Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Histiocytoza komórek Langerhansa (LCH)

Streszczenie

  • Definicja: Niejednorodna choroba zapalno-proliferacyjna, w której wokół patologicznych histiocytów w postaci komórek Langerhansa tworzy się ziarniniak.
  • Częstość występowania: Rzadko. Większość pacjentów stanowią dzieci.
  • Objawy: Zasadniczo choroba może obejmować każdy układ narządów, najczęściej są to kości, płuca lub ośrodkowy układ nerwowy.
  • Wyniki: W zależności od umiejscowienia. M. in.: wysypka skórna, ból kości, moczówka prosta z polidypsją i wielomoczem.
  • Diagnostyka: Procedury obrazowania i biopsja w celu wykrycia ziarniniaków z komórkami Langerhansa wykazującymi ekspresję CD207+ (langeryna). Szczegółowa diagnostyka w celu określenia stopnia zajęcia narządów.
  • Leczenie: Zależnie od stopnia nasilenia choroby obserwacja wyczekująca, terapia miejscowa lub chemoterapia układowa.

Informacje ogólne

Definicja

  • Choroba zapalno-proliferacyjna z powstawaniem ziarniniaków o częściowo destruktywnym charakterze wokół klonalnie rozmnożonych komórek Langerhansa.
  • Różne postacie choroby tworzą spektrum od miejscowych pojedynczych ognisk po zagrażające życiu zajęcie wielu narządów.
  • Choroba może dotknąć każdy narząd, najczęściej atakuje skórę, kości, płuca i ośrodkowy układ nerwowy (przede wszystkim przysadkę mózgową)1.
  • Wskazówką jest wykrycie w badaniu immunohistologicznym lub pod mikroskopem elektronowym komórek Langerhansa z otaczającym je odczynem zapalnym (nasączanie limfocytarne i eozynofilowe).
  • Nie ma zgodności, czy jest to choroba nowotworowa czy immunologiczna2.
  • Nazwy historyczne
    • Histiocytoza X — historyczne pojęcie zbiorowe dla histiocytarnych chorób proliferacyjnych. Symbol X miał oznaczać przypuszczalny, wówczas nieznany, wspólny czynnik wyzwalający3.
    • ziarniniak eozynofilowy — miejscowo ograniczona postać choroby; najczęściej pojedyncze uszkodzenia kości4
    • choroba Abta-Letterera-Siwego — ostry, postępujący wariant wieloukładowy z wysoką śmiertelnością, zwłaszcza u niemowląt/małych dzieci
    • Choroba Handa-Schüllera-Christiana — postać wieloogniskowa z wytrzeszczem, zmianami kostnymi i moczówką prostą

Częstość występowania

  • Rzadko, choroba najczęściej dotyka dzieci i młodych dorosłych.
  • Szacowana zapadalność
    • dzieci 1‒5/1 000 000 rocznie5
    • dorośli 1‒2/1 000 000 rocznie4,6
  • Mężczyźni chorują nieco częściej (1,2:1)5,7.
  • U dzieci
    • Układowe postacie rozsiane występują najczęściej w okresie noworodkowym.
  • U dorosłych
    • mediana wieku zachorowania to 34 lata7

