Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Torbiele śledziony

Streszczenie

  • Definicja: Torbiele pochodzące ze śledziony.
  • Częstość występowania: Rzadko.
  • Objawy: Zwykle prawie żadnych objawów, najczęściej dyskomfort w nadbrzuszu.
  • Wyniki: Zwykle brak wyników klinicznych, ewentualnie wyczuwalny opór.
  • Diagnostyka: Dalsze badania to badanie ultrasonograficzne, TK i RM.
  • Leczenie: Większe i objawowe torbiele śledziony powinny być leczone chirurgicznie.

Informacje ogólne

Definicja

  • Torbiele pochodzące ze śledziony

Częstość występowania

  • Rzadkie
  • Pierwotne torbiele śledziony: Około 800 przypadków można znaleźć w piśmiennictwie1.
  • Odsetek torbieli nabłonkowych w 42 327 badaniach post mortem wynosił 0,07%2.
  • Powszechne stosowanie badań ultrasonograficznych zwiększyło wskaźnik wykrywalności z powodu większej liczby wyników uzyskanych przypadkowo1.
  • Torbiele rzekome stanowią 80% torbieli śledziony, torbiele prawdziwe 20%3.
  • Wykrywane głównie u dzieci i młodych dorosłych, zwłaszcza torbiele prawdziwe, nabłonkowe1.

Etiologia i patogeneza

  • Podział na torbiele pasożytnicze (przede wszystkim Echinococcus granulosus) i torbiele niepasożytnicze3
  • Torbiele niepasożytnicze dzielą się z kolei na: 
    • prawdziwe torbiele śledziony
      • nazywane również torbielami nabłonkowymi lub torbielami wrodzonymi
      • Charakteryzuje się warstwą nabłonkową w świetle torbieli.
      • różne przyczyny: nowotworowe (naczyniaki krwionośne, naczyniaki limfatyczne), torbiele wrodzone, epidermoidalne, torbiele śledziony w wielotorbielowatości nerek
    • torbiele rzekome
      • Nie mają warstwy nabłonkowej.
      • Powstają w wyniku pourazowych krwiaków śledziony, zawałów śledziony lub ropni śledziony3.
      • Zdarzają się również wewnątrzśledzionowe torbiele rzekome trzustki3.

Patofizjologia

  • W przypadku torbieli — wskutek organizacji krwiaka lub obszaru objętego zawałem
  • W przypadku torbieli nabłonkowych — niewyjaśnione
    • Jedna z hipotez wskazuje na międzybłoniaki otrzewnowe, zamknięte w śledzionie podczas rozwoju embrionalnego. Międzybłoniak ulega następnie patologicznemu przekształceniu w nabłonek płaski3.
    • Według innej hipotezy torbiele powstają z przestrzeni limfatycznych w śledzionie3.

Czynniki predysponujące

  • Urazy (torbiele rzekome)

ICD-10

  • D73.4 Torbiel śledziony

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Podejrzenie kliniczne potwierdzone przez USG (ewentualnie RM, TK).
  • Chorobę rozpoznaje się ostatecznie na podstawie badania histologicznego po operacji3.

Diagnostyka różnicowa

  • Torbielowate guzy nowotworowe
    • torbielowate przerzuty w śledzionie
    • pierwotne chłoniaki śledziony
  • Torbiele pasożytnicze — szczególnie w środowiskach endemicznych dla zakażenia echinokokami
    • Wątroba jest najczęstszym narządem występowania torbieli bąblowcowych, następne w kolejności są płuca i śledziona4.

Wywiad lekarski

  • Najczęściej brak objawów
  • Często przypadkowy wynik badania radiologicznego3
  • Możliwa wyczuwalna masa pod lewym dolnym łukiem żebrowym3
  • Nasilenie objawów wraz ze zwiększaniem się torbieli 
    • ból w lewym boku lub ramieniu
    • bóle nadbrzusza
    • nudności, wymioty, wzdęcia, biegunka (z powodu ucisku sąsiednich struktur)1
  • Korespondujące urazy w wywiadzie lekarskim mogą wskazywać na torbiele rzekome.
  • Ostre objawy mogą wystąpić w przypadku pęknięcia, krwawienia lub ropnia, są one jednak rzadkie1.
    • bóle brzucha
    • gorączka
    • niestabilność hemodynamiczna
  • Pobyt na obszarze endemicznym dla zakażenia echinokokami

Badanie fizykalne

  • Najczęściej brak wyników
  • Ewentualnie ból lub dyskomfort podczas badania palpacyjnego
  • Ewentualnie wyczuwalna masa

Badanie uzupełniające

Diagnostyka specjalistyczna

  • RM, TK
    • Torbiele prawdziwe i torbiele rzekome są trudne do odróżnienia.
      • Trabekulacje i przegrody wskazują na torbiele prawdziwe.
      • Zwapnienia w komorach mogą występować w obu typach.
    • 2/3 torbieli pasożytniczych w badaniach obrazowych wykazuje wielokomorowość4.
    • Badanie RM może być pomocne w różnicowaniu pasożytniczych i niepasożytniczych zmian w śledzionie.

