Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Blaszki w opłucnej (azbestoza)

Streszczenie

  • Definicja: Blaszki w  opłucnej uznaje się za markery narażenia na azbest; są to ograniczone, włókniste zgrubienia opłucnej, które zwykle powstają w  opłucnej ściennej.
  • Epidemiologia: Występują u  około połowy osób narażonych na kontakt z  azbestem,; więcwysoka liczba niezgłoszonychnierozpoznanych przypadków jest wysoka.
  • Objawy: Blaszki zwykle nie wywołują żadnych dolegliwości.
  • WynikiBadanie fizykalne: Wyniki badań przedmiotowych są zwykle prawidłowe, a  blaszki rozpoznaje się przypadkowo w  badaniach obrazowych.
  • Diagnostyka: Blaszki w  opłucnej często wykrywa się jako obszary zacienienia na zdjęciach rentgenowskich klatki piersiowej lub jako obszary zagęszczenia w  tomogramie komputerowym klatki piersiowej.
  • Leczenie: Zwykle są to zmiany niezłośliwe, które nie wymagają leczenia.

Informacje ogólne

Definicja

  • Blaszki w  opłucnej są najczęstszą morfologiczną reakcją płuc na wdychanie azbestu1 i  uznaje się je za marker narażenia na azbest.
  • Większość blaszek nie powoduje żadnych objawów i  zwykle nie przekształca się w  nowotwór złośliwy.
  • Ponieważ jest to rozpoznanie przez wykluczenie, należy wcześniej wykluczyć inne choroby podstawowe.

Częstość występowania

  • Do powstania blaszek w  opłucnej dochodzi u ok. około 50% osób, u  których występowało znaczne, długotrwałe narażenie na azbest.2.
  • Częstość występowania jest zróżnicowana ze względu na wysoką liczbę niezgłoszonychnierozpoznanych przypadków oraz fakt, że rozpoznaniediagnoza jest zwykle przypadkoweprzypadkowa.

Etiologia i  patogeneza

  • Wywołane przez azbest (typowy pył zawierający materiały włóknistykniste)
  • Włókna azbestu mogą rozszczepiać się do submikroskopijnych rozmiarów.
  • Blaszki w  opłucnej to złogi włókien kolagenowych w  opłucnej, które ulegają hialinizacji (szkliwieniu), a  z  czasem również zwapnieniu.3.
  • Uważa się, że powstawanie blaszek jest efektem urazów mechanicznych.4.
  • Blaszki zwykle występują w  opłucnej ściennej w  pobliżu żeber, rzadziej w  przestrzeniach międzyżebrowych i  rzadko w  opłucnej trzewnej.
  • Blaszki najczęściej powstają między 6. a  9. żebrem oraz wzdłuż przepony.
  • Łagodne wysięki opłucnowe spowodowane azbestem (azbestowe zapalenie opłucnej), zwykle jednostronne, są najczęstszą manifestacją choroby płuc spowodowanej azbestem po upływie 10–20 lat od ekspozycji.5.
  • Z  czasem mogą wystąpić spontaniczne remisje i  nawroty azbestowego zapalenia opłucnej.

Czynniki predysponujące

  • Azbest

ICD-10

  • J92 Blaszka opłucnej
    • J92.0 Blaszka opłucnej współistniejąca z  azbestozą
    • J92.9 Blaszka opłucnej bez azbestozy

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Ekspozycja na azbest 10–20 lat temuwcześniej
  • Stwierdzenie typowych zmian w  płucach na zdjęciu rentgenowskim
    • blaszki w  opłucnej (szkliste): z  reguły od ok. 3  mm grubodługości rozpoznawalnejrozpoznawalne radiologicznie zmiany i/lub obszar zmian o  łącznej długości ponad 2  cm w  obszarze opłucnej ściany klatki piersiowejciennej (zwłaszcza obustronnie), przepony, śródpiersia i/lub osierdzia
    • blaszki w  opłucnej (zwapniałe): narażenie na pył azbestu w  wywiadzie, zwapniałe blaszki o  mniejszej grubodługości i  w  mniejszym obszarze
    • hyalinosis complicata lub wysięk opłucnowy, zapalenie opłucnej z  następstwami, jednostronne lub obustronne
    • zgrubienie opłucnej (obustronne, rozproszone): z  reguły od 3  mm grubości, szczególnie w  polu środkowym i  dolnym
  • Biopsja jest konieczna, aby wykluczyć inne choroby, takie jak gruźlica lub międzybłoniak.