Etiologia i patogeneza

  • Patogeneza nie jest niewystarczająco poznana.
  • Choroba wykazuje cechy zarówno rozregulowanego układu immunologicznego, jak i chorób nowotworowych. Nadal nie ma zgodności, czy należy ją klasyfikować jako nowotwór (podobnie jak np. chłoniak Hodgkina), czy jako zaburzenie o podłożu immunologicznym (podobnie jak np. sarkoidozę)2.
  • Następuje proliferacja jednojądrzastych makrofagów tkankowych (histiocytów). Ponieważ swoimi antygenami powierzchniowymi i wyglądem pod mikroskopem elektronowym przypominają one dendrytyczne komórki skóry zwane komórkami Langerhansa, chorobę nazwano histiocytozą komórek Langerhansa.
  • Nie wiadomo jednak, czy patologiczne histiocyty w postaci komórek Langerhansa pochodzą z komórek dendrytycznych skóry, czy z komórek mieloidalnych szpiku kostnego. Możliwe jest również, że postacie miejscowo ograniczone biorą początek z komórek Langerhansa skóry, a postacie rozsiane z krwiotwórczych komórek macierzystych szpiku kostnego4.
  • Za traktowaniem jako nowotwór przemawia fakt, że komórki Langerhansa rozmnażają się klonalnie i często wykazują mutacje somatyczne w protoonkogenach, zwłaszcza w genie BRAF. Do 85% przypadków wykazuje zmiany genetyczne osi RAS-RAF-MEK, które sprzyjają wzrostowi komórek4,8.
  • Przeciwko chorobie nowotworowej przemawia zróżnicowana ekspresja kliniczna, występowanie samoistnych remisji i wysokie wskaźniki przeżycia u pacjentów bez dysfunkcji narządów2-4.
  • Wokół komórek Langerhansa występuje wyraźny naciek zapalny z limfocytami T, eozynofilami i powstawaniem ziarniniaka. Zakłada się, że miejscowe i ogólnoustrojowe zwiększenie stężenia białek prozapalnych przyczynia się do odpowiedzi zapalnej i objawów ogólnoustrojowych („burza cytokinowa“).
  • Nie znaleziono dowodów na zakaźne pochodzenie choroby3.

Komórki Langerhansa

  • Komórki dendrytyczne naskórka, po raz pierwszy opisane przez Langerhansa (1868 r.).
  • Charakterystyczna jest ekspresja białka powierzchniowego langeryny (CD207). Pod mikroskopem elektronowym można zobaczyć tzw. ziarnistości Birbecka2.
  • Komórki Langerhansa, stanowiące część wrodzonego układu odpornościowego, kontrolują tkankę pod kątem zagrożeń. Pod wpływem kontaktu z antygenem uaktywniają się i migrują do miejscowych węzłów chłonnych, gdzie prezentują antygeny innym komórkom odpornościowym, zwłaszcza limfocytom T. Może to wywołać swoistą odpowiedź immunologiczną.

czynniki predysponujące

ICD-10

  • C96 Inny i nieokreślony nowotwór złośliwy tkanki limfatycznej, układu krwiotwórczego i tkanek pokrewnych
    • C96.0 Choroba Letterera-Siwego
    •  
    •  
  • D76 Wybrane choroby dotyczące układu siateczkowo-śródbłonkowego i siateczkowo-histiocytarnego

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Podsumowanie wyników badań klinicznych, radiologicznych i histologicznych1
  • Do rozpoznania choroby konieczne jest badanie histologiczne wykazujące obecność histiocytów w postaci komórek Langerhansa1.
  • Po rozpoznaniu decydujące znaczenie ma określenie stopnia zaawansowania choroby. Leczenie zależy od liczby dotkniętych układów narządów lub zajęcia narządów krytycznych2,4.

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

moczówka prosta

  • Częstym ujawnieniem jest ośrodkowa moczówka prosta z niedoborem ADH, spowodowanym zajęciem podwzgórza, szypuły przysadki lub tylnego płata przysadki.
  • Głównymi objawami są zwiększone pragnienie i diureza. Mogą one poprzedzać inne objawy lub wystąpić z opóźnieniem.

Postacie kliniczne

Skóra

  • Może być pierwszym miejscem ujawnienia się histiocytozy komórek Langerhansa. Choroba może ograniczać się do skóry lub dotykać również inne układy narządów.
  • Do 50% pacjentów ma wysypkę skórną na początku choroby9.
  • Objawy skórne są zróżnicowane. Często występują rumieniowe plamki, grudki lub guzki, na których mogą tworzyć się strupki lub owrzodzenia. Jednocześnie występują petocje9.
  • Wykwity mogą być dermatozami miejscowymi lub uogólnionymi. Często pojawiają się obszary łojotokowe, zwłaszcza na skórze głowy9.
  • Swędzenie występuje rzadko9.
  • W przypadku zajęcia pachwin, narządów płciowych lub okolic okołoodbytniczych (okolic wyprzeniowych) mogą pojawić się owrzodzenia, które nie goją się po antybiotykoterapii ani po leczeniu przeciwgrzybiczym.
  • Może również dojść do zajęcia błony śluzowej jamy ustnej i w związku z tym do upośledzenia rozwoju zębów.
  • Przy ograniczonym zajęciu skóry rokowanie jest dobre10.

