Informacje ogólne
Definicja
- Przewlekłe zapalenie ucha środkowego objawia się niegojącym się przez co najmniej 3 miesiące zakażeniem tej części ucha i uszkodzeniem błony bębenkowej (perforacja) z
- Postacią szczególną jest perlak.
- W przypadku perlaka dochodzi do
uszkadzaniauszkodzeniakościkosteczek słuchowych wspełzajrozprzestrzeniającego przez brzeżny ubytek błony bębenkowej.
- W przypadku perlaka dochodzi do
- Istnieją dwa główne typy perforacji błony bębenkowej:
- perforacja centralna
- perforacja brzeżna (bardziej typowa dla perlaka)
Podtypy
- Łagodne przewlekłe zapalenie ucha środkowego
- suche pęknięcie błony bębenkowej bez aktywnego zakażenia
- Przewlekłe surowicze zapalenie ucha środkowego
- utrzymująca się wydzielina surowicza
- Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego1
- ropna wydzielina
- utrzymujący się aktywny stan zapalny w
Częstość występowania
- Częstość występowania uszkodzeń błony bębenkowej w
- Na świecie zapadalność wynosi rocznie około 31
mlnmilionów przypadków, spośród których 22,6% dotyczy dzieci poniżej 5.latroku życia.2. - Zakłada się, że w
.
Etiologia i patogeneza
- Podczas gdy w
,- AOM) przeważają zakażenia wstępujące znosogardzielinosogardła, przewlekłe zapalenie ucha środkowego jest odrębną jednostką chorobową, będącą skutkiem utrzymujących się zaburzeń wentylacji przewodów słuchowych we wczesnym dzieciństwie, np. spowodowanych przez powiększone migdałki gardłowe, z - Powoduje to wciągnięcie błony bębenkowej w
- W
. - W
sięprzedostać się do ucha środkowego zarówno przez trąbkę słuchową, jak i. - Przewlekłe zapalenie ucha środkowego u
Perlak
- Perlak to
twórnienowotworowa zmiana rozrostowa, powstającyca zryra wrasta w - Przyczyna powstawania perlaków nie została ostatecznie wyjaśniona. Prawdopodobnie wywodzą się one z
Czynniki predysponujące
Zespoły,Przyczynyktóre z przyczyn anatomicznychanatomiczne powodująceograniczeniaograniczenie wentylacji ucha środkowego:rozszczepyrozszczep wargi i- rozszczep podniebienia występujący samodzielnie
- trisomia 21
- Złe warunki społeczno-ekonomiczne i
.
Perforacja centralna
UrazyUraz/pęknięcie błony bębenkowej- Leczenie wysiękowego zapalenia ucha środkowego z
Perforacja brzeżna
- Wciągnięcie błony bębenkowej spowodowane zaburzeniem wentylacji przewodu słuchowego
ICD-10
- H65.2 Przewlekłe, surowicze zapalenie ucha środkowego
- H65.3 Przewlekłe, śluzowe zapalenie ucha środkowego
- H65.4 Inne przewlekłe, nieropne zapalenie ucha środkowego
- H66.1 Przewlekłe ropne zapalenie trąbki słuchowej i
- H66.2 Przewlekłe ropne zapalenie jamy nadbębenkowej i
- H66.3 Inne przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Główne objawy kliniczne to niedosłuch i
napadowynawracający) wypływ wydzieliny z - Diagnostyka obejmuje obowiązkowo: mikrootoskopię, próbę z
- Diagnostyka odbywa się zazwyczaj w
gabinecieporadnilaryngologalaryngologicznej.
Diagnostyka różnicowa
- Surowicze zapalenie ucha środkowego
- Błona bębenkowa jest nienaruszona, w
- Błona bębenkowa jest nienaruszona, w
- Ostre zapalenie ucha środkowego
- Przewlekłe zapalenie ucha zewnętrznego
- Pęknięcie błony bębenkowej w
- Rzadsze przyczyny mogą obejmować
Wywiad lekarski
Perforacja centralna
- Typowe objawy to utrzymujący się niedosłuch, wydzielina z
dolegliwościdyskomfort lub ból w. - Niedosłuch zależy od rozmiarów i
Perforacja brzeżna
- Objawy są bardzo
rzróżnenicowane iukładuaparatu słuchowego. - Przez pewien czas słuch może być niemal prawidłowy.
