Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Alergia na ukąszenia/jad przez insektyowadów

Streszczenie

  • Definicja:  Ukąszenia przez insektyowady mogą powodować bardzo ostrenagłe i dramatyczne ciężkie reakcje nadwrażliwości.
  • Częstość występowania:  Ukąszenia/użądlenia przez insektyowady są często przyczyną ciężkiej anafilaksji.
  • Objawy:  Pierwsze objawy to ból, zaczerwienienie i opuchlizna obrzęk. U niektórych osób występuje oguogólnelniony swędzenieświąd, pokrzywka, złe samopoczucie i  zmęczenie. W rzadszych przypadkach występuje anafilaksja.
  • WynikiBadanie fizykalne:  Obserwowane spektrum reakcji waha się od łagodnych do zagrażających życiu reakcji, z  zaburzeniami krążenia i  oddychania.
  • Diagnostyka:  Testy alergiczne są wskazane pow przypadku wystąpieniupienia reakcji ogólnoustrojowych.
  • Leczenie:  Leczenie w  nagłych wypadkach na miejscu obejmuje chłodzenie, w  razie potrzeby usunięcie żądła, ewentualnie glikokortykosteroidy miejscowo lub ogólnoustrojowo, doustnie leki przeciwhistaminowe, ewentualnie adrenalinę.

Informacje ogólne

Definicja

  • Ukąszenia/użądlenia przez insektyowady mogą powodować bardzo ostrenagłe i dramatyczne ciężkie reakcje nadwrażliwości, w  których rzadko występują jakiekolwiek wątpliwości co do czynnika wywołującego.1.
  • Lęk przed przyszłymi reakcjami może wpływać na jakość życia pacjentów, dlatego tak ważne jest odpowiednie leczenie profilaktyczne i informowanie edukacja.

Częstość występowania

  • Reakcje alergiczne po użądleniach pszczół lub os prawie zawsze objawiają się jako ciężka reakcja miejscowa (do 25% populacji) lub jako reakcja oguogólnalniona z  objawami alergii typu natychmiastowego (anafilaksja; u ok. 1–4% populacji).
  • Ukąszenia przez insektyowady, zwłaszcza przez osy, są najczęściej zgłaszanymi czynnikami wywołującymi ciężką anafilaksję w  Europie Środkowej.    
  • Za pomocą testu skórnego lub oznaczenia swoistych przeciwciał IgE w  surowicy, można wykryć uczulenie IgE-zależne na jad owadów nawet u 25% populacji (u dzieci do prawie 50%).
  • U większości osób użądlenie przez owada prowadzi do reakcji niealergicznej, zaczerwienienia skóry, niewielkiego obrzęku, miejscowego bólu; objawy zwykle trwają kilka godzin i wynikają z fizjologicznej reakcji organizmu na toksyczne związki zawarte w jadzie.2

Etiologia i  patogeneza

Gatunki owadów

  • W Europie Środkowej najczęstszymi czynnikami wywołującymi klinicznie istotne reakcje są pszczoły miodne i  osy (osowate: osa pospolita, osa dachowa).    
  • Rzadko inneInne gatunki os, klecanki polne, szerszenie, trzmiele, mrówki, a nawet inne owady, takie jak komary lub bąkowate, rzadko wywołują klinicznie istotne reakcje na ukąszenie.
  • Osy
    • Tylko zapłodniona królowa przeżywa zimę. Potem musi założyć gniazdo, złożyć jaja i  wychować pierwsze larwy.
    • Dlatego też wczesnym latem występuje niewiele użądleń os. Czas aktywności to głównie lato, aż do późnej jesieni.
    • Osy żywią się mięsem (głównie innych owadów) i  słodkimi pokarmami, takimi jak owoce.
    • Osę przyciąga również nasza żywność, zarówno mięso, jak i  słodycze, (takie jak lody), piwo i  słodkie napoje, ale także odpadyresztki żywności.
    • Dlatego też użądlenia przez osy są znacznie częstsze niż użądlenia przez inne gatunki owadów.
    • Osy są raczej agresywne.
  • Pszczoły
    • Zarówno królowa, jak i  robotnice, zimują i  dlatego pojawiają się w  większej liczbie już wczesnym latem.
    • Pokarm składa się z  pyłku, nektaru i  soku owocowego, a owady te muszą czuć się silnie zagrożone, zanimżeby użądlądlić.
    • Wystwystępowanie głównie w  pobliżu uli, kwiatów i  koniczyny.