Kości

  • Choroba może zostać wykryta przypadkowo.
  • Pierwszym objawem jest często bolesna opuchlizna.
  • Kości czaszki i szczęki należą do najczęściej dotkniętych obszarów11.
  • Pierwszymi objawami mogą być bóle szczęki i rozchwiane zęby.
  • Mogą wystąpić samoistne złamania.
  • W kręgosłupie procesy lityczne mogą powodować ucisk i zapadanie się kręgów.

Płuca

  • Najczęstsza postać u dorosłych
  • Dotyka przede wszystkim młodych palaczy.
  • Główne objawy to kaszel, duszność i ból w klatce piersiowej.
  • Około 20% pacjentów z płucną postacią choroby nie ma objawów12.
  • Płuca są zwykle jedynym narządem dotkniętym chorobą.
  • Ważne znaczenie diagnostyczne mają tomografia komputerowa o wysokiej rozdzielczości i płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe. W niejasnych przypadkach wykonuje się biopsję płuc13.
  • Najważniejszym środkiem terapeutycznym jest zaprzestanie palenia. Rokowanie jest dobre13-14.

Szpik kostny

Wątroba i śledziona

  • W przypadku każdej histiocytozy komórek Langerhansa należy w badaniu ultrasonograficznym wykluczyć zajęcie wątroby i śledziony.
  • W zaburzeniach czynności wątroby (np. hiperbilirubinemia, hipoalbuminemia, podwyższenie aktywności aminotransferaz, wodobrzusze) o niejasnej etiologii może być konieczna biopsja wątroby.
  • Uważane są za narządy krytyczne, których zajęcie wiąże się z gorszym rokowaniem4.

Przewód pokarmowy

  • Najczęstszym objawem jest „opóźniony rozwój fizyczny” dziecka spowodowany zaburzeniem wchłaniania.
  • Innymi objawami mogą być wymioty, biegunka (z krwią lub bez) oraz gastroenteropatia z utratą białka.
  • Wyjaśnienie za pomocą endoskopii i biopsji

Deficyty endokrynologiczne

  • Zaburzenia hormonalne należą do najczęstszych objawów.
  • Moczówka prosta
    • 15–50% przypadków u dzieci
    • Objawami są polidypsja oraz wielomocz.
    • RM w celu wizualizacji przysadki
    • osmolalność moczu porannego, test pragnienia
  • Inne częste zaburzenia hormonalne, zwłaszcza u dzieci, obejmują niedobór hormonu wzrostu i niedoczynność tarczycy. Mogą występować zaburzenia wzrostu, mlekotok, zbyt wczesne lub późne dojrzewanie.

Ośrodkowy układ nerwowy

  • Zajęcie pierwotne lub wtórne; w niektórych przypadkach wiele lat po pierwszym ujawnieniu choroby4
  • Obraz kliniczny jest zróżnicowany i obejmuje m.in. ataksję móżdżkową oraz trudności w nauce.
  • Najczęstszym umiejscowieniem jest podwzgórze/przysadka mózgowa, niewykluczone są jednak również inne części mózgu15.
  • W ok. 50% ma moczówkę prostą16.
  • Nieliczni wykazują inne dysfunkcje w przedniej części przysadki mózgowej17.
  • U niektórych rozwija się uogólniony niedobór hormonów przysadki17.

Podstawowa diagnostyka

Diagnostyka specjalistyczna

Podstawowa diagnostyka

  • Obrazowanie szkieletu
  • Stosowane są różne metody2:
    • zdjęcie rentgenowskie układu kostnego
    • niskodawkowa tomografia komputerowa całego ciała
    • badanie rezonansu magnetycznego całego ciała
    • TK PET
      • wysoka czułość
      • W przeciwieństwie do RM, pozwala ocenić aktywność zmian18.
      • z tego powodu pomocna w obserwacji18
      • duże obciążenie promieniowaniem
    • scyntygrafia kości (niewystarczająca jako jedyna metoda).