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

  • Wcześniejsze narażenie na azbest
  • Chorobę często wykrywa się przypadkowo na zdjęciu rentgenowskim.
  • Zależny od oddechu ból w  klatce piersiowej — ból opłucnowy — w  połączeniu z  blaszką w  opłucnej może stanowić objaw złośliwego międzybłoniaka.6.
  • Pierwszą oznaką azbestozy jest duszność, zwłaszcza podczas wysiłku i głębokiego wdechu, oraz ból w klatce piersiowej, poa także powoli postnasilający siępującym suchymsuchy kaszlukaszel.
  • W  późniejszym okresie nierzadko występują objawy przewlekłego zapalenia oskrzeli, rozedmowe zmiany płuc i  przerost prawej komory (serce płucne).

Badanie fizykalne

  • Sama choroba zwykle nie prowadzi do wystąpienia typowych objawów klinicznych.
  • Wyniki badań osłuchowych i  opukiwania są zwykle niecharakterystyczne.
  • Objawem przemawiającym za zwłóknieniem płuc są drobne trzeszczenia, szczególnie pod koniec wdechu, nad bocznymi i  dolnymi obszarami płuc.

Diagnostyka

  • Zwapnienia w  blaszce są wykrywane na zdjęciu rentgenowskim w ok. około 20% przypadków, w  tomografii komputerowej o  wysokiej rozdzielczości w ok. około 50% przypadków, a  w  biopsji w ok. około 80% przypadków.3.
  • W  większości przypadków zdjęcie rentgenowskie płuc jest odpowiednim i  wystarczającym badaniem.
    • Niewielkie nieregularne (lub liniowe) cienie występują głównie podopłucnowo w  dolnym obszarze 2/3 płuc, zwykle z  rosnącym nasileniem w  kierunku podstawy i  wnęki.
    • Początkowo mogą przypominać  mgliste obłoki z  cienkimi jak włos figurami brzeżnymi, a  następnie stają się bardziej gęste w  postaci siatkowatej proliferacji aż do rozproszonych zmian włóknisto-torbielowatych.
    • Rozciągające się poziomo cienieliniowe liniowezacienienia (tzw. linie Kerleya B) w  pobliżu bocznejobwodowych częścianyci klatki piersiowejpłuc.
  • W  razie wątpliwości diagnostycznych należy wykonywawykonać tomografię komputerową o  wysokiej rozdzielczości.
  • Każdy nowo powstały wysięk opłucnowy wymaga dokładnegoadnej badaniadiagnostyki, w  tym testu na gruźlicę i  diagnostycznego nakłucia opłucnej.
  • Biopsja opłucnej
    • Azbestowe zapalenie opłucnej ma charakter wysiękowy.
    • W  wysiękowym azbestowym zapaleniu opłucnej konieczne jest wykonanie biopsji opłucnej w  kierunku gruźlicy i  nowotworu złośliwego.

Wskazania do skierowania

  • W  przypadku niejasnych wyników i problemów diagostycznych wskazane jest skierowanie do pulmonologa.

Leczenie

Ogólne informacje o leczeniu

  • Nie maBrak leczenia, które wpływałoby na naturalny przebieg choroby.
  • Należy zaprzestać dalszego narażenia na azbest, jeśli takie istnieje.
  • Zaleca się zaprzestanie palenia papierosów.

Profilaktyka

  • Unikanie narażenia na azbest

Przebieg, powikłania i  rokowanie

Przebieg

  • Choroba rozwija się powoli przez wiele lat.

Rokowanie

  • Pacjenci z  blaszkami w  opłucnej są narażeni na inne poważne choroby płuc spowodowane azbestem, takie jak azbestoza, rak płuc, międzybłoniak złośliwy., Jednakjednak u  większości pacjentosówb takie choroby nie rozwijają się.
  • Same blaszki zwykle nie przekształcają się w  nowotwory złośliwe.1.

Dalsze postępowanie

  • Regularne badania rentgenowskie (np. 1 raz w  roku) i  w  razie potrzeby pomiary czynności płuc, jeżeli objawy utrzymują się.