- Stopniowo pojawia się wydzielina, często o
- Ból
Perlak
- Nabyte perlaki prawie zawsze można powiązać z
- W zaawansowanym stadium perlak prowadzi do uszkodzenia kości z
perlakperlaka już na etapie wywiadu lekarskiego.
Diagnostyka specjalistyczna
Mikrootoskopia
DiagnozęRozpoznanie przewlekłego zapalenia przewodu słuchowego isformułowapostawić specjalista laryngolog.- Powinno się to odbyć z
- W niekorzystnych warunkach anatomicznych, uniemożliwiających pełny
przeglądwidok błony bębenkowej, można zastosować optykę z - Lekarz niebędący laryngologiem, który w
gabinetuporadnilaryngologicznegolaryngologicznej.
Procedura mikrootoskopii
- Aby
sprawdzizbadać przewód słuchowy, należy odciągnąć małżowinę uszną do tyłu izwoskowiny usznejwoskowinowy. Nie należy jednak „na siłę” całkowicie uwidaczniać przewodu. - Zawsze
badanależysięzbadać obie błony bębenkowe iwnujewnać je ze sobą. Należy przy tym zadbać o - W
najpierwwpowinnopierwszejsiękolejności należy zbadać to ucho, które przypuszczalnie jest zdrowe (zwłaszcza u;, szczególnie, jeśli używa się tego samego wziernika, aby uniknąć ewentualnego przeniesienia drobnoustrojów.
Dalsza diagnostyka
- W
(CMOM), obowiązkowo należy wykonać próbę z - Audiometria
Ggłuchota przewodzeniowa o- Nasilenie zależy od umiejscowienia perforacji, a
.
- Próba z
- Wykazuje niedosłuch z powodu choroby ucha środkowego
po stronie ucha chorego, tzn. z
- Wykazuje niedosłuch z powodu choroby ucha środkowego
- Badania mikrobiologiczne
Wymazy mikrobiologiczne należy pobierać wW przypadku wycieku zWDziękitentemu,sposóbna podstawie antybiogramu, można rozpoznać patogeny iokreśliustalićzachowawcząleczenieantybiotykoterapięna podstawie antybiogramuzachowawcze.
- Diagnostyka obrazowa
- W
- W
Przypadek szczególny: perlak
- W
poszukaszukać perlaka. Jest on często widoczny w
Perlak - W
bez mikroskopu chirurgicznegoperlak może być trudny do wykrycia bez mikroskopu chirurgicznego. - Wówczas obowiązkowa diagnostyka obejmuje, oprócz wywiadu, badanie laryngologiczne z
nosogardzielinosogardła, przewodu słuchowego, słuchu i
Wskazania do skierowania do specjalisty
- Ze względu na zbieżność objawów z
Leczenie
Cele leczenia
- „Osuszenie
“” ucha UnikanieUniknięcie powikłań zapalnych- Poprawa słuchu
Ogólne informacje o leczeniu
- Leczenie powinno być prowadzone we współpracy ze specjalistą laryngologiem.
- W razie przewlekłego zapalenia ucha środkowego należy podjąć próbę leczenia zachowawczego.
- W
operacja jestniemal zawsze konieczna jest operacja.
Zalecenia dla lekarza rodzinnego
- Oczyszczenie przewodu słuchowego przy minimalnych manipulacjach mechanicznych
- Następnie zastosowanie miejscowych środków antyseptycznych (np. nadtlenku wodoru) i/lub miejscowo
cyprofloksacynyciprofloksacyny) - W
- Należy szybko nawiązać współpracę ze specjalistą laryngologiem, ponieważ najczęściej konieczne będzie przeprowadzenie zabiegu operacyjnego.
- Perlak: zasadniczo każdego perlaka należy leczyć operacyjnie (leczenie we współpracy z
Leczenie chirurgiczne
Wskazania
- Nieskuteczne leczenie zachowawcze
- Utrzymujący się wyciek z
- Utrzymujące się uszkodzenie błony bębenkowej
- Niedosłuch ucha środkowego
- Perlak
Procedura
- Rekonstrukcja błony bębenkowej
- najczęściej z
- najczęściej z
- Rekonstrukcja kosteczek słuchowych
- w przypadku zniszczonego łańcucha kosteczek słuchowych
- Całkowite usunięcie ewentualnego perlaka
Zalecenia dla pacjentów
- Należy utrzymywać suchość ucha.
- Pacjent powinien zrezygnować z
Zapobieganie
- Leczenie zakażeń górnych dróg oddechowych, szczególnie w
- Aby zapobiegać ostremu zapaleniu ucha środkowego, a
- Unikać dymu papierosowego w
- Unikać karmienia butelką i
- Uważa się, że karmienie piersią zmniejsza ryzyko.