Diagnostyka specjalistyczna

  • Płuca13
    • badanie czynnościowe płuc
    • TK o wysokiej rozdzielczości (TK HR)
    • Płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe głównie w celu diagnostyki różnicowej; rzadko w popłuczynach można wykryć histiocyty w postaci komórek Langerhansa.
    • w przypadkach niejasnych: biopsja płuc
  • Ośrodkowy układ nerwowy
    • RM czaszki i kręgosłupa2
  • Diagnostyka endokrynologiczna
    • osmolalność i ciężar właściwy porannej próbki moczu
    • ewentualnie hormon wzrostu, TSH, LH, FSH, prolaktyna, ACTH, ADH
    • tyroksyna, kortyzol
  • Zajęcie wyrostka sutkowatego/ucha wewnętrznego
    • badanie słuchu 
  • Dolegliwości ze strony układu trawiennego
    • endoskopia z biopsjami

Histologia

  • Rozstrzygającym badaniem jest biopsja z pobraniem tkanki w celu wykrycia histiocytów w postaci komórek Langerhansa2,4.
  • Pobranie z najbardziej dostępnej zmiany
  • Badanie pod mikroskopem świetlnym z barwieniem immunohistochemicznym1
  • Decydujące jest wykrycie komórek Langerhansa CD1a+ i CD207+ (langeryna)1.
  • Dodatkowo naciek zapalny z limfocytami, makrofagami, eozynofilami i tworzeniem się ziarniniaka.
  • Wskazana jest konsultacja wyników.

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • W przypadku podejrzenia choroby

Leczenie

Cele terapii

  • Zapobieganie miejscowej i ogólnoustrojowej progresji choroby
  • Zapobieganie powikłaniom związanym z naciekaniem narządów

Ogólne informacje o terapii

  • Histiocytoza komórek Langerhansa jest chorobą niejednorodną zarówno pod względem przebiegu, jak i dotkniętych narządów. Rozróżnia się:
    • postacie jednoukładowe i 
    • postacie wieloukładowe
      • Narządy krytyczne: zajęcie układu krwiotwórczego, wątroby lub śledziony wiąże się z gorszym rokowaniem i dlatego jest leczone bardziej agresywnie, podobnie jak postacie wieloukładowe19.
  • Strategie leczenia obejmują obserwację wyczekującą (watch and wait), terapię miejscową oraz układową chemoterapię/immunoterapię.

Obserwacja wyczekująca

  • Watch and Wait
  • W przypadku choroby ograniczającej się do skóry i pojedynczych zmian kostnych
  • W przypadku izolowanego zajęcia płuc u młodych palaczy (należy zaprzestać palenia!)13
  • Regularne kontrolowanie przebiegu choroby, aby wykryć przejście do postaci wieloukładowych.

Terapia miejscowa

  • Zastrzyki steroidowe bezpośrednio do zmiany w przypadku pojedynczych zmian kostnych, np. 40–160 mg metyloprednizolonu w postaci depot
  • Terapia miejscowa w przypadku rozległych zmian chorobowych, które jednak są ograniczone do skóry (np. Caryolysine)
  • Brakuje prospektywnych badań z randomizacją.

Leczenie ogólnoustrojowe

  • Wskazania
    • choroba wieloukładowa
    • zajęcie narządów krytycznych
      • układ krwiotwórczy
      • wątroba
      • śledziona
    • infestacja OUN
    • wieloogniskowa infestacja kości
    • zmiany kostne w miejscach podatnych na powikłania
      • twarzoczaszka
      • zajęcie trzonu kręgu z zagrażającym uciskiem szpiku kostnego
      • ząb kręgu obrotowego
      • oczodół
      • zajęcie narządu słuchu
      • ewentualnie udział kości utrzymujących obciążenie
  • Jeśli to możliwe, leczenie w ramach badań prospektywnych
  • Terapia pierwszego wyboru: winblastyna + prednizolon
    • terapia indukcyjna przez 6–12 tygodni
    • następnie ocena odpowiedzi na leczenie
    • jeśli reakcja jest dobra, terapia podtrzymująca 
    • całkowity czas trwania leczenia: 12 miesięcy
  • Terapia drugiego rzutu
    • w ramach badań
    • chemoterapia
    • biologika
    • przeszczep krwiotwórczych komórek macierzystych