Orzeczenie o chorobie zawodowej

  • Choroba płuc i opłucnej wywołana pyłem azbestowym (azbestoza) i choroby opłucnej wywołane pyłem azbestowym mogą być uznane za choroby zawodowe.
  • Lekarz specjalista przeprowadza szczegółowy wywiad zawodowy i  wywiad dotyczący ryzyka, a  o  uznaniu za chorobę zawodową decyduje opinia biegłego.
  • Wówczas można wdrożyć pewne działania:
    • specjalistyczne środki terapeutyczne
    • zaniechanie działań niosących zagrożenie
    • wypłata renty
  • Warunki orzeczenia choroby zawodowej
    • Dana osoba musiała wdychać pył zawierający włókna azbestu w  trakcie pracy, a  szkodliwe działanie azbestu ostatecznie spowodowało powstanie blaszek w  opłucnej.
    • Należy jednoznacznie potwierdzić rozpoznanie choroby na podstawie wyczerpujących dowodówbadań.
    • Musi istnieć związek przyczynowy, tj. choroba musi być wyraźnie związana z  czynnikiem szkodliwym.
    • przygotowanie orzeczenia o  związku przyczynowym: potwierdzone narażenie i  rozpoznanie

QuellenŹródła

LiteraturPiśmiennictwo

  1. O'Reilly KMA, McLaughlin AM, Beckett WS. Asbestos-related lung disease. Am Fam Physician 2007; 75: 683-8. www.ncbi.nlm.nih.gov
  2. American Thoracic Society. Diagnosis and initial management of nonmalignant diseases related to asbestos. Am J Respir Crit Care Med 2004; 170: 691-715. PubMed
  3. Stark P. Imaging of pleural plaques, thickening, and tumors. UpToDate. Last updated August 2022. uptodate.com.  https://www.uptodate.com/contents/imaging-of-pleural-plaques-thickening-and-tumors" href="https://www.uptodate.com/contents/imaging-of-pleural-plaques-thickening-and-tumors" target="_blank">www.uptodate.com
  4. Sargent, EN, Jacobson, G, Gordonson, JS. Pleural plaques: A signpost of asbestos dust inhalation. Semin Roentgenol 1977; 12: 287. PubMed
  5. Wagner GR. Asbestosis and silicosis. Lancet 1997; 349: 1311-5. PubMed
  6. Robinson BW, Lake RA. Advances in malignant mesothelioma. N Engl J Med 2005; 353: 1591-603. New England Journal of Medicine

Autor*innenAutorzy

  • Michał Sutkowski, lekarz, specjalista medycyny rodzinnej, NZOZ Medycyna Rodzinna w Osuchowie (recenzent)
  • Tomasz Tomasik, Dr hab. n. med., Prof. UJ, specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
  • Moritz Paar, Dr. med., Facharzt für Allgemeinmedizin, Münster



J92; J920; J929
asbest; pleura; Pleuraplaques; Pleuraplaques (Asbestose); Asbestose, Pleuraplaques
AsbestAzbest; PleuraOpłucna; AsbestoseBlaszki w opłucnej; PleuraplaquesAzbestoza; AsbestexpositionPłytki opłucnowe; AsbestinhalationNarażenie na azbest; HyalinisierteWdychanie Kollagenfaserablagerungenazbestu; PleuraergussHialinizowane złogi włókien kolagenowych; AsbestpleuritidenWysięk opłucnowy; MesotheliomAzbestowe zapalenie opłucnej; Międzybłoniak; Blaszki w opłucnej
Blaszki w opłucnej (azbestoza)
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Blaszki w  opłucnej uznaje się za markery narażenia na azbest; są to ograniczone, włókniste zgrubienia opłucnej, które zwykle powstają w  opłucnej ściennej.
Medibas Polska (staging)
Blaszki w opłucnej (azbestoza)
/link/558d915867b9491680fd4417f78dfbc9.aspx
/link/558d915867b9491680fd4417f78dfbc9.aspx
blaszki-w-oplucnej-azbestoza
SiteDisease
Blaszki w opłucnej (azbestoza)
K.Reinhardt@gesinform.de
Klive.Reinhardt@gesinformcom#dr.dedabrowska@wp.pl
pl
pl
pl