Jad owadów

  • Owady przechowują swój jad w  woreczku jadowym w  tylnej części ciaodwła w pobliżu otworu jelitowegooku.
  • Żądło
    • Żądło jest połączone z  woreczkiem jadowym i  składa się ze sztyletu i dwóch lancetówruchomych szczecinek kłujących z  zadziorami, które mogą się przesuwać się  w  górę i  w dół w  rowkach sztyletu.
    • Zadziory zapewniają to, że żądło wbija się i pozostaje głębiej podczas użądlenia.
    • U pszczoły miodnej zadziory są dobrze rozwinięte, więc żądło zwykle utkniepozostaje w tkankach po użądleniu, podczas gdy osa często po użądleniu może ponownieje wyciągnąć żądło.
    • Jeśli żądło utkniepozostanie, woreczek jadowy równieżpozostanie sięrazem doz niego przykleinim. Woreczek jadowy maposiada mięśnie, które nadalmogą pompująpompować jad przez żądło po odlocie owada.
  • Ilość jadu
    • Ilość jadu zależy od rodzaju i  wieku danego owada, a także od tego, czy niedawno żądlił i  jak długo żądło z  woreczkiem jadowym pozostaje w  skórze.
    • Zazwyczaj owad wstrzykuje 0,5–2,5  mcl jadu.
  • Alergeny w  jadzie owadów
    • Jad owadów zawiera trzy lub cztery białka, które mogą działać jako alergeny, a także zmienną ilość peptydów i  innych małychzwiązków czdrobnocząsteczeksteczkowych, które często mają znaczącą aktywność farmakologiczną.23.
    • MniejszeZwiązki czdrobnocząsteczkisteczkowe to neurotoksyny, substancje hemolityczne lub degranulujące komórki tuczne, substancje wazoaktywne, neuroprzekaźniki i  substancje o ogólnej aktywności cytotoksycznej.
    • U większości gatunków jad zawiera również enzymy fosfolipazę i  hialuronidazę.
    • Określono sekwencje aminokwasowe najważniejszych alergenów. Wiele z  nich jest swoistych dla danego gatunku, a alergeny w  jadzie różnych gatunków os są podobne. To samo dotyczy jadu pszczół miodnych i  trzmieli.
    • Istnieje większaznacząca różnica między jadem pszczoły i  osy, i dlatego w wielu przypadkach osoba, która miała reakcję alergiczną po użądleniu przez osę, może tolerować użądlenia przez pszczoły i  odwrotnie.

Czynniki predysponujące

  • PredyspozycjeChoroby atopowe lub podwyższony całkowity poziom IgE
  • Indywidualne wyższe ryzyko anafilaksji w  przypadku:
    • zwiększonego narażenia na pszczoobecność pszczóły lub osyos, z  ryzykiem częstszych użądleń (pszczelarze, a także członkowie ich rodzin lub sąsiedzi, sprzedawcy owoców, sprzedawcy w  piekarniach, pracownicy leśni, ogrodnicy, rolnicy, itp.)
    • czynników ryzyka szczególnie ciężkich reakcji
      • ciężka anafilaksja po użądleniu w  wywiadzie
      • wiek (od około 40. roku życia)
      • choroba sercowo-naczyniowa
      • astma
      • niektóre leki, takie jak beta-blokery (również krople do oczu), inhibitory ACE, ewentualnie NLPZ
      • sytuacje wysiłkuek fizycznegofizyczny lub stresustres psychicznegopsychiczny
      • podstawowe stężenie tryptazy w  surowicy >>11,4  mcg/l (nierzadko mastocytoza) 
      • mastocytoza (często objaw ogólnoustrojowy).