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Zmienny
  • W przypadku pojedynczych zmian: często samoistna remisja
  • W przypadku choroby wieloukładowej: postępujący z rosnącym upośledzeniem funkcji dotkniętych narządów

Powikłania

  • Częste, szczególnie w formach wieloukładowych i w przypadku zajęcia narządów wysokiego ryzyka 
  • Najczęstszymi powikłaniami są problemy ortopedyczne, osłabienie słuchu, moczówka prosta i deficyty neuropsychologiczne.
  • Endokrynologiczne
    • terapia substytucyjna
  • Ortopedyczne
    • fizjoterapia
  • Zajęcie błony śluzowej jamy ustnej
    • u dzieci m.in. zaburzenie rozwoju zębów
    • ocena dentystyczna
    •  
  • Problemy neurologiczne
    • W rzadkich przypadkach powikłania neurologiczne występują po latach od pierwszego ujawnienia.
    • regularne sprawdzanie postępów w nauce
    • monitorowanie za pomocą RM czaszki
  • Infestacja płuc
  • Problemy ze słuchem
    • badanie słuchu

Rokowanie

  • Rokowanie zależy głównie od liczby dotkniętych układów narządów i od ich dysfunkcji.
  • Podobnie jak przebieg, rokowanie jest również zmienne, ponieważ choroba jest niejednorodna.
  • Jeśli ogranicza się do skóry lub zmiany kostnej, rokowanie jest doskonałe.
  • Dzieci z chorobą wieloukładową
    • wskaźnik 3-letniego przeżycia ok. 80 %20
    • Wiek jest czynnikiem prognostycznym — im młodszy, tym gorsze rokowanie.
  • Dorośli z izolowanym zajęciem płuc2,14
    • do 50% remisji

Dalsze postępowanie

  • Ważne są dalsze kontrole w celu wczesnego wykrycia progresji miejscowej, nawrotów lub zajęcia innych narządów.
  • Po rozpoznaniu choroby
    • w 1. roku — co 3 miesiące
    • w latach od 2. do 5. — co pół roku
    • następnie — co roku
  • Specjalistyczne kontrole lekarskie zależą od dotkniętych układów narządów i terapii, np. np.:
    • kontrolne badania dentystyczne
    • sprawdzanie postępów w nauce
    • RM głowy
    • badanie czynnościowe płuc2
    • badania endokrynologiczne

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Illustrationen

langerhanszell-Histiozytose.jpg
Langerhanszell-Histiozytose

Quellen

Kompetenzzentren

  • Euro-Histio-Net: Referenznetzwerk für Langerhans-Zell-Histiozytose und assoziierte Syndrome