Wskazania do skierowania do specjalisty/hospitalizacji

  • W przypadku torbieli >4–5 cm lub objawów związanych z uciskiem — skierowanie do specjalisty chirurgii trzewnej w celu zaplanowania operacji.
  • Przy podejrzeniu pęknięcia, ostrego krwawienia, ropnia — skierowanie do specjalisty chirurgii trzewnej

Leczenie

Cele terapii

  • Uniknięcie powikłań
  • Leczenie dyskomfortu spowodowanego przez torbiel

Ogólne informacje o leczeniu

  • Wskazania do operacji
    • torbiele o średnicy >4–5 cm
      • Wraz ze zwiększaniem się torbieli należy spodziewać się nasilania dolegliwości i wyższego ryzyka powikłań, nawet jeśli dokumentacja jest niewystarczająca ze względu na rzadkość występowania3,5.
    • subiektywne dolegliwości3
  • Jeśli planowana jest całkowita splenektomia, pacjenci w miarę możliwości powinni przed operacją poddać się szczepieniom zgodnie z zaleceniami dla asplenii. 
    • pneumokoki: w miarę możliwości sekwencyjnie
      • 13-walentną szczepionką skoniugowaną 
      • 6–12 miesięcy później 23-walentną szczepionką polisacharydową
    • Haemophilus influenzae typ b (Hib)
    • meningokoki: 4-walentną skoniugowaną szczepionką przeciwko grupom serologicznym ACWY
  • Małe i bezobjawowe torbiele wystarczy obserwować3.

Leczenie chirurgiczne

  • Opcje operacyjne
    • otwarta chirurgiczna lub laparoskopowa splenektomia
    • częściowa splenektomia (min. 25% tkanki śledziony zostaje zachowane)
    • otwarcie torbieli, dekapsulacja (usunięcie większości ściany torbieli)
    • marsupializacja3,6
  • Jeśli to możliwe, należy wybrać zabieg zachowujący śledzionę, między innymi dlatego, że dotyczy to głównie dzieci i młodzieży.
    • w zależności od położenia torbieli 
      • Torbiele w górnym biegunie lub torbiele zlokalizowane bocznie mogą być łatwo zoperowane z zachowaniem śledziony.
      • Torbiele w dolnym biegunie, torbiele w pobliżu wnęki lub torbiele mnogie często nie mogą być zoperowane z zachowaniem śledziony3.
  • Podejście laparoskopowe ze splenektomią, otwarciem lub dekapsulacją torbieli (usunięcie jak największej części ściany torbieli) jest związane z krótszą hospitalizacją, mniejszą zachorowalnością i lepszym efektem kosmetycznym6.
  • Dekapsulacja jest korzystniejsza niż otwarcie torbieli, jeśli chodzi o możliwość ponownego zamknięcia i nawrotu torbieli3.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Często przebieg bezobjawowy
  • Torbiele rzekome mniejsze niż 5 cm mogą ustąpić samoistnie.

Powikłania

  • Pęknięcie, krwawienie lub ropień
    • Ryzyko jest największe w przypadku torbieli rzekomych.
    • rzadkie, ale potencjalnie zagrażające życiu2

Rokowanie

  • W przypadku częściowo usuniętych torbieli nabłonkowych po otwarciu operacyjnym istnieje ryzyko nawrotu3.

Illustrationen

Einfache Milzzyste (Mit freundlicher Genehmigung von sonographiebilder.de ©Albertinen-Diakoniewerk e.V., Hamburg)
Einfache Milzzyste (mit freundlicher Genehmigung von sonographiebilder.de ©Albertinen-Diakoniewerk e. V., Hamburg)

Quellen

Literatur

  1. Ingle SB, Hinge Ingle CR, Patrike S. Epithelial cysts of the spleen: a minireview. World J Gastroenterol 20: 13899-13903, 2014. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  2. Matsui T, Matsubayashi H, Sugiura T, Sasaki K, Ito H, Hotta K, Imai K, Tanaka M, Kakushima N, Ono H. A Splenic Epithelial Cyst: Increased Size, Exacerbation of Symptoms, and Elevated Levels of Serum Carcinogenic Antigen 19-9 after 6-year Follow-up. Intern Med. 2016;55(18):2629-34. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Termos S, Othman F, Aljewaied A, Alkhalil AM, Alhunaidi M, Parayil SM, Alabdulghani F. Symptomatic Giant Primary Nonparasitic Splenic Cyst Treated with Laparoscopic Decapsulation: A Case Report and Literature Review. Am J Case Rep. 2020 Nov 19;21:e927893. www.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Khoury G, Abiad F, Geagea T, Nabout G, Jabbour S. Laparoscopic treatment of hydatid cysts of the liver and the spleen. Surg Endosc 2000; 14: 234-5. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Gianom D, Wildisen A, Hotz T, et al. Open and laparoscopic treatment of nonparasitic splenic cysts. Dig Surg 2003; 20:74. PubMed
  6. Szczepanik AB, Meissner AJ. Partial splenectomy in the management of nonparasitic splenic cysts. World J Surg. 2009;33:852–56. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  7. Thipphavong S, Duigenan S, Schindera ST, Gee MS, Philips S. Nonneoplastic, benign, and malignant splenic diseases: cross-sectional imaging findings and rare disease entities. AJR Am J Roentgenol. 2014;203(2):315. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  8. Warshauer DM, Hall HL. Solitary splenic lesions. Semin Ultrasound CT MR. 2006;27(5):370. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

Autor*innen

  • Franziska Jorda Dr. med., Fachärztin für Viszeralchirurgie, Ärztin in Weiterbildung Allgemeinmedizin, Kaufbeuren
D734
Milzzyste; Zyste der Milz; Pseudozyste; epitheliale Zysten; Echinokokken
Torbiele śledziony
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Torbiele pochodzące ze śledziony. Częstość występowania: Rzadko. Objawy: Zwykle prawie żadnych objawów, najczęściej dyskomfort w nadbrzuszu. Wyniki: Zwykle brak wyników klinicznych, ewentualnie wyczuwalny opór.
Medibas Polska (staging)
Torbiele śledziony
/link/8ba42102716e4e45b0202e42df865f14.aspx
/link/8ba42102716e4e45b0202e42df865f14.aspx
torbiele-sledziony
SiteDisease
Torbiele śledziony
K.Reinhardt@gesinform.de
j.mroz@konsylium24.pl
pl
pl
pl