ICD-10

  • T63 Toksyczny skutek kontaktu z jadowitymi zwierzętami
    • T63.4 Jad innych stawonogów, ukąszenie lub żądlenie owada, jadowitego
  • T78 Niekorzystne skutki niesklasyfikowane gdzie indziej
    • T78.2 Wstrząs anafilaktyczny, nieokreślony
    • T78.3 Obrzęk naczynioruchowy
    • T78.4 Alergia, nieokreślona
    • T78.8 Inne niekorzystne skutki niesklasyfikowane gdzie indziej
    • T78.9 Niekorzystny skutek, nieokreślony
  • L50 Pokrzywka
    • L50.0 Pokrzywka alergiczna

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Rozpoznanie ustala się na podstawie typowego wywiadu lekarskiego i  wyników badańbadania klinicznychfizykalnego.

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski i  badanie przedmiotowe

  • Liczba, objawy i  przebieg reakcji na użądlenie
  • Rodzaj owada
  • Indywidualne czynniki ryzyka powtarzających się reakcji lub ciężkiej anafilaksji
  • Jad wydzielany przy użądleniu przez pszczołę lub osę zwykle powoduje bolesne zaczerwienienie i opuchlizn obrzęk w  miejscu użądlenia, którao średnicy zwykle ma mniej niponiżej 10 cm, średnicyktóre i znacznie ustępujezmniejsza w  ciągu jednego dnia.
  • „Adaptacja”
    • U niektórych osób występuje adaptacja z  malejącymi reakcjami w  trakcie sezonu.

    Obraz kliniczny

  • Zwiększona/duża reakcja miejscowa (ciężka reakcja miejscowa; „Largelarge Locallocal Reactionreaction”)
    • RumieniowaRumień opuchliznai obrzęk o  średnicy ponad 10 cm, którary utrzymuje się dłużej niż 24 godziny, jest zwykle bolesnabolesny, i może również powodować niezakaźne zapalenie naczyń chłonnych.
    • prawdopodobnie alergiczna, ale niekoniecznienie zawsze wywołana przez reakcję IgE-zależną
    • Mogą wystąpić łagodne objawy ogólne, takie jak złe samopoczucie lub dreszcze.
    • Bardzo rzadko miejscowamiejscowy opuchliznaobrzęk spowodowanaspowodowany toksynami lub alergiamialergią po użądleniu w  okolicy dróg oddechowych, może prowadzić do groźnej niedrożności.
  • Reakcje ogólnoustrojowe (brak lokalnego związku z  miejscem użądlenia)
    • reakcja ogólnoustrojowa typu natychmiastowego (anafilaksja)
      • najczęściej spowodowana przez pojedyncze użądlenie
      • wywołana przez przeciwciała IgE przeciwko składnikom jadu
      • reakcje skórne (możliwe również wyłączniejako jedyny objaw): swędzenieświąd, uderzenia gorąca, uogólniona pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy
      • łagodne do umiarkowanychciężkich objawy ze strony układu oddechowego, sercowo-naczyniowego lub przewodu pokarmowego, w  tym
        • ciężka obturacja dróg oddechowych lub wstrząs anafilaktyczny i  zatrzymanie krążenia/akcji oddechowejoddechu
      • przyczyny zgonu to głównie obturacja dróg oddechowych lub niewydolność sercowo-naczyniowakrążenia, w  rzadkich przypadkach również zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego lub przedawkowanie adrenaliny
    • intoksykacjareakcja toksyczna
      • działanie toksyn przy bardzo dużej liczbie użądleń
      • Może prowadzić do poważnych objawów klinicznych, częściowoczasami ze skutkiem śmiertelnym.
      • Na pierwszy plan wysuwają sinajczęściej rabdomioliza, hemoliza, zaburzenia mózgoweOUN oraz uszkodzenie miąższu wątroby i  nerek.
    • nietypowa reakcja na użądlenie
      • bardzo rzadka, i o niewyjaśnionanionej patogenetyczniepatogenezie
      • m.in. choroby neurologiczne lub nerek, choroba posurowicza, zapalenie naczyń, plamica małopłytkowa

