Ostre zatrucie lekami

Co to jest ostre zatrucie lekami?

Definicja

Zatrucie może być wywołane wieloma substancjami, np. grzybami, roślinami, alkoholem lub chemikaliami. Prawie połowa (46%) wszystkich ostrych zatruć jest spowodowana przez leki.

WaW przypadku podejrzenia zatrucia ważne jest, aby w przypadku podejrzenia zatrucia zadzwonić do centrum informacji o zatruciach i postępować zgodnie z instrukcjami. Jeśli osoba jest nieprzytomna, należy wybraćna numer alarmowy i udzielić pierwszej pomocy.

Objawy

Ostre zatrucie może powodowawywoływać bardzo różnenorodne dolegliwości:objawy, Objawy i ichktórych nasilenie zależąy od przyjmowanegorodzaju przyjętego leku, jego dawki ioraz czasu, jaki upłynminął od przyjęcia lekuspożycia. Na podstawie samychsamej manifestacji objawów zazwyczajczęsto możliwena jest jedynietylko przybliżoneenie określeniezidentyfikować grupygrupę substancji, którera je wywospowodowałały. USzczególnie u dzieci nawet niewielkie przedawkowanie może mieprowadzić do poważnenych skutkikonsekwencji zdrowotnych.

przyczynyPrzyczyny

Ostre przedawkowanie leków może być niezamierzone, np. z powodu pomyłki lub przypadkowego podania niewłaściwej dawki. Na przykład u dzieci lub osób z pewnymi schorzeniami nawet małe dawki mogą powodować objawy zatrucia.

Ostre przedawkowanie leków jest również często zamierzone w ramach przypadku zamiarupróby samobójczegojczej. Leki, które są często przyjmowane w nadmiernej dawce, to środki uspokajające, nasenne i przeciwbólowe, a także leki stosowane do leczenia chorób psychicznych (antydepresanty, neuroleptyki).

Paracetamol

Zatrucie paracetamolem jest częste, ale zwykle nie zagraża życiu, pod warunkiem, że antidotum zostanie podane na czas (w ciągu 8–10, maksymalnie 24 godzin). Paracetamol może prowadzić do poważnego uszkodzenia wątroby, z niewydolnością włącznie.

Typowe objawy to nudności, wymioty, utrata apetytu, bladość i ból brzucha, zwykle w ciągu 24 godzin po spożyciu.

Acetylocysteina jest stosowana jako antidotum w przypadku przedawkowania paracetamolu. Może być podawana dożylnie lub doustnie, w zależności od poziomu paracetamolu we krwi.

Benzodiazepiny

Najwięcej zatruć lekami jest powodowanych przez benzodiazepiny (klasa środków uspokajających). Ryzyko Czpowikłań zwięstoksza jestsię, tojeżeli zatrucie wwystąpiło połączeniu zażyciu benzodiazepin wraz z alkoholem i/lub innymi lekamiśrodkami.

Typowe objawy zatrucia to senność i ciężka senność, zaburzenia widzenia, zaburzenia ruchowe i niewyraźna mowa. Rzadko dochodzi do zaburzeń oddychania.

Flumazenil to antidotum na przedawkowanie benzodiazepin. Warto zaznaczyć, że u osób z uzależnieniem od alkoholu lub benzodiazepin mogą wystąpić ciężkie objawy odstawienia.

Beta-blokery

Beta-blokery są często przepisywane w przypadku nadciśnienia tętniczego i choroby wieńcowej serca.  

Przedawkowanie zazwyczaj prowadzi zwykle w ciągu 2–4 godzin do zaburzeń rytmu serca, ze spowolnieniemspowolnienia akcji serca, niskiegooraz obniżenia ciśnienia tętniczego, aco może doprowadzić do wstrząsu. krObjawy mogążeniowego, utratyobejmować utratę przytomności, drgawekdrgawki, problemówproblemy z oddychaniem, skograniczonąpomoczu produkcję moczu i hipoglikemiihipoglikemię. W zależności od preparatu objawy mogą być różnie nasilone. W połączeniu z innymi lekami służącymi do leczenia schorzeń układu krążenia mogą być one znacznie silniejsze.

