • Jeśli powiększenie węzłów chłonnych postępuje i pojawiają się objawy B, celem zawsze powinno być jak najszybsze usunięcie podejrzanego węzła chłonnego w całości, aby można było ustalić rozpoznanie na podstawie badań histologicznych, immunohistologicznych i mikrobiologicznych.
  • Usunięcie węzła chłonnego jest wskazane, jeżeli węzeł chłonny nie zmniejszy się w ciągu 4–6 tygodni lub nie nastąpi normalizacja jego rozmiaru w ciągu 8–12 tygodni.

 Badanie metodą tomografii komputerowej (TK) i rezonansu magnetycznego (RM)

  • Badania stosowane w rozszerzonej diagnostyce węzłów chłonnych do oceny rozmiaru, stopnia zaawansowania i, w razie potrzeby, skuteczności leczenia.

Środki i zalecenia

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • Natychmiastowe skierowanie do specjalisty w przypadku podejrzenia choroby nowotworowej
  • Należy wyjaśnić powiększenie węzłów chłonnych, które utrzymuje się przez ponad 6 tygodni.

Zalecenia

  • Powiększone węzły chłonne po zakażeniu są niegroźne i zmniejszają się samoistnie, chociaż mogą pozostać małe guzki.
  • Podawanie antybiotyków w przypadku limfadenopatii jest wskazane tylko wtedy, gdy jednoznaczne potwierdzono zakażenie bakteryjne.
  • W leczeniu powiększenia węzłów chłonnych nie należy stosować glikokortykoidów, ponieważ mogą opóźniać rozpoznanie chłoniaków lub białaczek lub przyczyniać się do opóźnienia wyzdrowienia w przebiegu zakażenia.
    • wyjątek: zagrażająca życiu niedrożność gardła

Informacje dla pacjentów

Patienteninformationen in Deximed

Quellen

Literatur

  1. Soldes OS, Younger JG, Hirschl RB. Predictors of malignancy in childhood peripheral lymphadenopathy. J Pediatr Surg 1999; 34: 1447-52. PubMed

Autor*innen

  • Monika Lenz, Fachärztin für Allgemeinmedizin, Neustadt am Rübenberge
C77; C770; C771; C772; C773; C774; C775; C778; C779; R590; R591; R599
Geschwollene Lymphknoten bei Kindern; Lymphadenopathie; Lymphknoten; Infekt; Kinderkrankheiten; Schwellung der Lymphknoten
Limfadenopatia u dzieci (obrzęk węzłów chłonnych)
document-symptom document-nav document-tools document-theme
Powiększenie węzłów chłonnych występuje, gdy wielkość węzłów chłonnych przekracza normę. W limfadenopatii rozmiar i konsystencja węzłów chłonnych są nieprawidłowe.
Medibas Polska (staging)
Limfadenopatia u dzieci
/link/e37ab395e2b84d2faab03b19afaf304b.aspx
/link/e37ab395e2b84d2faab03b19afaf304b.aspx
limfadenopatia-u-dzieci
SiteProfessional
Limfadenopatia u dzieci
K.Reinhardt@gesinform.de
Ka.Reinhardt@gesinformkardymowicz@bonnierhealthcare.depl
pl
pl
pl