Badania uzupełniające

  • Testy alergiczne?
    • Nie są wymagane w  przypadku typowych reakcji miejscowych.
    • diagnostyka objawowaw oparciu o objawy w  przypadkach intoksykacji,reakcji toksycznej spowodowanej licznymi ukąszeniami/użądleniami przez insektyowady lub nietypowej reakcji na użądlenie
    • Testy alergologicznealergiczne nie powinny być wykonywane w łagodnych reakcjach na użądlenie, przebiegających bez natychmiastowej reakcji ogólnoustrojowej w  wywiadzie lekarskim.
      • Dodatnie wyniki testów są częste ze względu na wysoki wskaźnik uczuleń w  populacji.
      • Mogą prowadzić do znacznej niepewności i niepokoju pacjenta, jeśli nie ma wskazań do swoistej immunoterapii.
    • PrzeprowadzoneTesty przeprowadzone w  pierwszym tygodniu i drugi po raz drugi około 4–6 tygodni po użądleniu, są bardziej wiarygodne niż jednorazowe badanie.
    • Możliwości diagnostyczne są ograniczone w  przypadku reakcji na użądlenie niewywowywołanychane przez inne owady niż pszczoły lub osy są ograniczone, ponieważ alergeny innych gatunków nie są dostępne lub są dostępne tylko w  ograniczonym zakresie.
  • Rozpoznanie alergii na jad owadów
    • Rozpoznanie to wymaga jednoznacznego, dodatniego wywiadu lekarskiego i  równoczesnego wykrycia uczulenia IgE3alergii na odpowiedni jad.4
    • JeśliWsparciem rozpoznania jest możnaliwa zidentyfikować żądlącegoidentyfikacja owada, wspiera to diagnostykę.

Informacje o  testach

  • Pomiar IgE
    • zwłaszcza IgE przeciwko jadowi osy lub pszczoły
  • TestSkórne punktowytesty punktowe
    • Ekstrakt do testu punktowego zawiera jad pszczoły miodnej i  mieszaninę jadu pospolitych gatunków os.
    • Ekstrakty są dializowaneoczyszczone, co usuwapozbawione dużąej częśćci niskocząsteczkowych toksycznych składników.
    • Obecnie nie ma standaryzowanych ekstraktów z  jadem trzmieli lub szerszeni.
    • Pacjenci z  bardzo ciężkimi reakcjami na użądlenie lub szczególnie zagrożeni przy wystąpieniupieniem reakcji ogólnoustrojowej, powinni być poddawani testom z  założonym dostępem dożylnym i  obserwowani przez wystarczająco długi czas, ewentualnie do następnego24 dniagodzin.
    • W przypadku stwierdzenia swoistych przeciwciał IgE przeciwko jadowi pszczoły i  osy, może występować podwójne uczulenie lub alergia krzyżowa reakcja wrażliwości.
  • Jeśli nie wystąpi reakcja na skórny test punktowy, należy wykonać test śródskórny (nie w przypadkudotyczy dzieci w  wieku przedszkolnym).
  • Zwykle stężenie IgE swoistych dla alergenów koreluje z  wynikiem testu punktowego, ale ilość IgE wydaje się zmniejszać w ciąguz rokuczasem.
  • NierzadkoCzęsto testy wykrywają uczulenie zarówno na osy, jak i  na pszczoły miodne.
    • W odniesieniu do ewentualnej immunoterapii swoistej ważne jest wyjaśnienieustalenie, który owad jako pierwszy wywołał reakcję alergiczną i, w  razie potrzeby, czy uczulenie na konkretnego owada jest silniejsze.
  • Diagnostyczne wywołanie użądleniem przez żywego owada
    • Nie należy go wykonywać diagnostycznych prób prowokacyjnych z żywymi owadami.

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • Po reakcjach ogólnoustrojowych na ukąszenia/użądlenia przez insektyowady lub w  przypadku braku pewności co do konieczności zastosowania środków ostrożności

Leczenie

Cele leczenia

  • Leczenie objawów alergii
  • Zapobieganie ciężkim reakcjom alergicznym
  • Zapobieganie innym reakcjom alergicznym

Ogólne informacje o  leczeniu

  • Leczenie zależy od intensywnościnasilenia reakcji alergicznej i  doświadczenia z  poprzednimi ukąszeniami/użądleniami owadów.