Podczas leczenia przedawkowania opcje terapeutyczne mogą obejmować podanie węgla aktywowanego oraz farmakologiczne zastosowanie glukagonu jako antidotum.

Antagoniści kanału wapniowego

Antagoniści wapnia są stosowani na przykład w leczeniu nadciśnienia tętniczego i ucisku w klatce piersiowej (dławicy piersiowej).  W przypadku przedawkowania leków w ciągu 2–3 godzin dochodzimoże donastąpić znacznegoznaczny spadkuspadek ciśnienia tętniczego, niewydolnościć serca oraz zaburzenia rytmu serca, zaburzeńco rytmumoże sercaprowadzić aż do wstrząsu krążeniowego i zatrzymania akcji serca.

W leczeniu, oprócz podania węgla aktywowanego, wykorzystuje się również podanie wapnia i atropiny dożylnie.

Opiaty (silne środki przeciwbólowe)

Przedawkowanie opiatów powodujemoże objawiać się nudnościciami, wymiotywymiotami, zaburzeniazaburzeniami przewodu pokarmowego i bólelami brzucha, zwężenieeniem źrenic, niskieniskim ciśnienienieniem tętniczetniczym ioraz spowolnionespowolnieniem bicieakcji serca,. wW skrajnymekstremalnych przypadkuprzypadkach może doprowadzić do śpiączkęczki i znacznego spłycenieycenia oddechu, aż nawet do zatrzymania czynności oddechowej.  Może również wystąpić obrzęk płuc.

Nalokson jest stosowany jako antidotum w przypadku przedawkowania opioidów

Kwas acetylosalicylowy (ASA, aspiryna)

Zatrucie salicylanami początkowo prowadzi do szumów w uszach, gorączki, zawrotów głowy, nudności, wymiotów i hiperwentylacji. W ci Ciężkich przypadkachkie zatrucia dochodziprowadzą do poważnych zaburzeń metabolicznych z zaburzeniami świadomości, śpiączkączki, iuogólnionego krwotokamikrwawienia, a nawet zgonemzgonu.

Postępowanie terapeutyczne obejmuje podawanie węgla aktywowanego, diurezę alkaliczną oraz ewentualnie hemodializę.

Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne i selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny

Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TCA) to grupa leków, które prowadzą do większości śmiertelnych zatruć.  Prowadzą one do licznych objawów, takich jak podwyższona temperatura ciała, zaburzenia świadomości, począwszy od senności aż do śpiączki, ioraz dysfunkcji serca.

W przypadku przedawkowania selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) występują zaburzenia świadomości, drżenie i wymioty.

WŚrodki połączeniuterapeutyczne z innymi substancjami oba leki przeciwdepresyjne zwiększajobejmują ryzykopodawanie wystwęgla aktywowanego oraz podawanie wodorowęglanu sodu. Poza tym stosuje się terapię ukierunkowanąpienia zagrażającegona życiu przebieguobjawy.

Naparstnica

Ostre przedawkowanie naparstnicy może prowadzić do nudności, wymiotów, zmęczenia, zaburzeń świadomości, kołatania serca, zaburzeń postrzegania kolorów (żółto-zielone widzenie) i zaburzeń rytmu serca.

Antidotum to przeciwciało, które wiąże się z preparatem zawierającym naparstnicę i dezaktywuje go, i powinno być podawane w przypadkach ciężkiego zatrucia.