- Unikać dymu papierosowego w
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
- Z
- Perforacja brzeżna powoduje różne objawy, najczęściej wyciek wydzieliny w
- Perforacja brzeżna predysponuje do rozwoju perlaka i
- Może się rozwijać miesiącami lub latami.
Powikłania
- Powikłania zewnątrzczaszkowe8
- zapalenie wyrostka sutkowatego
- ropień podokostnowy
- perlak z
- porażenie nerwu twarzowego spowodowane perlakiem
- przetoka błędnika spowodowana zniszczeniem ściany kostnej w
- Powoduje zawroty głowy i
- Powoduje zawroty głowy i
- Powikłania wewnątrzczaszkowe8
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
- ropień zewnątrzoponowy/podtwardówkowy
- ropień mózgu
- zakrzepica zatoki bocznej
- Każdego roku na świecie z
tystysięcy osób.ludzi2.
Rokowanie
- Najgorsze rokowanie dotyczy perforacji brzeżnych z
- Rokowanie zależy od tego, czy zniszczenie tkanki kostnej da się zatrzymać na wczesnym etapie, zanim wystąpią poważne powikłania.
- Dalsze leczenie powinno
sięodbywać się wgabinecielaryngologicznymporadni laryngologicznej.
- Rekonstrukcja błony bębenkowej przeprowadzona przez doświadczonego otochirurga kończy się sukcesem w
- W
.- Współczynnik chorobowości istotnego niedosłuchu spowodowanego przewlekłym zapaleniem ucha środkowego na świecie wynosi około 3:1000.2
.
- Współczynnik chorobowości istotnego niedosłuchu spowodowanego przewlekłym zapaleniem ucha środkowego na świecie wynosi około 3:1000.2
Dalsze postępowanie
- Dalsza opieka specjalisty laryngologa
- ew. lekarza rodzinnego, ale we współpracy z
- ew. lekarza rodzinnego, ale we współpracy z
- Celem jest utrzymanie suchości ucha, zapobieganie wysiękom, zakażeniom i
- Perlak powinien być pod stałą kontrolą laryngologa, także po zabiegu operacyjnym, ze względu na ryzyko nawrotu.
Informacje dla pacjentów
Informacje dla pacjentów w Deximed
Ilustracje
Perlak (źródło: Wikimedia Commons Copyright)
Wpuklenie błony bębenkowej
Ucho środkowe
Ucho, środek
Drenaż błonyjamy bębenkowej
Pęknięcie błony bębenkowej
QuellenŹródła
LiteraturPiśmiennictwo
- Acuin J. Chronic suppurative otitis media. Clin Evid 2007.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19454051/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19454051/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov - Monasta L, Ronfani L, Marchetti F et al. Burden of Disease Caused by Otitis Media: Systemativ Review and Global Estimates. PLoS ONE 2012; 7(4): e36226.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22558393/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22558393/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov - Seibert JW, Danner CJ. Eustachian tube function and the middle ear. Otolaryngol Clin North Am 2006; 39: 1221. PubMed
- Ricciardiello F, Cavaliere M, Mesolella M, Iengo M. Notes on the microbiology of cholesteatoma: clinical findings and treatment. Acta Otorhinolaryngol Ital 2009; 29: 197. PubMed
- Giles M, Asher I. Prevalence and natural history of otitis media with perforation in Maori schoolchildren. J Laryngol Otol 1991; 105: 257-60.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2026935/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2026935/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov - Bhutta MF, Williamson IG, Sudhoff HH. Cholesteatoma . BMJ 2011; 342: d1088. BMJ (DOI)
- Maharjan M, Kafle P, Bista M, Shrestha S, Toran KC. Observation of hearing loss in patients with chronic suppurative otitis media tubotympanic type. Kathmandu Univ Med J (KUMJ) 2009; 7: 397. PubMed
- Wallis S, Atkinson H, Coatesworth AP. Chronic otitis media. Postgrad Med. 2015 May;127(4):391-5. doi: 10.1080/00325481.2015.1027133 DOI
Autor*innenAutorzy
- Katarzyna Kosiek, Dr n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Poradnia Lekarzy Rodzinnych w Łodzi (recenzent)
- Tomasz Tomasik, Dr hab. n. med., Prof. UJ, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
- Lino Witte, Dr
.med., Arzt in Weiterbildung, Innere Medizin, Frankfurt