Natychmiastowe leczenie

  • Jeśli żądło i  woreczek jadowy pozostanąpozostały w  skórze, czasami możliwe jest usunięcie woreczka jadowego i  żądła przed wniknięciem całego jadu do organizmu (wyciągnięcie, zdrapanie paznokciem).

Reakcja miejscowa

  • Silny miejscowyMiejscowy glikokortykosteroid (w postaci kremu lub żelu)
  • W razie potrzeby dodatkowy kompresokład chłodzący przez około 20 minut, nalemożyna powtórzyć 1jeden lub 2dwa razy w  odstępach kilkugodzinnych.
  • Doustny lek przeciwhistaminowy blokujący receptory H1
  • W przypadku nasilonej reakcji miejscowej, krótkotrwała ogólnoustrojowa terapia glikokortykosteroidami (0,5–1  mg ekwiwalentu prednizolonu/kg m.c. doustnie)
  • Obserwacja w  przypadku umiejscowienia w  regionie głowy i  szyi

Reakcja ogólnoustrojowa (anafilaksja)

  • Leczenie anafilaksji w  przypadku reakcji na ukąszenia/użądlenia przez insektyowady nie różni się od odpowiedniego leczenia w  przypadku innych mechanizmów wyzwalających.

Leczenie długoterminowe

  • Istotne elementy
    • unikanie alergenów
    • środkipodręczny samopomocy„zestaw w przypadkuratunkowy” na wypadek nowego użądlenia
    • immunoterapia swoista (specific immunotherapy - SIT) u pacjentów z  natychmiastowymi reakcjami ogólnoustrojowymi

unikanieUnikanie alergenów

  • NaPrzebywając powietrzuna zewnątrz należy unikać:
    • spożywania żywności lub napojów
    • zbierania owoców lub kwiatów
    • przebywania w  pobliżu koszy na śmieci, zagród dla zwierząt lub opadłych owoców
    • perfum i  perfumowanych kosmetyków
  • Po jedzeniu należy umyć ręce i  wytrzeć usta.
  • Nie należy pić bezpośrednio z  butelek ani puszek. Zakrywać szklanki, używać słomek do picia.
  • Nie należy odstraszać owadów od źródeł pożywienia.
  • Należy jak najbardziejdokładnie zakrywać skórę, przynajmniej podczas pracy w  ogrodzie, nie chodzić boso, nosić ściśle przylegającacą odzież motocyklowa, kaski rowerowe z  siatką.
  • Luźne i  ciemne ubrania są niekorzystneniewskazane; preferowane są jasne kolory.
  • W przypadku zbliżania się owadów lub w  pobliżu gniazda, należy unikać pośpiesznychszybkich lubi trzepoczącychnagłych ruchów i  powoli się wycofywać.