Żelazo

Ostre zatrucie żelazem rzadko występuje u dorosłych, ale częściej u dzieci. Zatrucie przebiega w różnych fazach:

• w ciągu pierwszych 4 godzin pojawiają się dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak ból brzucha, (krwawe)krwiste wymioty, biegunka, czarne stolce, problemy z krążeniem, niepokój lub letarg.
• Po przejściowej poprawie, po około 12 godzinach dochodzi do wstrząsu, zaburzeń metabolicznych (np. hiperglikemii lub hipoglikemii), śpiączki, zaburzeń czynności nerek i zaburzeń krzepnięcia krwi.
• Po ponad 48 godzinach dochodzi do poważnych zaburzeń czynności wątroby.
• P

Antidotum jest deferoksamina, chelator wiążący metale, któźnery skutkinależy tostosować uszkodzeniew ciężkim zatruciu żołądka i wątrobyelazem.

Badania

Podczas konsultacji lekarskiej najpierw podejmowanakluczowe jest próbazebranie zebraniadokładnych wskazówekinformacji na temat rodzajudotyczących zatrucia. ChodziLekarz zskupia jednejsię stronynie otylko obserwowanena objawyraportowanych przez pacjenta objawach, alelecz także ona kontekście zdarzenia. Istotne są zarówno okoliczności towarzyszzwiącezane z zatruciem, np.jak i regularnie stosowane leki czy lekipodejrzewane sąsubstancje przyjmowanetoksyczne. regularniePonadto, lubistotne jest ustalenie, czy istniejądoszło podejrzeniado próby samobójczej.

Lekarze sprawdzajprzeprowadzają czynnośćstaranne oddechowąoceny funkcji oddechowych, tętnotna, ciśnienienienia tętniczekrwi, temperaturętemperatury ciała, nasycenieoraz poziomu nasycenia krwi tlenem i oznaki niedoboru płynów. Wskazówek na temat zażytej substancji mogą dostarczyć rozmiar i reakcja źrenic, a także sprawdzają obecność objawów odwodnienia. Dodatkowe wskazówki mogą być uzyskane poprzez obserwację reakcji źrenic oraz ocenę napięciecia mięśni.

NasycenieParametry tlenemtakie jak saturacja krwi i tętnorytm serca są monitorowane przez pewienokreślony czas, a badanie przedmiotowe powtarzane kilka razy, ponieważ typowe objawy zatrucia mogą ujawnić się dopiero po pewnym czasiestopniowo. Elektrokardiogram (EKG)dostarcza dostarczacennych informacji na temat udziałupracy serca i jego reakcji na substancje toksyczne.

W szpitalutrakcie przeprowadzahospitalizacji siękonieczne badaniejest przeprowadzenie szczegółowych badań krwi w celu określenia parametrów narządowych i metabolicznych oraz ewentualnego wykrycia substancji, którare doprowadziłapomogą doocenić zatruciafunkcjonowanie narządów, poziom metabolizmu oraz zidentyfikować ewentualne substancje toksyczne. Czasami wymaganekonieczne jest również wykonanie zdjęciecia rentgenowskierentgenowskiego klatki piersiowej w celu oceny stanu płuc i ewentualnych uszkodzeń.

Leczenie

Leczenie ostrego zatrucia lekami zależy od przyjętej substancji, ciężkości i czasu spożycia. Obejmuje ona kilka aspektów:

