Informacje ogólne
Definicja
- Zależne od oddychania odgłosy, zwykle powstające przy wdechu,
odgłosywydawane podczas snu- Nie ustalono dotąd obiektywnych parametrów definiujących te odgłosy jako „chrapanie“.
- Chrapanie jest zwykle zauważalne dla osób trzecich, rzadziej dla
dotkniętychosób z tą przypadłością.
- Chrapanie może mieć głośność do 90 decybeli, ale szczególnie uciążliwe są również jego
tonyton icić. - Łagodne lub umiarkowane chrapanie jest uważane za normalne zjawisko.
- Należy odróżnić od niego chrapanie jako objaw choroby związanej ze snem, np. zespół obturacyjnego bezdechu sennego (obstructive sleep apnea syndrome — OSAS).
Częstość występowania
- Częstość występowania zależy od wieku i płci,
anajczęściejszczyt czwystęstości przypadapuje między 45. a 55. rokiem życia.- Mężczyźni chrapią częściej niż kobiety1.
- Ze względu na niespójne definicje chrapania, częstość występowania w populacji waha się od 2% do 86%.
Etiologia i patogeneza
- „Zdrowe“ chrapanie: równomierne oddychanie z
. - Podczas snu zmniejsza się napięcie mięśni w gó
rnychrnej części dróg oddechowych. - Powoduje to nasilenie drgań tkanki miękkiej i
- Skutki
- przyspieszenie przepływu oddechowego
- Powstawanie turbulencji, które prowadzą do miejscowych wahań ciśnienia.
- Powoduje to wibracje struktur miękkich w
- Zwykle źródłem jest podniebienie miękkie.
- Zasadniczo dźwięki mogą powstawać w
- Zasadniczo dźwięki mogą powstawać w
Czynniki predysponujące
- Wiek
- Płeć męska
- Predyspozycje genetyczne
- Nadwaga
- Powiększone migdałki gardłowe
- Nieprawidłowe ułożenie, wady rozwojowe żuchwy
- Alkohol powoduje głębszy sen i
- Leki nasenne
- Stosowanie nikotyny
- Niedoczynność tarczycy
- Hiperplazja podniebienia miękkiego
ICD-10
- R06.5 Oddychanie przez usta, w
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Typowe (wdechowe) odgłosy podczas snu (zobacz Definicja), odbierane przez osoby znajdujące się w
- Pacjent nie skarży się na zaburzenia snu, których przyczynę można przypisać chrapaniu.
- Diagnostyka zaburzeń snu nie wskazuje na obecność innego zaburzenia oddychania związanego ze snem.
Diagnostyka różnicowa
- Zespół bezdechu sennego
- Ścisłe odróżnienie obu jednostek chorobowych — chrapania i
- Ścisłe odróżnienie obu jednostek chorobowych — chrapania i
- Polipy nosa
- Alergiczny nieżyt nosa
- Skrzywienie przegrody nosowej
Wywiad lekarski
- Z udziałem osoby sypiającej obok
- Chrapanie w
- zwykle uciążliwe dla osoby śpiącej w
- zwykle uciążliwe dla osoby śpiącej w
- Poranna suchość w
- Budzenie się w
WystCzępowaniestotliwośćw czasiewystępowania (co noc, napadowo itp.)- Występowanie podczas nocy (stałe/napadowe, zależne od pozycji)
- Czynniki wyzwalające/wzmacniające
- palenie tytoniu, alkohol, leki uspokajające,
- palenie tytoniu, alkohol, leki uspokajające,
- Rodzaj chrapania
- regularne/nieregularne, wdechowe/wydechowe, częstotliwość,
głośność, charakter dźwięku
- regularne/nieregularne, wdechowe/wydechowe, częstotliwość,
- Odróżnienie od obturacyjnego zespołu bezdechu sennego
- związane ze snem przerwy w
- związane ze snem przerwy w
- Choroby współwystępujące
- choroby serca i
- choroby serca i
- Badanie jakości snu za pomocą kwestionariuszy, np. :
- kwestionariusz jakości snu Pittsburgh (Pittsburgh Sleep Quality Index — PSQI)
- skala senności Epworth (Epworth Sleepiness Scale — ESS)
Badanie przedmiotowe
- Badanie przedmiotowe jamy ustnej, widocznej części ustnej gardła, języka i
- Badanie orientacyjne twarzoczaszki pod kątem np. retrognacji lub wąskich szczęk
Diagnostyka specjalistyczna
- Badanie laryngologiczne w
- skrzywiona przegroda nosowa, polipy nosa, zwężenie
nosaprzewodów nosowych kontrolabadanie jamy ustnej- wielkość i
- wielkość migdałków
- położenie i
- wielkość i
- wyjaśnienie wadliwego ustawienia twarzoczaszki (żuchwy)
- skrzywiona przegroda nosowa, polipy nosa, zwężenie
- Rinoskopia w
- Testy funkcjonalne oceniające drożność nosa
- np. rynomanometria, rynorezystometria i
- np. rynomanometria, rynorezystometria i
- Testy alergologiczne w
- Laryngoskopia w
- Endoskopia w
indukowanaindukowanego lekami - do topodiagnostyki górnych dróg oddechowych, gdy dolegliwości ograniczają się do samego chrapania, w
- Procedury obrazowania w
- TK, RM, cyfrowa tomografia objętościowa (DVT), cefalometria (teleradiografia boczna), ortopantomogram (OPG)/tomografia panoramiczna
- Wykluczenie chorób serca (nadciśnienie, niewydolność serca) i
- W celu wykluczenia OSAS
- Poligrafia: może być wykonana ambulatoryjnie, rejestruje nieprawidłowości oddechu, przepływ powietrza, saturację O2, odgłosy chrapania i
- ewentualnie polisomnografia (laboratorium snu) z
- Poligrafia: może być wykonana ambulatoryjnie, rejestruje nieprawidłowości oddechu, przepływ powietrza, saturację O2, odgłosy chrapania i
Wskazania do skierowania do specjalisty
Zawsze zalecana jest konsultacjaKonsultacja zlekarzemlaryngologiem w przypadku uciążliwego chrapania.