środki„Zestaw samopomocyratunkowy ” w  przypadku nowego użądlenia

  • WzmoDużonaa reakcja miejscowa
    • Pacjencizastosowanie otrzymująmiejscowego silny miejscowy glikokortykosteroidglikokortykosteroidu i lek leku przeciwhistaminowyprzeciwhistaminowego H1 do przyjmowania doustnie jako lekleku ratunkowy.ratunkowego
    • Pacjenci powinniNależy jak najszybciej zwrócić się o po pomoc medyczną w  celu podania ogólnoustrojowych glikokortykosteroidów, jeśli to konieczne, lub obserwacji w  przypadku użądlenia w  okolice głowy i  szyi.
  • Zestaw ratunkowy na wypadek anafilaksji
    • szybko działający lek przeciwhistaminowy H1 (np. cetyryzyna, lewocetyryzyna, feksofenadyna) do stosowania doustnego w  dawce od 2 do 4 razy większej niż standardowa dawka dobowa (stosowanie poza wskazaniami rejestracyjnymi)
    • glikokortykosteroid do stosowania doustnego, u dorosłych odpowiednik 100  mg prednizolonu, u dzieci w  razie potrzeby czopek (100  mg prednizolonu) (w Polsce aktualnie brak preparatu prednizolonu w postaci czopków)
    • w przypadku reakcji ogólnoustrojowej wykraczającej poza reakcję skórną, adrenalina w  postaci wstrzykiwacza automatycznego do stosowania domięśniowego, dawkaw dawce:
      • u dzieci i  dorosłych >>30  kg m.c.: 0,3 mg
      • u dzieci o masie ciała 7,5–30 kg: 0,15 mg
      • u dzieci o masie ciała <7,5 kg: adrenalina 1:10 000 w dawce 0,1 ml/kg m.c. 0,3 mg, 7,5–30 kg 0,15 mg, <7,5 adrenalina 1:10 000; 0,1 ml kg m.c. domięśniowo, w przypadku reakcji ogólnoustrojowej wykraczającej poza reakcję skórną>domięśniowo
    • w przypadku astmy lub wyraźnej niedrożnościobturacji dróg oddechowych w  poprzedniej anafilaksji: szybko działający beta-2 mimetyk

Immunoterapia swoista (SIT)

  • Zobacz artykuł  Swoista immunoterapia alergenowa (specific immunotherapy - SIT).
  • Wskazania
    • anafilaksja wywołana jadem pszczoły lub osy (również z  łagodną reakcją ogólną) i 
    • wykrycie uczulenia na toksynę wywołującą reakcję (testy skórne lub oznaczenia w surowicy)
  • Przeciwwskazania
    • czasowe: współistniejwystępujące ostre zakażenie grypoweenia, niewystarczająco kontrolowana astma, szczepienie przeciwko patogenom zakaźnym, nieprzestrzeganie zaleceń, leczenie beta-blokerami lub inhibitorami ACEimmunosupresyjne
    • trwałe: ciężkie zaburzenie sercowo-naczyniowe, choroba nowotworowa, zaburzeniezaburzenia immunologiczne
  • Zasady leczenia
    • Wykorzystuje się jad wyekstrahowany z  danego gatunku owada i podaje się gopodawany w  postaci zastrzykówiniekcji w  stopniowo rosnących stężeniach.; Odbywa sipostę topowanie zgodnie z tą samą zasadą, costosowaną w  przypadku alergenów wziewnych.
    • Istnieją różne protokoły zwiększania dawki: szybkie odczulanie (w warunkach szpitalnych) z  dawką podtrzymującą osiąganą po kilku godzinach do kilku dni lub konwencjonalna SIT z  dawką podtrzymującą osiąganą po kilku tygodniach do kilku miesięcy.
  • Czas trwania ochrony
    • Po odstawieniuzakończeniu SIT efekt ochronny zanika w  ciągu 5–10  lat u nawet 15% pacjentów.
    • Leczenie podtrzymujące można przerwać po 3–5 latach, jeśli wstrzyknięcia były tolerowane bez ogólnoustrojowych reakcji niepożądanych, a użądlenie przez owada wywołującego alergię nie spowodowało reakcji ogólnoustrojowej.
    • W przeciwnym razie zaleca się kontynuowanie SIT do momentu utraty reaktywności naw testytestach skórnernych lub nie wykrywania przeciwciał IgE.
    • Nawet poPo zakończeniu SIT nadal konieczne są środki zapobiegające ponownym użądleniom i noszenie posiadanie przez pacjenta osobistego zestawu ratunkowego.

TerapiaLeczenie zapobiegawczazapobiegawcze w  przypadku ciężkich reakcji na ukąszenia komarów

  • Niektórzyre ludzieosoby mają nieprzyjemnedokuczliwe, alezwykle nie poważnełagodne/umiarkowane reakcje na ukąszenia komarów.
  • Można wypróbowapodjąć lekipróbę przeciwhistaminowezastosowania leków przeciwhistaminowych jako środekrodków zapobiegawczyzapobiegawczych podczas podróży do obszarów o  dużej liczbie komarów.
  • JeśliW ktośprzypadku przebytych w  przeszłości doświadczył poważnych reakcji na ukąszenia komarów, z opuchlizną obrzękiem jamy ustnej lub gardła, zaleca się noszenie osobistego zestawu ratunkowego w  sytuacjach, w  których istnieje ryzyko narażenia.