• Zabezpieczenie czynności życiowych: oddychaniepriorytetem jest utrzymanie prawidłowego oddychania, dostarczaniezapewnienie dostępu do tlenu ioraz czynnościstabilizacja funkcji układu krążenia. sW przypadku wystąpienia utrzymywane, a napadów razie potrzeby napady padaczkowepadaczkowych lub hipoglikemiahipoglikemii leczonestosuje się odpowiednie leczenie.
• Eliminacja toksyny: dlaw przypadku wielu lekówsubstancji istniejeistnieją specjalne antidotumantidota, które neutralizujeneutralizują lub osłabiaabiają ich działanie. InneDodatkowo, podejmowane są działania ograniczajmające na celu ograniczenie wchłanianieaniania substancji lub powstawaniepowstawania toksycznych produktów degradacjiprzemiany.
• Węgiel aktywowany: możejest wiskutecznym środkiem wychwytujązaćcym wiele substancji w przewodzie pokarmowym, aco tym samym osłabiaćzmniejsza ich toksyczne działanie. PowinienNależy bygo przyjąć przyjętyjak najszybciej, najlepiej w ciągu godziny po spożyciu trucizny i, w wystarczającoodpowiednio dużej ilości.
• Płukanie żołądka: procedura ta jest obecnie przeprowadzastosowana się je wyłączniejedynie w niektórychwybranych przypadkach, np.takich jeślijak sytuacje zagrażające życiu, gdy zatrucie zagraża życiu i wystąpimiało miejsce niedawno (do 60 minut), jeślioraz opróżnianiegdy żołądkasubstancje jest spowolnione lub jeśli dotyczy leków, którenie są sdobrze wchłabo wiązaneaniane przez węgiel aktywowany. Płukanie żołądka może być wykonywane tylko wtedy, gdy drogi oddechowe są zabezpieczone, tj. u zaintubowanych pacjentów z rurką oddechową w tchawicy.
• Dalsze działania
  • Hemodializa (oczyszczanie krwi): w niektórych przypadkach zatrucia lekami może pomóc usunąć substancję z krwi, skorygować zaburzenia równowagi elektrolitowej i kwasowo-zasadowej oraz leczyć konsekwencje niewydolności nerek.
  • Irygacja okrężnicy: procedura może być wykorzystywana do usuwania z organizmu leków o długim czasie działania (leków o przedłużonym uwalnianiu).
  • Po próbie samobójczej pacjenci wymagają oceny psychiatrycznej.

Co można zrobić we własnym zakresie?

Natychmiastowe działania

Zwłaszcza w przypadkuu dzieci zatrucie lekami możestanowi stanowić poważneistotne zagrożenie dla zdrowia i życia. WykonajW następujtakiej sytuacji należy podjąceć natychmiastowe działania:

• WNatychmiast raziewezwij potrzebypomoc usuńdzwoniąc pozostałościna tableteknumer zalarmowy jamy ustnej112.
• SkontaktujDalsze postępowanie powinno odbywać się z ośrodkiem kontroli zatruć i postępuj zgodnie z uzyskanymi instrukcjami.
• Wiele znanychod domowychoperatora środkówalarmowego, zaradczychaby jestzapewnić obecnie przestarzałychszybką i możewłaściwą na przykład pogorszyć stan, np. nie należy wywoływać wymiotów ani pić mlekapomoc.

Pierwsza pomoc w przypadku utraty przytomności

• Zadzwoń na pogotowie.
• Ułóż nieprzytomną osobę w pozycji bocznej ustalonej.
• W przypadku zatrzymania oddechu należy natychmiast wykonać resuscytację.
• Jeśli to możliwe, przygotuj opakowanie lub ulotkę produktu leczniczego.
• Dzieci powinny być zawsze monitorowane w klinice pediatrycznej po zażyciu tabletek nasennych lub uspokajających.

Pozycja boczna ustalona

Profilaktyka

Aby uniknąć przypadkowego zatrucia lekami u dzieci, należy zawsze przechowywać je poza ich zasięgiem dzieci.

MożnaWskazane zapobiecjest pomyłkom,oddzielne przechowującprzechowywanie lekileków dla dzieci i dorosłych, oddzielnie.aby Ze względu na możliwe ryzykouniknąć pomyłkiek. Dodatkowo, nie należy również przechowywać leków razemobok z innymiinnych podobnie zapakowanymiwyglądających produktamiproduktów, (np.takich olejkamijak eterycznymi)olejki eteryczne, ze względu na ryzyko pomyłki.

NigdyWażne jest również, aby nie nazywajnazywać leków podawanychpodawanym dzieciom cukierkami lubani sokiem owocowym, aby uniknąć nieporozumień i przypadkowego spożycia.

Dodatkowe informacje

• Resuscytacja krążeniowo-oddechowa u osoby dorosłej
• Samobójstwo i próba samobójcza
• Zatrucie lekami  — Informacje dla personelu medycznego