Literatur

  1. Emile JF, Abla O, Fraitag S, Horne A, Haroche J, Donadieu J, Requena-Caballero L, Jordan MB, Abdel-Wahab O, Allen CE, Charlotte F, Diamond EL, Egeler RM, Fischer A, Herrera JG, Henter JI, Janku F, Merad M, Picarsic J, Rodriguez-Galindo C, Rollins BJ, Tazi A, Vassallo R, Weiss LM; Histiocyte Society. Revised classification of histiocytoses and neoplasms of the macrophage-dendritic cell lineages. Blood. 2016 Jun 2;127(22):2672-81. doi: 10.1182/blood-2016-01-690636. Epub 2016 Mar 10. PMID: 26966089. PubMed
  2. Girschikofsky M, Arico M, Castillo D, Chu A, Doberauer C, Fichter J, Haroche J, Kaltsas GA, Makras P, Marzano AV, de Menthon M, Micke O, Passoni E, Seegenschmiedt HM, Tazi A, McClain KL. Management of adult patients with Langerhans cell histiocytosis: recommendations from an expert panel on behalf of Euro-Histio-Net. Orphanet J Rare Dis. 2013 May 14;8:72. doi: 10.1186/1750-1172-8-72. PMID: 23672541. PubMed
  3. Badalian-Very G, Vergilio JA, Fleming M, Rollins BJ. Pathogenesis of Langerhans cell histiocytosis. Annu Rev Pathol. 2013 Jan 24;8:1-20. doi: 10.1146/annurev-pathol-020712-163959. Epub 2012 Aug 6. PMID: 22906202. PubMed
  4. Allen CE, Merad M, McClain KL. Langerhans-Cell Histiocytosis. N Engl J Med. 2018 Aug 30;379(9):856-868. doi: 10.1056/NEJMra1607548. PMID: 30157397. PubMed
  5. Guyot-Goubin A, Donadieu J, Barkaoui M, Bellec S, Thomas C, Clavel J. Descriptive epidemiology of childhood Langerhans cell histiocytosis in France, 2000-2004. Pediatr Blood Cancer. 2008 Jul;51(1):71-5. doi: 10.1002/pbc.21498. PMID: 18260117. PubMed
  6. Kobayashi M, Tojo A. Langerhans cell histiocytosis in adults: Advances in pathophysiology and treatment. Cancer Sci. 2018 Dec;109(12):3707-3713. doi: 10.1111/cas.13817. Epub 2018 Oct 30. PMID: 30281871. PubMed
  7. Aricò M, Girschikofsky M, Généreau T, Klersy C, McClain K, Grois N, Emile JF, Lukina E, De Juli E, Danesino C. Langerhans cell histiocytosis in adults. Report from the International Registry of the Histiocyte Society. Eur J Cancer. 2003 Nov;39(16):2341-8. doi: 10.1016/s0959-8049(03)00672-5. PMID: 14556926. PubMed
  8. Chakraborty R, Burke TM, Hampton OA, Zinn DJ, Lim KP, Abhyankar H, Scull B, Kumar V, Kakkar N, Wheeler DA, Roy A, Poulikakos PI, Merad M, McClain KL, Parsons DW, Allen CE. Alternative genetic mechanisms of BRAF activation in Langerhans cell histiocytosis. Blood. 2016 Nov 24;128(21):2533-2537. doi: 10.1182/blood-2016-08-733790. Epub 2016 Oct 11. PMID: 27729324. PubMed
  9. Munn S, Chu AC. Langerhans cell histiocytosis of the skin. Hematol Oncol Clin North Am. 1998 Apr;12(2):269-86. doi: 10.1016/s0889-8588(05)70510-4. PMID: 9561900. PubMed
  10. Simko SJ, Garmezy B, Abhyankar H, Lupo PJ, Chakraborty R, Lim KP, Shih A, Hicks MJ, Wright TS, Levy ML, McClain KL, Allen CE. Differentiating skin-limited and multisystem Langerhans cell histiocytosis. J Pediatr. 2014 Nov;165(5):990-6. doi: 10.1016/j.jpeds.2014.07.063. Epub 2014 Oct 21. PMID: 25441388. PubMed
  11. Baumgartner I, von Hochstetter A, Baumert B, Luetolf U, Follath F. Langerhans Cell Histiocytosis in Adults. Med Ped Oncol 1997; 28: 9-14. PubMed
  12. Travis WD, Borok Z, Roum JH, Zhang J, Feuerstein I, Ferrans VJ, Crystal RG. Pulmonary Langerhans Cell Granulomatosis (Histiocytosis X): A Clinicopathologic Study of 48 Cases. Am J Surg Pathol 1993; 17: 971-86. PubMed
  13. Tazi A. Adult pulmonary Langerhans' cell histiocytosis. Eur Respir J. 2006 Jun;27(6):1272-85. doi: 10.1183/09031936.06.00024004. PMID: 16772390. PubMed
  14. Delobbe A, Durieu J, Duhamel A, Walleert B. Determinants of Survival in Pulmonary Langerhans Cell Granulomatosis (Histiocytosis X). Eur Respir J 1996; 9: 2002-6. PubMed
  15. Grois NG, Favara BE, Mostbeck GH, Prayer D. Central nervous system disease in Langerhans cell histiocytosis. Hematol Oncol Clin North Am 1998; 12: 287-305 PubMed
  16. Modan-Moses D, Weintraub M, Meyerovitch J, Segal-Lieberman G, Bielora B. Hypopituitarism in langerhans cell histiocytosis: seven cases and a literature review. J Endocrinol Invest 2001; 24: 612-7. PubMed
  17. Kaltsas GA, Powles TB, Evanson J, et al. Hypothalamo-pituitary abnormalities in adult patients with Langerhans cell histiocytosis: clinical, endocrinological, and radiological features and response to treatment. J Clin Endocrinol Metab 2000; 85: 1370-6. PubMed
  18. Büchler T, Cervinek L, Belohlavek O, et al. Langerhans cell histiocytosis with central nervous system involvement: Follow-up by FDG-PET during treatment with cladribine. Pediatr Blood Cancer 2004; 43: 1-3. PubMed
  19. McClain KL. Treatment of Langerhans cell histiocytosis. UpToDate, last updated Aug 5, 2013 . UpToDate
  20. Gadner H, Grois N, Arico N, et al. A randomized trial of treatment for multisystem Langerhans' cell histiocytosis. J Pediatr 2001; 138: 728-34. PubMed
  21. Coppes-Zantinga A, Egeler RM. The Langerhans Cell Histiocytosis X files revealed. Br J Haematol 2002; 116: 3-9. PubMed
  22. Egeler RM, D'Angio GJ. Langerhans Cell Histiocytosis. J Pediatr 1992; 127: 1-11. PubMed
  23. de Graaf JH, Egeler RM. New insights into the pathogenesis of Langerhans cell histiocytosis. Curr Opin Pediatr 1997; 9: 46-50. PubMed
  24. Maghnie M, Cosi G, Genovese E, et. al. Central Diabetes Insipidus in Children and Young Adults. N Engl J Med 2000; 343: 998-1007. New England Journal of Medicine
  25. Egeler RM, de Kraker J, Voute PA: Cytosine-arabinoside, vincristine, and prednisolone in the treatment of children with disseminated Langerhans cell histiocytosis with organ dysfunction: Experience at a single institution. Med Pediatr Oncol 1993; 21: 265. PubMed
  26. Viana MB, Oliverira BM, Silva CM, Rios Leite VH: Etoposide in the treatment of six children with Langerhans cell histiocytosis (histiocytosis X). Med Pediatr Oncol 1991; 19: 289. PubMed
  27. Nagarajan R, Neglia J, Ramsay N, Baker KS. Successful treatment of Langerhans cell histiocytosis with unrelated cord blood transplantation. J Pediatr Hematol Oncol 2001; 23: 632-39. PubMed
  28. Conter V, Reciputo A, Arrigo C, Bozzato N, Sala A, Arico C. Bone marrow transplantation for refractory Langerhans cell hystiocytosis. Haematologica 1996; 81: 468-71. PubMed
  29. Grundy P, Ellis R: Histiocytosis X: A review of the etiology, pathology, staging, and therapy. Med Pediatr Oncol 1986; 14: 45. PubMed
  30. Komp DM: Concepts in staging and clinical studies for treatment of Langerhans' cell histiocytosis. Semin Oncol 1991; 18: 18. PubMed