Przebieg, powikłania i  rokowanie

Powikłania

Rokowanie

  • Nasilenie wcześniejszych reakcji na ukąszenia/użadlenia przez insektyowady jest najważniejszym czynnikiem prognostycznym dla przyszłych reakcji.45.

Informacje dla pacjentów

O  czym należy poinformować pacjentów?

  • Leczenie w  stanach nagłych
  • unikanieUnikanie alergenów
  • Immunoterapia swoista (SIT)

Informacje dla pacjentów w  Deximed

QuellenŹródła

LiteraturPiśmiennictwo

  1. Graft DF. Insect sting allergy. Med Clin North Am 2006; 90:211. PubMed
  2. Chałubiński M. Alergia na jad owadów błonkoskrzydłych. (dostęp 21.02.2024) podyplomie.pl
  3. Hoffman DR. Hymenoptera venoms: composition, standardization, stability. I: Levine MI, Lockey RF, eds. Monograph on insect allergy. 4. udgave. Milwaukee: American Academy of Allergy, Asthma && Immunology, 2004: 37-53.
  4. Severino M, Bonadonna P, Passalacqua G. Large local reactions from stinging insects: from epidemiology to management. Curr Opin Allergy Clin Immunol 2009; 9:334. PubMed
  5. Van Halteren HK, van der Linden P-WG, Burgers SA et al. Hymenoptera sting challenge of 348 patients: Relation to subsequent field stings. J Allergy Clin Immunol 1996; 97: 1058-63. PubMed

Autor*innenAutorzy

  • Anna Pachołek, Dr n. med., lekarz rezydent medycyny rodzinnej, Centrum Medyczne 4M w Krakowie (recenzent)
  • Tomasz Tomasik, Dr hab. n. med., Prof. UJ, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
  • Marlies Karsch-Völk, Dr. med., Fachärztin für Allgemeinmedizin, München
L50; L500; T63; T634; T78; T782; T783; T784; T788; T789
insektstikk; Allergi
InsektenstichallergieAlergia na ukąszenia owadów; Insektenstich-AllergieAlergia na jad owadów; AnaphylaxieReakcja gegenanafilaktyczna Insektenstichena ukąszenie; Bienenstich-AllergieAlergia na użądlenie pszczoły; Wespenstich-AllergieAlergia na użądlenie osy; InsektengiftJad owadów; AllergischeReakcja Reaktionenalergiczna gegenna Insektensticheukąszenie; JuckreizŚwiąd; FlushZaczerwienienie; GeneralisiertePokrzywka Urtikariauogólniona; AnaphylaktischerWstrząs Schockanafilaktyczny; AtemwegsobstruktionNiedrożność dróg oddechowych; Prick-Test skórny; EpipenAdrenalina we wstrzykiwaczu; Epi-Pen; Adrenalin als Autoinjektor; Allergen-Immuntherapie; SCIT; SLIT; ImmuntherapieImmunoterapia
Alergia na ukąszenia/jad przez insektyowadów
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja:  Ukąszenia przez insektyowady mogą powodować bardzo ostrenagłe i dramatyczne ciężkie reakcje nadwrażliwości. Częstość występowania:  Ukąszenia/użądlenia przez insektyowady są często przyczyną ciężkiej anafilaksji.
Medibas Polska (staging)
Alergia na ukąszenia/jad przez insektyowadów
/link/7e4a2f7974084509986f14217601a8ec.aspx
/link/7e4a2f7974084509986f14217601a8ec.aspx
alergia-na-ukaszenia-przez-insekty
SiteDisease
Alergia na ukąszenia/jad przez insektyowadów
K.Reinhardt@gesinform.de
Klive.Reinhardt@gesinformcom#dr.dedabrowska@wp.pl
pl
pl
pl