Leczenie
Cele leczenia
- Zredukowanie uciążliwego chrapania
Ogólne informacje o leczeniu
- Chrapanie nie jest obecnie uważane za chorobę stanowiącą zagrożenie z
- Nie ma dotychczas dowodów na to, że leczenie chrapania (w wieku dorosłym) może zapobiec rozwojowi bezdechu sennego lub że leczenie „zdrowego“ chrapania przyczynia się do zmniejszenia zagrożeń sercowo-naczyniowych.
- Leczenie tylko na życzenie pacjenta i
- W przypadku „zdrowego“ chrapania często wystarczy zwykła konsultacja.
- Jeśli środki zachowawcze nie wystarczają, zasadne może być leczenie chirurgiczne.
Zalecenia dla pacjentów
- Redukcja masy ciała
- Zmiany pozycji w
- Optymalizacja higieny snu
- Oddzielne sypialnie
- Abstynencja alkoholowa
- Zaprzestanie palenia papierosów
- Unikanie środków nasennych
Inne metody leczenia
Pozycja podczas snu2
- Czasami do ograniczenia chrapania wystarczy zmiana pozycji podczas snu (poduszka pod głowę, kamizelka zapobiegająca leżeniu na plecach, czujniki położenia itp).
Szyna zgryzowa, szyna wysuwająca żuchwę
- Jest używana w
- Jest wykonana z
- Regulacja i
- Choć podstawy naukowe leczenia samego chrapania są znacznie słabsze niż w
Metody alternatywne
- W przypadku niedrożności nosa w
Ćwiczenia mięśniowo-powięziowe
- Ćwiczenia jamy ustnej i
- Dostępne dane nie potwierdzają korzystnego działania.
Leczenie chirurgiczne
- Preferowane powinny być procedury minimalnie inwazyjne.
Interwencje w obrębie nosa
- Septoplastyka nosa z
- Można zastosować u pacjentów z
ŚródmiąższowaDiatermia terapia częstotliwością radiowąradiowa
ŚródmiąższowaDiatermiaterapia częstotliwością radiowąradiowa podniebienia miękkiego, migdałków podniebiennych i- Zalecana jako procedura pierwszego wyboru, gdy podejrzewanym źródłem chrapania jest podniebienie miękkie.
Inwazyjne zabiegi chirurgiczne
Uwulopalatoplastyka (UVPP) i uwulopalatofaryngoplastyka (UPPP)
- Mogą być wskazane przy nasilonym chrapaniu.
- Należy przestrzegać ścisłych wskazań ze względu na
zwiększoną zachorowalność iczęstość powikłań. - Celem tych operacji jest usztywnienie podniebienia miękkiego i
Tonsilektomia i adenektomia
- Małoinwazyjne zabiegi na podstawie języka i
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
- Problemy z
- Minimalnie inwazyjne metody leczenia pierwotnego chrapania są akceptowane ze względu na niski wskaźnik powikłań i
dobrzesą korzystne w połączą sięczeniu np. z - W przypadku zabiegów chirurgicznych zalecana jest kontrola po 2–3 miesiącach i
Powikłania
- Problemy w
- Bezdech senny
- Obecnie nie ma dowodów na to, że leczenie chrapania (w wieku dorosłym) może zapobiec możliwej progresji do OSA.
- Powikłania pooperacyjne, takie jak zakażenia i
- Nawrót
- Istnieją
wskazówkidowody, iżechrapanie może być niezależnym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
Informacje dla pacjentów
Informacje dla pacjentów w Deximed
QuellenŹródła
LiteraturPiśmiennictwo
- Chan CH, Wong BM, Tang JL, Ng DK. Gender difference in snoring and how it changes with age: systematic review and meta-regression. Sleep Breath, 2012 Dec;16(4):977-86.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21938435/" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21938435/" target="_blank">pubmed.ncbi.nlm.nih.gov - Willatt D. The evidence for reducing inferior turbinates. Rhinology. 2009;47:227-236. PubMed
- Hörmann K, Verse T: The surgical treatment of sleep-related upper airway obstruction. Dtsch Arztebl Int 2011; 108(13): 216–21
http://www.aerzteblatt.de/archiv/81892/Operative-Therapie-der-Obstruktion-bei-schlafbezogenen-Atmungsstoerungen" href="http://www.aerzteblatt.de/archiv/81892/Operative-Therapie-der-Obstruktion-bei-schlafbezogenen-Atmungsstoerungen" target="_blank">www.aerzteblatt.de
Autor*innenAutorzy
- Anna Gryko, Dr n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (recenzent)
- Sławomir Chlabicz, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)
- Franziska Jorda, Dr. med., Fachärztin für Allgemeinmedizin und für Viszeralchirurgie, Kaufbeuren