Autor*innen

  • Dietrich August, Dr. med., Arzt in Weiterbildung Innere Medizin, Freiburg
C96; C960; D76
Polyuri; langerhans-celle histiocytose; histiocytose; eosinofilt granulom; Diabetes insipidus; tørste; insipidus; letterer-siwe; polydipsi; Langerhans cellhistiocytos; Langerhans-Zell-Histiozytose; langerhans-zell-histiozytose (lch)
Diabetes insipidus; Abt-Letterer-Siwe; Hand-Schüller-Christian; Polydipsie; Langerhans cellhistiocytos; Langerhans-Zell-Histiozytose; Histiozytosis X; Histiozyten; Langerhans-Zellen; Diabetes insipidus; Polyurie; Eosinophiles Granulom; Langerhanszellhistiozytose; Langerhanszell-Histiozytose; Histiozytose X
Histiocytoza komórek Langerhansa (LCH)
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Niejednorodna choroba zapalno-proliferacyjna, w której wokół patologicznych histiocytów w postaci komórek Langerhansa tworzy się ziarniniak. Częstość występowania: Rzadko. Większość pacjentów stanowią dzieci.
Medibas Polska (staging)
Histiocytoza komórek Langerhansa
/link/ff28fe282ab647b18345e74234a1b163.aspx
/link/ff28fe282ab647b18345e74234a1b163.aspx
histiocytoza-komorek-langerhansa
SiteDisease
Histiocytoza komórek Langerhansa
K.Reinhardt@gesinform.de
j.mroz@konsylium24.pl
pl
pl
pl